NGUYỄN AN NHIÊN
Tương lai của loài người sẽ thế nào khi những vấn đề như: Thay đổi khí hậu, sự ô nhiễm không khí, sự khai thác tài nguyên quá mức, sự khan hiếm trầm trọng về nước, mất cân bằng đa dạng sinh học một cách khủng khiếp... không được cải thiện, thậm chí những vấn nạn này ngày càng tồi tệ hơn.
Sinh viên Huế với môi trường. Ảnh: Phạm Bá Thịnh
Quay lại lịch sử để thấy khi con người không có những cách thức tác động hợp lý vào môi trường sống đã gây ra biết bao thảm họa nối tiếp thảm họa như cháy rừng ở Peshtigo (1871), bão Galveston (1900), bão Katrina (2005), bão bụi ở Great Plains (1930); hỏa hoạn và động đất ở San Francisco (1906), động đất ở Nhật Bản ngày 11/3/2011, động đất ở Tứ Xuyên năm 2008. Sự cố Formosa ở miền Trung, Việt Nam (2016), Cháy rừng ở Úc (2019)... Trong thời điểm hiện tại, cả loài người đang cùng nhau chống lại đại dịch Covid 19, một đại dịch làm cả hành tinh xáo trộn.
Và rồi những thảm họa nào sau những thảm họa đã kể trên rơi xuống trái đất nếu loài người không sớm cảnh tỉnh trong việc tác động một cách tiêu cực lên môi trường sống. Người ta cũng đã đặt ra những giả định như nếu một ngày con người không còn trên trái đất thì điều gì sẽ xảy ra? Và dĩ nhiên các câu trả lời đều có một điểm chung là trái đất sẽ tự chữa lành những vết thương mà con người đã gây ra trên mình nó… Đã đến lúc nhân loại cần đứng lên cứu lấy màu xanh của hành tinh chúng ta. Trong xu hướng phát triển kinh tế xã hội ôn hòa với môi trường tự nhiên, thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên Huế luôn xem phát triển kinh tế phải phù hợp với việc bảo vệ môi trường tự nhiên. UBND tỉnh đã ban hành và chỉ đạo thực hiện đề án Ngày Chủ nhật xanh - “Hãy hành động để Thừa Thiên Huế thêm xanh - sạch - sáng”. Sáng 20/1/2019, “Ngày Chủ nhật xanh” được khởi động bằng những việc như: Ra mắt đội hình thanh niên tình nguyện tham gia xây dựng nếp sống văn minh đô thị; ký cam kết thực hiện đề án; ra quân làm vệ sinh môi trường trên và dọc hai bờ sông Hương; tổ chức đội hình tuyên truyền và lập lại trật tự nếp sống văn minh đô thị tại một số tuyến đường chính ở thành phố Huế; tổ chức trồng cây xanh dọc quốc lộ 1A từ Huế về sân bay Phú Bài…
Cũng trong thời gian gần đây, những mô hình như: “Huế - thành phố 4 mùa hoa”, “Dòng Hương trong xanh”, “Tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp - trật tự trị an...” đã tạo nguồn cảm hứng cho sự phát triển kinh tế, văn hóa và bản sắc của một thành phố độc đáo, khác biệt. So với các tỉnh thành khác, Huế có những nét riêng biệt của mình về văn hóa, thiên nhiên, con người... Xu hướng phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường thiên nhiên là một xu hướng phù hợp với hướng đi của nhiều quốc gia trên thế giới hiện nay, bên cạnh đó, lựa chọn xu hướng này chứng minh cho một sự kiến tạo giá trị bền vững mà tỉnh Thừa Thiên Huế đang lựa chọn. Huế có một sự ưu đãi của thiên nhiên về cảnh quan, sông núi. Những địa danh như núi Ngự Bình, đồi Vọng Cảnh, núi Bạch Mã, sông Hương, bãi biển Thuận An, Lăng Cô, bãi biển Cảnh Dương, phá Tam Giang.... từ lâu đã là nguồn cảm hứng cho nghệ thuật và cho chính cuộc sống hàng ngày của con người nơi đây cũng như cho những du khách thập phương. Bên cạnh thiên nhiên ưu đãi, Huế còn có một gia sản đồ sộ do tiền nhân nơi đây kiến tạo nên như Đại Nội, Hổ Quyền, Văn Miếu, Điện Hòn Chén, Cầu ngói Thanh Toàn, Trường Trung học phổ thông chuyên Quốc Học, Chùa Thiên Mụ, Chùa Diệu Đế, Chùa Từ Đàm, Chùa Từ Hiếu, Trung tâm Văn hóa Huyền Trân, Nhà thờ chính tòa Phủ Cam, Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế, Đan viện Thiên An... Với những di sản đó, việc phát triển kinh tế, văn hóa hài hòa với môi trường sống là một lựa chọn tối ưu nhằm giữ vững, bảo tồn giá trị vốn có và phát huy những giá trị ấy tỏa sáng hơn trong tương lai.
Lịch sử cho thấy hướng phát triển kinh tế bằng cách khai thác năng lượng từ tự nhiên, khiến tự nhiên ngày càng mất cân bằng sinh thái, xu hướng phát triển kinh tế bằng cách can thiệp thô bạo vào tự nhiên chỉ đem lại những lợi nhuận vật chất trước mắt, còn về lâu dài sẽ sinh ra những thảm họa mà chính chúng ta, con cháu chúng ta gánh vác. Vì thế việc tỉnh Thừa Thiên Huế chủ trương xây dựng kinh tế gắn liền với việc phát triển môi trường tự nhiên thân thiện sẽ tạo ra một vị thế khác biệt cho Huế ở thời điểm hiện tại và tương lai.
Hướng tới phát triển một đô thị xanh, một thành phố Huế thân thiện với môi trường, bảo lưu phát triển những ưu đãi có từ thiên nhiên không những đem lại môi trường sống trong lành cho người dân mà con là sự bảo vệ nguồn cảm hứng sáng tạo nghệ thuật cho các nghệ sĩ. Chúng ta nhận thấy rằng hầu hết các tác giả lớn cùng với những tác phẩm có giá trị nghệ thuật ở Huế đều mang màu sắc, hương vị và dư âm của cảnh quan, thiên nhiên vùng sông Hương núi Ngự. Cảnh quan, văn hóa Huế đã âm thầm đi vào văn chương của nhà văn Trần Thùy Mai để ta thấy Huế đẹp, buồn và kiêu hãnh. Biết bao đỉnh núi, mái chùa, tường thành đã cấu nên những áng văn chương se sắt lòng người, bao la sầu nhân thế trong văn chương của Trần Thùy Mai. Không gian để thế giới văn chương của Trần Thùy Mai khởi đi cũng chính là sự mê hoặc của biết bao điều huyền bí của quá khứ tiền nhân ẩn mình trong những bờ tường Thành Nội rêu phong, nơi thâm u huyền bí của cả một vùng đất thiêng... Thế giới trong Vịt trời lông tía bay về, Lễ hội ăn mày, Cổ tích làng, Giếng loạn... đầm phá Tam Giang dường như lại là nguồn cảm hứng bất tận trong văn chương của nhà văn Hồng Nhu. Sông nước, thiên nhiên, con người nơi đầm phá là hương vị khiến cho văn chương của Hồng Nhu có sức neo nậu lòng người, đầy tính thơ và dư âm lãng mạn. Sông Hương lại là mạch sống trong tiểu thuyết Dòng sông phẳng lặng hay trong tập truyện ngắn Người Sông Hương của nhà văn Tô Nhuận Vỹ. Thiên nhiên xứ Huế lại là nguồn cảm hứng trong nghệ thuật Trúc Chỉ của họa sĩ Phan Hải Bằng...
Xu hướng phát triển một thành phố xanh của Thừa Thiên Huế cũng góp phần vào thực hiện những chính sách về môi trường của cả nước. Đứng trước thực trạng ôi nhiễm môi trường, Nhà nước đã có những chủ trương, biện pháp mang tính chiến lược, nhằm giải quyết những vấn nạn về môi trường hiện nay và đáp ứng với công ước quốc tế về môi trường. Hiến pháp 1992 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: “Cơ quan Nhà nước, đơn vị vũ trang, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, mọi cá nhân phải thực hiện các quy định của Nhà nước về sử dụng tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Nghiêm cấm mọi hành động làm suy kiệt tài nguyên và làm hủy hoại môi trường”. Căn cứ quy định này, Quốc hội khóa IX tại kỳ họp thứ IV ngày 17/12/1993 đã thông qua Luật Bảo vệ Môi trường gồm 7 chương với 55 Điều. Vào năm 2012 Thủ tướng Chính phủ cũng đã Quyết định Phê duyệt Chiến lược Bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 với những nội dung chủ yếu như: Bảo vệ môi trường là yêu cầu sống còn của nhân loại; Chiến lược bảo vệ môi trường là bộ phận cấu thành không tách rời của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Chiến lược phát triển bền vững; bảo vệ môi trường hướng tới mục tiêu phát triển bền vững nhằm đáp ứng nhu cầu của các thế hệ hiện tại nhưng vẫn giữ được tiềm năng và cơ hội cho các thế hệ mai sau; đầu tư cho bảo vệ môi trường là đầu tư cho phát triển bền vững. Phát triển phải tôn trọng các quy luật tự nhiên, hài hòa với thiên nhiên, thân thiện với môi trường; khuyến khích phát triển kinh tế phù hợp với đặc tính sinh thái của từng vùng, ít chất thải, các-bon thấp, hướng tới nền kinh tế xanh. Ưu tiên phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm; coi trọng tính hiệu quả, bền vững trong khai thác, sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên; chú trọng bảo tồn đa dạng sinh học; từng bước phục hồi và cải thiện chất lượng môi trường; tăng cường năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu. Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn xã hội, là nghĩa vụ của mọi người dân; phải được thực hiện thống nhất trên cơ sở xác định rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành, phân cấp cụ thể giữa Trung ương và địa phương; kết hợp phát huy vai trò của cộng đồng, các tổ chức quần chúng và hợp tác với các nước trong khu vực và trên thế giới. Tăng cường áp dụng các biện pháp hành chính, từng bước áp dụng các chế tài hình sự, đồng thời vận dụng linh hoạt các cơ chế kinh tế thị trường nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm các quy định của pháp luật các yêu cầu, quy chuẩn, tiêu chuẩn về môi trường được thực hiện. Tổ chức, cá nhân hưởng lợi từ tài nguyên và các giá trị của môi trường phải trả tiền; gây ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên và đa dạng sinh học phải trả chi phí khắc phục, cải tạo, phục hồi và bồi thường thiệt hại...
Như vậy xu hướng phát triển một thành phố Huế xanh - sạch - sáng là một xu thế phù hợp với tầm nhìn chiến lược của quốc gia, phù hợp với xu thế sinh thái của nhân loại. Thành phố Huế tự thân đã có những nét đẹp khác biệt so với các thành phố trong cả nước. Nay, với những chính sách vì môi trường thì chắc chắn rằng trong tương lai Huế sẽ là một thành phố lý tưởng để sống, để yêu thương và cống hiến.
N.A.N
(SHSDB36/03-2020)
PHAN THUẬN ANNgọ Môn năm cửa chín lầu,Cột cờ ba cấp, Phu Văn Lâu hai tầng.
LÊ MINH PHONGDọc theo đôi bờ Sông Hương, nơi có những công viên quyến rũ là điểm trưng bày của một số công trình nghệ thuật.
NHỤY NGUYÊN(Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương)
LÊ PHÙNGSau nhiều ngày cùng nhau trăn trở - nghĩ suy - hiệp lực - hiệp tâm của những anh, chị em nhạc sĩ ở Huế, Nhạc Quán đã chính thức trình làng với công chúng yêu thích âm nhạc tại Huế vào lúc 20h, ngày chủ nhật (02/01/2011) là ngày Đinh Tỵ (nguyệt đức hợp, tế tự, đính hôn) trong tiết trời vào xuân của Huế, có sáng nắng chiều mưa, có gió về đêm, có lòng người ấm áp, có không gian lãng mạn, trữ tình.
HỒ VĨNHMới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy được một văn bản có liên quan đến Phường Đúc Huế.
TƯỜNG THITôi trở lại Hương Trà bằng ký ức của hơn 20 năm trước, trên con đường đất băng qua những vườn thanh trà trĩu quả ven con sông Bồ thơ mộng để đến làng Lại Bằng, xã Hương Vân. Một xã tiếp giáp núi và đồng bằng, nơi đã ghi lại dấu ấn lịch chống giặc ngoại xâm của Thừa Thiên Huế - địa đạo Khe Trái.
NGUYỄN ĐẮC XUÂNTrong những năm gần đây, Huế đã được các nhà đông phương học và khách du lịch trong nước và ngoài nước lưu ý.
MAI KHẮC ỨNGLăng Minh Mạng nằm dưới chân núi Cẩm Kê thuộc thôn La Khê làng An Bằng huyện Hương Trà cũ, nay là thôn Liên Bằng, xã Hương Thọ, thành phố Huế. Địa thế dải đất này rất đẹp. Hiện thời cây cối ở chung quanh đã lùi xa để lại những khoảng trống nối dài trên các triền đồi thoai thoải, khu lăng trở nên lẻ loi hơn.
LÊ HUỲNH LÂMCó lẽ một trong những loài động vật gần gũi, gắn bó với người dân xứ Huế trong mọi thời cuộc là loài hến. Cho dù trải qua bao thăng trầm, bao biến cố trên mảnh đất nhỏ bé này, mọi thứ có thể thịnh suy nhưng hến vẫn trường tồn. Trường tồn như một nét văn hóa thầm lặng, khiêm tốn, không khua trương, ồn ào,… mà âm thầm tỏa ngát hương.
PHAN HỨA THỤYChùa Thiên Mụ là một công trình kiến trúc có qui mô lớn và xuất hiện khá sớm trong quá trình hình thành phát triển của văn hoá Phú Xuân. Cũng như phần lớn các công trình kiến trúc cổ khác, chùa Thiên Mụ từ khi mới được xây cất trở về sau lần lượt đã được dựng nhiều tấm bia, hoặc để ghi lại công việc tu tạo, hoặc đề thơ vịnh cảnh, hoặc ghi cảm tưởng trong những lần vãn cảnh chùa của một số vua chúa nhà Nguyễn.
NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(Tiếp theo SH số 5 – tháng 2 - 1984)
NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(B.A.V.H. 1992, trang 189-203)HỒ TỊNH TÂM - Từ thời Gia Long, khi xây kinh thành Huế, một nhánh sông đã được ngăn chặn lại ở trên làng Kim Long hiện nay và dòng sông đó bị lấp đi ở một vài nơi, một số nơi khác thì được mở rộng và uốn nắn lại cho đều đặn. Chính một phần của nhánh sông ngày xưa ấy đã tạo ra Hồ Tịnh Tâm, nay ở tại bên trái đường Lục bộ, gần với Cầu kho, hay vùng nhượng địa (cho Pháp ở Mang Cá lớn).
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGCó lẽ thiên nhiên đã giữ một vai trò nào đó, thực quan trọng, trong sự tổng hợp nên cái mà người ta có thể gọi là “bản sắc Huế”. Bởi vì thiên nhiên bao giờ cũng biểu hiện một cách nhất quán giữa cái hằng cửu và cái biến dịch, giữa cái biến động và cái tĩnh tại.
MAI KHẮC ỨNGBất chợt. Tưởng như có con lợn chạy giữa sân điện Cần Chánh tại Hoàng thành Huế. Định thần lại tôi đã nhìn thấy chúng trong mấy ô trang trí bên thân hai chiếc vạc đồng đúc thuở Kim Long còn là phủ chúa dưới thời Hiền vương Nguyễn Phúc Tần (1648 - 1687) mà lạc khoản lại ghi Thịnh Đức thứ 8 và Thịnh Đức thứ 10. Bản chú thích bên hai vạc này ghi là đúc năm 1660 và 1662.
L.N.D: Vào năm 1822, dưới triều Minh Mạng, một người Anh là John Crawfurd có dịp đến Huế và được hai người Pháp lúc bấy giờ đang làm quan ở đây là Chaigneau và Vannier hướng dẫn đi thăm Kinh Thành. Dưới đây là những gì mà Crawfurd đã viết về Huế trong ngày viếng thăm ấy: 29-9-1822. Chúng tôi dịch từ bản Pháp ngữ của H.Cossarat trong B.A.V.H. 1933, No1-2, tr.5-10.
PHẠM ĐĂNG TRÍThuở ấy, có nhiều người từ những miền đất màu mỡ nhưng vẫn dời nhà đến ở trên một vùng gò đồi đầy sỏi đá. Nguyên nhân lôi cuốn họ tới đây là do màu sắc thiên nhiên ở chốn này thật là thanh tú, đa dạng và không ngừng thay đổi.
LÊ VĂN HẢOTháng 12 năm 1979 tại thành phố Pitxanulôcơ (Pitsanulok) Thái Lan, ông Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (gọi tắt là UNESCO) đã triệu tập một cuộc họp của những chuyên gia nhằm chuẩn bị cho một Chương trình nghiên cứu các đô thành lịch sử ở châu Á. Chương trình này sẽ nhằm vào một số đô thành cổ kính đã từng đóng những vai trò có ý nghĩa trong sự phát triển và giao lưu của các nền văn hoá ở châu Á.
Chiều 8.6, tại Nam Châu Hội Quán trên vùng cỏ cây Kim Long xứ Huế, GALA TINH HOA SÔNG HƯƠNG đã được tổ chức nhằm tôn vinh Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế.
NGUYỄN ĐẮC XUÂNỞ mục “Phương vị quê hương” này, tạp chí sẽ lần lượt đăng các bài tìm hiểu văn hoá ngắn gọn nhưng có… duyên văn chương. Chúng tôi vui mừng được sự hưởng ứng của các nhà nghiên cứu lão thành am hiểu Huế - Bình Trị Thiên như các cụ Bửu Kế, Phan Văn Dật, Nguyễn Hữu Đính, Phạm Đăng Trí… cùng các anh Lê Văn Hảo, Nguyễn Đắc Xuân, Phan Thuận An… Chúng tôi cũng mong nhận được bài của các bạn ở các tỉnh miền Trung nói về phong vị quê hương mình để tạo được giao lưu văn hoá trên giải đất gắn bó lâu đời này.
MẶC KHÁCHHuế nguyên là đất đế đô, nơi sinh trưởng của vua chúa, chốn triều đình quan lại, đa số tao nhân mặc khách đều tụ họp về đây. Do đó mà tiếng nói của xứ Huế, trang nhã thanh tao, có khi lại nặng mùi “bề trên” hoặc kiểu cách đến buồn cười.