Văn học về chiến tranh cách mạng: Nhiều nhưng chưa đủ

14:44 20/04/2021

Hội Nhà văn TPHCM vừa kết hợp với Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh tổ chức tọa đàm “Nhà văn sống và viết về chiến tranh cách mạng”, mang đến những trăn trở, suy tư cũng như hy vọng của những người cầm bút qua một đề tài không bao giờ cũ.

Buổi ra mắt sách Giấc mơ và nước mắt của nhà văn trẻ Phát Dương

Cần những cảm xúc tươi mới

Nhà thơ Nguyễn Bính Hồng Cầu (con gái nhà thơ Nguyễn Bính), nói: “Bài học máu xương về chiến tranh dựng nước và giữ nước buộc chúng ta không được xao lãng. Sứ mệnh lịch sử, trọng trách vinh quang và cũng lắm nhọc nhằn này đã, đang và sẽ đặt lên vai những người cầm bút chúng ta”.

Nhà văn Vũ Thiện Khái đến từ Tây Ninh cho rằng, đề tài về chiến tranh cách mạng còn rất mênh mông, chưa khai thác hết. Theo ông, thực tế có một số tác phẩm viết về chiến tranh cũng đã đạt đến một tầng nào đó, nhưng để lột tả hết cái tầng của nó, chúng ta vẫn chưa đáp ứng được.

Thuộc thế hệ được sinh ra khi đất nước đã im tiếng súng, nhà văn, đạo diễn Nguyễn Thu Phương cho biết, để viết về đề tài chiến tranh cách mạng có rất nhiều góc nhìn. Đó có thể là góc nhìn của những người đã trải qua các cuộc chiến, hoặc của những người cùng thế hệ với những người đi ra từ chiến trường. Nhưng cũng có thể là góc nhìn của những người trẻ bây giờ.

“Thế hệ của tôi và thế hệ trẻ hơn tôi nữa, có nhiều bạn cũng muốn viết về đề tài chiến tranh cách mạng, nhưng với góc nhìn của chính các bạn. Một điều quan trọng, theo tôi là chúng ta phải viết như thế nào để độc giả khi tìm đọc các tác phẩm mới về chiến tranh cách mạng không phải thốt lên: “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Người đọc ngày nay cần góc nhìn hiện đại hơn, một cảm xúc tươi mới, cập nhật hơn”, nhà văn Nguyễn Thu Phương bày tỏ.

Nhìn lại những tác phẩm và tác giả viết về chiến tranh cách mạng trong hai thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhà thơ Nguyễn Bính Hồng Cầu cho rằng, phần lớn nhà văn đều xuất thân từ người lính, chí ít cũng là người trong cuộc. Những trải nghiệm sống và trải nghiệm văn hóa đã giúp họ cả bề rộng và chiều sâu vốn sống, chất liệu làm nên tác phẩm về chiến tranh của họ tươi rói, sống động, hiện thực, góp phần khuyên son vào bản anh hùng ca cách mạng. Tuy nhiên, theo chị, tác phẩm của họ để lại nhiều nhưng vẫn chưa đủ.

“Đề tài chiến tranh vẫn còn tầng tầng, lớp lớp quặng quý mà chúng ta chưa khai thác hết. Hình thù chiến tranh có muôn hình vạn trạng, không chỉ có cảnh máu chảy xương phơi, bom rơi đạn nổ, mà bây giờ chiến tranh nối liền với hòa bình, quá khứ nối liền với hiện tại, chỉ sợ mình không đủ tài gánh vác. Điều này cho phép chúng ta đặt nhiều hy vọng ở các thế hệ nhà văn trẻ”, nhà thơ Nguyễn Bính Hồng Cầu lý giải.

Tạo nền tảng cho thế hệ tương lai

Ở một chiều hướng khác, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn, Trưởng ban Nhà văn trẻ, Hội Nhà văn TPHCM, nhấn mạnh đến công việc và vai trò tạo nền tảng cho thế hệ tương lai.

Theo anh, khi nói đến đề tài chiến tranh cách mạng cũng đồng nghĩa chúng ta nói đến vấn đề viết về lịch sử. Bao giờ lịch sử cũng được tồn tại dưới hai dạng thức: thực sử và huyền sử. Huyền sử là những tác phẩm sáng tạo như Chiến tranh và hòa bình, được viết khi cuộc chiến tranh kết thúc nửa thế kỷ. Thế nhưng, để có huyền sử thì phải bắt đầu từ thực sử.

Từ đó, để có những tác phẩm về chiến tranh cách mạng trong thời gian tới, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn cho rằng, có hai việc cần phải làm ngay, đó là viết về những nhân chứng sống, những người đi qua cuộc chiến, về những mất mát của họ. Công việc này thời gian qua, nhà văn Trầm Hương đã và đang làm rất tốt.

“Tôi cho đây là nguồn thực sử quan trọng mà bây giờ nếu chúng ta không có tài năng bằng thế hệ cha anh mình thì vẫn cứ đi theo con đường đó. Đây là con đường mà chúng ta chuẩn bị nền tảng thực sử để có huyền sử, là những tác phẩm được sáng tạo khi chiến tranh kết thúc”, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn nói thêm.

Công việc thứ hai được nhà thơ Lê Thiếu Nhơn nhắc đến, đó chính là viết về chính những nhà văn đi trước. Anh lấy trường hợp tác phẩm Ở R - Chuyện kể sau 50 năm của nhà văn Lê Văn Thảo, trong đó có nhiều tư liệu hay và quý. Hay như cuốn sách Họ đã sống và viết từ chiến trường do nhà văn Xuân Thiều tổ chức bản thảo, NXB Tác phẩm mới in năm 1981. Đây là một đóng góp rất lớn khi đã tập hợp nhiều tác giả từ miền Bắc vào miền Nam sống và chiến đấu ở Tây Ninh như Nguyễn Văn Bổng, Từ Sơn, Nam Hà, Nguyễn Trọng Oánh…

“Lúc đó, mỗi tác giả viết khoảng 20 trang về những ngày đã sống ở R. Bây giờ, chúng ta cũng có thể tiếp tục đề tài này bằng cách viết về những nhà văn đã từng sống ở R. Theo tôi, nếu chúng ta có được 2 nguồn thực sử, gồm: những người đã chiến đấu, chịu đựng chiến tranh và những nhà văn từng sống ở chiến khu thì có thể bắt đầu hy vọng về tác phẩm huyền sử như là Chiến tranh và hòa bình của Việt Nam”, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn chia sẻ.

Theo Hồ Sơn - SGGP

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh qua đời ở tuổi 89, một lần nữa dư âm “Chuyện ngõ nghèo” của ông được công chúng nhắc tới bằng sự ngưỡng mộ đầy trân trọng.

  • Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, tác giả của những bộ tiểu thuyết được đông đảo bạn đọc yêu thích như “Hồ Quý Ly”, “Đội gạo lên chùa”, “Mẫu Thượng Ngàn” đã qua đời ở tuổi 89 tại nhà riêng.

  • Đoạn văn nằm trong đề thi thử THPT Quốc gia 2021 là một trong những lời khuyên được tác giả đưa ra trong "Muôn kiếp nhân sinh 2" giúp con người chuyển đổi tâm thức để có thể vượt qua được những biến động kinh hoàng đang diễn ra.

  • Lữ Mai là một trong những gương mặt thơ nữ thế hệ 8X được nhiều người biết.
    Mới đây chị đã thử sức ở thể loại trường ca và ra mắt tập “Ngang qua bình minh”. Tác phẩm đã đạt hạng Ba giải thưởng Sáng tác về biên giới, biển đảo giai đoạn từ 1975 đến nay của Hội Nhà văn Việt Nam.

  • Không ồn ào, lại diễn ra trong giai đoạn xã hội bị ảnh hưởng dai dẳng của đại dịch Covid-19, cuộc thi vẫn chứng minh được sức hấp dẫn riêng với hàng nghìn tác phẩm tham dự.

  • Đã có nhiều văn nghệ sĩ hưởng ứng công tác phòng, chống dịch Covid-19 bằng các tác phẩm nhạc, họa, thơ, văn. Trong năm 2020, một số hội nghề nghiệp, đơn vị xuất bản đã có các tập “nhạc, thơ chống dịch”. Các tác phẩm được đăng tải, phát sóng, góp phần cổ vũ các lực lượng và người dân trên các mặt trận tiến công Covid-19. Nhưng một hội văn học nghệ thuật (VHNT) thực hiện một tập sách riêng về chủ đề vượt qua dịch bệnh thì có lẽ ở Tiền Giang là trường hợp đầu tiên.

  • “Miền thánh đợi”, là tuyển chọn 40 truyện ngắn của Nguyễn Văn Học, vừa được NXB Văn học cho ra mắt.

  • Muôn kiếp nhân sinh 2 tiếp tục cuộc du hành thời gian vô tiền khoáng hậu với những câu chuyện tiền kiếp, nhân quả luân hồi đầy hấp dẫn kỳ lạ từng làm say mê hàng trăm nghìn bạn đọc Việt Nam của doanh nhân New York giàu có, thông tuệ Thomas, cùng với những khám phá các tầng cõi linh hồn và những kiến giải, hướng đi mới giữa chu kỳ hoại diệt của nhân loại và hành tinh này.

  • “Nghiệp rừng” (NXB Văn học, 2021) là tập truyện ngắn gồm 16 tác phẩm của tác giả người dân tộc Dao Triệu Hoàng Giang.

  • Ngày 6-5, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phát động cuộc thi Tác giả Trẻ nhằm tìm kiếm những cây bút trẻ - lực lượng sẽ kế tục sự nghiệp và tạo ra chân dung văn học Việt Nam mới.

  • Đã có nhiều những ý kiến trên các diễn đàn văn nghệ về các chính sách, cơ chế đối với văn học, tập trung vào đối tượng những người sáng tác; các nhà tổ chức xuất bản, phát hành sách; các cơ quan quản lý nhà nước về văn học nghệ thuật và các hội nghề nghiệp...

  • PGS, TS Nguyễn Văn Dân từng có nhiều công trình nghiên cứu đạt giải thưởng cao của Hội Nhà văn Việt Nam, giải sách hay, giải thưởng Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật (VHNT) Việt Nam…

  • Nhiều hiện tượng văn học miền Nam trước 1975 thực ra đã đến với độc giả miền Bắc từ rất sớm, bằng những cách thức và con đường khác nhau...

  • Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã là người bạn đồng môn, người đồng nghiệp gắn bó với nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm nhiều năm nay. Nghe tin ông ra đi một ngày cuối tháng Tư, bà xúc động khi nhớ lại những kỷ niệm cũ...

  • Hai mươi năm sống và làm việc tại Hà Nội, với tư cách là một nhà văn, Đỗ Bích Thúy đã xuất bản 21 cuốn sách gồm các thể loại tiểu thuyết, truyện ngắn, tản văn, truyện thiếu nhi. Qua đây bạn đọc có thể hình dung được những lao động nghệ thuật đầy say mê, nghiêm túc và chuyên nghiệp của chị.

  • Đà Lạt là một miền viết dường như không vơi cạn với Nguyễn Vĩnh Nguyên. Điều đó thể hiện rõ rệt qua hàng loạt cuốn tản văn, du khảo, biên khảo Đà Lạt khá đặc sắc mà nhà văn này đã viết trong suốt gần chục năm qua: “Với Đà Lạt, ai cũng là lữ khách”, “Đà Lạt, một thời hương xa”, “Đà Lạt, bên dưới sương mù”, “Đà Lạt, những cuộc gặp gỡ”...

  • Mặc dù đã ra mắt bạn đọc từ 10 năm trước, nhưng trong buổi ký tặng sách Đảo mộng mơ được tổ chức vào sáng 8-4 tại Nhà sách Cá Chép (223 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1), vẫn có rất đông độc giả đủ mọi thành phần lứa tuổi cùng tham gia giao lưu và xin chữ ký từ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.

  • Ngày 8-4, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh sẽ có buổi giao lưu cùng bạn đọc nhân kỷ niệm 10 năm xuất bản lần đầu tác phẩm “Đảo mộng mơ”.

  • Tính ra tôi quen biết, chơi với nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã gần 40 năm. Bốn chục năm bao nhiêu kỷ niệm, buồn vui đủ cả. Ngày anh trọng bệnh lần đầu, tôi cũng nằm viện vì tai nạn xe máy. Tới khi anh đột quỵ lần 2, tôi cũng vừa qua hạn nối được 3 ngón tay đứt lìa. Gọi cho nhau qua máy điện thoại, nghe giọng anh vừa lắp vừa chậm, thở than: Tôi là đồ tàn phế, bỏ đi rồi.

  • Khi được hỏi lý do nào thôi thúc bà hoàn thành cuốn tiểu thuyết dã sử về Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm, nhà văn Lê Phương Liên tâm sự rằng: “Tôi hăng hái ngồi bên bàn phím, viết đêm viết ngày như là nhập đồng, như là có một nguồn lực siêu nhiên nào thôi thúc”.