BÙI NGUYÊN
Ngửa (Nxb. Hội Nhà văn, 2017) không đơn thuần chỉ là tập truyện ngắn với nhiều hoàn cảnh thân phận và sự trầm tư riêng biệt của cư dân Sài Gòn đã cùng tác giả đồng hành qua hơn nửa thế kỷ sinh cư trên cái thành phố vốn dĩ là trung tâm sinh hoạt sôi động năng nổ với đầy đủ hương vị sống. Đó là cảm nhận đầu tiên của tôi khi lần lượt mở từng trang của tập truyện ngắn ngồn ngộn hoài niệm của nhà văn Ngô Đình Hải.
Tập truyện ngắn có thể nói là đầu tay của một nhà thơ đã định hình với khá nhiều thi phẩm trình làng. Truyện, bước nhảy mang tính đột phá hay một định mệnh mà Ngô Đình Hải đã phải dấn bước trên con đường văn nghiệp của mình; nhưng với tác phẩm văn xuôi đầu tay gồm 14 truyện ngắn, cũng đã đặt định cho tác giả những bước đi vững vàng đầy bản lĩnh của một cây viết sẽ đi xa hơn từ bước chân này. Bằng lối lập ngôn và văn phong dung dị của lối văn xuôi cổ điển, sự đơn giản của ngôn ngữ, kết cấu của từng câu truyện mang đúng bản sắc Nam bộ của Ngô Đình Hải trong Ngửa đã thành công khi dẫn dắt độc giả vào thế giới nhân sinh quan của mình. Chính sự cuốn hút nhẹ nhàng, không rắm rối hay cố tình hiện đại hóa thể thức hành văn khiến độc giả dễ dàng đồng cảm với ý niệm mà tác giả muốn chuyển tải. Không ngôn ngữ đao to búa lớn, không rắm rối biện minh câu chuyện bằng những suy nghiệm cao xa khiến độc giả phải mất nhiều nghiệm tưởng.
Ngửa với hành trình đi từ mộc mạc đến đơn giản cả ý lẫn từ, cũng là một thủ thuật tạo nên không gian truyện gần gũi rất mực với đời thường, là phương tiện ngắn nhất, hiệu quả nhất để người đọc dễ dàng tiếp cận được những gì tác giả cần chuyển tải mà không bị lạc vào mê cung ngữ nghĩa. Nói như người xưa “văn dĩ tải đạo” thì Ngô Đình Hải đã rất thành công. Hiển nhiên không phải truyện ngắn nào trong số 14 truyện làm nên tập truyện cũng mang lại sự thành công, nhưng tựu trung không ít thì nhiều mỗi truyện đều đặt người đọc vào một trạng thái nào đó như hoài cảm ngậm ngùi, cay chua hay tìm thấy sự gần gủi riêng tư trong một nhân vật nào đó mà tác giả đặc tả.
Ừ thì văn chương không thể tất thị chúng, nên không lạm bàn nhiều về những ngõ ngách tâm ý của toàn tập truyện như một sự cưỡng đoạt cảm nhận của người đọc, vì vậy chỉ xin tạm xoay quanh cái truyện ngắn đã được tác giả lấy làm tiêu đề cho cả tập. Truyện Ngửa với nhân vật chính là cái cột đèn hay còn gọi là trụ điện, được tác giả nhân cách hóa, ban tặng cho nó đầy đủ những cảm xúc người. Khi tác giả ban phát chia sẻ xúc cảm, nhiệm vụ thiêng liêng là soi sáng lối đi cho nhân quần vào một khối vật chất vô hồn vô cảm, nên vô hình trung, nội tâm tác giả cũng đã bị vận vào thế giới rất thực đầy chua cay đắng chát của mọi biến thiên cuộc sống rất thực bị lộ diện trong cái ánh sáng bất di của ngọn đèn đường. Một chứng nhân cho cái khoảng sáng nhỏ nhoi tách biệt với bóng tối chung quanh. Và chỉ trong “vòng ánh sáng” hạn hẹp ấy của cái trụ đèn trong một con xóm nhỏ với một đôi tình nhân không may mắn, một gã nhà thơ, cái trụ đèn; chừng đó thôi tác giả đã ngửa ra được cả một thế giới hằng sống và nổi niềm trầm cảm riêng tư của chính mình.
B.N
(SHSDB26/09-2017)
ĐỖ LAI THÚY
Khi mọi thần thoại gãy đổ, thơ chính là nơi thần linh trú ngụ. (Saint John Perse) |
Tôi không tiến đi đâu cả, Tôi là hiện tại. (Pablo Picasso) |
TRẦN THÙY MAI
(Nghĩ về tập nhạc mới của Trần Ngọc Tuấn)
HỒ THẾ HÀ
Gần nửa thế kỷ liên tục sáng tạo, Nguyễn Quang Hà đã tự tạo cho mình chứng chỉ nghệ thuật vững chắc ở thể loại văn xuôi và đạt được những giải thưởng danh giá do các Tổ chức văn học uy tín trao tặng:
UÔNG TRIỀU
Trước kia tôi mê F.Dostoevsky và đánh giá ông là một nhân vật vĩ đại. Tất nhiên bây giờ ông vẫn là một nhà văn vĩ đại bất chấp cảm giác của tôi thế nào.
Việc đọc sách đang bị văn hóa nghe nhìn thu hẹp trước sự phát triển không ngừng của công nghệ, nhất là đối với thế hệ trẻ trước cơn bão của mạng xã hội.
PHẠM PHÚ PHONG
Rừng sâu có trước các dân tộc,
sa mạc đến sau con người
(F.R.de Chateaubriand)
HUỲNH NHƯ PHƯƠNG
Trong năm học đầu tiên sau ngày hòa bình (30/4/1975), tất cả các thầy, cô giáo ở Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn đều chưa được dạy học trở lại. Những giáo sư tên tuổi và những giảng viên trẻ cùng ngồi chung trong giảng đường tập trung học chính trị. Một số khác đã đi ra nước ngoài trong những ngày biến động trước đó.
VŨ THÀNH SƠN
Thơ Vũ Lập Nhật cho chúng ta một cảm giác mất thăng bằng, một thế đứng chông chênh nguy hiểm, như thể khi bước vào thế giới thơ của Vũ Lập Nhật là chúng ta đang bước vào một thế giới khác, một thế giới song song không biên giới; ở đó, trật tự, định luật vạn vật hấp dẫn, sự sáng suốt của lý tính như bị thách thức.
THÚY HẰNG
Xoài xanh ở xứ sương mù” là tập tản văn dày 340 trang do nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh ấn hành cuối năm 2018.
PHAN TRỌNG HOÀNG LINH
Chân trời là giới hạn của tầm mắt, dẫn đến ảo tượng về sự giao nối giữa trời và đất. Do vậy, chân trời vừa hữu hạn, vừa vô hạn.
ĐÔNG HÀ
Tôi yêu thơ Nguyễn Trọng Tạo từ những năm còn là sinh viên. Tuổi trẻ nhiều háo hức, về tình yêu, về non xanh và tơ nõn. Nhưng khi bắt gặp những câu thơ chảy ngược trong tập Đồng dao cho người lớn, tôi lại choáng váng.
NGÔ MINH
Có một ngày nhạt miệng, thèm đi. Đi mãi mới hay phố cũng thiếu người. Có một ngày nằm dài nghe hát. Rồi ngủ quên trong nỗi buồn nhớ mông lung.
NGỌC THẢO NGUYÊN
Buổi sinh hoạt được đặt tên là Tọa đàm bàn tròn về thơ. Đây là buổi sinh hoạt mang tính chất thử nghiệm của Phân hội văn học (lại một cách nói rào đón nữa chăng?)
ĐỖ LAI THÚY
Duy nhất chỉ thơ mới đứng cùng bình diện với triết học và suy tư triết học
Heidegger
Con người, sống trên đời, như một thi sĩ
Heidegger
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Trong thơ tình, tình yêu là kẻ chiến thắng sau cùng. Chứ không phải lý trí, đạo đức, chính trị hay lịch sử. Bao giờ và ở đâu cũng thế.
Chỉ còn anh và em
Cùng tình yêu ở lại
PHAN ĐÌNH DŨNG
Từ hai cuốn sách: Những người thân trong gia đình của Bác Hồ, và Bác Hồ gặp chị và anh ruột; soi vào những bài thơ của Bác, chúng ta có dịp nghiền ngẫm thêm về những tình cảm riêng/chung của Người.
NGUYỄN XUÂN HÒA
Thảo Am Thi Tập của Nguyễn Khoa Vy không chỉ có giá trị về mặt nội dung mà còn có giá trị về mặt nghệ thuật.
LÊ KIM PHƯỢNG
Với thi sĩ Cao Quảng Văn, thơ là cảm xúc thăng hoa tuyệt đỉnh và nếu văn chương có đích, thì thơ là tuyệt đích của tâm hồn. Ở chốn đó, sáng tạo ra đời. Vì vậy, thưởng thức thơ không thể không bằng cảm xúc từ trái tim của người đọc: “Thơ là tiếng nói từ trái tim đập vào trái tim”.