Gia đình có vai trò quan trọng trong việc chọn lọc, lưu truyền và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Phát triển gia đình là nhiệm vụ có tính chiến lược của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trước tác động của quá trình phát triển kinh tế - xã hội, gia đình Việt đã trải qua những biến chuyển lớn, kéo theo sự thay đổi các giá trị gia đình truyền thống. Vì vậy, xác định hệ giá trị chuẩn mực mới cho gia đình Việt Nam là công việc cần thiết hiện nay.
Gia đình phải thực sự là nơi an toàn cho mỗi cá nhân tìm về - Nguồn: afamily.vn
Gia đình truyền thống biến đổi
“Gia đình truyền thống đang bị phai nhạt nhưng giá trị gia đình không mất đi. Văn hóa gia đình vẫn là gốc của xã hội. Giáo dục đầu tiên là giáo dục từ gia đình, giáo dục trong gia đình. Với một kết cấu bền chặt và sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, cần thúc đẩy các điều kiện để thế hệ trước trao truyền cho thế hệ sau những giá trị văn hóa truyền thống và hiện đại, tạo nên giá trị xã hội và nhân cách con người. Các hoạt động tôn vinh gia đình mà chúng ta đang tiến hành chính là một cách góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc”. Bà Nguyễn Thị Mai Hoa - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng |
Tại Hội thảo “Vun đắp giá trị gia đình Việt Nam: Nhận diện và giải pháp” sáng 28.6, TS. Nguyễn Thị Mai Hoa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng nhận định, chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế, giao lưu văn hóa đã có nhiều tác động tích cực tới kết quả xây dựng gia đình Việt Nam. Tuy nhiên, gia đình Việt cũng phải đối diện với nhiều thách thức, thậm chí khủng hoảng. Mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình lỏng lẻo hơn, một số truyền thống tốt đẹp trong các gia đình bị phá vỡ.
Theo một khảo sát của Viện Nghiên cứu gia đình và giới năm 2020, quan điểm hôn nhân của thanh niên đã cởi mở hơn, hiện đại hơn với một số hiện tượng hôn nhân gia đình mới. Tình trạng sống độc thân, kết hôn đồng giới, sống thử, chung sống không kết hôn, làm mẹ đơn thân… ngày càng nhiều. Trong gia đình, việc giáo dục con cái, trách nhiệm chăm sóc cha mẹ già cũng đã thay đổi đáng kể. Con cái ít được cha mẹ quan tâm, đôi khi bị phó mặc cho nhà trường, chịu sự tác động của môi trường xã hội. Việc chăm sóc cha mẹ già chuyển từ trực tiếp hàng ngày sang gián tiếp qua hỗ trợ tài chính, quan tâm đời sống tâm lý, tình cảm…
PGS.TS. Trần Thị Minh Thi - Viện trưởng Viện Nghiên cứu gia đình và giới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết thêm, việc bùng nổ thiết bị thông minh khiến các cá nhân dễ dàng đắm chìm trong thế giới ảo, giảm giao tiếp trong gia đình và xã hội. Trong thế giới phẳng hiện nay, lối sống, cảm xúc, ứng xử, hệ giá trị của con người và đặc biệt là sự duy trì các quan hệ xã hội thực sự thay đổi…
Những biến đổi trong bối cảnh xã hội mới đặt ra yêu cầu có cách nhìn “động” hơn về mối quan hệ của thiết chế gia đình với các thiết chế xã hội khác như kinh tế, văn hóa, chính trị… thúc đẩy vai trò và sự tham gia của gia đình vào quá trình phát triển xã hội bền vững.
Giáo dục đạo đức, nhân văn
Nghiên cứu các giải pháp nhằm vun đắp hạnh phúc gia đình trong xã hội hiện đại, PGS.TS. Trần Thị Minh Thi cho biết, vấn đề đặt ra đối với các gia đình Việt Nam trong giai đoạn này là làm thế nào vừa tiếp thu những giá trị nhân văn mới trong xu thế hội nhập, vừa giữ được bản sắc dân tộc và phát huy được những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, tạo điều kiện cho sự ổn định và phát triển lâu dài đất nước.
Để làm được điều đó, theo PGS.TS. Trần Thị Minh Thi, 4 giá trị gia đình quan trọng cần quan tâm trong giai đoạn tới gồm: An toàn, thịnh vượng, trách nhiệm và bình đẳng giới. “Gia đình trước hết và quan trọng nhất là môi trường sống lành mạnh, yêu thương, không có bạo lực, xâm hại, xao lãng, nơi cá nhân tìm về khi gặp khó khăn, giúp cá nhân không xa lánh xã hội và rơi vào các thách thức khó khăn kế tiếp, cân bằng tâm lý, tình cảm cho cá nhân trước áp lực cuộc sống”.
Bà Nguyễn Thị Mai Hoa bổ sung, cũng cần tập trung tuyên truyền về gia đình và giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình; xác định hệ giá trị chuẩn mực mới cho gia đình Việt Nam; hỗ trợ xây dựng gia đình với ý nghĩa là môi trường giáo dục đầu tiên và suốt đời của mỗi người. Cụ thể, cung cấp tới từng gia đình các kiến thức, kỹ năng sống như kỹ năng làm cha mẹ, kỹ năng ứng xử giữa các thành viên trong gia đình với nhau và với cộng đồng. Giáo dục mọi gia đình tự nguyện, tự giác, tích cực thực hiện nếp sống văn minh… Đặc biệt, phải kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam là yêu thương, chia sẻ, gắn với những giá trị tiên tiến của gia đình trong xã hội phát triển.
Theo ý kiến nhiều chuyên gia, vun đắp giá trị gia đình Việt Nam về cơ bản là từ phong trào lấy phụ nữ làm hạt nhân nhằm bảo vệ các giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình, để gia đình thực sự là nơi an toàn cho mỗi cá nhân tìm về, vợ chồng bình đẳng, cùng nhau xây dựng gia đình thịnh vượng, bền vững và văn hóa, góp phần phát triển xã hội bền vững, hạnh phúc.
"Văn hóa gia đình cần được xây dựng trên nền tảng nhân văn, đề cao giá trị đạo đức, nền nếp, kỷ cương một cách tự giác, nuôi dưỡng tâm hồn, rèn luyện phẩm chất, hình thành nhân cách con người. Giá trị hôn nhân và con cái trong gia đình cần tiếp tục khẳng định. Yếu tố bình đẳng, tiến bộ trong gia đình hiện đại cần được thấm sâu hơn" - TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy - Học viện Phụ nữ Việt Nam đề xuất.
Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Bùi Thị Hòa cho biết, gần đây, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã đưa tiêu chí văn hóa vào nội hàm các cuộc vận động trên toàn quốc, như "Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch" (không đói nghèo, không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, không có bạo lực gia đình, không có trẻ em suy dinh dưỡng và bỏ học; sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ); các mô hình xây dựng gia đình hạnh phúc có sự tham gia của nam giới và các thành viên trong gia đình…
Nguồn: Hương Sen - ĐBND
Bộ sách Lục tỉnh cầm ca (NXB Văn hóa - Văn nghệ) cũng là tên của một nhóm bạn trẻ, đã tái hiện nguồn tư liệu về các loại hình diễn xướng của Nam bộ, xứng đáng trở thành câu trả lời cho câu hỏi: Giới trẻ ngày nay có còn quan tâm đến nghệ thuật truyền thống hay không?
Bạo lực học đường - một vấn đề tưởng chừng rất cũ nhưng lại luôn mới, bởi ngày nào chúng ta chưa tìm ra cách xử lý căn cơ, tận gốc rễ của vấn đề thì ngày ấy, nó vẫn còn là một nỗi nhức nhối của ngành giáo dục và của cả cộng đồng.
Năm 2020 ghi nhận nhiều diễn biến thiên tai rất bất thường, cực đoan, xảy ra trên nhiều vùng, miền của cả nước. Tính từ đầu năm đến nay, đã xảy ra 16 loại hình thiên tai; trong đó có 13 cơn bão trên Biển Đông; 264 trận dông, lốc, mưa lớn trên 49 tỉnh, thành phố. Đỉnh điểm là đợt mưa lũ lớn lịch sử từ ngày 6 đến 22-10 đã gây thiệt hại lớn tại khu vực Trung Bộ, nhất là tại các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế. Ngoài ra, hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng, sạt lở bờ sông, bờ biển, sụt lún đê biển cũng xảy ra trên diện rộng tại đồng bằng sông Cửu Long.
Cho đến nay, đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp trên toàn cầu, giải pháp phong tỏa kiểm soát lây lan dịch bệnh trong cộng đồng được áp dụng rộng rãi ở các quốc gia, đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và tinh thần của người dân, đặc biệt là các cộng đồng yếu thế nhiều nơi trên thế giới.
Theo giám tuyển nghệ thuật, dịch giả Nguyễn Như Huy, gần đây dòng sách nghệ thuật bỗng được quan tâm, đặc biệt là với sự xuất hiện của tác phẩm Câu chuyện nghệ thuật với độ dày gần 688 trang cùng giá bìa lên đến 999.000 đồng.
Xã hội hóa (XHH) văn hóa nghệ thuật (VHNT) ở TPHCM có tốc độ khá nhanh nhưng vẫn còn đó những vấn đề trầm kha. Ngoài sự thiếu giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý nhà nước về VHNT, còn có sự dễ dãi, thiếu chiều sâu của chính các đơn vị tham gia công tác XHH.
Sau nhiều lần cách tân, sân khấu nghệ thuật chèo vẫn không thoát khỏi những khó khăn. Nhiều nghệ sĩ cho rằng, để chèo được tái sinh thì phải thiết kế lại tư duy để chèo thu hút khán giả.
Khi được hỏi, người thầy đầu tiên của bạn là ai? - nhiều bạn trẻ có cùng chung đáp án: Không ai khác chính là cha, mẹ!
Nói việc thiện thì dễ, làm việc thiện mới khó. Cổ nhân đã dạy như vậy và xem chừng vẫn luôn là chân lý...
Những ngày này, lũ chồng lũ, bão số 8 dự báo sắp tràn về miền Trung khốn khổ, chính quyền phải huy động đến 700.000 bộ đội ứng phó với bão.
Thỉnh thoảng, một vài bạn bè trên mạng xã hội (MXH) của tôi lại đăng thông tin “thoái ẩn”, như một lời cáo biệt với cộng đồng. Sau một thời gian, có người quay trở lại, có người bặt vô âm tín.
Liên quan đến câu chuyện phát triển văn hóa đọc, vào ngày 6-10, ông Lê Hoàng, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, đã trình bày chuyên đề Hoạt động xuất bản, phát triển văn hóa đọc: Thách thức - cơ hội - những kiến nghị và công việc cần làm trước đại diện đến từ các nhà xuất bản (NXB), công ty sách tại TPHCM.
Trong thiên phóng sự tháng Tám “Sáng, Mê” đăng trên tuần báo Tiểu thuyết thứ Bảy năm 1949, nhà văn Vũ Bằng có thuật lại quang cảnh sau: “Từ đầu tháng, những hàng bánh Trung thu không còn thiếu một cách quảng cáo gì mà không đem ra dùng. Báo chí. Truyền thanh bươm bướm”. Các nhà buôn xưa đã hăm hở “quảng cáo”, “PR” cho nhãn hiệu bánh của mình.
TRANG TUỆ
“Tuổi già và dòng chảy thời gian dạy ta mọi thứ”
(Sophocles)
Ký ức hiện lên trên hình con vật tinh xảo, ngộ nghĩnh, trên từng lớp giấy nhiễu, vải hay giấy bóng kính của chiếc đèn Trung thu tưởng chừng đã bị lãng quên. Nói như nhà nghiên cứu Trịnh Bách: “Bắt đầu từ ấy mà khơi lên, mà thắp sáng con đường tìm về nét đẹp truyền thống. Cũng là trả lại phong vị cho mùa trăng tháng Tám vốn hàm chứa bao giá trị văn hóa dân tộc”.
Trước khi đọc bài viết này, xin hãy dành một ít phút tự hỏi chính mình rằng: Bạn có tự hào khi nói “Tôi là người Việt Nam” không?
Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, từ đầu năm đến nay sân khấu Việt Nam đã bị ảnh hưởng khá nặng nề khi các nhà hát, đơn vị nghệ thuật phải tạm dừng hoạt động. Trong khoảng thời gian này, các nghệ sĩ, diễn viên đã miệt mài tập luyện, để giờ đây khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát, nhiều sân khấu trong cả nước đã “sáng đèn” trở lại với những vở diễn mới phục vụ công chúng.
Sau 3 ngày làm việc, Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Điện ảnh Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2020-2025 đã kết thúc và ra mắt Ban chấp hành mới.
Đây là chủ đề nội dung chia sẻ của Đức Dalai Lama trong chương trình đối thoại trực tuyến toàn cầu, diễn ra hồi giữa tháng 8 do Viện Hòa bình Hoa Kỳ (United States Institute of Peace - USIP) tổ chức.
Chúng ta đang trong giai đoạn “dầu sôi lửa bỏng” khi dịch bệnh hoành hành, gây nên vô số hệ lụy trong đời sống. Trên khắp thế giới và cả trong nước, các mặt kinh tế - xã hội đều ngổn ngang những vấn đề.