LÊ TẤN QUỲNH
Vậy là những nhớ nhung như trêu tức tôi cho một ngày trở lại cuộc phiêu du lặng lẽ trong đời mình. Vẫn còn nguyên đó những buổi sớm mai thong thả bên ly cà phê dưới tán cây long não ở một góc công viên Tứ Tượng đầy thú vị.
Phu Vân Lâu. Ảnh Hồ Ngọc Sơn
Những buổi sớm mai vốn dĩ như đã nghiêng nghiêng theo những thớ lá non xanh rời rợi, cứ bám phủ lấy cảm giác mướt mát của một ngày giản đơn trong tiếng líu lo của bầy chim vô tư bay nhảy. Lạ là vẫn con đường ấy của những buổi sớm mai mong manh đến từng khoảnh khắc phơn phớt gió thoảng qua, lại có thể trầm tư như thế bởi nỗi xốn xang đầy thao thiết đang chênh chao trên những bước chân đến muộn. Và xa xa ở phía bên sông, những cây sầu đông cũng đã bắt đầu tung lên điểm xuyết bầu trời lơ đãng bằng những chùm hoa tim tím hoang liêu. Hoa sầu đông thì thường gợi nên những kỷ niệm bâng khuâng xa xôi, như thể một người tình bí mật của tháng năm nào đó trong đời. Và những mầm xuân chắt lọc từ nỗi hoài nhiên của những bến bờ phẳng lặng lại dần dần trỗi dậy mạnh mẽ. Để rồi cứ có cảm giác của một bầu trời xuân đầy những bẽn lẽn thẹn thùng suốt cả triền sông ngập tràn ánh cỏ non tươi. Mùa mới trở về ấm cúng và nhẹ nhàng quá đỗi. Đám lá khô rơi vãi từ hôm nào đang lăn nhẹ vào cơn nồng nàn của phố. Những hạt mưa nhẹ chẳng đủ làm ướt áo, chỉ xốn xang vừa đủ, bâng khuâng vừa đủ cho cõi lòng đang thèm tươi mới. Dòng sông thì đang trôi đi trong ước nguyện của cuộc luân chuyển nhân gian khấp khởi…
Và khi những con đường đã đầy lên giấc xanh mướt màu lá, khi những khóm hoa hồn nhiên lung linh những ngày xuân ngập tràn hương sắc, thành phố lại bắt đầu một vòng quay trở về cái xao xuyến vốn có của nó, cái xao xuyến như khi ta đi qua một quảng đường mộng mơ tuổi trẻ để biết rằng mình lại chuẩn bị bước vào một khoảng không gian và thời gian khác đầy bí mật, là nỗi thao thiết mong chờ ta đến khám phá và hòa chung vào một nỗi hồi hộp mơ hồ khó tả. Mùa đang trôi đi thật nhẹ theo từng đốt nắng lạ lùng chơm chớm. Ngắm nhìn mùa lá xôn xao trong mênh mang trời đất, cứ thấy lòng mình đang như thênh thang dạo bước cùng cái nắng vàng mơ như cổ tích. Để rồi thích thú ngây nhìn những căn nhà nhỏ êm đềm nép vào mắt lá. Để rồi ngờm ngợp neo mình dưới làn mây trắng nhởn nhơ phiêu du về phía xa tít tắp.
Đôi khi muốn thử dưới trời lãng đãng mà hét lên một tiếng thật to để bung hết những xao xuyến của mùa đang ngập ứ trong lồng ngực, để đón chào cái mùa làm lòng người, tình người được trải ra, sâu lắng, mênh mông, chân thành nhất. Những loài hoa bé nhỏ đang rực rỡ khoe đủ sắc màu đang ánh lên vẻ hạnh phúc ngời ngời cứ quyện vào mỗi ý nghĩ hồi hộp đến mông lung. Tưởng như có thể sờ được những làn hương phảng phất quanh vài lối ngõ bâng quơ mà thấy Huế cứ nhẹ bổng, Huế cứ bàng bạc không sao nắm bắt được. Huế không ồn ào, không sôi động quá như nhiều thành phố khác, nhưng cũng đủ thanh âm để tạo nên những cảm xúc rộn ràng và rạo rực. Nếu cứ đạp xe quanh những con đường giờ đã rợp lá non tơ, sẽ thấy mình đang bước vào một thế giới khác. Thế giới của những câu chuyện thần thoại, câu chuyện cổ tích và cả những vần thơ cứ rộn rã xanh lên. Cũng chính bởi thế mà vẫn tiết xuân sang cho dù không biết đã lặp lại bao lần nhưng sao vẫn hồi hộp như lần hẹn đầu tiên làm lòng người ai cũng chênh vênh đến lạ kỳ. Sự tươi trẻ mới đến từng cái bước chân, mới đến từng những khoảnh khắc ngạc nhiên về sự đổi thay từ chính sâu tận tâm hồn, khiến ta cảm thấy thời gian trôi nhanh đến sửng sốt, bất ngờ. Và đi trong Huế mà không có được cái cảm giác miên man thì thật sự chưa cảm nhận được cái thâm trầm trong cõi lòng của Huế, hay phải chăng là của chính mình?
Và khi những ánh mắt đã biết long lanh hơn qua mỗi cái nhìn nhau trìu mến, thì cái buổi sáng của phố lại bắt đầu tiếng chênh vênh của những cơn gió thổi vụt qua những câu chào đon đã dọc những vỉa hè thân quen xinh xắn. Cuộc sống nơi lại bắt đầu cái chầm chậm vốn có của nó, để khiến cho ai đó phương xa đôi lúc bực mình nhưng cũng để lại cho ai đó phương xa chút tĩnh tâm nhẹ nhõm. Huế bây giờ là cuộc dạo chơi của những phím đàn tơ non lồng lộng, là cuộc vi vu ngút trời ngút đất của những ký ức vỡ vụn no nê. Thành phố cứ thế xanh như như một hoài niệm về thời gian đã mất, về những tự khúc mơn man trên mái ngói tường rêu đường vào Thành nội. Đó là những nỗi nhớ nho nhỏ, những tình cờ nho nhỏ, những cuộc gặp gỡ nho nhỏ... khe khẽ muốn gì mà lăn theo triền dốc của ngẫm nghĩ miên man. Thành phố xanh lắm. Xanh như ngày gặp mặt, tay nắm chặt bàn tay trong cái hơi sương mơn mởn kết tủa trên những cánh hoa bằng lăng bắt đầu chúm chím. Đừng vội mà chạm lên giấc mong manh đến vậy nhé. Cái cảm giác say sưa được trông ngóng một điều gì lại thôi thúc ta bước đi trong sự hoài nhiên của tuổi. Đó là một ngày chúng ta đã nắm tay nhau đi thênh thang nhặt những hạt mùa lộng lẫy lấp đầy trên đôi mắt hoài ngơ ngác. Rồi là những nụ cười. Từng giọt khúc khích cứ thánh thót nghe cứ tưởng mình đang đắm chìm trong từng giấc thổn thức của dòng sông. Rồi người chạy ùa vào trong gió...
Cái màu xanh đang ngút ngàn cũng là màu về một thế giới của biết bao điều kỳ diệu, lúc như những giọt nắng lăn dài suốt triền sông, nhưng cũng có lúc như lơ đãng như áng mây ngàn năm riu ríu của mù sương. Để rồi mãi mãi là cánh chim thiên di kéo ta đi trong hoang mang mắt biếc. Và vì vậy, xin đừng vội cảm nhận mùa bằng một niềm háo hức vội vã, cũng đừng vội cảm nhận mùa bằng niềm vui nỗi buồn của một đời người, mà hãy cảm nhận mùa như đã là một cái gì đó máu thịt của chính trái tim mình. Dẫu chỉ là như thoáng qua trong cái vô tận của đất trời, cũng hoài là nỗi hồn nhiên trong niềm cổ tích của riêng mình...
Vậy là những nhớ nhung cứ ngời ngợi mà xanh lên, cứ ngời ngợi mà thôi thúc tôi lãng du trong từng bước đi thật chậm, trong mê man mùi lộc nõn ngỡ ngàng như bàn tay mềm mại, âu yếm vuốt ve. Đôi lúc, chỉ muốn đi một mình để ngắm Huế, thưởng thức Huế trong một ngày nắng, ngày mưa bất chợt. Và ở tận cùng cái xanh rì của những nôn nao trầm tích, chỉ cần thế thôi là đã đủ cho một mùa xanh…
L.T.Q
(SHSDB36/03-2020)
JEAN CLAUDE VÀ COLETTE BERNAY (Chủ tịch Hiệp Hội "Nghệ thuật mới Việt Nam", thành viên của Nhóm công tác Huế - Unesco, phụ trách dự án Duyệt Thị Đường từ năm 1993)
NGUYỄN QUANG HÀ Bút kýMột nhà triết học đã nói: "MỌI NGƯỜI ĐỀU ĐI BẰNG ĐÔI CHÂN CỦA MÌNH". Lúc ăn chưa no, lo chưa tới, đọc câu này, tôi cười: "Dễ ợt thế, có gì mà nói". Lớn lên mới thấy được câu ấy thật chí lý, thật ghê gớm. Hầu như tất cả những ai mượn đôi chân của người khác đi đều sứt đầu, bươu trán cả. Tuy không nói ra, song những tiền đề, định hướng cho mọi hành động đều có xuất phát điểm từ nội dung câu nói ấy.
HOÀNG NGỌC VĨNHTrong hơn 300 năm từ 1636 đến 1945, với tư cách là Trung tâm chính trị và văn hóa của Đàng Trong và là kinh đô của đất nước thống nhất, Huế trải nhiều thăng trầm nhưng vẫn giữ được những thuần phong mỹ tục và các thành tựu của dân tộc, tiếp thu những tinh hoa của nhân loại, hội tụ được nhiều kỳ tích về nhiều phương diện. Huế bình tĩnh, chắc chắn đi lên và đang hiện đại hóa. Cố đô cổ kính hài hòa trong thành phố mới sôi động, xứng đáng với phần thưởng cao quý mà UNESCO trao tặng trong tháng 8. 1994 "Huế di sản văn hóa của thế giới".
XUÂN HUY "Chợ Đông Ba đem ra ngoài giại Cầu Trường Tiền đúc lại xi - moong"
TÔN THẤT BÌNHThừa Thiên Huế vốn là vùng đất miền Trung nổi tiếng về hò. Ngày trước, hò khá phổ biến trên mọi miền đất nước, nhưng đặc biệt ở miền Trung, hò là một đóng góp quan trọng về thể loại dân ca Việt Nam.
LTS: Nhạc sĩ Trần Hoàn là người từng công tác nhiều năm, và có nhiều gắn bó với TTH. Nhân dịp ông vào Huế công tác, phóng viên Nguyễn Việt có cuộc trò chuyện với ông xung quanh những vấn đề về Huế và âm nhạc. Xin giới thiệu với bạn đọc nội dung cuộc trò chuyện này.
HỒ VĨNHTừ đường Qui Đức công chúa tọa lạc bên cạnh đường đi lăng Tự Đức thuộc thôn Thượng 2, xã Thủy Xuân, thành phố Huế. Đây là một ngôi từ đường cổ có tuổi thọ trên 100 năm. Bình đồ từ đường có kiến trúc gần vuông, nội thất có 1 gian 2 mái gồm 20 cột gỗ lim, kiền. Ở gian chính giữa treo bức hoành khắc nổi sáu chữ Hán "Qui Đức công chúa từ đường".
NGUYỄN KHẮC PHÊLâu nay, nhắc đến vùng biển gắn liền với Huế, người ta chỉ biết có Thuận An " bãi tắm Thuận An", " Cảng Thuận An", " nhà nghỉ Thuận An"... còn eo Hòa Duân, nghe như là một địa danh mới nổi tiếng sau cơn lũ lịch sử đầu tháng 11 này.
THANH TÙNGSáng 4/11/99, khi còn kẹt ở Đà Nẵng, nối được liên lạc với với Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế Nguyễn Văn Mễ qua Mobi Fone tôi mới biết mức nước ở Huế đã vượt đỉnh lũ lịch sử từ 1 - 1,2 mét.
QUÍ HOÀNGLăng tẩm trừ lăng Khải Định, Hổ Quyền, trong Hoàng Thành trừ Thái Bình Lâu, Lẩu Ngọ Môn ở vị thế cao nên thoát khỏi nước. Còn tất cả 14 khu di tích khác với hàng trăm công trình kiến trúc đều bị ngập trong biển nước. Chỗ cao nhất trong nội thành cũng ngập 1 mét 50 nước, chỗ ngập sâu nhất của lăng Minh Mạng là trên 5 mét. Nhà bia ở đây nước ngập dần tới mái.
ĐOÀN MINH TUẤNViệt Nam - mảnh đất dài như một chiếc đàn bầu đã là quê hương sản sinh ra chiếc áo dài phụ nữ duyên dáng. Dải đất hình chữ S thắt lưng eo ở Huế, cũng như chiếc áo dài "thắt đáy lưng ong" dịu dàng, e ấp, kín đáo và lộ rõ đường nét: Rõ ràng trong ngọc trắng ngà Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên (Nguyễn Du)
NGUYỄN ĐẮC XUÂNTừ sau ngày các chúa Nguyễn thiên di thủ phủ xứ Đảng Trong đến Kim Long (1636) và Phú Xuân (1687), do yêu cầu tiêu dùng của phủ Chúa và quan binh, đã hình thành ở Phố Lữ Bao Vinh một khu phố thị. Đến nửa thế kỷ XIX khu phố thị nầy lan dần lên phía chợ Dinh Gia Hội và tồn tại cho đến ngày nay. Kinh thành Huế được UNESCO công nhận là Thành cổ thì khu Gia Hội Chợ Dinh chính là khu phố cổ của Huế.
VÕ HƯƠNG AN (*)Ngày trước tôi chưa thấy nơi nào nhiều am, miếu, điện, đền như ở Huế. Và cũng chưa thấy nơi nào mà việc lên đồng lại phổ biến và quen thuộc như ở Huế. Nội dọc con đường chạy từ xóm Cầu Đất tới cống Vĩnh Lợi đã có khá nhiều điểm lên đồng, nào am ông Cửu Cường, am bà Thầy Bụi, Phước Điền Điện của ông Giám Hưu, am ông Chấn.v.v nói chi đến những nơi khác nữa.
NGUYỄN VĂN MẠNHLàng Phước Tích được thành lập vào khoảng thế kỷ XV, gần với quá trình mở mang bờ cõi về phương Nam của nhà nước phong kiến Đại Việt. Trong gia phả của họ Hoàng - dòng họ khai canh ở Phước Tích có đoạn chép: "Đến đời Lê Thánh Tôn, niên hiệu Hồng Đức thứ nhất và hai (1470 - 1471), ngài thủy tổ họ Hoàng lúc bấy giờ là Hoàng Minh Hùng, tục gọi là Nồi, nguyên người làng Cẩm Quyết, tỉnh Nghệ An, đã thân chinh đánh đuổi quân Chiêm Thành, sau chiến thắng trở về ngài đi xem xét đến nguồn Ô Lâu, bao chiến địa phận từ Khe Trăn, Khe Trái đến xứ Cồn Dương, sau khi xem bói, đoán biết được chỗ đất tươi tốt, ngài liền chiêu tập nhân dân thành lập làng" (1).
NGUYỄN QUANG SÁNG Ký Mỗi lần ra Huế về tôi cứ áy náy là chưa đến viếng Nhà thờ tổ nghề Kim Hoàn, vì cha tôi và anh em tôi đều là thợ kim hoàn. Nghề kim hoàn của cha tôi đã nuôi các anh chị em tôi. Cũng với nghề kim hoàn gia đình tôi đã trải qua biết bao thăng trầm. Mãi đến ngày 05/8/2004 này nhờ sự giúp đỡ của Tạp chí Sông Hương (Nguyễn Khắc Thạch, Vũ Bích Đào, Diệu Trang) tôi đã đến Nhà thờ thuộc làng Kế Môn, huyện Phong Điền.
TRẦN THỊ THANH…Núi Thuý Vân và chùa Thánh Duyên vì trước kia được xem là một trong những thắng cảnh của đất Thần Kinh nên các Chúa và các vua Nguyễn thường về đây thưởng ngoạn và làm thơ phú ca ngợi. Tuy nhiên, nổi tiếng hơn cả vẫn là những bài thơ được khắc trong hai tấm bia - một dựng trong chùa, một dựng dưới chân núi…
HỒ VĨNHĐồi Vọng Cảnh nằm cách thành phố Huế 7km về phía tây nam, vùng sơn phận này gồm nhiều núi đồi gối đầu lên nhau trong một khu vực rộng khoảng 2.400 ha diện tích đất tự nhiên. Về mặt địa hình của ngọn đồi, từ vị trí của tấm bia cổ Lý Khiêm Sơn (núi gối hậu của Khiêm Lăng - Tự Đức) kéo dài lên Vọng Cảnh là một dãy liên hoàn.
NGUYỄN QUANG HÀChùa Huyền Không Sơn Thượng tan trong non xanh và lá xanh. Dẫu đang còn tranh tre mộc mạc, nhưng thanh thoát, duyên dáng và thảnh thơi như lòng người ở đây. Đúng như nhà sư Minh Đức Triều Tâm Ảnh tâm sự: “Cảnh là tơ duyên của đời”. Đến Huyền Không Sơn Thượng cảm giác đầu tiên của tất cả du khách là thấy lòng mình ấm lại.
MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNHChùa Linh Mụ đẹp quá, nên thơ quá. Nói vậy cũng chưa đủ. Nó tịnh định, cổ kính, an nhiên, trầm mặc. Nói vậy cũng chưa đủ. Phải nói nó là một bài thơ Thiền lồng lộng giữa không gian mây nước, giữa khói sương, giữa mênh mang dâu bể và lòng người. Nó là bức tranh thủy mặc thuộc họa phái Sumiye, Nhật Bổn, mà, nét chấm phá tuy giản phác nhưng lung linh, ảo diệu; vượt thời gian và đi vào vĩnh cửu. Nó là bài kinh vô ngôn, tuy không nói một chữ, mà đã làm lắng đọng trăm ngàn xôn xao của cuộc thế; và, gợi nhắc vô biên cho con người hướng đến điều chân, lẽ thiện...
NGÔ MINHHuế trên 350 năm là thủ phủ Chúa Nguyễn Đằng Trong và Kinh Đô của Đại Việt đã tích tụ nhân tài, vật lực cả quốc gia tạo ra một hệ thống Di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc và nổi tiếng như nhã nhạc, lễ hội dân gian, văn hóa ẩm thực... Trong Di sản văn hóa ẩm thực Huế, Văn hóa ẩm thực Cung đình là bộ phận tinh hoa nhất, giá trị nhất!