Những bảo vật quốc gia độc bản ở Huế - BÀI 1: KIỆT TÁC NGHỆ THUẬT BẰNG ĐỒNG

09:36 25/10/2016

Qua 4 lần xét duyệt, hiện Huế có 8 cổ vật, nhóm cổ vật được công nhận là bảo vật quốc gia gồm: đại hồng chung chùa Thiên Mụ; bộ súng thần công; bộ cửu đỉnh; bộ sưu tập vạc bằng đồng, bệ thờ Vân Trạch Hòa, bia Khiêm Cung ký, ngai vua triều Nguyễn và áo tế giao.

Cận cảnh bảo vật quốc gia - đại hồng chung chùa Thiên Mụ.

Mỗi bảo vật quốc gia ở Huế là một tuyệt tác nghệ thuật mang nhiều giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo, quý hiếm được kết tinh từ trí tuệ và bàn tay tài hoa, điêu luyện...

Tuyệt tác đại hồng chung

Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 3 km, Thiên Mụ tọa lạc trên một ngọn đồi bên dòng sông Hương thơ mộng. Nếu du khách từng đến ngôi chùa này, chắc chắn sẽ không bỏ qua việc tham quan, tìm hiểu về chuông chùa (đại hồng chung) đặt phía tay trái từ ngoài cổng vào. Chuông cao 2,50m, đường kính miệng 1,40m, nặng gần 2.000 kg; được công nhận là bảo vật quốc gia năm 2013. Chuông do chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc để cúng dường đức Phật.

Bà Nguyễn Thị Vân Anh- Giám đốc Bảo tàng cổ vật cung đình Huế cho rằng: “Đại hồng chung chùa Thiên Mụ là hiện vật gốc độc bản, có hình thức độc đáo và là tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành điêu khắc, đặc biệt có giá trị văn hóa-lịch sử gắn liền với một giai đoạn lịch sử và tư tưởng dưới thời các chúa Nguyễn. Các motif trang trí trên chuông thể hiện tính tổng hợp và dung hòa cả 3 luồng tư tưởng lớn của Á Đông là: Phật giáo, Khổng giáo và Lão giáo, thể hiện triết lý Việt - một triết lý bao dung, không phân biệt, không chấp ngã”. Theo nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Xuân Hoa (nguyên giám đốc Sở VH & DL TT-Huế), chuông Thiên Mụ rất độc đáo, có niên đại sớm ở Huế, cách trang trí rất đặc biệt. Chuông chùa này là nơi duy nhất của chùa Thiên Mụ được chúa Nguyễn Phúc Chu cho khắc bốn chữ “Thiên Mụ thiền tự”. Trên chuông có những bài kệ (kinh phật), có khắc bài minh của chúa Nguyễn Phúc Chu “chú nguyện mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an”. Trên chuông thể hiện giá trị trên cả bốn mặt: niên đại, kỹ thuật, thẩm mỹ, tư tưởng. Khi được hỏi vì sao nhắc đến chùa Thiên Mụ, dân gian vẫn lưu truyền câu thơ “Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Cương”, ông Hoa giải thích rằng: nguyên văn câu thơ là “Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Khương”. Nhưng khi đến Huế thì có sự biến tướng, khi vào Huế thì người đương thời thấy chùa Thiên Mụ đẹp nên đã đưa hai câu thơ trên để nói về ngôi cổ tự này. Trước chùa Thiên Mụ nhìn qua có đồi Long Thọ, ngọn đồi có tên là Long Thọ Cương, tức là tiếng gà từ bên đồi vọng lại”.

Nghệ nhân nhân dân Nguyễn Văn Sính ở Phường Đúc (TP Huế)- hơn 50 năm gắn bó với nghề đúc đồng cho rằng, chuông chùa Thiên Mụ là một tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành điêu khắc, hội họa và kỹ nghệ đúc đồng thời chúa Nguyễn. Chuông được đúc bằng đồng và thiết nên tạo ra một âm chuông sâu lắng, ảnh hưởng Thiền Phật giáo. Hoa văn được trang trí trên chuông là các cảnh vật rất hài hòa, khiêm tốn và chỉ cần nhìn vào thì người thợ đúc đồng lâu năm có thể biết được chuông được đúc tại miền nào. Cũng theo một số nghệ nhân đúc đồng ở Huế, thời điểm chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc chuông trong ngày rằm Phật Đản, đã có hàng trăm quan viên Phật tử đến quy y, thọ giới đã phát tâm thả vào chuông đồng sôi rất nhiều vật quý giá... bằng một niềm tin bất hoại. Chính vì vậy chiếc chuông đã mang trong mình cả những giá trị tâm linh và một hàm lượng hợp kim đặc biệt tạo nên âm thanh ngân nga siêu thoát.

Sức mạnh dân tộc qua súng thần công

Tại 2 cửa Thế Nhơn và Quảng Đức, đường vào kinh thành Huế là nơi trưng bày Bộ cửu vị thần công- nhóm bảo vật quốc gia để du khách có dịp chiêm ngưỡng. Bộ cửu vị thần công gồm 9 khẩu súng thần công. Nếu ở cửa Thế Nhơn có 4 khẩu được đặt tên theo 4 mùa: Xuân - Hạ - Thu–Đông thì tại cửa Quảng Đức gồm 5 khẩu, được đặt tên theo ngũ hành: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Bà Huỳnh Thị Anh Vân- Giám đốc Bảo tàng cổ vật Huế cho biết, cửu vị thần công được đúc vào đầu triều Gia Long (1802 - 1820) bằng nguyên liệu tập trung từ các khí mảnh bằng đồng của triều Tây Sơn, được triều Nguyễn xem như một chiến lợi phẩm của triều đại mình. Cả 9 khẩu đều đúc tại Huế. Mỗi khẩu dài 5,10m, nặng hơn 17.000 cân được đặt trên một giá súng và giá súng đều được chạm trổ cực kỳ công phu, tinh xảo.

Súng thần công tại cửa Quảng Đức, tượng trưng cho uy quyền và sức mạnh của vương triều Nguyễn.

Cũng theo bà Vân, vào năm 1816, vua Gia Long sắc phong cho cả 9 khẩu đại bác này danh hiệu: “Thần Oai Vô địch Thượng tướng quân”. Danh hiệu này và nội dung bài sắc phong đều được khắc trên cả 9 khẩu cửu vị thần công là tên gọi chung 9 khẩu đại pháo được đúc dưới triều đại vua Gia Long, từ năm 1803 đến năm 1804. Tên của mỗi khẩu thần công được khắc ở đuôi súng. Ngoài ra, trên phần đai cuối thân mỗi khẩu súng còn có khắc tước hiệu của từng khẩu súng. Giữa thân của mỗi khẩu thần công có khắc một bài minh bằng chữ Hán theo lối triện, gồm 79 chữ, nội dung bài minh này hoàn toàn giống nhau, chỉ khác nhau ở các chữ đánh số thứ tự mỗi khẩu thần công. Gần quai của mỗi khẩu súng đều có khắc tên những người trong Hội đồng đốc công được giao trách nhiệm đúc thần công. Ngoài ra ở phần trục quay bên phải của súng (theo hướng của người bắn) đều có bảng tròn nhỏ bằng đồng khắc ghi cách sử dụng thuốc súng và đạn. Các khẩu súng đều có cùng hình dáng và kiểu thức trang trí. Miệng súng hơi loe, thân thuôn dài, phình dần về phía đuôi. Giữa thân súng có hai quai đúc nổi, cách điệu hình đầu thú. Trên thân súng có 6 gờ nổi, trong đó có 2 gờ ở 2 đầu quai được đúc rộng bản như 2 vòng đai bao quanh thân súng. Hai bên mỗi đường gờ đều trang trí các dải hoa văn dây lá được chạm nổi với những đường nét mềm mại, sinh động và rất tinh xảo.

Được biết, dưới thời Nguyễn, những khẩu thần công này chưa bao giờ dùng trong chiến tranh mà được nhân cách hóa thành các vị tướng thần, tượng trưng cho uy quyền và sức mạnh của vương triều. Hàng năm, triều đình thường tiến hành các cuộc lễ cúng cho “thần súng” và nghiêm cấm thường dân không được vào nơi đặt súng để tỏ sự tôn nghiêm. Nghệ nhân đúc đồng Nguyễn Văn Đệ khẳng định: Xét về mặt kỹ thuật chế tác, đây là bộ 9 khẩu thần công đồ sộ nhất và đẹp nhất dưới thời Nguyễn, một tuyệt tác của nghệ thuật đúc súng, nghệ thuật trang trí, chạm khắc trên đồng. Mặc dù không phải là những vũ khí thực dụng trong quân sự, nhưng các khẩu thần công này vẫn luôn được coi trọng bởi yếu tố tinh thần. Cửu vị thần công thời Nguyễn là những hiện vật gốc độc bản, có hình thức độc đáo và đặc biệt có giá trị văn hóa-lịch sử gắn liền với giai đoạn đầu mới lập nên triều Nguyễn.

Theo CADN Online

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Đạo diễn Lê Phong Lan và phim tài liệu “Mậu Thân 1968”: Làm phim với sự thôi thúc của lương tâm

Tối nay (25.1), vào lúc 20 giờ 5 phút, bộ phim tài liệu 12 tập “Mậu Thân 1968” sẽ lên sóng VTV1. Đạo diễn Lê Phong Lan đã trò chuyện với báo giới về quá trình thực hiện bộ phim.
Bia Huế nằm trong Top 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam (VNR 500)

Sáng 18/1/2013, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình (Thủ đô Hà Nội), Công ty Cổ phần báo cáo đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) phối hợp với báo điện tử Vietnamnet tổ chức lễ trao giải VNR500.
Văn nghệ sĩ Thừa Thiên Huế đi thực tế sáng tác về chủ đề Biển đảo quê hương

Với chủ đề hướng về biển đảo quê hương, trong các ngày 17 - 19/1, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên - Huế đã tổ chức đoàn văn nghệ sĩ đi thực tế sáng tác theo dọc duyên hải và phá Tam Giang qua địa bàn các huyện Phú Lộc, Quảng Điền, Phong Điền thuộc tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Trần Lập tái ngộ khán giả Cố đô trong đêm RockStorm “ Khát khao đột phá”.

Tối 05/1, tại Sân vận động Tự Do Huế, gần 7000 khán giả đất Cố đô đã quên đi cái buốt lạnh của mùa đông để bùng cháy đam mê với 6 band nhạc: Black Infinity, Oringchains, KOP, Ngũ Cung, Microwave, Bức Tường trong cảm xúc RockStorm “ Khát khao đột phá”.
Năm 2012, Công ty Bia Huế tiếp tục khẳng định thương hiệu

Tại Khách sạn Mercure (TP Đà Nẵng), Công ty Bia Huế vừa tổ chức Hội nghị Khách hàng năm 2012. Các đại lý cấp 1, ban lãnh đạo và đại diện các phòng, ban liên quan trực thuộc Công ty Bia Huế đã về dự Hội nghị này.
Bia Huế hỗ trợ hơn 100 triệu đồng cho chương trình “Về chiến trường xưa – Tri ân đồng đội”

Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam vừa phối hợp với Ban liên lạc Cựu chiến binh truyền thống Sư đoàn 312 tổ chức chương trình giao lưu “Về chiến trường xưa – Tri ân đồng đội” nhân kỷ niệm 68 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và kỷ niệm 40 năm chiến dịch phòng ngự thành đồng Quảng Trị.
Ra mắt bộ sách Tổng tập Văn học dân gian xứ Huế

Chiều ngày 03/01, tại 26 Lê Lợi ( Huế), Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế đã tổ chức ra mắt bộ sách Tổng tập Văn học dân gian xứ Huế. Bộ sách do nhà nghiên cứu Triều Nguyên ( Hội Văn nghệ dân gian) biên soạn và Nhà xuất bản Thuận Hóa cấp phép. Đồng chí Ngô Hòa, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh, cũng đã đến tham dự với buổi ra mắt.
Kết quả cuộc thi "Viết kịch bản tuyên truyền và sáng tác lời mời theo làn điệu dân ca Huế về đề tài phòng chống tệ nạn xã hội năm 2012".

Cuộc thi đã nhận được tổng cộng 58 tác phẩm của 39 tác giả, và tác phẩm "Bước chân lầm lỡ" của tác giả Kim Vàng ( hội viên Hội Sân khấu tỉnh) đã đạt giải Nhất về Kịch bản tuyên truyền của cuộc thi.
Nhiều chương trình hấp dẫn trong Festival Nghề truyền thống Huế 2013

Chiều 26/12, UBND Thành phố Huế đã tổ chức họp báo về tình kinh tế xã hội thành phố năm 2012 và Festival Nghề truyền thống Huế 2013.
Hội thảo: “Dạy tăng cường tiếng Anh và khảo thí Cambridge ESOL

Sáng 18/12/2012, tại 22 Lê Lợi - Huế, Sở GD&ĐT tỉnh đã phối hợp với Trung tâm Ủy quyền của Cambridge ESOL tại Thừa Thiên Huế tổ chức hội thảo: “Dạy tăng cường tiếng Anh và tổ chức cho học sinh Tiểu học và THCS tham gia dự thi lấy các chứng chỉ tiếng Anh quốc tế Cambridge ESOL (Đại học Cambridge – Vương quốc Anh) liên thông với 6 bậc của Khung năng lực ngoại ngữ châu Âu”
Lễ công bố Quyết định công nhận cán bộ tiền khởi nghĩa cho Luật sư Phan Anh và Giáo sư Tạ Quang Bửu

Tại khu di tích lịch sử và cách mạng Trường Thanh niên Tiền tuyến Huế- 1945, Bảo tàng Lịch sử Cách mạng TT Huế vừa tổ chức Lễ công bố Quyết định công nhận cán bộ tiền khởi nghĩa cho Luật sư Phan Anh và Giáo sư Tạ Quang Bửu
Nhiều hoạt động trong Chương trình “Di sản Huế - Tuần lễ của du khách

Trung tâm BTDT Cố đô Huế vừa phối hợp với Hiệp hội Du lịch tỉnh TT- Huế tổ chức công bố chương trình kích cầu du lịch “Di sản Huế- Tuần lễ của du khách” năm 2012
Giới thiệu một bức tranh Bửu Chỉ hiện có ở nhà Đặng Tiến

Nhân Kỷ niệm 10 năm ngày mất Họa sỹ Bửu Chỉ, nhiều hoạt động tưởng niệm đã diễn ra ở Huế.
Trần Vàng Sao và “ Gọi tìm xác đồng đội”

Chiều ngày 12/12, tại Trung tâm Văn hóa Phương Nam – Huế, Tạp chí Sông Hương, công ty Văn hóa Phương Nam và New space Art Foundation đã tổ chức buổi ra mắt tập thơ “Gọi tìm xác đồng đội” của nhà thơ Trần Vàng Sao được NXB Hội Nhà văn ấn hành vào tháng 7/2012.
Thừa Thiên Huế đón trên 2,5 triệu lượt khách trong Năm Du lịch quốc gia 2012

Sáng ngày 12/12, Ban Tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2012 đã họp báo công bố những kết quả bước đầu của Năm Du lịch quốc gia Duyên hải Bắc Trung bộ - Huế 2012.
Khởi công Công trình Bảo tàng Đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn tại Huế

Sáng ngày 10/12/2012, lễ khởi công Công trình Bảo tàng Đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn tại Huế đã được tổ chức tại 114 Mai Thúc Loan, thành phố Huế.
Huế chính thức có tên cầu Dã viên

Tại tại buổi họp sáng 10/12/2012, Kỳ họp thứ V, Hội đồng nhân dân tỉnh khoá VI, đã biểu quyết thông qua tên cho cầu đường bộ qua sông Hương (vừa được khánh thành cuối tháng 8 năm 2012) là Cầu Dã Viên.
Gần 3,8 tỉ đồng phục hồi di tích Quan Tượng Đài

Quan Tượng Đài hiện nằm ở điểm giao nhau giữa đường Ông Ích Khiêm và đường Tôn Thất Thiệp và là đài thiên văn cổ duy nhất còn lại ở Việt Nam.
Liên hoan hợp xướng và Hội thi hợp xướng Quốc tế tại Việt Nam lần thứ II diễn ra từ ngày 12 đến 16-12

Liên hoan hợp xướng và Hội thi hợp xướng Quốc tế do tổ chức Interkultul (Đức) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thừa Thiên-Huế tổ chức và sẽ diễn ra tại Trung tâm thể thao tỉnh Thừa Thiên-Huế (Số 1 Hà Huy Tập – TP Huế).
Thêm một bảo tàng cho Cố đô

Ngày 26/01/2012, UBND thành phố Huế đã tổ chức Lễ công bố Quyết định thành lập Bảo tàng Văn hóa Huế.