Số phận của Bukharin

16:32 08/09/2014

"Kính gửi đồng chí Mikhail Sergeyevich Gorbachov, Tổng bí thư Đảng Cộng Sản Liên Xô...

Nikolai Bukharin - Ảnh: wiki

Tôi xin đặt ra ở đây vấn đề phục hồi Đảng tịch cho người chồng quá cố của tôi, ông Nikôlai Ivanôvich. Tôi thỉnh cầu điều này không phải chỉ nhân danh riêng tôi, mà còn nhân danh Bukharin. Lúc chia tay lần cuối để đến dự hội nghị Trung ương tháng Hai và Ba năm 1937, Nikôlai Ivanovich đã linh cảm rằng ông sẽ không bao giờ trở về nữa. Cho rằng tôi còn rất trẻ, Nikôlai đã yêu cầu tôi hãy chiến đấu vì sự trong sạch của tên tuổi ông sau khi ông mất... "Hãy hứa với tôi là cô sẽ thực hiện việc ấy!" Và tôi đã hứa. "Phản bội lời thề này sẽ làm cho lương tâm tôi bứt rứt..." "

Trên đây là bức thư của bà Anna, Larina vợ của Bukharin.

Từ năm 1918 đến năm 1927, Bukharin sống ở khách sạn Metropol, bà Anna Larina, lúc ấy còn là một cô gái trẻ, cũng ở trong khách sạn ấy. Bukharin là một nhà sinh vật học, ông nghiên cứu về chim và có trình độ về hội họa. Bị cuốn hút bởi lòng yêu thiên nhiên và tính cách của con người ông, năm 1925, Anna Larina đã làm một bài thơ tỏ tình, gửi cho Bukharin.

Nikôlai Ivanovich là một nhà hoạt động cách mạng từ thời còn trai trẻ. Ông thường bận tâm về cuộc cách mạng và công cuộc cải tạo xã hội mang tính nhân đạo. Theo ông, hình như mục đích này không thể nào đạt tới được nếu như không có sự thay đổi trong bản chất con người. Không nâng cao trình độ văn hóa cho những thành phần dân chúng thấp hèn, công nhân và nông dân, những người được xem là cùng đinh trong thời kỳ trước cách mạng. Tư tưởng này ngày càng làm ông bận tâm. Thế giới mới, theo ông, phải được xây dựng, bất chấp cái giá mà nỗ lực của con người phải trả. Nhưng điều này không có nghĩa là "bằng mọi giá". Bukharin cũng thường bị dằn vặt trước những xung đột về đạo đức. Ông cũng nhìn thấy được những bề mặt bi kịch của những tư tưởng đầy quyến rũ. Ilya Ehrenburg đã viết về ông: "có những con người cực kỳ đau khổ với những tư tưởng lạc quan. Cũng có những kẻ bi quan vui vẻ. Bukharin đã chứng tỏ một sự thống nhất kỳ lạ về bản chất. Ông muốn tái tạo cuộc sống bởi vì ông yêu nó".

Giữ những chức vụ cao trong Đảng và Nhà nước (sau tháng hai năm 1917 ông là ủy viên Ban chấp hành Trung ương, Tổng biên tập báo "Sự thật", và rồi tờ Izvestia; trong nhiều thời kỳ ông là Ủy viên Bộ chính trị, và ở trong Đoàn Chủ tịch của Quốc tế Cộng sản) ông vẫn là một con người dễ gần gũi, sống động, rất thành thật, và rất bình dân.

Vào năm 1927, theo yêu cầu kiên quyết của Stalin, ông đã chuyển đến ở tại điện Kremlin. Lúc này ông thường bận rộn với những cuộc tranh luận trong nội bộ Đảng, Đại hội Đảng cũng đang được chuẩn bị, Anna Larina rất ít khi có thể gặp được Bukharin ở nhà. Sau đó một thời gian, Bukharin mới hiểu được rằng ông là mục tiêu những cuộc công kích của Stalin.

Trong những ngày đau buồn trước khi bị bắt, khi những tờ báo hàng ngày đưa tin rằng vụ án Bukharin đã xong (đây là một trò đánh lừa của Stalin), Nikôlai Ivanovich đã nhận được một lá thư chúc mừng của nhà thơ Boris Pasternak, bức thư đã làm ông cảm động. Sau đó, khi hay rằng hoàn cảnh của Bukharin rất nghiêm trọng, Pasternak lại viết cho Bukharin một lá thư vắn tắt: "sẽ không có một thế lực nào có thể bắt buộc tôi tin vào những âm mưu của anh". Pasternak cũng bày tỏ sự bối rối của mình trước những biến cố đang xảy ra trong nước. Nhận được một bức thư như thế, Bukharin phải sửng sốt trước lòng dũng cảm của nhà thơ, nhưng lại bắt đầu quan tâm hơn đến số mệnh của ông.

Vào thời điểm đó Stalin đã bộc lộ hoàn toàn bản chất tàn bạo của mình. Với Bukharin, Stalin đã từng là bạn bè trong nhiều năm, nhưng trong chiến dịch chống Trotxki và chủ nghĩa trốtxkít, Bukharin đã không hề giúp đỡ Stalin. Tất nhiên Stalin cũng hiểu được sự mỉa mai khi buộc tội Bukharin là gián điệp, phản bội. Tuy thế, điều ấy không làm cản trở ý đồ ám bại Bukharin của ông ta.

Đầu tháng 8 năm 1936, Nikôlai Ivanovich được phép đi săn ở vùng núi Pamirs. Hai tuần sau đó, ngày 19 tháng 8 bà Anna Larina đã sững sờ khi đọc báo hàng ngày, báo chí đã đưa tin về một phiên tòa xử cái gọi là một nhóm người liên kết với bọn Trôtxkit, nhóm người ấy đã "đưa ra những chứng cứ chống lại Bukharin". Chẳng bao lâu văn phòng Cao ủy thông báo việc tiến hành điều tra những cá nhân có liên quan đến phiên tòa, tất nhiên là trong đó có cả chồng của bà.

Sau đó, trong một chuyến bay từ Tasken, Bukharin mới tình cờ biết được mối nguy hiểm đang giáng xuống đầu mình. Ông nhìn vào tờ Izvestia và thấy tên mình vẫn còn đó, "Tổng biên tập N. Bukharin", ông nhún vai, không hiểu thế nào. Trở về nhà, Bukharin đã nói với vợ: "nhìn xem! Người chồng của em là một kẻ khủng bố, một tên phản bội?" Ba tháng liền sau đó, Nikôlai Ivanovich sống khổ sở trong căn phòng nhỏ ở nhà ông. Mục đích của "cuộc điều tra" và những bài giáo huấn đã trở thành rõ ràng.

Bukharin gửi cho Stalin nhiều bức thư, cố gắng chứng minh sự vô tội của ông và bác bỏ lời vu cáo. Những bản án đã được sắp xếp, và vấn đề đã ngã ngũ. Cuối cùng, có thông báo triệu tập Hội nghị Ban chấp hành Trung ương tháng hai và ba, Bukharin quyết định không dự họp và tiến hành tuyệt thực. Có tiếng chuông gọi cửa, ba người đàn ông xuất hiện với một lệnh trục xuất ông ra khỏi gian nhà ở Kremlin. Vừa lúc ấy Stalin gọi điện cho ông: "việc gì vậy, ông Nikôlai?", "Ba người đến trục xuất tôi", "bảo chúng nó cút đi".

Ngày 16 tháng hai năm 1937, Bukharin chào tạm biệt cha, vợ và con của ông, và bắt đầu cuộc tuyệt thực. Ông trở nên gầy và xanh, hai mắt thâm quầng.

Vì nhiều lý do khác nhau, hội nghị Ban chấp hành đã hoãn lại. Rồi lại có một thông báo nói về thái độ chống Đảng của Bukharin. - Đó là cuộc tuyệt thực. Sau đó, Bukharin quyết định đến dự hội nghị, nhưng vẫn tiếp tục tuyệt thực.

Cái ngày định mệnh đã đến, Anna Larina nhớ rõ như thể nó mới xảy ra hôm qua. Đó là ngày 27 tháng hai năm 1937, hôm ấy Poskrysbyshev, thư ký của Stalin, gọi điện cho họ vào buổi tối, ông ta bảo rằng Bukharin phải báo cáo trước hội nghị. Không có gì diễn tả hết nỗi đau vò xé trái tim bà... Sau hội nghị ấy Bukharin đã không trở về nữa. Chẳng bao lâu sau đó, Anna Larina cũng bị bắt. Yuri, con của họ, lúc ấy chưa đầy một tuổi, phải sống ở một nhà trẻ.

Nikôlai Ivanovich tin tưởng mãnh liệt vào lý tưởng của cách mạng tháng Mười.

Ông hy vọng rằng thời kỳ đen tối của đất nước sẽ qua đi, nhường chỗ cho một nền đạo đức trong sáng và công lý. Vì thế ông đã viết một bức thư gửi "những nhà lãnh đạo tương lai của Đảng". Sợ bị lục soát, ông yêu cầu vợ phải học thuộc lòng. Sau khi biết chắc bà đã nhớ nằm lòng, ông liền hủy bức thư ấy đi. Trong suốt những năm bị cầm tù Anna đọc đi đọc lại những câu này như một bài kinh cầu nguyện:

"Tôi đang từ giã cuộc đời. Không phải là tôi cúi đầu trước lưỡi gươm vô sản mà chính tôi đang khuất phục trước sự săn đuổi. Tôi đang cảm thấy bất lực trước một guồng máy khủng khiếp, với sức mạnh khổng lồ, với những phương pháp của thời Trung cổ, để tạo ra một sự vu cáo có sắp xếp và tiến hành việc ấy một cách tự tin...

"Bất cứ một Đảng viên, một ủy viên Ban chấp hành Trung ương nào... Cũng đều có thể bị nghiền nát, bị tuyên bố là kẻ phản bội, quân khủng bố, kẻ phá hoại về gián điệp. Và nếu Stalin nghi ngờ lòng trung thành của mình, việc xác minh cũng sẽ được tiến hành lập tức.

"Tôi vào Đảng từ hồi mười tám tuổi và mục đích của đời tôi luôn luôn là sự đấu tranh cho quyền lợi của giai cấp công nhân, cho sự thắng lợi của chủ nghĩa xã hội. Bây giờ, tờ báo mang cái tên thiêng liêng là "Sự thật" (Pravda) đang đăng tải một điều dối trá đê tiện rằng tôi, Nikôlai Bukharin, muốn phá hoại những thành quả của cách mạng Tháng Mười và tái lập chủ nghĩa tư bản...

"Tôi xin nói với các đồng chí, những người lãnh đạo tương lai của Đảng, những người có nhiệm vụ lịch sử là mở tấm màn tội lỗi đang trở thành ngày càng khủng khiếp trong những ngày kinh hoàng này, chúng đang lan ra như một đám cháy và bao trùm lên toàn Đảng. Tôi đang phát biểu với tất cả các đồng chí đảng viên. Trong những ngày này, có lẽ cũng là những ngày cuối cùng của đời tôi, tôi tin rằng sớm muộn gì rồi bộ lọc của lịch sử cũng sẽ tất yếu rửa sạch vết bẩn cho tôi, Tôi chưa bao giờ là một kẻ phản bội...

"Các đồng chí nên hiểu rằng trong câu khẩu hiệu mà các đồng chí sẽ mang theo trong cuộc diễu hành chiến thắng đến chủ nghĩa cộng sản cũng có một giọt máu của tôi".

***

Vào ngày 2 tháng 11 năm 1987 Anna Larina đã ngồi suốt ngày trước máy truyền hình, cố gắng nắm lấy từng chữ trong bản báo cáo của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Liên Xô, đọc trong lễ kỷ niệm 70 năm cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười vĩ đại. Bà bối rối và lo lắng đợi một điều gì rất quan trọng đối với bà. Khi nghe những câu nổi tiếng của Lê-nin "... Bukharin... được xem là một con người được toàn Đảng kính trọng..." Bà buông một tiếng thở dài vừa ý.

Vào ngày 4 tháng giêng năm nay, tòa án Tối cao đã phục hồi danh dự cho N.I.Bukharin. Năm mươi năm sau khi Bukharin bị buộc tội và bị xử lý vì những lý do bịa đặt, công lý cuối cùng đã thắng.

LÊ HÙNG VỌNG dịch
(Theo Tạp chí Ogunyok)
(SH31/06-88)





 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Trong tác phẩm trình bày những suy ngẫm về đạo Thiên Chúa, “Bức thư gửi một linh mục” (Letter to a Priest)  được viết một năm trước khi tác giả qua đời vào năm 1943, Simone Weil đã đưa ra một nhận định đáng lưu ý: “Đối với bất kỳ người nào, việc đổi tôn giáo cũng là điều nguy hiểm như việc đổi ngôn ngữ đối với một nhà văn. Nó có thể thành công song cũng có thể dẫn đến những hậu quả khốc hại.”

  • ROBERT J.C. YOUNG(1)  

    "Chủ nghĩa hậu thực dân/hậu thuộc địa” (postcolonialism) là thuật ngữ được sử dụng để định danh cho một loại hình nghiên cứu học thuật liên ngành kết hợp giữa chính trị, lí thuyết và lịch sử; được xây dựng nhằm mục đích tạo ra một diễn đàn xuyên quốc gia cho những nghiên cứu lấy nền tảng là bối cảnh lịch sử của chủ nghĩa thực dân cũng như bối cảnh chính trị của những vấn đề đương đại của quá trình toàn cầu hóa.

  • Một nghiên cứu mới cho thấy người Ai Cập cổ đại có thể đã bắt đầu ướp xác sớm hơn 1.500 năm của so với dự đoán ban đầu.

  • Kênh đào Panama đã chính thức khai trương cách đây đúng một thế kỷ, vào ngày 15/8/1914. Bất chấp việc phải đối mặt với nhiều thách thức trong thời đại mới, sự kỳ vĩ của nó vẫn khiến người ta không khỏi kinh ngạc.

  • Mới đây, Travellers and Magicians (2003), bộ phim dài đầu tiên của điện ảnh Bhutan, được chiếu ở Bangkok (Thái Lan), đã khiến người xem suy ngẫm về đất nước nhỏ bé nhưng nổi danh toàn cầu về “chỉ số hạnh phúc” này.

  • Sự trỗi dậy của tổ chức Nhà nước Hồi giáo đang gây thiệt hại nghiêm trọng cho những khu di tích văn hóa ở Iraq và Syria.

  • Bộ sách "Hành trình về Phương Đông" của tác giả giả Baird T. Spalding, khám phá bí ẩn tâm linh của vùng đất Ấn Độ, lần đầu được phát hành trọn bộ ở Việt Nam.

  • Alfred Eisenstaedt - nhiếp ảnh gia của tờ Life - nhớ lại lần chụp hình với đại văn hào ở Cuba. Ông bị nhà văn "đòi giết" trong cơn say xỉn.

  • Họ là những con người tài năng nhất trong giới văn chương nhưng cũng đồng thời là những con người có số phận bi đát không kém.

  • Tiểu thuyết gia Nhật Bản từng yêu một cô gái mồ côi làm phục vụ bàn. Họ đính ước nhưng không bao giờ trở thành vợ chồng bởi cô gái đột ngột hủy hôn không một lời giải thích.

  • WILLIAM GRIMES 

    Một ngôn ngữ khác” - tác phẩm mới của Francesca Marciano, kể về một thiếu nữ Ý tên Emma si tình tiếng Anh. Sự cuốn hút của thứ tiếng ấy đến từ người bản địa là một cậu bé Anh Quốc hấp dẫn tại khu nghỉ mát ở bãi biển Hy Lạp mà Emma đang sống cùng gia đình. Thế nhưng thật khó tách bạch sự ràng buộc với ham muốn. Phải chăng cậu chính là chiếc vé mở lối cho chị đến với tiếng Anh, hay ngược lại?

  • NADIA DIUDINA (*)

    Còn ngồi trên máy bay mà trái tim tôi đã đập rộn ràng. Khi nghĩ đến cuộc gặp gỡ với Mêsôra yêu dấu, với quê hương của Êxênhin - nhà thơ cùng quê.

  • Chàng thổ dân bận chiếc khố bằng lá cây, mình trần cháy nắng, khẽ khàng bước sâu vào bụi rậm để tiến lại gần con mồi. Trên tàng cây cao, những con chim vẫn đang véo von. Anh dừng lại, nhẹ nhàng rút mũi tên từ trong túi nhỏ đeo bên người cẩn thận đặt vào cái ống dài, đưa lên miệng nhắm vào con chim gần nhất rồi… thổi mạnh. “Phụp”, một tiếng gọn nhẹ vang lên và con chim rơi xuống.

  • HUYỀN SÂM - TUYẾT MAI

    Từ một huyền thoại trong Kinh thánh, Judas đã bước ra cuộc sống như một mệnh đề đạo đức có tính phổ quát. Nhiều lĩnh vực như hội họa, điêu khắc, điện ảnh đã lấy Judas làm chất liệu tượng trưng cho bản tính phản trắc của con người. Tuy nhiên, ở lĩnh vực tiểu thuyết, Judas được luận giải rất đa chiều, thậm chí có tính phản đề, nhất là sau sự kiện phát hiện về Kinh Phúc âm theo Judas(1).

  • Mới đây, các thành phố triều đại Pyu của Myanmar đã lọt vào danh sách 1.000 địa điểm trên toàn cầu được công nhận là Di sản thế giới của UNESCO.

  • UNESCO vừa chính thức công nhận danh hiệu Di sản Thế giới cho một di tích cổ xưa nổi tiếng - đường mòn Inca chạy qua 6 quốc gia Nam Mỹ.

  • Một hang động thời tiền sử ở miền nam nước Pháp, hang Grotte Chauvet, với rất nhiều bích họa được coi là những tác phẩm nghệ thuật thuộc vào hàng sớm nhất thế giới, vừa được công nhận là di sản thế giới.

  • Đó là tít bài viết trước giải vô địch bóng đá thế giới 2014 (2014 FIFA World Cup - Brazil) lần thứ 20 tại Brazil, được đăng trên nhật báo Bild, Đức của đương kim Tổng thống Đức Joachim Gauck, người Đông Đức, từng đồng sáng kiến hoạch định chương trình tái thống nhất nước Đức, luôn dấn thân cho sự nghiệp đấu tranh vì quyền của mỗi người dân cả trong lẫn ngoài nước.

  • Vừa qua, các đài truyền hình ở Ấn Độ đã trình chiếu chương trình truyền hình về cuộc đời Đức Phật trên kênh Doordarshan và Zee TV. Hai kênh này được phát sóng rộng rãi khắp nước Ấn Độ và cả khu vực Nam Á. Mới đây nhất, phần 39 của chương trình đã được phát sóng vào ngày 25-5-2014.

  • Biêlôruxia - Nước cộng hòa Xô-viết phía Tây với dân số 10 triệu người. Đất nước của hàng trăm nghìn con sông, hồ lớn nhỏ, nông sâu. NHÊ MAN là một trong những dòng sông lớn nhất của nước Cộng hòa Biêlôruxia. Con sông đã có bao nhiêu huyền thoại và nhiều bài hát về nó. Xuất phát từ Biêlôruxia "NHÊ MAN" trải dài theo lãnh thổ của nước cộng hòa rồi chảy ra biển Ban Tích.