Phải luôn luôn bám lấy đời sống!

08:28 03/06/2010

NGUYỄN THANH TÚ (Phác thảo chân dung nhà văn Nguyễn Bảo)

Đại tá, nhà văn Nguyễn Bảo - Ảnh: anninhthudo.vn

_Quan niệm của nhà văn về nghề văn: “Trừ những người có năng khiếu đặc biệt, nghề văn đòi hỏi sự kiên trì, khổ hạnh. Sáng tác để được đăng đã khó, được khen càng khó biết bao! Để không bị đứt ngang giữa đường, tôi tự nhủ: Phải luôn luôn bám lấy đời sống. Đời sống sẽ cho người viết những trang sách chân thực, những trang sách hay, sẽ là nguồn cảm hứng, nuôi dưỡng niềm say mê của người viết. Để có một lời khen: Sáng tác ấy là chân thực, người viết ra nó nhất định đã trải qua những trạng huống, những hoàn cảnh, những miền đất… được miêu tả trong tác phẩm. Chỉ vậy thôi cũng đủ sung sướng, đủ để an ủi cả một đời cầm bút của mình”.

Tôi ngẫm rằng mỗi nhà văn có phong cách đều có một quan niệm riêng về sáng tạo, dù không cố ý tuyên ngôn thì trong tác phẩm vẫn thể hiện quan niệm ấy một cách khá rõ ràng. Thi pháp học hiện đại có khái niệm quan niệm nghệ thuật, cũng là để nói về cái nhìn, suy nghĩ của nhà văn về sáng tạo nghệ thuật, về con người và cuộc đời. Với sức đọc của mình tôi thấy nhà văn xứ ta không mấy ai viết hay về những điều mình không quen thuộc. Văn minh nước mình là văn minh làng xã, thế cho nên cứ để ý mà xem, trong tác phẩm của hầu hết văn nhân đất Việt đều thấy bóng dáng ngôi làng nhỏ bé, hiền lành, êm ả… Ấy là vì cũng hầu hết nhà văn đều sinh ra từ những ngôi làng ấy! Có điều kiện theo dõi văn học Việt Nam viết về chiến tranh tôi cũng thấy một quy luật này: những nhà văn đã từng cầm súng chiến đấu, hoặc ít ra là trực tiếp sống ở cái thời cả nước lên đường ấy thì trang văn viết về đề tài này mới có sức thuyết phục. Dĩ nhiên phải có tài năng, tài năng là quyết định, nhưng không thể thiếu vốn sống, còn tạo ra vốn sống như thế nào lại là một chuyện khác.

Tôi muốn giới thiệu một nhà văn - người lính đúng nghĩa, một nhà văn có quan niệm sáng tạo thống nhất với tác phẩm, chỉ viết khi phù hợp với quan niệm của mình, người đó là Nguyễn Bảo.

Nguyễn Bảo là bút danh, nhà văn có tên thật là Nguyễn Ngọc Bảo sinh năm 1950 tại xã Vĩnh Thịnh, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Cũng có thời trong lý lịch quân nhân, anh ghi sinh năm 1948. Hỏi vì sao? Anh cười: “Đó là kỷ niệm của một thời sôi nổi, bồng bột. Toàn bộ hồ sơ lý lịch, trước khi đi B, tôi khai sinh 1950, khi vào Nam tôi khai tăng lên 2 tuổi. Lý do ư? Dài dòng và cũng ngộ nghĩnh lắm. Năm 2007 Cục Dự trữ Quốc gia thông báo đang giữ hồ sơ và kỷ vật của những người đi B. Tôi đến nhận lại với sự xúc động và biết ơn sâu sắc quân đội mình thật chu đáo,vẹn nghĩa trọn tình. Tôi gửi hồ sơ gốc tới Tổng cục Chính trị, chừng một tháng sau Cục Cán bộ có quyết định “trả lại” năm sinh tháng đẻ của tôi như ban đầu”. Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ 1978. Tốt nghiệp khoa Ngữ Văn - Đại học Tổng hợp, chàng sinh viên ấy lên đường vào Nam đánh giặc, lại xin vào chiến trường ác liệt nhất là Khu 5. Thế là vừa cầm súng với tư cách người lính, vừa cầm bút với tư cách phóng viên chiến trường ở trong hoàn cảnh nguy hiểm nhất vì rất dễ hy sinh. Sự thật là, người phóng viên chiến trường không thể nhanh nhẹn, hiểu biết, khôn ngoan bằng người lính chiến với nhiệm vụ duy nhất là đánh giặc, trong khi đó phóng viên vẫn phải bám theo những mũi xung kích đi đầu, để mà tìm hiểu, để mà lấy tư liệu cho bài viết… Nguyễn Bảo đã có những năm sống, chiến đấu và viết ở trong hoàn cảnh ấy. Bao nhiêu sự vất vả, hiểm nguy nơi chiến trường anh đều nếm trải. Ngay sau khi chiến tranh kết thúc, anh đã khoác balô theo bộ đội đi trồng bông ở Thuận Hải, đi đắp đập, trồng lúa nước ở Tây Nguyên. Chiến tranh nổ ra ở biên giới Tây Nam, anh có mặt từ những ngày đầu, khi mới cưới vợ chưa đầy một tháng… Đi và viết. Mỗi vùng đất đều ghi dấu ấn đậm nét trong anh để rồi cho anh những bài ký, những truyện ngắn và tiểu thuyết. Cùng với sự trưởng thành của ngòi bút, anh trưởng thành trong vai trò lãnh đạo chỉ huy một cơ quan văn học. Anh là mẫu người quyết liệt trong công việc và trong sáng tác. Nhưng anh là nhà văn, người ta tìm hiểu anh cũng phải tìm hiểu từ tác phẩm của anh!

Cho đến khi anh 60 tuổi, cầm cái thông báo quyết định nghỉ hưu, anh chỉ trăn trở một nỗi băn khoăn là cơ quan mình - Tạp chí Văn nghệ Quân đội, nơi anh làm Tổng Biên tập, sẽ phát triển như thế nào. Còn ngoái lại một đời văn, theo tôi là anh đã trọn vẹn với dăm tập truyện ngắn: Biển đêm (1982), Những cuộc tình đã qua (1983), Quà tặng (1999), Những người sẽ vào thành phố (1996), Ảo ảnh (2004), Phía sau người lính (2008); 5 tiểu thuyết: Người ở thượng nguồn (1983), Giám định của đất (1987), Những cuộc tình đã đi qua (1989), Khoảng sáng không mất (1992), Thượng Đức (2005); 2 tập bút ký: Giữ yên giấc ngủ cho Người (1997), Nơi Tổng thống Hoa Kỳ đi qua (2004). Tổng số trang viết cũng dễ tới 3 vạn trang. Đấy là chưa kể hàng trăm bài báo thông tin chiến sự được viết ngay trên chiến hào thời đánh giặc. Thế thì cũng đã nhiều. Nhưng cái chính là có bạn đọc, có tác phẩm có rất nhiều người đọc, dư luận đánh giá cao. Vậy là hạnh phúc, vậy là có đóng góp.

Nguyễn Bảo là nhà văn chuyên về văn xuôi, nét riêng của anh thể hiện rõ ở hai thể loại truyện ngắn và tiểu thuyết.

Cảm hứng chủ đạo của mỗi truyện ngắn Nguyễn Bảo thường là cảm hứng về đạo lý, giọng văn điềm đạm, trầm tĩnh, không lên gân, không tỉa tót, hoa mỹ, cứ như là có sao nói vậy. Nó không làm ta day dứt, thắc thỏm vì số phận trái ngang của nhân vật hay sự ám ảnh của những chi tiết..., nhưng dư âm của truyện thì cứ thấm dần vào người đọc về kinh nghiệm ứng xử với cuộc đời của người lính trong và sau chiến tranh. Tôi nhớ rất rõ một truyện ngắn hay từ tập Ảo ảnh có tên Chuyện của một vị tướng. Câu chuyện không phải là sự ca ngợi phẩm chất tuyệt vời dũng cảm, thông minh của người lính Châu Khải Định, người sau này trở thành một vị tướng mà là ở khía cạnh khác: mối quan hệ quân dân. Châu Khải Định là người mưu cao kế giỏi lừa địch như lừa đứa trẻ con, thế mà khi về hưu, vị tướng lẫy lừng một thủa ấy phải thốt lên: “Kỳ diệu thế! Giấu được thằng địch, té ra chẳng giấu được dân”. Bài học vì dân, gần dân, luôn là bài học mới mẻ; câu chuyện nói thêm một khía cạnh nhỏ mà sâu: người cán bộ phải biết luôn học tập trí tuệ từ dân. Truyện ngắn Nguyễn Bảo là chuyện về nhân cách làm người. Mỗi truyện có thể coi như bài học về cách sống, vô luận trong hoàn cảnh nào, con người ta cứ sống trung thực, trung thực đến đáy thì sẽ nhận được nhiều quà tặng của cuộc sống. Một người lính như Toản, vì trung thực mà anh lại không gặp may trong chiến tranh nhưng ở thời bình, vẫn bản lĩnh ấy, phẩm chất ấy anh lại nhận được quà tặng vô giá từ bài học: hãy là chính mình trước mọi cám dỗ, cho dù đó là những cám dỗ ngọt ngào nhất (Quà tặng)…

Truyện ngắn Nguyễn Bảo là cái dấu gạch nối giữa hai khoảng thời gian, chiến tranh hôm qua và hòa bình hôm nay, nó mang dấu ấn một thời đánh giặc và một thời hòa bình còn mới mẻ nên đầy sự ngổn ngang bề bộn. Tôi phân loại một cách ước lệ rằng ở xứ ta hôm nay có hai loại truyện ngắn, một loại thiên về truyền thống, cổ điển, một loại thiên về hiện đại cách tân. Loại thứ nhất coi tình huống là thi pháp chủ đạo, loại sau hướng sự quan tâm vào chi tiết, lời văn, giọng điệu. Tôi xếp truyện Nguyễn Bảo vào loại thứ nhất. Mỗi truyện của anh là một tình huống mà bạn đọc có thể dễ dàng gọi tên ra tình huống ấy. Anh giỏi tạo tình huống. Nhưng ấn tượng về cách kể trong truyện ngắn của anh, theo tôi là nghệ thuật tạo điểm nhìn, một điểm nhìn luôn soi chiếu đồng thời cả quá khứ và hiện tại để tạo ra một kiểu kết cấu song hành tuyến tính rõ ra là truyện ngắn Nguyễn Bảo. Quá khứ thường là cảnh chiến trận hôm qua, hiện tại thường là cảnh hòa bình hôm nay, câu chuyện có khi bắt đầu từ thời hiện tại, lấy điểm tựa là hiện tại để rồi ngược về quá khứ chứng minh, lý giải, cắt nghĩa một sự kiện, một tính cách nào đó. Có thể hình dung mỗi truyện như một dòng chảy uốn lượn giữa đôi bờ thời gian hôm qua và hôm nay, luôn soi chiếu, bổ sung cho nhau giúp người đọc hình dung rõ hơn về nhân vật. Khoảng cách giữa hai thời quá khứ và hiện tại thường không xa, có khi chỉ là một quãng ngắn trong cuộc đời nhân vật nên các sự kiện, chi tiết trong quá khứ được kể vẫn như tươi nguyên. Thời quá khứ lại luôn được khúc xạ qua trường nhìn nhân vật, thường là “tôi” kể lại chuyện mình hoặc mình biết nên câu chuyện kể vừa trung thực vừa giàu cảm xúc.

Truyện ngắn Nguyễn Bảo được viết, chắt ra của một người đã trải đời nên nó mực thước, khuôn mẫu, giản dị, đúng mực. Các độc giả đã có tuổi với độ lịch duyệt nhất định mới tìm đến loại truyện này, còn các bạn trẻ thì họ lại ưa một sự bung phá, quẫy đạp của những cái “tôi” đầy khát khao đổi mới. Nhưng khi đọc tiểu thuyết Nguyễn Bảo thì người trẻ hay người không còn trẻ đều thấy hợp “khẩu vị”, vì ở thể loại này nhà văn thực sự đã “hóa thân” để viết. Những nét riêng nổi bật của phong cách Nguyễn Bảo rõ hơn ở tiểu thuyết.

Một điều rất nên lưu ý là tiểu thuyết của anh cứ ngày càng chín dần về ý tưởng nhưng cứ trẻ ra về cách viết, chữ trẻ ở đây tôi muốn nói về sự đổi mới trong cách xây dựng nhân vật, trong lời văn, giọng điệu… Bắt đầu từ cuốn đầu tiên Người ở thượng nguồn (1983) bạn đọc đã thấy dấu hiệu của một bút lực tiểu thuyết chuyên về đề tài chiến tranh và người lính, đến Giám định của đất, Những cuộc tình đã đi qua… vững vàng hơn nhưng vẫn còn nặng về sự kiện tư liệu, nhưng đến Thượng Đức thì thực sự là một bứt phá. Cuốn tiểu thuyết ra đời đã tạo được dư luận, hai lần giải thưởng, giải của Hội Nhà văn (2006) và Bộ Quốc phòng (2004 -2009) càng khẳng định giá trị của nó. Tác phẩm đã đưa Nguyễn Bảo trở thành một trong những nhà tiểu thuyết có thành tựu chuyên viết về đề tài chiến tranh cách mạng và người lính. Thượng Đức đã tiểu thuyết hóa thành công chiến dịch Thượng Đức thời đánh Mỹ, mà để viết được nó Nguyễn Bảo phải sống, viết và đánh giặc nhiều năm ở vùng đất ấy. Nét đặc sắc của tiểu thuyết ấy là gì?

Tiểu thuyết đã tái hiện một cách sinh động khí thế hừng hực của một thời đánh giặc. Chúng tôi cho rằng rồi đất nước ta sẽ giàu mạnh, văn minh, nhưng càng giàu mạnh văn minh càng không quên được quá khứ. Trong giáo dục con người, nếu không chú trọng giáo dục đạo đức thì rất dễ đào tạo ra những con người thông minh nhưng lại độc ác. Thế cho nên những đoạn văn miêu tả hình ảnh quần chúng cách mạng xả thân để có ngày độc lập tự do trong Thượng Đức phải nên đưa vào sách giáo khoa: “Những bà mẹ lao lên trước mũi xe ủi của thằng địch, tay cầm cuốc, tay xách can xăng: - Mày cứ nghiến vào đây. Tao chết mày chết. Những chị ôm con nhỏ trong lòng lăn ra ngay trước xe bọc thép của địch. Những đoàn học sinh, sinh viên trẻ măng phơi phới tuổi xuân rầm rập xuống đường biểu tình đấu tranh. Súng địch xả vào họ…”.

Chúng tôi đánh giá cao sự đổi mới cấu trúc nhân vật, có thể gọi là xu hướng phá vỡ cấu trúc nhân vật. Có một quan niệm về hình tượng người lính trong tiểu thuyết này, đó là quan niệm con người chính là con người. Trước 1975 các nhà văn có xu hướng đẩy nhân vật vào miền “không khí vô trùng” nên nhân vật đẹp quá, lý tưởng quá, gần với người trời mà xa với người trần. Rất không nên phê phán đây là căn bệnh minh họa, ở thời ấy thì phải có những nhân vật ấy. Cái thời con người sống với nhau trong vắt thì có những nhân vật như Nguyệt trong Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu là đúng thời. Nhân vật trong Thượng Đức đã được giải phóng ra khỏi công thức “người trời” hôm qua để trở về với đúng nghĩa con người bình thường, người đời. Các nhân vật dù ở cương vị chỉ huy nhưng cũng đầy khuyết tật của con người, cũng nóng vội, chủ quan, duy ý chí, cũng nói tục chửi bậy, cũng trai nọ gái kia “tình cảm dạt dào lắm”, cũng run sợ hoang mang khi thất bại hay đứng trước cái chết... như Hoàng Đan - Tư lệnh quân đoàn, Hoàng Thủy - Bí thư huyện ủy... Khi nhà văn trả hình tượng người lính về đúng bản chất con người của hình tượng thì điều đó đồng nghĩa với viêc miêu tả đúng bản chất khốc liệt của chiến tranh. Đã là con người thì ai cũng muốn sống, ai cũng muốn hưởng thụ, ai cũng có tính nọ tật kia... mà chiến tranh thì là một thứ thuốc thử để con người hiện ra đúng với bản chất. Qua đó bạn đọc hôm nay hiểu hơn thực chất của những mất mát hy sinh của người lính hôm qua, để sống cho xứng đáng với quá khứ.

Nhưng đổi mới thể loại rõ nhất ở loại nhân vật kẻ thù. Đây cũng là quan niệm con người chính là con người, bên ta có kẻ xấu người tốt thì bên địch cũng thế, cũng có người hay kẻ dở, và trong một con người cái tốt cái xấu cũng lẫn lộn. Các nhân vật trung tá Nguyễn Quốc Hùng, thiếu tá Lầu, thiếu tá Tín… tuy là kẻ thù nhưng vẫn có bản chất rất người, thông minh, lịch sự, học vấn cao, có tình thương… Đây không phải là cái nhìn sai trái mà là cái nhìn đúng về con người. Thì ra những con người lầm đường lạc lối kia không hoàn toàn đánh mất tính người. Ở ngày hôm nay rất cần những cái nhìn nhân văn ấm áp ấy để con người quên đi quá khứ lầm lạc, để con người tin hơn vào tình người, tình đời. Tác phẩm là một minh chứng thành công của thể tiểu thuyết sử thi - tâm lý, không chỉ miêu tả tâm lý mà vươn tới sự phân tích tâm lý khá thuần thục, biện chứng, tự nhiên, như đoạn phân tích tâm lý nhân vật trung tá ngụy Nguyễn Quốc Hùng khi sắp tự sát, ở thời điểm ấy tình người của nhân vật thật sự làm rung động độc giả. Nhà tiểu thuyết đã không quan niệm kẻ thù chỉ ở phương diện thú tính mà còn nhìn họ ở cả phần nhân tính. Thêm cái nhìn nhân tính đã giúp ngòi bút khám phá nhân vật kẻ thù góc cạnh hơn, sâu sắc hơn.

Có thể dùng mấy chữ tính người, tình người để khái quát vẻ riêng của tiểu thuyết Thượng Đức cũng như cả những sáng tác văn xuôi của anh, và cả con người ngoài đời của anh. Một nhà văn, một con người luôn xử thế với phương châm lấy tình người, coi tính người làm trọng, thì đấy là một nhà văn đáng kính, một con người đáng phục. Nhà văn ấy, con người ấy là Nguyễn Bảo!

N.T.T
(255/5-10)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Giới thiệu các tác giả thuộc chi hội nhà văn Việt Nam tại Huế - Nhà văn Nguyễn Quang Hà

Nhà văn Nguyễn Quang Hà tâm sự với tôi rằng anh có hai món nợ rất lớn mà chắc đến khi nhắm mắt xuôi tay cũng không thể nào trả xong. Hai món nợ mà anh đang gánh trên đôi vai của mình là món nợ đối với nhân dân và món nợ đối với đồng đội. Gần bốn mươi năm cầm bút, anh đã viết 9 tập tiểu thuyết; 7 tập truyện ngắn, ký, truyện ký; 2 tập thơ cùng với hàng trăm bài báo cũng chỉ mong sao trả được hai món nợ ấy.
Hà Khánh Linh đi dưới trời hoa phượng

XUÂN CANGNhờ cuốn hồi ký nhỏ Ngày ấy Trường Sơn (Nxb Hội Nhà văn - Hà Nội - 2000) của Nguyễn Khoa Như Ý- tên khai sinh của Hà Khánh Linh, bạn đọc được biết đây là một nhà văn nữ có khí chất không bình thường. Một người con gái mảnh dẻ, nhưng có chí, mơ mộng, ham hành động, vì nghĩa lớn mà dấn thân vào nơi nguy hiểm.
Hà Minh Đức - tôi khao khát tìm hiểu cuộc sống

Sau Vị giáo sư và ẩn sĩ đường, Ba lần đến nước Mỹ, trong năm 2002, GS. Hà Minh Đức tiếp tục ra mắt bạn đọc tác phẩm Tản mạn đầu ô. Vậy là trong khoảng 5 năm, bên cạnh một khối lượng lớn những tác phẩm nghiên cứu, lý luận, phê bình, ông đã sáng tác 3 tập thơ và 3 tập bút ký. Đó là những con số mang nhiều ý nghĩa thể hiện sự "đa năng" của một đời văn tưởng đã yên vị với nhiều danh hiệu cao quý và hơn 30 tập sách nghiên cứu, lý luận, phê bình. Tản mạn đầu ô ra đời được dư luận chú ý, quan tâm. Sau đây là cuộc trao đổi giữa PGS. TS Lý Hoài Thu với GS. Hà Minh Đức xung quanh tập sách này.
Châu Thu Hà du lãm với "Khúc đêm"

HUỲNH HẠ NGUYÊN (Đọc tập thơ "Khúc đêm" của Châu Thu Hà - Nxb Thuận Hoá - 11/2002)...Thơ Châu Thu Hà mang đậm nữ tính. Khi trái tim biết cười, hay khi giàn giụa nước mắt, ta bỗng thấy quý sao những phút sống chân thành với cuộc đời, với mọi người. Châu Thu Hà không để trái tim mình tuột xuống phía bên kia triền dốc, chị cố bước tới và neo lại, để thấy mình được xẻ chia, được yêu chiều, xoa dịu...
Nhà thơ Hoàng Hưng nói về thơ trẻ

LÊ MỸ Ý (L.M.Y): Thưa nhà thơ, là một người có thể tạm gọi là thuộc thế hệ đi trước nhưng lại luôn "gây sốc" bằng những tác phẩm tìm tòi mới, chắc hẳn ông có quan tâm nhiều đến thế hệ thơ trẻ? Có thể có một nhận xét chung về thơ trẻ hiện nay chăng?NHÀ THƠ HOÀNG HƯNG (H.H): Tất nhiên là tôi rất quan tâm. Nhận xét chung của tôi về thơ trẻ bây giờ là đa số vẫn mang tính phong trào. Có thể nói là những người làm thơ trẻ vẫn đi theo một vết mòn của thế hệ trước, chưa thấy rõ những bứt phá, chỉ nổi lên một số tác giả theo cách lẻ tẻ.
Vi Thuỳ Linh - một thế giới không thể ngừng

Tại sao cô chỉ làm thơ tự do?- Trước hết, bởi tôi thích tự do. Tự do ở đây, được hiểu là: nói, làm, dám mơ ước và tham vọng tất cả những gì mình muốn, không bị tác động và chi phối bởi ai, bởi bất cứ điều gì.
Thơ Phan Huyền Thư - nằm nghiêng về cách tân

NGUYỄN THỤY KHA Đã là lạ tên một tác phẩm khí nhạc mang tực đề "Eo lưng" của nữ nhạc sĩ Kim Ngọc. Lại thu thú khi đọc tập thơ "Nằm nghiêng" của nữ thi sĩ Phan Huyền Thư. Một thế kỷ giải phóng của Việt Nam thật đáng kính ngạc.Cái cách giải phóng mình, phái yếu trong đó có mình của Phan Huyền Thư là sự độ lượng với cũ kỹ, là mỉa mai sự nửa vời, là quyết liệt lặng lẽ vươn tới cách tân theo một thế của “Nằm nghiêng”.
Văn Cầm Hải - hiện đại trầm tích cảm quan Việt

NGUYỄN TRỌNG TẠOCòn nhớ mùa Huế mưa 1992, Nguyễn Khắc Thạch và Ngô Minh đến nhà tôi chơi, mang theo bản thảo đánh máy tập thơ đầu tay của một tác giả mới 20 tuổi có tên là Văn Cầm Hải. Một cái tên lạ mà tôi chưa nghe bao giờ. Những bài thơ của anh cũng chưa hề xuất hiện trên mặt báo. Nguyễn Khắc Thạch và Ngô Minh đều nói rằng; "Thơ tay này lạ lắm. Ông xem thử".
Đọc thơ gặp người

NGUYỄN QUANG HÀNgồi đọc NGÀN NĂM SAU mà như đang ngồi nói chuyện tay đôi với Nguyễn Trọng Bính. Giọng thơ anh cũng cứ chân chất, yêu quê hương và say đời như chính con người anh. Từ thời chiến tranh, chúng tôi đã ở trong rừng với nhau. Cứ ngồi với nhau là bộc bạch hết. Một lá thư riêng, một rung động mới, chúng tôi cũng chia sẻ với nhau.
Ký ức phù sa

PHAN THÀNH MINHĐó cũng là tựa đề tập thơ rất dễ thương của Trần Tịnh Yên - nhà thơ của đất kinh kỳ thơ mộng thuở nào - thú thật là tôi đã vô cùng hạnh phúc khi nhận được tập thơ này do chính tác giả gởi tặng, dễ thương ở chỗ khổ giấy nhỏ nhắn, trình bày đẹp trang nhã, sách 80 trang với 46 bài thơ cũng mỏng mảnh như thế nhưng nhìn rất thơ, càng thơ hơn nữa khi chính tác giả tự viết lời phi lộ cho mình, tôi rất hợp với anh ở điểm này bởi lẽ chẳng ai có thể thay thế cho mình bằng mình để nói hộ những gì mình muốn nói...:...năm xưa qua ngõ sân đìnhcó người nhặt được mối tình ai rơi
“Thế giới tối đen” bí ẩn tuyệt đẹp

NAM NGỌC (Về tập truyện ngắn mới nhất của nhà văn Võ Thị Xuân Hà do Công ty Truyền thông Hà Thế liên kết NXB Phụ nữ xuất bản và phát hành quý I năm 2009)Tập truyện gồm 14 truyện ngắn, với những mô típ khác nhau nhưng cùng chung gam màu thấm đẫm chất liệu hiện thực. Tất cả đã tạo nên một chỉnh thể thống nhất mà ở đó các nhân vật dù xấu dù tốt cũng đều hướng tới cái đẹp, cái nhân bản của con người. Cách viết truyện lạ cùng với những chi tiết, tình tiết được lắp ghép một cách khéo léo, Võ Thị Xuân Hà đã một lần nữa gây ngạc nhiên cho người đọc bằng bút pháp ẩn không gian đa chiều của mình.
"Người đàn bà không hoá đá" - một cách hiện diện ở đời

BÍCH THUHơn một thập niên trước đây, với hai truyện ngắn Hồi ức của một binh nhì và Vết thương lòng, Nguyễn Thế Tường đã đoạt giải cao trong cuộc thi truyện ngắn do Tạp chí Văn nghệ quân đội tổ chức năm 1992 - 1994. Tôi còn nhớ một trong số các nhà phê bình đã thành danh của nhà số 4 Lý Nam Đế không kìm được cảm xúc của mình với chùm truyện dự thi của Nguyễn Thế Tường lúc ấy đã thốt lên: “Tôi thích truyện ngắn Nguyễn Thế Tường”. Từ đó đến nay, Nguyễn Thế Tường vẫn miệt mài viết và lặng lẽ ra sách. Người đàn bà không hoá đá là lần ra mắt thứ năm của anh.
Hải Bằng nhà thơ xứ Huế

HOÀNG VŨ THUẬT (Đọc “Trăng đợi trước thềm”, thơ Hải Bằng, NXB Thuận Hoá - 1987)Đổi mới là trách nhiệm vừa là bổn phận đang diễn ra sôi động trong đời sống văn học hôm nay. Nhưng ranh giới giữa cũ và mới không dễ dàng phân định khi đánh giá một tác phẩm văn chương nghệ thuật.
Trương Vĩnh Tuấn - Nỗi đau đời của thi sĩ

ĐINH NAM KHƯƠNG (Nhân đọc “ru em ru tôi” Thơ Trương Vĩnh Tuấn NXB: Hội nhà văn - 2003)Có một nhà thơ nổi danh thi sĩ, làm “quan” khá to ở báo văn nghệ. Nhưng chẳng bao giờ thấy ông vỗ ngực, ngạo mạn nói lời: “ta là quan đây” mà ông luôn dân giã tự gọi mình là hắn, xưng hô với bạn bè là mày tao: “...Hình như hắn là nhà quê Hình như hắn từ quê ra...” (Gốc)
Đọc tập thơ “Không thể đếm”

NGÔ MINHKhông thể đếm là tập thơ đầu tay của cây bút nữ Nguyễn Thị Thái người Huế, sống ở thành phố Buôn Ma Thuột vừa được NXB Thuận Hóa ấn hành. Tôi đã đọc một mạch hết tập thơ với tâm trạng phấn khích. Tập thơ có nhiều bài thơ hay, có nhiều câu thơ và thi ảnh lạ làm phấn chấn người đọc.
Thơ - sứ giả hòa bình

MINH KHÔICuối tháng bảy vừa qua, giáo sư ngôn ngữ và văn chương Wayne S.Karlin và nữ phóng viên Valerie, công tác ở một Đài phát thanh thuộc bang Maryland, Mỹ đã đến Huế tìm thăm nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, để chuyển cho chị bản hợp đồng in ấn và phát hành tập thơ Green Rice (Cốm Non) do cơ quan xuất bản gửi từ Mỹ sang.
Đọc “Núi bà đen” của Larry Heinemann và “Cốm non” của Lâm Thị Mỹ Dạ.

FRED MARCHANTCó những vết thương chẳng thể nào lành lặn và có những nỗi đau chẳng bao giờ mất đi. Kinh nghiệm nhân loại khuyên ta không nên “chấp nhận” hay “bỏ đi” hay “vượt lên” chúng. Với một con người mà tâm hồn thương tổn vì đã làm cho người khác khổ đau hay chứng kiến nhiều nỗi đau khổ thì những câu nói như thế hoàn toàn vô nghĩa.
Khát vọng thơ ca và tình yêu

BÍCH THU (Đọc thơ Dòng sông mùa hạ của Hoàng Kim Dung. NXB Hội Nhà văn, 2004)Nhìn vào tác phẩm đã xuất bản của Hoàng Kim Dung, tôi nhận thấy ở người phụ nữ này có sự đan xen giữa công việc nghiên cứu khoa học với sáng tạo thi ca. Ngoài bốn tập thơ và bốn cuốn sách nghiên cứu về nghệ thuật đã in, với tập thơ thứ năm có tựa đề Dòng sông mùa hạ mới ra mắt bạn đọc, đã làm cán cân nghiêng về phía thơ ca.
Sự dịu dàng nữ tính nhìn từ góc độ văn hoá của tập truyện ngắn “Giao thừa”

ĐÔNG HÀVăn hoá và văn học bao giờ cũng có một mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Có thể thấy rằng văn học là một bộ phận của văn hoá, nó chịu sự ảnh hưởng của văn hoá. Khi soi vào một thời kì văn học, người đọc có thể thấy được những khía cạnh về phương diện đời sống văn hoá tinh thần của một thời đại, một giai đoạn của xã hội loài người.
Truyện ngắn Lê Khánh Mai

HÀ KHÁNH LINHViết được một câu thơ hay có khi phải chiêm nghiệm cả một đời người, hoàn thành một tập truyện, một tập thơ là sự chắt chiu miệt mài suốt cả quá trình, sau Đại hội nhà văn Việt Nam lần thứ VII Lê Khánh Mai liên tiếp trình làng tập thơ "Đẹp buồn và trong suốt như gương" (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) và "Nết" tập truyện ngắn (Nhà xuất bản Đà Nẵng).