“Văn học trẻ - nhìn lại và phát triển”

16:38 02/12/2008

NGỰ VIÊNLTS: Văn học trẻ Huế hiện nay như thế nào? Các tác giả trẻ đang ở đâu? Tại sao đã nhiều năm nay, không có một hội viên mới nào của Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế ở độ tuổi thậm chí U40? Đâu rồi, một sân chơi văn học vốn là niềm tự hào một thời của những cây bút trẻ Huế?... Một thực tế đầy bức xúc đã khiến những người có trách nhiệm không thể tiếp tục ngồi yên. Cuộc tọa đàm “Văn học trẻ Huế- nhìn lại và phát triển” do Tạp chí Sông Hương và Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế phối hợp tổ chức vào sáng chủ nhật 12/10 vừa qua, nói như nhà văn Tô Nhuận Vỹ, “lẽ ra phải được tổ chức từ lâu”…

Cuộc tọa đàm diễn ra sôi nổi kéo dài trọn buổi sáng, với sự tham dự của hơn năm mươi thính giả bao gồm các nhà văn, tác giả trẻ, giảng viên và sinh viên khoa Ngữ văn các trường Đại học ở Huế, khiến cho hội trường Tạp chí Sông Hương gần như chật kín. Tham luận của các tác giả tập trung vào những vấn đề có thể nói là rất cấp thiết, rất thực tế của hoạt động văn học trẻ hiện nay ở Huế. Nhà thơ Đặng Như Phồn đề cập tiến trình văn học Huế qua tham chiếu từ các CLB văn học trẻ qua các thời kỳ, sự trưởng thành của các tác giả, thậm chí trở thành những tên tuổi lớn… phần lớn khởi hành từ một môi trường văn học được nuôi dưỡng, vun đắp tiếp nối qua nhiều thế hệ, trong đó có sự đóng góp rất lớn của các CLB Sáng tác văn học trẻ. Anh cho rằng “việc phát hiện và bồi dưỡng những người viết trẻ là trách nhiệm trước mắt và lâu dài của những người làm công tác văn học Huế. Để khơi thông những mạch nguồn tươi trẻ cho văn học Huế rất cần sự đồng lòng, đồng sức của toàn xã hội. Trong đó vai trò chủ đạo là Hội Nhà văn và Tạp chí Sông Hương cũng như sự quan tâm hơn nữa của các nhà văn đi trước. Do đó cần có một chương trình hành động cụ thể cho việc phát hiện và bồi dưỡng đội ngũ viết văn kế cận trước mắt và lâu dài”.

Tham luận của nhà văn Nhụy Nguyên bàn về khoảng trống thế hệ văn xuôi của Huế mà như anh nói “19 năm văn xuôi không-một-bóng-người, là lỗ hổng quá lớn đối với tiến trình phát triển nền văn học của một vùng đất thiêng”. Cùng một trăn trở như thế, tham luận của nhà thơ Lê Vĩnh Thái đề cập đến “một khoảng trống quá lớn về đội ngũ sáng tác trẻ ở Huế”. Anh cho rằng, “khoảng trống này cũng có nhiều nguyên nhân cả khách quan lẫn chủ quan, nhưng xét cho cùng thì khi nói về sự phát triển hay chững lại, thiếu hụt đội ngũ sáng tác trẻ của Huế ít nhiều phải nói đến trách nhiệm của Hội Nhà văn, Ban phụ trách sáng tác trẻ của Hội”. Anh cũng đề xuất 7 “đầu việc” rất quan trọng mà chắc chắn trong thời gian sắp tới lãnh đạo Hội Nhà văn và Tạp chí Sông Hương sẽ nỗ lực xem xét và thực hiện.

Tham luận của tác giả Ngô Công Tấn nói về nhu cầu có thực của hầu hết các cây bút trẻ mong muốn có được một môi trường lý tưởng để tập hợp đội ngũ, một nơi chốn để cùng chia sẻ những tâm tư tình cảm, học hỏi kinh nghiệm sáng tác lẫn nhau và học hỏi từ các bậc đàn anh…, đó chính là các câu lạc bộ sáng tác trẻ. Câu hỏi “Tại sao không?” đồng thời cũng là một câu trả lời rất rõ ràng: “Việc thành lập câu lạc bộ sáng tác trẻ của Hội nhà văn Thừa Thiên Huế là dịp Hội có thêm một khu vườn văn học tươi trẻ và đầy triển vọng, góp phần tạo nguồn hội viên cho Hội trong tương lai”. Tham luận của nhà thơ nữ Đông Hà bàn về chỗ đứng và giá trị của thơ trẻ Huế trong tiến trình văn học hiện nay. “Nhiều cuộc tranh luận đã nổ ra một cách sôi nổi và khá gay gắt về văn học trẻ. Cái nhìn mới, cảm quan mới, quan niệm thẩm mỹ mới… tất cả ào ạt xuất hiện trong tác phẩm văn học trẻ một phong cách khác lạ, một sự thể hiện không còn tuân theo những đặc tính truyền thống khiến những người vốn quen với những giá trị đã được định hình “dị ứng” khó chịu. Vậy giá trị riêng văn học trẻ nói chung và thơ trẻ Huế hôm nay nói riêng là ở đâu?”

Các nhà văn, các tác giả trẻ cũng được nghe những câu chuyện, những kinh nghiệm quý báu của các nhà văn nhà thơ đàn anh trong việc xây dựng và phát triển một câu lạc bộ sáng tác trẻ. Nhà thơ Đông Hà lưu ý tác dụng rất to lớn của Internet trong việc công bố các tác phẩm. Đây cũng là một trong “bảy đề xuất” của nhà thơ Lê Vĩnh Thái, đó là “thêm đất cho các cây viết trẻ như mở một phụ trương, một đặc san hay một website văn học trẻ”. Hội Nhà văn, Tạp chí Sông Hương nên có một ban đặc trách về văn học trẻ. Tiến sĩ ngữ văn Trần Huyền Sâm (giảng viên ĐH Sư phạm Huế) đề xuất hình thành và duy trì một diễn đàn văn học trẻ để trả lời những câu hỏi đặt ra từ thực tế sáng tác văn học, đặc biệt là sáng tác trẻ. Nhà văn Tô Nhuận Vỹ nói đến trách nhiệm và tài năng của nhà văn trong việc phát hiện những vấn đề bức thiết mà cuộc sống đặt ra, về số phận của con người, của dân tộc, của đất nước, trong quá khứ cũng như hiện tại.

Tác giả Phan Tuấn Anh (giảng viên ĐH Khoa học Huế) nhìn nhận sự hụt hẫng của thế hệ trẻ Huế trong nền văn học Việt Nam hiện nay, và cho rằng trong rất nhiều nguyên nhân có một nguyên nhân quan trọng là thiếu sự quan tâm của những nhà tổ chức, nhà quản lý. Nhưng “nói đi thì cũng phải nói lại”, bản thân các tác giả trẻ cũng cần cố gắng nhiều hơn trong việc khẳng định chính bản thân mình. Nhà văn Nguyễn Quang Hà đồng ý việc cấp thiết phải hình thành CLB Sáng tác trẻ và thậm chí phải có sự đỡ đầu đích đáng từ nhiều phía. PGS-TS Hồ Thế Hà (giảng viên ĐH Khoa học Huế) lưu ý rằng các phong trào, trào lưu văn học được dư luận chú ý phải xuất phát từ môi trường sinh hoạt lý tưởng chung như mô hình của một bút nhóm, một CLB.

Nhà thơ Phạm Tấn Hầu (nguyên Chủ nhiệm CLB Văn học trẻ Thành Đoàn Huế thời kỳ 1984-1994) nói về kinh nghiệm tổ chức và phát triển một CLB Văn học trẻ. Điều quan trọng cần lưu ý để duy trì một CLB chính là tính khuynh hướng của CLB cần được cổ xúy và giữ kiên định. Ban tổ chức cuộc tọa đàm cũng nhận được rất nhiều đề xuất, nhiều băn khoăn như làm thế nào để tạo mối dây liên hệ giữa các bút nhóm, kết nối các khuynh hướng sáng tạo riêng biệt, cần có kế hoạch PR (quan hệ công chúng) hiệu quả cho CLB, cho các tác giả trẻ, v.v… Ban tổ chức cũng thật sự giật mình trước những “hờn tủi” của các tác giả trẻ vì tình trạng thiếu vắng “sân chơi văn học” trong suốt một thời gian dài. Một tác giả sinh viên nữ mượn hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác/ đạp trên lá vàng khô” của Lưu Trọng Lư để “trút cả nỗi lòng”: “con nai ấy còn có lá vàng khô để đạp trong tiếng thu, riêng chúng em không có một chiếc lá nào…”.

Một điều đáng mừng là ngay tại buổi tọa đàm, như không thể muộn hơn, Câu lạc bộ Văn Học Trẻ cũng được xúc tiến thành lập, dưới sự bảo trợ của Tạp chí Sông Hương và Hội Nhà Văn Thừa Thiên Huế mà bước khởi đầu là thành lập bộ khung ban điều hành lâm thời. Trước mắt ban điều hành sẽ làm việc cật lực, kiện toàn bộ máy, tập hợp đội ngũ, hoàn thiện các khâu chuẩn bị để có thể chính thức ra mắt CLB trong thời gian không xa. Hy vọng rằng một khi những bức xúc chân thành đã được giải tỏa, cùng với khát vọng sáng tạo, khát vọng cống hiến và khẳng định bản thân… các tác giả trẻ ở Huế từ đây sẽ có được một “nơi chốn đi về” đáng tin cậy và, kỳ vọng lâu bền…
N.V

(nguồn: TCSH số 237 - 11 - 2008)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Nhà văn dụng võ (Hoặc là “Vạch túi cho người xem... bia”)

Xem thêm

Chuyện ngoài hành lang

NGUYỄN QUANG HÀTạp chí sáu tỉnh Bắc miền Trung vẫn duy trì đều đặn hàng năm gặp gỡ giao lưu để cùng tìm cách nâng cao chất lượng tờ tạp chí văn học của địa phương mình. Năm nay, năm 2003 Tạp chí Nhật Lệ đến phiên đăng cai cuộc họp mặt. Khách mời năm nay, ngoài các cơ quan trong tỉnh Quảng Bình, còn có đại biểu của Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương, của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, của tạp chí Diễn đàn, cơ quan ngôn luận của Hội về dự.
Tạm biệt Huế với anh, giờ vĩnh biệt

NGUYỄN TRỌNG TẠOLTS: Nhà thơ Thu Bồn có nhiều duyên nợ với Huế, với Sông Hương. 20 năm trước, trong dịp TCSH ra đời, anh có mặt ở Huế và viết bài thơ “Tạm biệt” - một trong ít ỏi những bài thơ hay nhất về Huế, 20 năm sau, cũng vào dịp TCSH kỷ niệm tròn 20 tuổi thì anh lại ra đi, ra đi trong lời vĩnh biệt!Thương tiếc nhà thơ tài hoa Thu Bồn, Sông Hương xin trân trọng giới thiệu một vài kỷ niệm vaì tình cảm của bạn bè, đồng nghiệp dành cho anh. TCSH
Ông Thi

PHẠM XUÂN NGUYÊNVề chính trị, ông được chữ nhất: Đại biểu quốc hội trẻ nhất (22 tuổi, khóa I năm 1946); Tổng thư ký Hội Nhà văn lâu nhất (1958 – 1989).Về văn nghệ, ông được chữ đa: đa tài, sáng tác nhiều lĩnh vực, và để lại dấu ấn: thơ (Người chiến sĩ, Tia nắng, Sóng reo), văn (Vỡ bờ), kịch (Con nai đen, Nguyễn Trãi ở Đông Quan, Rừng trúc), nhạc (Diệt phát xít, Người Hà Nội), tiểu luận (Mấy vấn đề văn học, Công việc của người viết tiểu thuyết).
Trò chuyện với nhà thơ - nhạc sỹ Nguyễn Thụy Kha

...Có 2 từ người Việt Nam hay dùng cho những người làm thuê các công việc cho người khác là: "Lê dương" và "Pắc chung hy". Chả biết từ bao giờ, bạn bè gọi tôi là "Kha lê dương" bên cạnh các biệt hiệu khác như "Kha điên", "Kha voi", "Kha xe bò miên". Là gì thì cũng vẫn là Kha. Thiếu em ư? Đúng ra là tôi không thể sống thiếu tình yêu như một câu thơ tôi đã viết: "Điều khốn nạn là không thể nào khác được - không thể không tình yêu, không tin ở con người"...
Nguyễn Đình Thi với Huế

... Với giới văn nghệ sĩ thừa Thiên Huế, nhà văn Nguyễn Đình Thi là người anh lớn, rất thân thiết và gần gũi qua nhiều năm tháng. Anh là tấm gương sáng trên nhiều lĩnh vực sáng tác, quản lý, hoạt động phong trào... Đã có nhiều tác động tích cực, ảnh hưởng tốt đẹp cho một số cây bút ở Thừa Thiên Huế; đồng thời đã để lại nhiều kỷ niệm đẹp trong đời sống văn học Thừa Thiên Huế.Sự ra đi của nhà văn Nguyễn Đình Thi là một tổn thất lớn đối với nền văn học nghệ thuật nước nhà, để lại cho chúng ta niềm tiếc thương vô hạn.... Sự nghiệp sáng tạo văn học nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Đình Thi vẫn sống mãi với chúng ta! (Trích điếu văn của nhà thơ Võ Quê)
Giáo sư Đỗ Đức Hiểu đã qua đời (1924-2003)

ĐÀO DUY HIỆPGiáo sư, nhà giáo ưu tú Đỗ Đức Hiểu đã không còn nữa.Đã vĩnh biệt chúng ta một nhà sư phạm hiền từ, một nhà khoa học khiêm tốn và có nhiều phát hiện, một con người đầy lòng nhân ái, tin yêu cuộc sống và suốt đời đã sống vì cái đẹp của văn chương, nghệ thuật. Mười bảy giờ bốn mươi nhăm phút ngày 27 tháng 2 năm 2003 đã là thời khắc đó – cái thời khắc đã chia cách hai thế giới từ nay âm dương cách trở giữa giáo sư Đỗ Đức Hiểu với chúng ta. Ông đã để lại sau mình một cuộc đời dài nhiều ý nghĩa.
Giấc mơ ngàn đời, giấc mơ ngày xuân

NGUYỄN HOÀNGTrong cuộc đời 83 năm của mình, bác sĩ Nguyễn Khắc Viện (BS.NKV) không chỉ một lần tình nguyện đem cuộc đời mình làm... vật thí nghiệm để có được một kết luận khoa học. Lần đầu, nửa thế kỷ trước, tại Pháp, sau 7 lần lên bàn mổ, cắt mất hẳn lá phổi trái, 1/3 lá phổi bên phải và 8 xương sườn (do bị lao mà thời đó chưa có thuốc chữa đặc hiệu), thấy rõ y học phương Tây không cứu được mình, BS. NKV đã vận dụng phương pháp Yoga của Ấn Độ và khí công của Trung Quốc trên cơ sở phân tích sinh lý, tâm lý và giải phẫu cơ thể con người, tự cứu sống mình, hình thành nên phương pháp “dưỡng sinh Nguyễn Khắc Viện” ngày nay.
Nặng một tấm lòng với Huế

NGUYỄN TRƯƠNG ĐÀNVào dịp Tết Bính Thìn, Tết dân tộc cổ truyền đầu tiên sau giải phóng, Viện Đại học Huế nhận được một bưu thiếp chúc Tết đặc biệt của vị Thủ tướng kính mến thời đó - Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Nhà trường đã cho viết to bức thư của Thủ tướng viết sau cánh thiếp lên một tấm bảng lớn, trân trọng đặt tại Hội trường của Viện Đại học Huế.
Nếu như...

TÔ NHUẬN VỸTôi có một cái va ly nhỏ dùng để đựng những vật kỷ niệm, những thư từ, những bức ảnh quý nhất của mình. Trong số kỷ vật quý giá đó, có bức thư của anh Tố Hữu gửi tôi và anh Hoàng Phủ Ngọc Tường, tháng 3/1987, kèm theo là bài thơ Nhớ về anh được đánh máy trên giấy Pơ luya vàng nhạt, kiểu chữ ở một cái máy nào đó mà mới nhìn biết ngay là từ một cái máy chẳng lấy gì làm tốt, để "Kỷ niệm lần thứ 80 ngày sinh mồng 7 tháng 4 của đồng chí Lê Duẩn”.
Đối thoại ngẫu nhiên - Nguyễn Trọng Tạo và Nguyễn Thụy Kha

LÊ MỸ Ý ghi (Trích)Khi tôi đến, hai ông đang ngồi chiếu rượu trong căn hộ chung cư sáu tầng cao ngất ngưởng. Căn phòng như được ghép bằng sách. Trên tường, ảnh Văn Cao đang nâng ly và bức sơn dầu "Tuổi Đá Buồn" Bửu Chỉ vẽ Trịnh Công Sơn dựa vào cây đàn ghita ngóng nhìn vô định. Ngẫu nhiên tôi trở thành người hầu rượu, nói đế cho cuộc đối thoại ngẫu nhiên của hai ông...
“Thầy giáo dạy văn” - một thời để nhớ!

MAI VĂN HOANThầy giáo dạy văn Tặng Mai Văn HoanHộ tập thể nằm trên gác xépCăn phòng thanh đạm, có gì đâu!Một chồng sách cũ, dăm chai nướcMột chiếc bàn con, một bếp dầu...
“Ai biết trong lòng tôi - có nỗi khổ tâm nào không nói được”

THANH THẢOThái Ngọc San khác với một số người bạn Huế mà tôi chơi: anh ít nói, ít nói đến lặng thinh, ít nói nhiều khi đến sốt cả ruột. Nhưng nhiều lúc, vui anh vui em, rượu vào lời ra, San cũng nói hăng ra phết. Những lúc ấy, cứ nghĩ như anh nói để giải toả, nói bù cho những lúc im lặng.
Nhà thơ Vĩnh Mai - người thầy của tôi

PHAN HỮU DẬTLTS: GS.TS Phan Hữu Dật là người làng Thanh Lương, xã Hương Xuân, huyện Hương Trà, TT Huế, hiện nghỉ hưu tại Hà Nội. Giáo sư từng là Trưởng ban phụ trách Đại học Văn khoa Sài Gòn (1976), Hiệu trưởng Đại học Tổng hợp Hà Nội (1985-1988). Bài viết dưới đây do Giáo sư đọc trong Lễ kỷ niệm 90 năm ngày sinh của nhà thơ Vĩnh Mai (1918-2008), như một sự tri ân đối với người mà Giáo sư xem như là người thầy, người thủ trưởng, người đồng chí... với những tư liệu mới mẻ và góc nhìn thấu đáo. Sông Hương xin trân trọng giới thiệu bài viết này cùng bạn đọc.
Làm sao để có nhiều tác phẩm chất lượng cao?

NGÔ MINHTác phẩm văn học nghệ thuật là sáng tạo của mỗi tác giả hội viên; đồng thời là thước đo hiệu quả hoạt động của Hội trong một nhiệm kỳ. Nói cách khác, tất cả mọi hoạt động của Hội đều hướng về hội viên, hướng về việc làm sao để có những tác phẩm văn học nghệ thuật chất lượng ngày càng cao. Nếu không thì sinh ra Hội để làm gì?
Với anh em văn nghệ sỹ Huế

NGUYỄN THỊ ANH ĐÀOVà tôi đã rời xa Huế vào những ngày mà chính tôi cũng không muốn một chút nào. Có lẽ, không ai trách được sự sắp xếp và an bài của cuộc sống. Dù rằng Huế đối với tôi là ân nghĩa, là những kỷ niệm khó phai thì rồi cũng phải tự tạ từ. Trong sâu thẳm đáy lòng, khi nhìn những đêm trăng phả xuống thành phố tôi đang sống, tôi lại quay lòng nhớ Huế, dẫu một chút thôi, hơi thở của tôi đã không được đắp bồi bởi Huế.
Nơi đến và đi...

VÕ MẠNH LẬPTôi đọc một bài. Không! Chỉ là một đoạn nhưng vừa đủ ngẫm - mà thú vị. Đó là cô gái với cái tên quen mà lạ. Cô ta phân bày quê chôn nhau cắt rốn xa xa ngoài tê tề. Cha mẹ cô đèo bòng vô ở tại một thị xã miền Trung. Sau cùng cô lại ở Huế học hành, lớn lên, đôi lúc bạn bè xa đến cứ ngỡ cô là Huế ròng.
Thương tiếc nhà thơ Thái Ngọc San

L.T.S: Nhà thơ, nhà báo Thái Ngọc San sinh năm 1947 tại Lệ Thuỷ, Quảng Bình nguyên Thư kí Toà soạn Tạp chí Sông Hương, chuyển công tác qua phụ trách văn phòng liên lạc báo Thanh Niên tại T.T. Huế đã từ trần vào lúc 0giờ 45 phút ngày 25.7.2005 sau một tai nạn giao thông oan nghiệt.Thương tiếc anh, Sông Hương mở thêm trang để bạn bè, đồng nghiệp cùng chia sẻ và thắp nén tâm hươngKhi chúng tôi được tin buồn về anh San thì số báo tháng 8 đã in xong; Tình thế “chữa cháy” này không sao tránh khỏi những bất cập, mong các tác giả cùng quý bạn đọc lượng thứ.
Trước thềm đại hội VHNT Thừa Thiên Huế lần thứ X

L.T.S: Đại hội VHNT Thừa Thiên Huế lần thứ X sẽ được tổ chức vào cuối tháng 8 năm nay. Để đại hội có tiếng nói dân chủ rộng rãi, TCSH xin “dành đất” cho các anh chị hội viên, các bạn đọc quan tâm tham gia ý kiến trao đổi về nghề nghiệp, về hoạt động của Hội, về tổ chức hội v.v...Ngoài các ý kiến đã đăng tải trên số này, chúng tôi sẽ tiếp tục in thêm các ý kiến khác trong số tới
Về một nơi không thể gọi tên

ĐÔNG HÀTôi không sinh ra ở Huế, nhưng với tuổi đời chưa quá ba mươi mà đã hơn hai mươi năm sống ở đất Kinh thành, đó cũng một sự gắn bó không thành tên.
Nhà văn thời nay cần hướng thiện nhiều hơn

THU NGUYỆT (Trích tham luận tại Đại hội VII Hội Nhà văn Việt Nam)