Tin nhà văn Sơn Tùng từ trần đến với tôi trong một đêm tháng 7. Trời mưa rả rích, mùi hương trầm tri ân các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc như đang dâng tràn trong không gian man mác. Hình ảnh ông ngồi trước trang viết với bàn tay bị thương co quắp cầm chặt chiếc bút, hiện rõ trước mặt tôi. Dáng đi của ông với một bên chân chới với, một bên chân đã từng bị liệt đang cố nhích từng bước xa dần vào hư ảo…
1/Tôi bồi hồi nhớ lần đầu đọc bản thảo Búp sen xanh - tác giả Sơn Tùng vào năm 1981. Ngày đó tôi chưa hề biết tác giả Sơn Tùng là ai? Mới về công tác ở Nhà xuất bản Kim Đồng được một năm, tôi chưa được làm biên tập viên. Thế mà lại được ông Nguyễn Văn Tân (Trưởng ban biên tập Sách truyền thống) giao đọc bản thảo mới tinh tiểu thuyết lịch sử viết về thời thơ ấu của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
Tác giả Sơn Tùng đã làm tôi ngỡ ngàng từ trang văn đầu tiên. Tôi như được viễn du tưởng tượng về xứ Nghệ những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Gặp gỡ một bản thảo văn chương thanh nhã, những trang chữ phảng phất không khí văn hiến cổ kính, lòng tôi xiết bao mừng rỡ. Tôi mạnh dạn nói lên suy nghĩ cảm xúc với các anh lãnh đạo Nhà xuất bản Kim Đồng ngày ấy. Ông Bùi Văn Hồng (Tổng Biên tập), ông Lê Cận (Phó Tổng Biên tập) và ông Nguyễn Văn Tân đều đã đọc rất kỹ bằng “đôi mắt thẩm định” nghiêm cẩn, các ông cùng nhất trí đây là một tiểu thuyết lịch sử đầu tiên rất có giá trị viết về thời thơ ấu và thời thanh niên của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
2/Năm 1982 Búp sen xanh ra đời, được bạn đọc đón nhận nhiệt liệt! Thế nhưng trong không khí đọc tác phẩm viết về lãnh tụ thời đó đã có những ý kiến phản đối Búp sen xanh! Mối cảm tình kín đáo của chàng trai Nguyễn Tất Thành với nhân vật Út Huệ trong tác phẩm đã gây tranh cãi trong dư luận. Trong “sóng gió” Búp sen xanh, tôi đã được hiểu tác giả Sơn Tùng. Thật không thể ngờ ông đã là một thương binh hạng nặng (¼). Thật không thể ngờ ông đã phải buộc bút vào tay để miệt mài tập viết để tạo nên những trang văn xúc động. Năm 1968 đang là phóng viên báo Tiền Phong, ông lên đường vào miền nam, phụ trách báo Thanh niên giải phóng. Ở chiến khu Tây Ninh ngày 15/4/1971, quân địch bất ngờ tấn công khu căn cứ. Máy bay trực thăng bổ nhào xả súng M79 vào cơ quan báo. Trong trận chiến đó Sơn Tùng bị trúng 14 mảnh đạn vào người. Ông đã được tận tình cứu chữa, nhưng tay phải bị đạn cứa đứt gân, co quắp thành tật và ba mảnh đạn nằm lại trong sọ não không lấy ra được. Năm 1972 ông được đưa ra miền bắc chữa trị. Chính trong những ngày ở bệnh viện ông đã được gặp gỡ cô hộ lý Phan Hồng Mai đẹp người, đẹp nết, đã tự nguyện gắn bó với ông suốt đời.
Nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trao danh hiệu Anh hùng Lao động cho nhà văn Sơn Tùng ngày 22/7/2011. Ảnh: NGUYỄN ĐÌNH TOÁN
3/Khi tuổi mới ngoài 40, toàn thân thương tật, Sơn Tùng đã không chịu sống đời tàn phế. Người trai sinh ra tại Diễn Kim, Diễn Châu, Nghệ An, tham gia cách mạng từ lúc 16 tuổi đã sớm có một ý chí khác thường. Vào năm 1948, 1950 khi làm công tác ở Tỉnh đoàn thanh niên cứu quốc Nghệ An, Sơn Tùng đã được gặp cụ Nguyễn Sinh Khiêm, cụ Nguyễn Thị Thanh (anh và chị Bác Hồ) được nghe kể chuyện về Bác Hồ. Cuộc gặp gỡ ấy đã khiến Sơn Tùng nuôi khát vọng: dành trọn cuộc đời mình để nghiên cứu về Hồ Chí Minh. Ông dành thời gian để đọc các tư liệu và trao đổi với bạn quý như nhà sử học Trần Văn Giàu, học giả Phan Ngọc, nhạc sĩ Văn Cao và nhiều văn nghệ sĩ cùng tụ hội tại Chiếu Văn nơi căn hộ bé nhỏ của ông… Khi đất nước thống nhất, người thương binh Sơn Tùng đã cùng người vợ quý rong ruổi từ Hà Nội vào TP Hồ Chí Minh, rồi Đồng Tháp (nơi cụ Nguyễn Sinh Sắc, cha của Bác Hồ, sống những năm cuối đời), ra Huế tìm hiểu những địa chỉ mà gia đình Bác Hồ đã từng cư ngụ. Là người có năng khiếu thơ văn (Sơn Tùng đã có bài thơ nổi tiếng được phổ nhạc Gửi em chiếc nón bài thơ), đã có vốn văn hóa Hán học và văn hóa Tây học, Sơn Tùng dấn thân vào thể loại tiểu thuyết! Ông đã thử sức với Trần Phú (1980), Nguyễn Hữu Tiến - người vẽ cờ Tổ quốc (1981). Để rồi có tác phẩm Búp sen xanh (1982) thành công vang dội.
Học giả Phan Ngọc, một người bạn tri kỷ của Sơn Tùng đã viết: “Sơn Tùng là một nhà văn theo kiểu riêng. Loại nhà văn nghệ sĩ và nhà nghiên cứu không xem công việc của mình là một cái nghề qua đó người ta kiếm sống, giàu có và nổi danh…” (1). Sơn Tùng đã trở thành nhà văn khi là một thương binh. Đã từng có dịp đi công tác với nhà văn Sơn Tùng nên tôi biết mọi sinh hoạt cá nhân của ông từ ăn uống, đi lại, viết, đọc… đều khó nhọc vất vả hơn mọi người bình thường. Ông đã sống và viết trong khổ đau cực nhọc để có tác phẩm lớn Búp sen xanh. Khi đã nổi tiếng, chính quyền và cả các nhà hảo tâm đã nhiều lần tỏ ý muốn tặng nhà văn Sơn Tùng một căn hộ khang trang đủ tiện nghi. Thế nhưng ông đã nhiều lần từ chối. Ông vẫn sinh sống trong căn hộ tập thể cũ ở ngõ Văn Chương (Hà Nội) suốt hơn 30 năm qua, kể từ khi cuốn sách Búp sen xanh của ông được phát hành hàng triệu bản ở Việt Nam và được dịch sang tiếng Anh, được giới thiệu ở Mỹ.
Nhà văn Sơn Tùng đã để lại cho đời hơn 20 cuốn sách, trong đó có 16 cuốn sách về Bác Hồ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã từng thân mật nói: “Chúng ta chúc cho anh ấy (Sơn Tùng) khỏe mạnh mãi mãi để nói về Bác Hồ, để cho các thế hệ mới, đặc biệt là thế hệ thiếu niên nhi đồng hiểu về Bác Hồ. Đây là một cống hiến, tôi cho là một cống hiến quan trọng nhất của anh Sơn Tùng” (2).
-------------------------
1/Trích bài Phong cách Sơn Tùng - PGS Phan Ngọc, Tr7 - Tuyển tập Truyện ký về Hồ Chí Minh Quyển 1- Sơn Tùng. Nhà xuất bản Văn học, 2019.
2/Trích bài Một con người có trí mệnh - Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tr6 Sđd.
Nguồn: Lê Phương Liên - Thời Nay
Tưởng nhớ nhà thơ Gia Dũng
Nhân ngày sách Việt nam lần thứ 6, NXB Phụ nữ ra mắt hàng loạt ấn phẩm mới với nhiều ưu đãi hấp dẫn tại công viên Thống Nhất, Hà Nội.
Nhà xuất bản Kim Đồng phối hợp với Thư viện Quốc gia Việt Nam tổ chức chương trình giao lưu ra mắt tập tản văn của tác giả Thái Kim Lan “Mai rồi mưa tạnh trong xuân”. Chương trình có sự tham gia của tác giả Thái Kim Lan, nhà văn Lê Phương Liên và nhà thơ Nguyễn Hữu Quý.
Thời gian cứ trôi, các thế kỷ nối tiếp nhau chảy hoài. Thế hệ lớp trước sẽ chẳng đọng lại gì nếu như không có lịch sử ghi lại những biến thiên, những nhân vật lịch sử. Những lớp vỉa lịch sử như tầng phù sa nuôi dưỡng thế hệ sau. Để cho cuộc sống thăng hoa hơn, thêm phần ý nghĩa, con người hiện đại càng tìm thấy ở lịch sử nguồn cảm xúc vô tận để sáng tạo, nhất là trong lĩnh vực văn học nghệ thuật.
Nhà văn Võ Văn Trực, người được mệnh danh là “Nhà văn của làng quê”, những câu chuyện ông viết ra khiến người ta không khỏi khâm phục. Đôi khi, nói đến các nhà văn, người ta nghĩ tới những con người bay bổng, lãng mạn, thi vị hóa cuộc đời này, nhưng Võ Văn Trực lại là con người của cuộc đời chân thực, lầm lũi và vạm vỡ khác thường.
Hướng đến Ngày Sách Việt Nam (21/4) và kỉ niệm 74 năm ngày chiến thắng phát xít (9/5), sáng 7/4/2019, tại Hà Nội, Wings Books - thương hiệu sách trẻ của Nhà xuất bản Kim Đồng đã tổ chức buổi tọa đàm SỐ PHẬN CỦA NHỮNG ĐỨA TRẺ TRONG THẾ CHIẾN II và giới thiệu, ra mắt hai cuốn tiểu thuyết lịch sử về chủ đề này, đó là Max - bi kịch của chủng tộc thượng đẳng của nhà văn Pháp Sarah Cohen-Scali và Cây vĩ cầm Ave Mariacủa nhà văn Nhật Bản Kagawa Yoshiko.
Với mong muốn bảo tồn và giới thiệu lại những tác phẩm tiêu biểu trong dòng sách "Học làm người" của học giả Hoàng Xuân Việt, Sống - Thương hiệu sách tác giả Việt kết hợp cùng NXB Thanh Niên vừa giới thiệu đến độc giả một số tựa sách tiêu biểu trong tủ sách "Học làm người” của ông.
Sách như một biên niên ký về đô thị vùng cao trong hai mươi lăm năm (1950-1975).
Một nhà nghiên cứu quân sự nhận xét rằng, trong thế kỉ XX chiến tranh ở Việt Nam đi từ trung tâm ra ngoại biên. Sau hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, nhân dân Việt Nam lại phải đương đầu với hai cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc và Tây Nam, rồi cuộc chiến mở rộng sang đất Campuchia khi quân đội Việt Nam thực thi sứ mệnh quốc tế cao cả cứu nhân dân nước bạn khỏi họa diệt chủng Pol Pot.
Nhân dịp Hội Sách TP Cần Thơ lần thứ 3, diễn ra từ ngày 25 đến 31-3, NXB Kim Đồng mang đến hơn 2000 đầu sách phục vụ thiếu nhi, giới trẻ và các bậc phụ huynh, gồm các mảng sách: văn học, lịch sử - giáo dục truyền thống, kỹ năng, khoa học - nghệ thuật, tranh truyện, comic... Trong đó, có hơn 200 đầu sách mới, gần 100 đầu sách tiêu điểm.
Sau các nhà văn lớp trước lấy những chữ ghép tên quê hương thành bút danh như Tản Đà, Tô Hoài, Nam Cao, Thu Bồn, Bình Nguyên Lộc, nhiều nhà văn hiện đại cũng tiếp tục giữ “xu hướng” này.
Nhân dịp ra mắt tủ sách “Thiên đường không tuổi”, NXB Văn hóa - Văn nghệ vừa tổ chức buổi trò chuyện văn chương cùng chủ đề với sự tham gia của các nhà văn thuộc nhiều thế hệ. Đây là dịp để các tác giả cùng nhìn lại vai trò của dòng văn học dành cho độc giả tuổi mới lớn.
Bạn đọc cả nước, đặc biệt giới báo chí - truyền thông biết đến Phạm Quốc Toàn với góc độ là nhà quản lý và hoạt động báo chí. Trưởng thành từ Báo Quân đội Nhân dân, sau gần nửa thế kỷ làm báo chuyên nghiệp, Phạm Quốc Toàn làm tổng biên tập nhiều cơ quan báo chí. Thêm nữa, 2 khóa liền (2005 - 2015), ông là Phó Chủ tịch chuyên trách Hội Nhà báo Việt Nam.
Thời gian gần đây, thị trường xuất bản trong nước cùng lúc giới thiệu đến độc giả nhiều đầu sách có chủ đề về cái chết. Tuy nhiên, những đầu sách này không mang màu sắc u ám hay bi quan, mà nó trở thành kỹ năng mềm giúp người sống, kể cả những người cận tử có được sự bình thản, an nhiên và hạnh phúc hơn.
Ngày 24-2, tại Di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du (xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh) đã diễn ra lễ phát động hai cuộc thi: “Sáng tác văn tế Đại thi hào Nguyễn Du” và “Bạn đọc thuộc Kiều”.
Sau năm ngày làm việc sôi nổi, say mê và hào hứng, tối 20/2, hội nghị quốc tế quảng bá văn học Việt Nam lần thứ IV và Liên hoan thơ quốc tế lần thứ III đã chính thức khép lại.
Văn học, thi ca giúp rút ngắn mọi khoảng cách là ghi nhận của hầu hết các đại biểu tham dự Hội nghị quốc tế quảng bá văn học Việt Nam lần thứ IV, Liên hoan thơ quốc tế lần thứ III do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức, khai mạc trọng thể ngày 16/2, tại Hà Nội.
Ngày 13/2, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức họp báo thông tin về Hội nghị quốc tế quảng bá văn học Việt Nam lần thứ IV, Liên hoan thơ quốc tế lần thứ III và Ngày thơ Việt Nam lần thứ XVII.
Đã ba mươi năm tròn (1989-2019), nhà văn Nguyễn Minh Châu vĩnh biệt chúng ta vào độ trăng rằm của tài năng sáng tạo. Tết Kỷ Hợi này văn giới Việt Nam lại tưởng nhớ đến ông, một “người mở đường tinh anh” trong công cuộc đổi mới văn học.
Sau nhiều năm gần như ở ẩn, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh “tái xuất giang hồ” vào năm 2000 ở tuổi xấp xỉ 70 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly đình đám.