THẢO LINH
Đà Lạt thành phố của ngàn hoa với những con đường trập trùng quanh phố núi với ảo diệu sương mù. Đà Lạt với cảnh sắc hữu tình và thơ mộng đã đi vào thi ca, nhạc họa từ bao đời nay và còn tiếp tục làm say lòng bao người đến kẻ đi.
Thiên nhiên Đà Lạt với phong cảnh hữu tình và nên thơ cùng những con người Đà Lạt luôn hồn nhiên và mến khách lại rất tài hoa và cần mẫn, đã làm nên những ấn tượng khó quên trong lòng bạn bè muôn phương. Thành phố Đà Lạt đang thay da đổi thịt hàng ngày và sẽ mãi mãi là nguồn cảm hứng vô tận cho biết bao tâm hồn thi sĩ để chắp cánh cho họ làm nên những áng văn thơ lay động hồn người cùng những tác phẩm nghệ thuật về hội họa, điêu khắc hay kiến trúc giá trị và vẻ đẹp ấy sẽ còn sống mãi với thời gian.
Cuốn sách “Duyên nợ Đà Lạt” cũng là một tác phẩm nghệ thuật hướng tới những vẻ đẹp như thế. Tác giả của nó là nhà thơ, nhà báo Trần Ngọc Trác, một người gốc Huế nhưng vô cùng gắn bó và nặng lòng với vùng đất của xứ sở sương mù Đà Lạt. Duyên nợ Đà Lạt có thể coi là một cuốn sách lý thú anh viết về những gương mặt chính khách và những chân dung nghệ sĩ tiêu biểu của thành phố ngàn hoa. Thật là ý nghĩa vì Duyên nợ Đà Lạt ra đời giống như một món quà trang trọng của nhà thơ Trần Ngọc Trác để dâng tặng thành phố Đà Lạt vừa tròn 120 năm tuổi và tác phẩm cũng vừa kịp ra mắt bạn đọc trong tháng 12/2013, đúng tuần lễ hội Hoa Đà Lạt vừa được khai mạc.
Ngay cái tên gọi “Duyên nợ Đà Lạt” của cuốn sách đã mang đến cho người đọc những sự háo hức và đôi chút tò mò. Trong tâm thức tôi cũng như bao người, một Đà Lạt luôn đẹp với xứ sở của mộng mơ và đắm say với những thăng trầm và biến cố lịch sử. Một Đà Lạt lãng mạn với nhiều thông xanh mây trắng với nhấp nhô những triền đồi nằm sóng xoài phủ bóng chiều và trong veo những hồ nước còn xanh trong mắt người thiếu nữ. Một Đà Lạt hoang sơ nhưng khoáng đạt và giàu sức sống giữa thiên nhiên như loài hoa Dã Quỳ hoang dại, thứ hoa vàng đến khắc khoải và làm ta nhớ Đà Lạt đến nao lòng, một Đà Lạt với những con người bình dị hay là vĩ đại... Tất cả những điều ấy đã được nhiều nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, nhà điêu khắc và những người yêu quý Đà Lạt khắc họa một cách đậm nét trong những tác phẩm nghệ thuật của họ.
Trần Ngọc Trác giống như một con ong cần mẫn, cứ gom góp, cứ thu lượm, cứ nâng niu cùng rất nhiều cảm xúc và những kỷ niệm về vùng đất và con người Đà Lạt để đến hôm nay mang đến một món quà rất ý nghĩa cho bạn đọc và du khách gần xa khi họ đến với Đà Lạt, khi họ muốn tìm hiểu về thành phố ngàn hoa để thêm yêu, thêm say Đà Lạt. Trước đó anh đã có 8 tác phẩm được xuất bản trong đó có 6 tập thơ, một tập ký và đặc biệt là một tập ca khúc với 32 bài thơ được phổ nhạc. Có lẽ anh là người rất có duyên khi viết kịch bản phim và xây dựng chân dung cho các văn nghệ sĩ trong cả nước khi đến với Đà Lạt. Bây giờ khi đã nghỉ hưu anh hầu như dành toàn bộ thời gian và công sức của mình cho những niềm đam mê.
Với trên 200 trang giấy trắng khổ 16x24 cm, tác giả nhà thơ Trần Ngọc Trác đã đem đến cho bạn đọc những ấn tượng thật khó quên về thành phố ngàn hoa thơ mộng cùng những gương mặt văn nghệ sĩ tiêu biểu và những chính khách đã từng gắn bó và làm nên diện mạo đáng tự hào của thành phố Đà Lạt từ xa xưa, từ hôm qua cho đến hôm nay và cả đến mai sau. Trên hai chục gương mặt của các chính khách và văn nghệ sĩ tài ba được lựa chọn lần này, dẫu biết còn chưa đủ, anh đã dày công khắc họa chân dung của họ một cách kỹ lưỡng hay dù chỉ là đôi nét chấm phá thì ta cũng thấy ở tác giả Trần Ngọc Trác cả một tấm lòng trân trọng, một tình yêu say đắm với mảnh đất và con người Đà Lạt, nơi anh có thể coi như một quê hương thứ hai, nơi mà anh đã gắn bó suốt một thời tuổi trẻ của mình ở đây.
Có lẽ nhà thơ Trần Ngọc Trác phải là một người yêu đến say mê thành phố Đà Lạt như yêu một người tình thì mới có thể dày công sưu tầm tài liệu và vẽ nên những chân dung văn nghệ sĩ cùng những chính khách tiêu biểu đến thế. Họ là những người đã từng gắn bó và đóng góp công sức xây đắp và làm rạng rỡ cho thành phố cao nguyên thân yêu của mình đến thế. Từ những nhân vật nổi tiếng trong lịch sử như: Từ Alexandre Yersin, người có công khai mở thành phố trên cao với những khảo sát đầu tiên từ cao nguyên Lang Bian ở Buôn Đăng Kia, cho tới Hoàng Hậu Nam Phương - phu nhân của Vua Bảo Đại cùng những kỷ niệm của bà ở Đà Lạt từ những năm 1940, cho đến nhà thơ Hàn Mạc Tử với Đà Lạt trăng mờ…
Từ một con người vĩ đại như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một danh tướng của dân tộc Việt Nam vừa mới ra đi, cũng để lại nhiều ấn tượng với vùng đất và con người Đà Lạt. Ngòi bút Trần Ngọc Trác đã nhắc lại những câu chuyện của ông với một tình cảm trìu mến đây biết ơn. Tiếp đến gương mặt các văn nghệ sĩ từng gắn bó với Đà Lạt và rất nổi tiếng mà ai cũng biết như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Trần Ngọc Trác đã dành cho người nghệ sĩ tài hoa này khá nhiều tình cảm yêu mến của những người Đà Lạt yêu nhạc Trịnh qua nhiều trang viết như: Trịnh Công Sơn với Cao Thị Quế Hương, người tổ chức đêm nhạc Trịnh Công Sơn tại Trường Tư thục Viết Anh, một tấm lòng ngưỡng mộ với nhạc Trịnh của ông Huỳnh Tấn Đó và một điều mà nhiều người chưa từng biết về ông nay đã được công bố như Trịnh Công Sơn từng là võ sinh judo và những câu chuyện khá xúc động sau khi Trịnh Công Sơn mất…
Những ca sĩ nổi tiếng đã được Trần Ngọc Trác nhắc đến vì lòng ngưỡng mộ và sự gắn bó lâu dài của họ với Đà Lạt như ca sỹ Khánh Ly với tình yêu Đà Lạt da diết mà tên tuổi chị luôn gắn liền với những ca khúc của Trịnh Công Sơn. Ca sĩ Thanh Tuyền cũng được Trần Ngọc Trác giới thiệu như một dòng suối trong Đà Lạt. Từ Công Phụng, Lê Uyên Phương thấm đẫm một tình yêu Đà Lạt, các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng như Hàn Mạc Tử, Tương Phố, những câu chuyện và những bức ảnh của nhà thơ Bùi Giáng được tác giả Trần Ngọc Trác viết nên thật là xúc động.
Duyên nợ Đà Lạt cho ta biết thêm những thông tin bổ ích và dường như đã thấm đẫm hồn thơ và hồn người qua gương mặt và những câu chuyện của nhiều chính khách và nghệ sĩ tài hoa. Tên tuổi của họ nơi thành phố ngàn hoa còn in dấu ấn thời gian qua những áng văn thơ, nhạc họa cùng những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật để người đời mãi không quên. Duyên nợ Đà Lạt thêm đẹp cùng với thiên nhiên trong lành và dường như cũng thấm đẫm hơi sương của cỏ cây hoa lá và những điều trăn trở nơi xứ sở ngàn thông với hào phóng sương mù.
Rồi còn nhiều gương mặt khác như: Nguyễn Thị Hoàng một mối tình Đà Lạt say đắm, nữ nhà thơ Lệ Khánh, nhạc sĩ Lam Phương với “Thành phố buồn”, nhạc sĩ Hoàng Nguyên với ca khúc ngọt ngào “Ai lên xứ hoa đào”… rồi các họa sĩ và kiến trúc sư nổi tiếng như Ngô Viết Thụ và Đinh Cường…, các nhà nhiếp ảnh như Đặng Văn Thông, một người lưu giữ hồn xưa Đà Lạt qua những bức ảnh đẹp mãi cùng năm tháng. Nguyễn Bá Mậu một bậc thầy sắc độ trong nhiếp ảnh và Trần Văn Châu… Họ đều là những gương mắt tiêu biểu góp phần làm nên diện mạo và tâm hồn của thành phố và con người tri thức cùng những nghệ nhân Đà Lạt…
Tôi vẫn thấy tiếc nếu được đọc thêm những trang viết hay nữa về những con người tài hoa đã góp phần làm nên diện mạo và bản sắc của thành phố Đà Lạt ngàn hoa. Một vài sơ suất khó tránh khỏi khi các tác giả bị sức ép về thời gian và thường mong muốn kịp ra mắt cuốn sách để tặng bạn bè nên một số trang viết chưa được chau chuốt thật kỹ lưỡng. Có lẽ còn nhiều gương mặt tiêu biểu nữa mà tác giả chưa công bố hoặc chưa kịp công bố. Anh vẫn đang lặng lẽ tiếp tục khám phá và nâng niu thêm những chân dung đáng quý khác. Chúng ta sẽ hy vọng và chờ đợi những nhân vật sẽ bước ra từ những câu chuyện thú vị của anh vào một ngày nào đó để muôn sắc hoa ấy sẽ toả hương và tô thắm cho vẻ đẹp huyền ảo của Đà Lạt.
Duyên nợ Đà Lạt có thể coi là cuốn sách giá trị dành cho những người yêu quý và thích khám phá vùng đất và con người nơi đây. Cuốn sách được thiết kế trên nền bìa màu đỏ và in chữ đen phá cách trên bìa nhìn khá bắt mắt. Đây là tác phẩm thứ 9 của nhà thơ, nhà báo Trần Ngọc Trác, nguyên Chủ tịch Hội VHNT Lâm Đồng vừa ra mắt bạn đọc sau kịp được Nxb. Văn học ấn hành tháng 12/2013. Trần Ngọc Trác đã rất nỗ lực để cuốn sách của anh kịp ra mắt đúng lúc thành phố tròn 120 năm tuổi như một dấu ấn khó quên trong đời.
Đúng như cái tên gọi của cuốn sách Duyên nợ Đà Lạt, đó cũng là điều mà Trần Ngọc Trác trăn trở và luôn nhắc nhở bao người khi họ đến với Đà Lạt. Có lẽ rất nhiều người đã từng gắn bó sâu sắc với thành phố sương mù, thậm chí ngay cả với những người hay mơ mộng với Đà Lạt dẫu chỉ chợt đến rồi đi. Có lẽ Duyên nợ Đà Lạt cũng là duyên nợ của hầu hết những người từng gắn bó hay ít nhất họ cũng lưu giữ cho mình những kỷ niệm riêng có với mảnh đất và con người nơi đây với những tình cảm trân quý, yêu thương và sự an bình về cuộc sống nơi cao nguyên nắng gió Đà Lạt.
Duyên nợ Đà Lạt của Trần Ngọc Trác là một món quà trang trọng của một người Huế xa quê đã từng nhiều năm và anh muốn gửi gắm những mơ ước và khát vọng của mình vào mảnh đất cao nguyên xinh đẹp và mộng mơ; anh gắn bó cuộc đời mình với mảnh đất Đà Lạt để gửi thông điệp ấy đến bạn đọc cả nước và những người yêu cao nguyên Đà Lạt. Đây cũng là một cuốn sách khá lý thú về thành phố ngàn hoa với nhiều gương mặt văn nghệ sĩ và những chính khách tiêu biểu đã làm nên diện mạo một Đà Lạt hôm nay, một Đà Lạt sang trọng mà cổ kính, hiện đại mà đậm chất thi ca, một Đà Lạt vừa hiện thực lại vừa lãng mạn luôn làm say đắm hồn người.
Hà Nội ngày 30/12/2013
T.L
(SDB14/09-14)
NGUYỄN HIỆP
Dù muốn dù không thì hình thức được lựa chọn là đối tượng của nhà văn. Vậy các nhà văn “khó đọc” của ba miền Bắc, Trung, Nam chọn hình thức nào để xác lập lối viết?
NGUYỄN HIỆP
Dù muốn dù không thì hình thức được lựa chọn là đối tượng của nhà văn. Vậy các nhà văn “khó đọc” của ba miền Bắc, Trung, Nam chọn hình thức nào để xác lập lối viết?
LƯƠNG THÌN
Có những cuốn sách khi đọc ta như được dẫn dắt vào một thế giới huyền bí của tâm hồn, trái tim và khơi dậy lên bao khát khao mơ ước. Làm dâu nước Pháp của nữ nhà văn Hiệu Constant (Lê Thị Hiệu, Nxb. Phụ Nữ, 2014) là một cuốn tự truyện như thế.
VƯƠNG TRỌNG
Thật khó xác định chính xác thời gian Nguyễn Du ở Phú Xuân, nhưng trước khi ra làm quan dưới triều Gia Long, Nguyễn Du chỉ đến Phú Xuân một lần vào năm 1793, khi nhà thơ vào thăm người anh là Nguyễn Nễ đang coi văn thư ở Cơ mật viện, điều này chúng ta biết được từ bài thơ của Nguyễn Nễ nhan đề “Tống Tố Như đệ tự Phú Xuân kinh Bắc thành hoàn” (Tiễn em trai Tố Như từ Phú Xuân trở về Bắc).
NHỤY NGUYÊN
Con người khá trầm tĩnh Lê Huỳnh Lâm không thuộc típ quan hệ rộng. Những ai đến với anh và anh tìm đến (dẫu chỉ thông qua tác phẩm) rồi in đậm dấu ấn phần nhiều lớn tuổi; là một sự thận trọng nhất định.
LÊ THỊ BÍCH HỒNG
Với ý thức đi tìm cái mới, cái đẹp, hơn 30 năm qua, Hứa Vĩnh Sước - Y Phương lặng lẽ thử nghiệm, không ngừng lao động sáng tạo, miệt mài làm “phu chữ” để ngoài một tập kịch, bảy tập thơ, ba tập tản văn, anh đã bổ sung vào văn nghiệp của mình hai trường ca đầy ấn tượng, đó là Chín tháng (1998) và Đò trăng (2009).
THÁI KIM LAN
Thường khi đọc một tác phẩm, người đọc có thói quen đọc nó qua lăng kính định kiến của chính mình, như khi tôi cầm tập thơ Ký ức hoa cẩm chướng đỏ của Phan Lệ Dung và lướt qua tựa đề.
HOÀI NAM
Nguyễn Du (1765 - 1820) là một trong số những nhà thơ lớn, lớn nhất, của lịch sử văn học dân tộc Việt Nam. Đó là điều không cần phải bàn cãi.
ĐỖ LAI THÚY
Trước khi tầng lớp trí thức Tây học bản địa hình thành vào đầu những năm 30 thế kỷ trước, thì đã có nhiều thanh niên Việt Nam sang Pháp du học.
TRẦN NHUẬN MINH
Truyện Kiều, bản thánh kinh của tâm hồn tôi. Tôi đã nói câu ấy, khi nhà thơ, nhà phê bình văn học Canada Nguyễn Đức Tùng, hỏi tôi đã chịu ảnh hưởng sâu sắc nhất tác phẩm nào của nhà thơ nào, trong toàn bộ sáng tác hơn 50 năm cầm bút của tôi, in trong tập sách Đối thoại văn chương (Nxb. Tri Thức, 2012).
YẾN THANH
“vùi vào tro kỷ niệm tàn phai
ngọn lửa phù du mách bảo
vui buồn tương hợp cùng đau”
(Hồ Thế Hà)
Sự hưởng ứng của công chúng thời bấy giờ đối với Cô Tư Hồng* của Đào Trinh Nhất, bất chấp những giai thoại xung quanh cô chủ yếu được thêu dệt nên bởi những định kiến đạo đức có phần khắc nghiệt, cho thấy sự chuyển biến rất nhanh trong nhận thức của đại chúng, hệ quy chiếu của đạo đức truyền thống, cho dù được bảo đảm bởi những bậc danh nho, đã không còn gây áp lực đối với tầng lớp thị dân mới.
NGÔ THẢO
Việc lùi dần thời gian Đại hội, và chuẩn bị cho nó là sự xuất hiện hàng loạt bài phê bình lý luận của khá nhiều cây bút xây dựng sự nghiệp trên cảm hứng thường trực cảnh giác với mọi tác phẩm mới, một lần nữa lại đầy tự tin bộc lộ tinh thần cảnh giác của họ, bất chấp công cuộc đổi mới có phạm vi toàn cầu đã tràn vào đất nước ta, đang làm cho lớp trẻ mất dần đi niềm hào hứng theo dõi Đại hội.
Tiểu thuyết "Sống mòn" và tập truyện ngắn "Đôi mắt" được xuất bản trở lại nhân kỷ niệm 100 năm sinh của nhà văn (1915 - 2015).
NGÔ ĐÌNH HẢI
Tôi gọi đó là nợ. Món nợ của hòn sỏi nhỏ Triệu Từ Truyền, trót mang trên người giọt nước mắt ta bà của văn chương.
NGÔ MINH
Nhà thơ Mai Văn Hoan vừa cho ra mắt tập thơ mới Quân vương &Thiếp (Nxb. Thuận Hóa, 6/2015). Đây là tập “thơ đối đáp” giữa hai người đồng tác giả Mai Văn Hoan - Lãng Du.
DƯƠNG HOÀNG HẠNH NGUYÊN
Nhà văn Khương Nhung tên thật là Lu Jiamin. Cùng với sự ra đời của Tôtem sói, tên tuổi ông đã được cả văn đàn thế giới chú ý.
NGUYỄN HIỆP
Thường tôi đọc một quyển sách không để ý đến lời giới thiệu, nhưng thú thật, lời dẫn trên trang đầu quyển tiểu thuyết Đường vắng(1) này giúp tôi quyết định đọc nó trước những quyển sách khác trong ngăn sách mới của mình.
Hà Nội lầm than của Trọng Lang đương nhiên khác với Hà Nội băm sáu phố phường của Thạch Lam. Sự khác biệt ấy không mang lại một vị trí văn học sử đáng kể cho Trọng Lang trong hệ thống sách giáo khoa, giáo trình văn chương khi đề cập đến các cây bút phóng sự có thành tựu giai đoạn 1930 – 1945. Dường như người ta đã phớt lờ Trọng Lang và vì thế, trong trí nhớ và sự tìm đọc của công chúng hiện nay, Trọng Lang khá mờ nhạt.
PHẠM PHÚ PHONG
Trước khi đưa in, tôi có được đọc bản thảo tiểu thuyết Phía ấy là chân trời (1), và trong bài viết Đóng góp của văn xuôi Tô Nhuận Vỹ (tạp chí Văn Học số 2.1988) tôi có nói khá kỹ về tiểu thuyết nầy - coi đây là một thành công mới, một bước tiến trên chặng đường sáng tác của nhà văn, cần được khẳng định.