“Cắm mặt” xin chứng nhận, hậu “di sản” ra sao… không cần biết!

15:40 09/09/2013

Vài năm trước đây, Việt Nam hân hoan rùm beng với việc 10 hồ sơ xin UNESCO chứng nhận là di sản thế giới, đã mang lại kết quả mỹ mãn. Nào Hạ Long, nào Huế, Hội An… đến nhã nhạc cung đình, ca trù, quan họ…

Nhưng rầm rộ là thế khi nhận bằng công nhận, rồi sau đó các di sản ấy bị “đối xử” thế nào sau khi mang danh về cho đất nước?. Có lẽ không nói ai cũng biết, đến nỗi nhiều người phải xót xa thốt lên rằng: “cứ cái gì được công nhận di sản xong đều xuống cấp hơn xưa”. Điều này cũng được ông Cục trưởng cục di sản thừa nhận: Chúng ta đang còn có quá nhiều thực hành văn hóa xấu trong bảo tồn di sản.

Hình như Bộ Văn hóa đang coi chuyện xin chứng nhận di sản là một “chiến công” hàng năm. Vì vậy, họ cứ đều đặn làm hồ sơ xin chứng nhận với UNESCO về các loại di sản. Nhưng theo một tiến sĩ của Viện nghiên cứu văn hóa phát biểu trên Thanh niên cho hay: Chúng ta đang trong tình trạng, cứ được công nhận xong là lại “chúi mũi” đi làm hồ sơ mới.

Đáng lẽ được chứng nhận rồi thì anh phải có kế hoạch bảo tồn cho những di sản này khiến nó phát triển nhưng Việt Nam lại coi việc chứng nhận di sản như những “trận đánh”, giành “chiến thắng” xong là để lại một “bãi chiến trường”, ai dọn mặc kệ, ta lại kéo quân đi đánh tiếp. Trong khi đó, UNESCO rất quan trọng việc thực hành tốt trong bảo tồn di sản. Thậm chí, họ còn hỗ trợ chuyên gia và tiền bạc nhiều hơn số tiền mang về từ việc di sản được công nhận, bởi cứu di sản là điều UNESCO quan tâm hơn cả. Đáng tiếc là Việt Nam không quan tâm đến vấn đề này.

Theo GS.Ngô Đức Thịnh, Ủy viên Hội đồng di sản quốc gia, cho hay thực chất việc bảo tồn di sản và phát triển không hề mâu thuẫn nhưng chính cách quản lý đã làm nảy sinh xung đột. Nhà quản lý “xăm xăm” thâu tóm di sản, di tích, gạt người dân đang sinh sống và làm việc dựa trên di tích qua một bên. Và tệ hơn cả là sau khi “khẳng định chủ quyền”, họ không làm gì để khiến di sản tốt lên mà trái lại ngày càng khiến sức sống của di sản èo uột, xuống cấp mà làng cổ Đường Lâm là một ví dụ rõ nhất.

Bên cạnh đó, những di sản văn hóa phi vật thể cũng nằm trong tình trạng tương tự. Ca trù là một ví dụ cụ thể nhất trong việc di sản bị “nhốt tủ kính” và chẳng còn cơ nào phát triển trong cộng đồng. Dù L’Espace (Trung tâm văn hóa Pháp) đã cố bảo tồn giúp Việt Nam trong việc tổ chức nhiều cuộc hội thảo và biểu diễn ca trù tại trung tâm, song ca trù vẫn như một “vật thể lạ” được bày trong tủ kính, chỉ để người xem chiêm ngưỡng chứ không cảm nhận được sự quý giá của loại hình nghệ thuật này. Ca trù có thể đi nước ngoài, hoặc được biểu diễn trong chương trình “Viet Nam’s got Talent” như một “vị” đặc biệt, xong đối với người dân, ca trù vẫn xa lạ như để dành cho người hoài cổ.

TS. Nguyễn Thế Hùng, Cục trưởng cục di sản cho biết, Việt Nam đã 2 lần bị UNESCO “nhắc nhẹ” về việc quản lý di sản văn hóa Huế và Hạ Long tại các cuộc họp hội đồng di sản. Thế nhưng ngoài 2 di sản trên, chúng ta cũng còn có những di sản có vấn đề trong quản lý, mà thông tin chưa lộ ra ngoài. Nói như ông Hùng là chúng ta đang “đóng cửa bảo nhau” để chưa bị nhắc nhở thôi, lấy ví dụ như quan họ đang ngày càng xô bồ, chính nhà quản lý văn hóa ở Bắc Ninh cũng chưa nhận thức đúng về giá trị di sản này và vẫn làm như cũ, thậm chí còn kém hơn cũ. Còn Xẩm – đang được nỗ lực đệ trình UNESCO để công nhận là di sản văn hóa phi vật thể - hiện cũng đang héo mòn vì những buổi diễn mà nghệ sĩ đeo kính đen giả mù, rất xúc phạm người hát xẩm, bởi đôi mắt hỏng không phải là đặc trưng của nghệ thuật này...

Và khi mà các nhà quản lý còn chẳng hiểu cái thứ nghệ thuật mình đang xin bảo tồn và chẳng có ý thức với các thắng cảnh xin được công nhận di sản, thì mãi mãi việc lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận các di tích khác trở thành di sản thế giới chỉ là chuyện các vị chạy theo thành tích, hơn nữa hình như điều này cũng có thể mang lại cả lợi ích tiền bạc vì nghe đâu cũng tốn hơn 50 tỷ đồng cho một hồ sơ xin chứng nhận.

Có thể nói, việc chứng nhận di sản thế giới hình như dành cho ai chứ không phải dành cho người dân vì quả thực, họ chẳng được hưởng lợi gì trong việc được công nhận di sản cả, và vì thế sự tự hào chắc cũng không có nốt. Ngay cả đến người dân làng cổ Đường Lâm cũng khóc ròng khi mới được chứng nhận di tích mà cuộc sống đã khổ cực rồi, “bây giờ mà Đường Lâm được UNESCO công nhận di sản thế giới thì… chúng tôi chết!”.

Theo songmoi.vn

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Từ tính không hạn định trong văn chương đến sự đọc ngày nay

Ngày nay, khi văn học không hoàn toàn bấu víu vào những đại tự sự mà thay vào đó là sự lên ngôi của tiểu tự sự thì thế giới trong văn chương trở thành những thế giới ảo, dung chứa tất cả những lệch pha và ngụy tạo so với thế giới khách thể. Người sáng tạo cũng từ đó ý thức được sức mạnh trong việc cách tân bút pháp và thay đổi cảm quan trong thế giới chữ của mình.
Khi xã hội được tô vẽ bởi… VIP

NGUYỄN VĂN TOÀN

Té ra, cái thời nhân dân lao động làm chủ xã hội đã… xưa rồi Diễm. Và rằng, ở thời điểm hiện nay, VIP đã là một phần tất yếu của cuộc sống. Và họ cũng được dân gian nhìn nhận là những ông vua “con” ở cõi nhân tình thế thái khi sở hữu đầy ắp bao cơ man đô la và vàng bạc.
Sông Hương và du lịch sông nước

Huế là thành phố sông ngòi chằng chịt, từ sông đến đầm phá và biển. Đặc biệt, sông Hương và hệ thống thủy đạo kinh thành Huế cũng như các cồn bao quanh kinh thành phần lớn là hình ảnh mang tính biểu tượng của Huế, là một trong những cảnh quan chính của thành phố. Một sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa sông nước và lịch sử thành phố có khả năng tạo ra một sản phẩm du lịch độc đáo cho Huế, mở ra nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cũng như cải thiện cuộc sống người dân dọc hai bên bờ sông.
Khi học thuật bị “phù phép”

Tri thức vốn dĩ là tài sản chung của nhân loại. Tri thức là cái kho học thuật vô giá mà mỗi con người cần được trau dồi để bảo đảm vai trò, chức năng của mình trong xã hội.
Luật từ chức: chế tài văn hóa công chức!

Việc đại biểu Đỗ Văn Đương (TP HCM) đề nghị Quốc hội nên có Luật Từ chức (17/11) khiến dư luận xã hội có những phản ứng trái ngược nhau trong mấy ngày trở lại đây.
Đổi mới và đổi mới giáo dục

Việt Nam đang đứng trước con đường có khá nhiều chông gai và nhiều thử thách. Hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới, Việt Nam cần nhiều sự đổi mới để tiếp tục phát triển.
Giữ lấy nếp làng

Trong những năm gần đây, công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn đã tạo nên sự trù phú cho nhiều làng quê Việt. Tuy nhiên, song hành với đó bản sắc văn hóa làng Việt đang bị mai một dần; nếu không có giải pháp gìn giữ thì những làng quê truyền thống, những nếp làng xưa sẽ chỉ còn trong ký ức.
Sứ mệnh của nhà văn trẻ với những bước chuyển hệ hình trong văn học Việt Nam

I. Ba bước chuyển hệ hình trong văn học Việt Nam và vai trò của các nhà văn trẻ
Nhân khai giảng năm học mới: Giáo dục con người bắt đầu từ lòng thương cảm và tự trọng

SHO - Có cảm giác như xã hội đang mặc nhiên coi chuyện chạy điểm cho con em, chạy theo thành tích cho học trò lâu ngày đã thành thói quen khó chữa khiến người ta quên rằng lòng tự trọng, lòng nhân ái là cao hơn hết và cần có mặt hơn hết! Có phải người ta đã quên đi lòng tự trọng, lòng nhân ái cần có hay không? Tôi không bi quan đến mức nói rằng người ta đã quên nhưng quả thật không thể dửng dưng trước câu hỏi đó.
NXB trong nước không tin vào những người viết trẻ: Nguyên nhân, hệ lụy và hướng giải quyết

Bài viết này có thể gọi là sự nối tiếp bài " Các cây viết trẻ Việt liệu đã thua trên sân nhà? " cách đây không lâu của tôi. Tôi viết bài tiếp theo này là vì ở bài viết trước có nhiều ý kiến thảo luận của người đọc đã mở ra cho tôi những cách nhìn sâu rộng khác hơn về chủ đề đã nói trong bài viết trước.
Các cây viết trẻ Việt Nam liệu đã thua ngay trên sân nhà chưa?

LTS: Tình cờ trong lúc lang thang trên mạng, SHO đã đọc được bài viết này trong một blog. Thiết nghĩ đây cũng là vấn đề nảy sinh thực trạng đáng buồn giữa các nhà văn trẻ và các nhà xuất bản, SHO đăng tải để chúng ta cùng cận cảnh...
Mùa Vu Lan nhớ mẹ

Tháng bảy về rồi, nơi quê nhà quê mẹ đã thu chưa? Nơi con ở bây giờ, gió đã chuyển mùa, để rồi chiều nay khi lang thang trên con đường xứ sở, con chợt thảng thốt nhận ra rằng chỉ còn vài ngày nữa thôi, mùa Vu lan sẽ lại về. Nhanh thật đó!
Lối thoát nào cho môn Lịch sử?

Với đặc thù của môn Lịch sử ở bậc THPT, những câu hỏi mang tính khái quát về tiến trình lịch sử sẽ có giá trị hơn nhiều so với những câu hỏi đi quá sâu vào tiểu tiết mà chúng ta vẫn gặp trong các đề thi Lịch sử hiện nay và kết quả thi nhiều khả năng sẽ tốt hơn.
Láng giềng, những toan tính tiểu nông

Dễ ai quên câu hát: “Trời sinh voi trời không sinh cỏ, Thượng đế buồn Thượng đế bỏ đi”.
Lòng yêu nước

Lòng yêu nước vốn rất sâu sắc và mãnh liệt xét trên 2 bình diện xã hội gồm giai tầng lãnh đạo(người nắm quyền cai trị) và người dân (kẻ bị trị) đã có lúc bị mai một và chỉ còn như cái bóng khi dân bị bóc lột, hà hiếp còn vua, quan chỉ chăm chăm cướp đoạt, làm giàu, hưởng lạc và chia bè kéo cánh.
Biển Đông: Sợ hãi không đẩy lùi hiểm họa

Có những tình huống mà im lặng không giúp ta tránh né được hiểm nguy, ngược lại chỉ làm tăng mối họa vì khiến người khác lầm tưởng im lặng là bạc nhược.
Con bạch tuộc “đi hoang” trên biển Đông

Bán bà con xa mua láng giềng gần, điều đó đúng trong trường hợp người láng giềng có đủ nhân cách và mức độ tự tin để chúng ta làm được điều đó.
CÁI RÁ, CÁI NHÌN VÀ “BẦY SÂU”

Báo chí trong tháng 5.2011 vừa qua trong rất nhiều thông tin đời sống xã hội, có nêu những vấn đề nổi cộm khiến cho nhiều người cầm bút phải suy nghĩ.
Lá phiếu, niềm tin và sự kỳ vọng

Trong tháng Năm này, cả nước tiến hành cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016.
Khối C thất thế là suy thoái các giá trị nhân văn

Dư luận đang lo lắng về việc rớt giá thê thảm của khối C. Khối C đã thật sự bị sĩ tử thẳng thừng từ chối, điều đó cho thấy rằng xã hội đang quay lưng… đằng sau đó có những hệ lụy gì?