Trong những năm trở lại đây, tự truyện – một trào lưu không mới nhưng vẫn bùng lên như một “cơn lốc” và được nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng ưa chuộng. Cùng với những thông điệp khác nhau mà mỗi cuốn tự truyện đem lại cho bản thân người viết và các độc giả, không ít cuốn lại như “con dao hai lưỡi” kéo theo những scandal ồn ào to nhỏ, khiến những người được nhắc tên trong sách tổn thương, khiến độc giả thất vọng, bị “sốc”...
Cuốn tự truyện “Phút 89” của cựu tiền đạo đội tuyển Việt Nam Lê Công Vinh đã gây bức xúc cho các đồng đội cũ của anh và khiến xôn xao dư luận
Điểm lại các cuốn tự truyện của văn nghệ sĩ được xuất bản liên tiếp trong một vài năm trở lại đây, không thể không kể đến các cuốn như “Tâm thành và lộc đời” - NSƯT Thành Lộc, “Đằng sau những nụ cười” - ca sĩ Khánh Ly, “Một đời giông bão” – nghệ sĩ Thương Tín, “Là tôi” – siêu mẫu Hà Anh, “Tôi vẽ chân dung tôi” - Hương Giang Idol, “I believe I can fly” – ca sĩ Đức Phúc, “Chạm tới giấc mơ bay” – ca sĩ Sơn Tùng M-TP", “Vàng Anh và Phượng Hoàng” – ca sĩ Hoàng Thùy Linh…
Chuyện của cá nhân có thể làm tổn thương người khác
Mặc dù vậy, không phải cuốn tự truyện nào ra mắt cũng êm đềm, được độc giả nồng nhiệt chào đón. Diễn viên Thương Tín chia sẻ, anh ra mắt sách “Một đời giông bão” một phần vì cần tiền để lo cho cô con gái nhỏ đang tuổi ăn tuổi lớn. Song, những nội dung về một lối sống sa đọa một thời và cách trải lòng “thẳng như ruột ngựa” của anh trong cuốn sách đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Một số độc giả thấy thích con người sống thật của anh, số còn lại cho rằng cuốn sách cố ý những chi tiết gây “sốc” nhằm câu khách. Cuốn sách này cũng vô tình gây tổn thương cho không ít người trong cuộc.
Nhà báo Trần Minh, người chấp bút cuốn tự truyện “Vàng Anh và Phượng Hoàng” của ca sĩ Hoàng Thùy Linh từng bị một số độc giả miệt thị với những từ ngữ tục tĩu. Còn ca sĩ Hoàng Thùy Linh, sau 11 năm có “scandal” để lộ clip “nhạy cảm” trải lòng, rằng “ngã ở đâu, đứng dậy ở đấy”. Hiện, cô đã đủ can đảm để tha thứ cho chính mình, nhìn lại quãng thời gian tăm tối để viết tiếp những điều còn đang dang dở.
Gần đây nhất, cuốn tự truyện “Phút 89” của cựu tiền đạo đội tuyển Việt Nam Lê Công Vinh đã gây bức xúc cho các đồng đội cũ của anh khi viết về mối quan hệ bất hòa giữa mình với HLV Lê Thụy Hải tại Bình Dương. Không chỉ vậy, Lê Công Vinh còn thẳng thắn chia sẻ chuyện anh bị Huỳnh Đức ghét, “tố” Tấn Tài, Văn Quyết không muốn chuyền bóng cho mình. Cùng với đó, dư luận xôn xao cho rằng nhiều tình tiết trong cuốn tự truyện chưa đúng với sự thật.
Chia sẻ với báo chí, bình luận viên Quang Huy cho rằng, ai cũng hiểu hồi ký đôi khi phải có "ngoa ngôn", là góc nhìn của chủ thể thôi, nhưng nó phải toát lên một bức tranh tổng thể. Sự thẳng thắn của Công Vinh viết ra không đầy đủ, trọn vẹn khiến người đọc có cảm giác như Vinh "một mình chống lại mafia vậy", khi tất cả trở thành phông nền cho Công Vinh nổi lên và mọi người cố dìm Công Vinh xuống. Bình luận viên Quang Huy nhận định, đó là chuyện không tốt, khiến người đọc nhìn vào bóng đá Việt Nam với góc độ xấu xí dù đó chỉ là một phần và e rằng sau cuốn tự truyện gây tranh cãi, Công Vinh khó có cửa quay lại với bóng đá.
Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại, tự truyện không chỉ hoàn toàn đem đến những ồn ào tranh cãi. Hồi ký “Lê Vân yêu và sống” dù gây xáo trộn gia đình nữ nghệ sĩ điện ảnh Lê Vân nhưng lại khiến độc giả hiểu cuộc đời nghệ sĩ đôi khi phải trả giá cho những ánh hào quang và nghệ sĩ có những góc khuất không phải ai cũng thông cảm được.
Nhiều nghệ sĩ chọn viết hồi ký, tự truyện như một cách để trải lòng
Người viết cần có trách nhiệm với độc giả
Nói về lý do hồi ký bùng nổ thời gian gần đây, tiến sĩ văn học Trần Ngọc Hiếu đưa quan điểm, đó là do nhu cầu nói thật của các tác giả và mong muốn lắng nghe sự thật của công chúng. Đây là nhu cầu bất tận của con người. Về nghi ngờ liệu có sự thật trong tự truyện không hay chỉ là những "sự thật được làm ra", tiến sĩ Trần Ngọc Hiếu khẳng định cần có nhiều tác phẩm để người đọc có thể soi rọi “sự thật” từ nhiều chiều.
Rõ ràng, hậu trường, đời tư của văn nghệ sĩ hay của các ngôi sao trước giờ luôn là một nội dung hấp dẫn, gây tò mò đông đảo độc giả. Những người chọn tự truyện như một cách để giãi bày khó có thể lường trước được tâm sự của bản thân lại có thể trở thành “vũ khí” tấn công, thậm chí làm người khác tổn thương sâu sắc.
Khi đọc tự truyện, thần tượng trong lòng độc giả có thể “sụp đổ”, một số độc giả hoang mang khi phải đối diện với những luồng thông tin về thần tượng khác hoàn toàn so với tưởng tượng của họ.
Còn những người có liên quan nhân vật chính được nhắc tới trong cuốn tự truyện, họ có thể đã muốn quên đi những chuyện cũ căng thẳng, muốn hiện tại bình yên, nên việc ai đó tự ý khơi gợi quá khứ chẳng khác nào cứa vào vết thương đã lành.
Không nói tới số ít người chọn viết tự truyện như cách đánh bóng tên tuổi, hay “tô hồng” tài năng để nổi tiếng, những người coi hồi ký, tự truyện như một việc làm có ý nghĩa đối với cuộc đời mình cần viết, đưa thông tin một cách thận trọng đến độc giả. Đồng thời thay vì gay gắt “ném đá”, độc giả nên bình tĩnh nhận định tác phẩm đúng sai, hay dở một cách khách quan.
Theo Nguyễn Ngọc Trâm - ANTĐ
. Hai năm sau kể từ khi Julia Kristeva đưa ra khái niệm liên văn bản (intertextuality), Roland Barthes đã đi xa hơn nhiều qua một tuyên bố gây sốc: Cái chết của tác giả (The Death of the Author, 1968). Những quan niệm mới mẻ của các nhà khoa học một thời từng là trụ cột của chủ nghĩa cấu trúc đã chính thức khép lại vai trò của isme này và mở ra giai đoạn hậu cấu trúc. Trong quan niệm mang tính gây hấn của họ, người đọc, từ chỗ là kẻ bên lề, đã chính thức bước vào vị thế trung tâm với tư cách là kẻ có quyền năng tối thượng trong việc thiết lập mối quan hệ và ý nghĩa giữa văn bản và liên văn bản, giữa văn bản và các thiết chế văn hóa đã tạo ra nó(1).
Tiểu thuyết về giải phóng miền Nam Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.1975 của nhà báo kỳ cựu Trần Mai Hạnh đã vượt qua tiểu thuyết về chiến tranh biên giới phía Bắc Mình và họ của Nguyễn Bình Phương, tác giả xuất sắc của văn học đương đại.
“Tay chơi” Nguyễn Quang Sáng rời xa cõi tạm, “trưởng lão” Tô Hoài về với “Cát bụi chân ai,” nhà văn của đất và người phương Nam - Anh Đức về với đất Mẹ, tác giả của “Biển và chim bói cá” - nhà văn Bùi Ngọc Tấn kết thúc hành trình sống và viết…
"Những đỉnh núi du ca" là công trình nghiên cứu mới nhất về tộc người H'mông của nhà nghiên cứu trẻ Nguyễn Mạnh Tiến (ảnh bên), người đã cố công lang thang suốt ba năm trên khắp miền núi phía Bắc mà trọng tâm là cao nguyên đá Đồng Văn để tìm kiếm cho mình một lối tiếp cận khả dĩ nhất để giải mã những phản ứng phức tạp của tộc người vừa đặc biệt, vừa hấp dẫn nhưng cũng không ít bí ẩn.
"Có một phố vừa đi qua phố" - tập di cảo của cố tác giả Đinh Vũ Hoàng Nguyên - là một trong bốn tác phẩm văn học đoạt giải "Văn học Nghệ thuật Thủ đô 2014".
Nhà văn quân đội có tiếng Đình Kính (Hải Phòng) viết ở nhiều lĩnh vực: Tiểu thuyết, truyện ngắn, ký, kịch bản phim. Mảng chủ đề lớn mà ông đeo đuổi là biển và những người lính biển, với các tác phẩm “Sóng cửa sông” (1976), “Đảo mùa gió” (1978), “Lính thủy” (1978), “Người của biển” (1985) - Giải thưởng văn học Bộ Quốc phòng, “Sóng chìm” (2002), “Huyền thoại tàu không số” (2012) - 2 tác phẩm này đều đoạt Giải thưởng Hội Nhà văn VN. Phóng viên Báo Lao Động đã phỏng vấn ông…
Trong tiểu thuyết Xác phàm, nhà văn Nguyễn Đình Tú dùng hình ảnh “mùi buồn” để gợi lại ẩn ức về một cuộc chiến tranh.
Bất kỳ người cầm bút nào cũng đều mơ ước rằng tác phẩm của mình sẽ trở thành sách gối đầu giường của hàng triệu người. Sao chúng tôi - những nhà văn, nhà thơ Việt Nam lại không mong muốn một ngày tác phẩm của mình hiện diện trên các ngôn ngữ của dân tộc khác chứ?
NGUYỄN NHẬT ÁNH
Tạp văn
Nhà văn Tô Hoài - tác giả của cuốn sách "Dế mèn phiêu lưu ký" khiến bao thế hệ bạn đọc Việt Nam say mê - đã từ trần vào trưa 6.7.2014 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 95 tuổi.
Nobel Văn học là đỉnh cao nhưng không phải đỉnh cao nào cũng làm hoan hỉ tất cả mọi người. Việc lựa chọn của viện Hàn lâm Thuỵ Điển những năm gần đây chắc chắn sẽ làm chạnh lòng những ai đã trót yêu thích thế giới văn chương của Kafka, Jorge Louis Borges, Umberto Eco, Robbe – Grillet, Italo Calvino…
Ngày nay, nhìn lại chủ trương cách mạng của Phan Châu Trinh cách đây hơn một thế kỷ, một lần nữa chúng ta lại thấy tầm nhìn của một người mang khát vọng Khai dân trí, Chấn dân khí, Hậu dân sinh.
Lần nào ra Hà Nội, dù dài ngày hay chỉ là thoáng chốc, nhà văn Trần Thùy Mai cũng tới ngồi uống cà phê ở nhà hàng Thủy Tạ nhìn ngắm hồ Gươm và hẹn bạn bè tới gặp gỡ chuyện trò. Hỏi vì sao chị chỉ chọn mỗi chỗ này, Trần Thùy Mai bảo: “Là vì ở đây là “Hà Nội nhất”, lại có thiên nhiên bao quanh, giống như bờ sông Hương ở Huế vậy…”.