Tâm sự đầu năm

16:19 14/03/2008
Từ xa xưa đến bây giờ, thường tục vẫn nói "sông có khúc người có lúc". Không biết Sông Hương bản báo năm rồi (năm tuổi 15) là sông hay là người? Có lẽ cả hai. Vậy nên cái khúc và cái lúc của nó đã chồng lên nhau - chồng lên nhau những khó khăn và tai tiếng!

Từ xa xưa đến bây giờ, thường tục vẫn nói "sông có khúc người có lúc". Không biết Sông Hương bản báo năm rồi (năm tuổi 15) là sông hay là người? Có lẽ cả hai. Vậy nên cái khúc và cái lúc của nó đã chồng lên nhau - chồng lên nhau những khó khăn và tai tiếng!
Có lúc, anh em tòa soạn đã ngồi lại để cùng "chiêm nghiệm tập thể" và ngộ ra rằng, trong sự chê trách nói chung, không chỉ có ghét mà nói, còn cả vì yêu mà nói. Dù vì yêu hay vì ghét mà nói thì nó vẫn hơn là sự quay lưng, là không còn gì để nói hoặc là sự im lặng đáng sợ.
Sông Hương xin ghi nhận và xin đa tạ tất cả các ý kiến phê bình, góp ý của bạn đọc cũng như bạn viết đã đoái thương mà hạ cố. Sông Hương cũng đang từng bước chấn chỉnh, khắc phục những yếu kém và thậm chí, có việc "cần làm ngay" thì dứt luôn như chuyên mục trên trang viết bạn bè.  Bởi nó đã "hoàn thành nhiệm vụ" trong cam kết giữa các tổng biên tập Bắc Miền Trung là giới thiệu tác phẩm của nhau trên tạp chí của mình. Như vậy, sẽ để dành được thêm đất cho những tác phẩm còn "rin" theo nhu cầu của đông đảo bạn viết cho Sông Hương. Các chuyên mục khác sẽ được tiếp tục duy trì như một hình thức thể nghiệm và nó vẫn phải chịu áp lực của cơ chế "Cái gì hợp lí thì tồn tại".
Dù không muốn nhưng Sông Hương cũng phải làm cái việc "phải trái phân minh" cho "nghĩa tình trọn vẹn". Có đôi lúc, Sông Hương bị trách oan như trường hợp Bác Ánh là một điển hình. Bác Ánh là bút hiệu khác của nhà viết kịch Hồ Ngọc Ánh, hội viên Hội Văn Nghệ tỉnh nhà nên thường xuyên được biếu báo Sông Hương. Sông Hương đã in bài của Bác Ánh đến 2 lần rồi mà bác vẫn viết thư "phỏng vấn" Tòa soạn tại sao không in. Sông Hương đành trả lời cho Bác Ánh bằng cách in thêm ngay bài thứ 3 và hi vọng, và đinh ninh thế nào bác cũng đến tòa soạn để "rửa". Bởi vì các cộng tác viên ở tại Huế, Sông Hương không gửi báo biếu, nhuận bút qua đường bưu điện mà để tác giả trực tiếp đến nhận cho thêm phần thân mật và ấm cúng. Ai ngờ in xong, Bác Ánh cũng đến nhưng lại đến để "gây" chơi. Anh em tòa soạn bên phải giở từng số từng trang có in bài của Bác Ánh cho bác chộ. Khi chộ rồi bác mới thốt lên "thế à"! Thì ra bác không đọc Sông Hương. Đến tác giả cũng không đọc bài của mình, thử hỏi còn ai đọc nữa? Cũng vậy, đã không đọc mà lại "xuất chiêu" khen chê thì thật oan cho Sông Hương. Đến kinh luận Phật giáo cũng phải nói rằng "ly kinh giải nghĩa tức đồng ma thuyết, y kinh giải nghĩa tam thế Phật oan". Chưa hết, lại có bạn còn "qui chụp" cho Sông Hương là "cát cứ" hoặc "cục bộ" gì đó. "Nói có sách, mách có chứng", đấy là bạn Nguyễn Thị Anh Đào, sinh viên khoa văn, 2 D-K21, Đại học sự phạm Huế, trên bì thư gửi  cho Sông Hương, bạn đã ghi rõ ràng : SÔNG HƯƠNG TỰ TRỊ(!). Ngược lại, có những ý kiến khác thì bảo Sông Hương vọng ngoại. Luồng ý kiến này thuộc tuyến "nhạy cảm âm tính", Sông Hương xin được bàn lại đôi điều.
Mặc dầu Sông Hương là cơ quan ngôn luận của Hội Văn học Nghệ thuật TT.Huế nhưng nó vẫn phải hoạt động theo luật báo chí. Vả lại, điều lệ Hội cũng không qui định tờ báo của mình phải in và chỉ in bài của hội viên. Trước đây, có hẳn một tờ nội san để làm việc đó nhưng rồi không tồn tại được vì tính chất "bích báo" của nó. Hơn nữa, phần giao lưu của Sông Hương cũng phải ngang tầm với vị trí trung tâm văn hóa của Huế nên tiêu chí chất lượng được coi như sự sống còn của tờ báo. Bởi vậy, bài vở của hội viên chỉ được ưu tiên trong quan hệ so sánh chất lượng nghệ thuật. Nếu nó tương đương với tác phẩm của các cộng tác viên nơi khác thì mới được chọn trước. Các hội viên cần tự nâng mình lên chứ không thể bắt tờ báo phải hạ nó xuống. Đấy không chỉ là sự tự trọng của người cầm bút, là danh dự của tờ báo mà còn là sự tôn trọng bạn đọc. Có những bạn đọc đã tâm sự với Sông Hương rằng, sau khi đọc một tác phẩm được viết một cách dễ dãi của nhà văn nọ thì sự kính trọng bấy nay của họ đối với tác giả ấy liền bị tiêu tan. Đúng là lợi bất cập hại.
Quan niệm màu sắc hay bản sắc của địa phương trên tờ báo tỉnh nhà do tác giả tại chỗ làm nên là phiến diện và cực hữu. Chưa nói đến chuyện có hay không cái gọi là bản sắc địa phương trên những tờ báo sáng tác văn học. Có lẽ đấy là mốt hí luận thời thượng theo logic suy diễn "có hậu" từ định đề bản sắc văn hóa dân tộc. Thật khôi hài khi bản sắc văn hóa dân tộc được chẻ ra thành bản sắc văn hóa các địa phương mà đã có bản sắc văn hóa địa phương thì trên nó phải có bản sắc văn hóa Trung ương và dưới nữa là bản sắc văn hóa cơ sở! Điều này, chắc phải có những cuộc hội thảo Khoa học cấp nhà nước mới kết luận được. Dấu ấn đậm đà hơn cả trong  một tờ văn báo là dấu ấn tác giả, tác phẩm chứ không phải dấu ấn đơn vị hành chính hay cơ quan chủ quản tờ báo. Nói đến cá nhân người sáng tạo nghệ thuật là nói đến tài năng của họ. Chẳng lẽ tài năng cũng có loại tài năng địa phương riêng sao ? Và phải chăng, nền văn học đương đại nước nhà chưa có những tác phẩm lớn vì nó đang bận "sáng tạo bản sắc" cho các địa phương?!
Để có một truyện Kiều bất hủ và đậm đà bản sắc dân tộc cho hậu thế, Nguyễn Du còn phải "vận vào" cả những yếu tố văn hóa Trung Hoa. Thơ càng vượt xa những chấp ngã và càng gần với tính đồng loại thì càng có tầm văn hóa.
Thơ viết về Huế nói chung và những tuyển tập thơ Huế nói riêng đều hay là nhờ sự góp mặt của các tác giả tài năng trong cả nước. Vậy nhưng vẫn có những người muốn làm một tuyển tập thơ Huế khác để "phóng sinh" những tác giả không phải người gốc Huế. Nếu cũng như thế, ngành kiến trúc cũng "biên tập" hết những gì làm nên quần thể di tích văn hóa cố đô mà không phải do bàn tay người Huế thực thi thì Huế sẽ còn lại gì? Mọi sự cực đoan bao giờ cũng làm thỏa mãn được cho một phía nào đó nhưng nó sẽ gây dị ứng cho nhiều phía khác.
Vì những lẽ đó, Sông Hương vẫn phải noi theo truyền thống xứ Huế là tiếp thụ mọi tinh hoa sáng tạo nghệ thuật của bất cứ ai, bất cứ ở đâu mà nó làm Đẹp thêm cho Huế.
Dù vậy, Sông Hương vẫn có ngoại lệ "mâm cỗ" mỗi năm một lần vào dịp Tết, số này sẽ dành chủ yếu in cho các tác giả "tầm gần" để nhỡ gặp nhau thì happy new year cho "trôi chảy". Và cũng chỉ có dịp này, khi đất-trời-người giao hòa với nhau theo nhịp cộng sinh thì bạn đọc cũng có thể mở lượng từ bi hỉ xả mà thể tất cho Sông Hương.
Xin chúc bạn thêm một tuổi bình an hạnh phúc!
(nguồn: TCSH, 1.1999)

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Theo họa sĩ, nhà nghiên cứu Lê Quốc Việt, hoàn cảnh lịch sử cùng cách bảo tồn còn hời hợt khiến những kho mộc bản quý giá một thời đang ngày càng mai một và im lìm.

  • Không chỉ bị tàn phá bởi thời gian, nhiều công trình, di tích - nhất là các đình, chùa - còn bị biến dạng qua các công cuộc bảo tồn, trùng tu mà ở đó những người trông coi di tích và những người làm công đức tự cho mình quyền được can thiệp vào chuyên môn, còn chính quyền sở tại thì cấp phép trùng tu, tôn tạo một cách đại khái, dễ dàng, trong khi vai trò của các nghệ nhân lại chưa được coi trọng đúng mức.

  • Quảng Trị được coi là một bảo tàng chiến tranh lớn, ở đó có những bảo tàng chiến tranh nhỏ, nơi ghi dấu ấn đau thương và hào hùng đã đi vào lịch sử.

  • Nhà thơ Phạm Tiến Duật năm 2002, khi vào tuổi 61, đã đưa ra mười tiêu chí để xác định “thế nào là nhà văn già”. Tỷ như nhà văn già là nhà văn thích đề tặng và chú thích, thích quản lý người khác mà không quản lý chính mình, thích chê bai xã hội, phàn nàn đủ thứ và tỏ ra mình là người lịch lãm, chỉ không biết chê chính cái mình viết ra…

  • Trong những ngày cuối tháng 5/2015, dư luận khắp nơi tỏ vẻ đồng tình với phát biểu tại Quốc Hội của Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ (Phó giám đốc Học viện Quốc phòng): “Tội tham ô, tham nhũng mà không tử hình thì không hợp lòng dân, bởi tham nhũng không phải là những người nhỏ mà đều là người làm to có chức có quyền, đục khoét công quỹ, bóc lột nhân dân. Làm cán bộ mấy năm mà trong nhà có vài ba trăm tỉ đồng, thậm chí cả ngàn tỉ đồng thì lấy ở đâu ra nếu không tham nhũng. Có một đội ngũ giàu rất nhanh, cưỡi lên đầu nhân dân, còn kinh khủng hơn địa chủ, tư sản ngày xưa”.

  • Khái niệm không gian văn hóa của các dòng sông đã rõ ràng và cụ thể khi liên quan đến quy hoạch cảnh quan kiến trúc của đô thị. Nhưng ngoài quy hoạch đô thị, không gian đó không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc nhà cửa, cầu và cây xanh.

  • Khai thác các di tích văn hóa- lịch sử vào mục đích du lịch đang trở thành một hướng đi được quan tâm đầu tư của nước ta nói chung, Nghệ An nói riêng bởi có lẽ đó là cách hiệu quả hàng đầu để quảng bá những giá trị văn hóa của một vùng miền mà không cần phải tốn quá nhiều lời.

  • Cô bé Lolita dạo chơi đến Việt Nam gần đây đã làm nổ ra một sự “mất đoàn kết” không nhỏ trong giới dịch thuật. Thậm chí, có khi người ta chú ý đến chuyện nóng bỏng của “trường văn trận bút” nhiều hơn là chú ý đến vẻ đẹp của cô ấy, hay nói cách khác, giá trị của bản thân tác phẩm của Vladimir Nabokov.

  • Truyền thông tạo định kiến “người Israel chuyên đánh bom cảm tử”, “người Anh lãnh đạm và xa cách”, nhưng văn chương liên kết nhân loại bằng những câu chuyện giản dị. Chủ đề này được nói đến trong Những ngày Văn học châu Âu tại Hà Nội.

  • Không phải là những người đầu tiên nảy ra ý tưởng biến các khoảng đất trống ở Hà Nội thành sân chơi cho trẻ em nhưng họ là những người đầu tiên thực hiện thành công ý tưởng đó - chúng tôi muốn nói đến các bạn trẻ trong nhóm tình nguyện “Nghĩ về sân chơi trong thành phố” (Think Playgrounds - TPG).

  • Nhân dịp tái bản có sửa chữa Lolita, dịch giả An Lý, người biên tập bản tiếng Việt lần này,  có bài viết về tác phẩm mà lịch sử xuất bản của nó sang các thứ tiếng khác dường như chịu một lời nguyền cho những bản dịch lại, hoặc những bản dịch liên tục sửa chữa.

  • Văn hóa đọc của Việt Nam không hề suy đồi? Vấn đề là giới trẻ của chúng ta đang quan tâm gì và đọc gì?

  • Robert Lucius - giám đốc chương trình khu vực châu Á, Tổ chức Humane Society International, một tổ chức bảo vệ động vật quốc tế hơn 60 năm - đã trở lại Việt Nam trong một chuyến đi đặc biệt khi Việt Nam đã làm ông thay đổi cuộc đời của mình, từ một sĩ quan quân đội ông trở thành nhà hoạt động bảo vệ động vật.

  • Trách nhiệm giáo dục thuộc về ai? Gia đình, nhà trường hay xã hội? có nhiều người đổ lỗi cho đó là bị tác động bởi "mặt trái của kinh tế thị trường".

  • Con số 6.200 nói lên điều gì...!

    6.200 người bị nhập viện do ẩu đả trong dịp tết nguyên đán Ất Mùi 2015 nói lên điều gì, chẳng phải là bạo lực đang lên ngôi!

  • Xem lễ hội ở xứ ta dễ có cảm giác mình bị dẫm nát như những cánh hoa trên Đường hoa xuân. Lễ hội Việt hiện đại, không khéo, trở thành đồng nghĩa với từ vandalism – nôm na là hủy hoại các giá trị văn hóa nhân loại.

  • Tưởng lì xì con trẻ là... chuyện nhỏ, nhưng thật ra có rất nhiều điều đáng bàn quanh câu chuyện lì xì đầu năm.

  • Cần có một cơ quan kiểu như Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam trong lĩnh vực báo chí và các cơ quan báo chí cần phải liên kết lại trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền báo chí. Đó là giải pháp được nhiều đại biểu đồng tình nhất tại Hội thảo "Vấn đề Bản quyền báo chí trong kỷ nguyên số" được tổ chức ngày 28/1 tại TP.HCM.

  • Theo thống kê của Cục Xuất bản-in-phát hành, năm 2014 ngành xuất bản đã tăng 50 triệu bản sách so với 10 năm trước.

  • Đó là một trong những vấn đề đã được đưa ra thảo luận sôi nổi tại buổi tọa đàm với chủ đề “Những cuốn sách làm ô nhiễm môi trường giáo dục thanh thiếu niên - Thực trạng và Giải pháp”, do Hội xuất bản Việt Nam tổ chức vào sáng nay 21/1 ở TPHCM.