Văn học hải ngoại: Mạch ngầm vừa quen vừa lạ

14:50 28/02/2020

“Tôi rất vui, vì bây giờ gia đình và bạn bè ở Việt Nam có thể đọc được tác phẩm của tôi. Giấc mơ của tôi đã trở thành sự thật”. Đó là chia sẻ của tác giả Angie Chau (thuộc thế hệ nhà văn Việt Nam thứ hai tại Hoa Kỳ) khi tập truyện ngắn Những người thầm lặng vừa được NXB Tổng hợp giới thiệu đến độc giả trong nước.

Một số tác phẩm của các nhà văn hải ngoại được giới thiệu đến độc giả trong nước gần đây

Tiếng nói riêng

Những người thầm lặng gồm 11 truyện ngắn, được kết nối thông qua những cái tên nhân vật trở đi trở lại hay có lai lịch, mối bận tâm chung. Vậy nên, cũng có thể xem đây là cuốn tiểu thuyết mà mỗi chương lại mang đến một điểm nhìn và góc kể khác nhau. Qua đó, độc giả có thể biết được tâm tình, đời sống của một gia đình di cư gốc Việt, những va chạm giữa bố mẹ và con cái, giữa văn hóa Việt Nam với văn hóa Mỹ. Đây là tác phẩm thú vị, hấp dẫn; được viết tự nhiên nhưng không kém phần tinh tế, đôi lúc hài hước đầy duyên dáng. 

Trước Angie Chau, NXB Tổng hợp từng giới thiệu tập truyện ngắn Ai cũng có những ngày tồi tệ của tác giả Lâm Vân An (hiện định cư tại Mỹ). Vào năm 2016, nhà văn Viet Thanh Nguyen (định cư tại Mỹ) trở thành nhà văn gốc Việt đầu tiên đoạt giải Pulitzer; một năm sau đó, tập truyện ngắn Người tị nạn (Phương Nam và NXB Hội Nhà văn) của anh trở về với độc giả trong nước.

Sang năm 2018, tập thơ Trời đêm những vết thương xuyên thấu (Phanbook và NXB Hội Nhà văn) của tác giả trẻ Ocean Vuong (định cư tại Mỹ) được ra mắt tại Việt Nam. Tập thơ đã được trao giải văn học danh giá T.S. Eliot Prize năm 2017. Đầu năm 2019, tập truyện ngắn Phép tính của một nho sĩ (Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn) của Trần Vũ (định cư tại Mỹ) đến với bạn đọc như một món quà đầy bất ngờ. Đặc biệt, một số nhà văn như Thuận (định cư tại Pháp), Lê Minh Hà (định cư tại Đức), Linda Lê (định cư tại Pháp)… đã trở nên quen thuộc khi gần như các tác phẩm của họ được xuất bản trong nước khá đầy đủ. 

Theo chia sẻ của PGS-TS Trần Lê Hoa Tranh (ĐH KHXH-NV, ĐH Quốc gia TPHCM), trong khoảng 10 năm trở lại đây, văn học di dân ở các nước đã được chú ý tại Việt Nam. Cùng với những đóng góp của cộng đồng người Việt đối với đất nước trên nhiều lĩnh vực kinh tế, xã hội thì văn học hải ngoại cũng đã bắt đầu được chú ý. Mặc dù vậy, vẫn chưa tạo ra được bức chân dung đầy đủ của nhà văn hải ngoại tại Việt Nam.

Chị bày tỏ: “Theo tôi, không thể phủ nhận những đóng góp của các nhà văn hải ngoại ngay tại nước sở tại hay tại Việt Nam. Bởi vì chúng ta thấy, tùy vào phong cách, nội dung rồi thành tựu của từng nhà văn; tùy vào ngôn ngữ mà họ sử dụng (Việt, Anh, Pháp…) đã đem lại những điều hết sức mới mẻ cho độc giả trong nước. Đó chính là tạo dựng, đem lại một cái nhìn về cộng đồng Việt Nam ở hải ngoại thông qua những góc khuất, tâm tình, cảm nhận hay những điều mà trên các phương tiện truyền thông đại chúng chúng ta không nhìn thấy, không thể nào cảm nhận được”. 

Chờ đợi và hy vọng

 PGS-TS Trần Lê Hoa Tranh cho rằng, xu thế hiện nay rất cởi mở, chúng ta không chỉ giới thiệu văn học Việt Nam ở hải ngoại mà còn dịch rất nhiều văn học hải ngoại các nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Afghanistan… Với văn học hải ngoại của Việt Nam thì vẫn chưa tạo được diện mạo riêng. Bởi lẽ, một cộng đồng khoảng 5 triệu người, chia ra các khu vực, các quốc gia khác nhau nên số lượng tác phẩm xuất hiện trong nước thời gian qua, vẫn chưa thể hiện được đầy đủ chân dung toàn diện của văn học Việt Nam ở hải ngoại. Đây chính là điều đáng để trông đợi, không chỉ các tác phẩm mà còn những công trình nghiên cứu.

Vào tháng 10-2017, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức cuộc gặp mặt lần thứ nhất “Nhà văn với sứ mệnh đại đoàn kết dân tộc” với sự tham gia của hơn 100 nhà văn tiêu biểu trong nước và nước ngoài. Đây được xem là động thái đầy ý nghĩa không chỉ giúp gắn kết cộng đồng Việt Nam ở nước ngoài cùng hướng về Tổ quốc, mà còn là cơ hội để phối hợp, gắn bó các nhà văn nước ngoài với Hội Nhà văn Việt Nam về sáng tác, công bố tác phẩm đến với độc giả trong nước. Trước đó, vào năm 2010, tác giả Angie Chau đã trở lại Việt Nam khi tác phẩm của chị lần đầu tiên được xuất bản. Với chị, được trở về quê nhà là một hành trình ấn tượng và xúc động.

Chị tâm sự: “Đó là một trải nghiệm đáng nhớ khi được trò chuyện với các sinh viên và cộng đồng. Mọi người rất tò mò, mong được có cái nhìn thực tế về cuộc sống của các gia đình Việt Nam đến sinh sống và lập nghiệp tại Mỹ. Tôi nghĩ và hy vọng những câu chuyện của tôi sẽ cung cấp một lát cắt về cuộc sống để thỏa mãn mong muốn của mọi người”. 

Để sứ mệnh “đại đoàn kết dân tộc” thực sự có hiệu quả như mong muốn của Hội Nhà văn Việt Nam cách đây 3 năm, điều quan trọng nhất, theo PGS-TS Trần Lê Hoa Tranh, “chúng ta phải xem nó là một bộ phận của văn học Việt Nam thì mới thúc đẩy công việc nghiên cứu, thúc đẩy việc dịch, giới thiệu và xuất bản được”.
 

“Văn học Việt Nam ở hải ngoại đang hình thành những thế hệ sáng tác khác nhau, trong đó thế hệ sáng tác bằng tiếng Việt không có gì khác biệt so với trong nước, vì đa số họ vẫn giữ phong cách sáng tác, đề tài mang tính truyền thống. Còn những nhà văn thế hệ thứ hai sáng tác bằng ngôn ngữ của nước sở tại, có sự khác biệt về kỹ thuật. Không phải họ học tập kỹ thuật của phương Tây, mà bản thân họ lớn lên trong môi trường văn hóa của nước ngoài nên tự thân họ sáng tác theo kiểu của nước ngoài. Về nội dung, cũng có sự khác nhau so với trong nước. Bởi những nhà văn thế hệ thứ hai, họ chú ý đến những chủ đề mà các nhà văn trong nước không quan tâm. Chẳng hạn, họ quan tâm nhân thân của mình là gì, là Việt Nam hay nước ngoài? Họ quan tâm đến chủ đề sự hòa nhập, va đập văn hóa, sự khác nhau giữa các nền văn hóa với nhau” - PGS-TS Trần Lê Hoa Tranh cho biết.


Theo Hồ Sơn - SGGP

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Những bài viết ngắn trong cuốn sách Đủ nắng thì hoa nở (Phương Nam Book và NXB Văn hóa - Văn nghệ ấn hành) cũng chính là những trải nghiệm cả về đời lẫn đạo của tác giả Ba Gàn. Nhờ đó, cuốn sách mang đến những giá trị hữu ích cho độc giả, nhất là những người đang đi tìm mục tiêu để sống.

  • Hướng tới kỷ niệm 10 năm ra số đầu tiên (2010 - 2020), ngày 28/11, tại Hà Nội, tờ Thời Nay (Báo Nhân dân) phối hợp Ban Nhà văn trẻ (Hội Nhà văn Việt Nam) tổ chức buổi ra mắt 2 cuốn sách  “Giấc mơ trên những cánh rừng”, và “Nơi ta đã qua, người ta đã gặp”.

  • Dự án Nhóm 4. 0 của Nền tảng Xuất bản Điện tử Waka, là dự án sáng tác theo mô hình nhóm đầu tiên tại Việt Nam được xây dựng và triển khai với kỳ vọng tạo ra một sân chơi hỗ trợ các tác giả trẻ yên tâm phát triển sự nghiệp sáng tác của mình.

     

  • Đối thoại với hoa (NXB Văn hóa - Văn nghệ TPHCM, tháng 11-2018), tập tiểu luận phê bình thứ 7 của Nguyễn Thị Minh Thái, là cuốn sách kỷ niệm 45 năm bước vào nghề văn của tác giả.

  • Cảm hứng viết văn ở chính trong cuộc sống của mỗi chúng ta, việc viết văn phải tải chứa một điều gì đó chứ không viết chung chung. Trong tác phẩm văn học cũng phải truyền tải những giá trị nhân văn, định hướng tích cực để người đọc biết trân quý những gì mình đang có.

  • Là vùng đất quen thuộc trong miền sáng tạo, vẻ đẹp Hà Nội không chỉ được diễn tả bằng hình ảnh mà còn hiển hiện vô cùng tinh tế, sống động trong nghệ thuật ngôn từ. Với vô số tác phẩm văn học viết về Thủ đô từ xưa tới nay, để khai phá, phát lộ những điều mới mẻ về thành phố này là thử thách không nhỏ với mỗi nhà văn.

  • Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018), lần đầu tiên, “Nhật ký Nguyên Hồng” ra mắt bạn đọc. Hơn 600 trang nhật ký Nguyên Hồng viết từ năm 1941 đến trước khi ông mất (1982) đã được công bố. Những trang viết hiển hiện cả một thời kỳ, sống động và chân thực. Đặc biệt là đời sống văn nghệ của đất nước trong suốt hơn nửa đầu thế kỷ XX. Được sự đồng ý của NXB Trẻ và đại diện gia đình nhà văn Nguyên Hồng, chúng tôi trích giới thiệu một số trang nhật ký của ông.

  • Rời "cõi tạm" khi tuổi đời còn rất trẻ (24 tuổi) song cha đẻ của bài thơ Hôm qua em đi chùa Hương - tác giả Nguyễn Nhược Pháp đã để lại khối lượng những sáng tác đáng kinh ngạc và thán phục, một tài năng đã chớm nở từ rất sớm và đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

  • Sáng 5/11 tại Trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp hợp với gia đình nhà văn Nguyên Hồng tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm sinh nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018). Ông được đánh giá là một trong những nhà văn ưu tú nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại với các tác phẩm như: Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấu, Cửa biển...

  • Có nhiều cuốn sách lọt vào danh mục “bestsellers” của các NXB, hàng chục năm nay nhà văn Nguyễn Nhật Ánh luôn giành vị trí  tác giả “ăn khách” trong làng văn chương. Đa tài trong nhiều lĩnh vực, và thể loại sáng tác nhưng ông có biệt tài xuất sắc trong mảng sáng tác dành cho tuổi teen.

  • NXB Phụ nữ vừa ra mắt cuốn sách "Những nhân chứng cuối cùng" - một trong những tác phẩm góp phần làm nên giải Nobel văn học của nữ nhà văn Belarus Svetlana Alexievich - người được biết đến nhiều với các tác phẩm đã in và phát hành ở Việt Nam như “Chiến tranh không mang gương mặt phụ nữ”, “Lời nguyện cầu từ Chernobyl”.

  • Ngày 25/10, tại TP HCM, cuốn sách “Kiến Phật” của tác giả người Anh - Rose Elliot đã chính thức ra mắt độc giả Việt Nam.

  • Sáng 24-10, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư vừa có buổi gặp gỡ và ký tặng sách cho độc giả tại Đường sách TPHCM nhân dịp chị vừa trở về từ Hội sách Frankfurt với giải thưởng LiBeraturpreis 2018, và ra mắt tập truyện ngắn Cố định một đám mây.

  • Ba cây bút trẻ Kai Hoàng, Thái Cường và Hoàng Khánh Duy vừa có cuộc chuyện trò về sáng tác văn chương gắn với cuộc sống đương đại tại Đường sách sáng 20/10 nhân khai mạc Tuần lễ sách hay.

  • Bên cạnh những tác phẩm mang hơi thở thời đại, đời sống văn chương trong nước gần đây còn xuất hiện những tác phẩm từng được xuất bản từ trước. Dù ra mắt cách đây hàng chục năm, nhưng nhiều tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và với không ít bạn đọc ngày nay, đó vẫn là những tác phẩm mới.

  • Tiểu thuyết về một chàng trai nổi loạn, dính vào ma túy được viết bằng tình cảm của nhà văn với con trai thứ hai. 

  • Sau các tác phẩm Nguyễn Trãi (2 tập), Đàm đạo về Điều Ngự Giác Hoàng, Bí mật hậu cung, mới đây nhà văn Bùi Anh Tấn tiếp tục trở lại với đề tài lịch sử bằng tiểu thuyết Bảo kiếm và giai nhân, do NXB Tổng hợp TPHCM ấn hành. 

  • Kế thừa và sáng tạo là vấn đề xưa nay đã từng được nhiều người quan tâm bàn luận. Tôi chỉ xin nói thêm đôi điều về mối quan hệ giữa kế thừa và sáng tạo trong sáng tác thi ca.

  • PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, cho rằng, hoạt động lý luận văn học, nghệ thuật còn xa rời thực tiễn sáng tác, có biểu hiện xơ cứng, kém năng động, giảm sút tác dụng tích cực đối với sáng tác. Chỉ riêng trong lĩnh vực văn học, tiếng nói của các nhà phê bình được nhìn nhận là rất quan trọng đối với tác giả lẫn bạn đọc. 

  • Buổi tọa đàm giới thiệu cuốn sách Lời người Man di hiện đại - Người yêu tiếng Việt trọn đời (Nhà xuất bản Tri Thức ấn hành) sẽ diễn ra lúc 18 giờ ngày 10.10 tại Thư viện Trung tâm văn hóa Pháp (Hà Nội).