Ngô Kha, nguồn Phi-la-tốp của rừng chiến khu
Trong giờ phút hay tin người bạn của mình hấp hối, nhà văn Tô Nhuận Vỹ đã nhớ về người bạn của mình và viết bài viết này ngay trong đêm. Khi chữ cuối cùng của bài viết được viết xong, cũng là lúc nhà văn hay tin: ông Ngô Kha sắp trút hơi thở cuối cùng... SH xin giới thiệu bài viết cùng bạn đọc.
Nhà văn Tô Nhuận Vỹ (trái) và nhà sử học Ngô Kha (phải) ở chiến khu Thừa Thiên
Cuối năm 1965 tôi từ Hà nội vào được đưa về báo Giải phóng của tỉnh Thừa thiên Huế,sau hơn một tháng đi bộ vượt Trường sơn (trước đó tôi dạy ở trường cấp 3 Hậu Lộc,Thanh hóa).Lúc đó,các bộ phận báo,tuyên truyền,giáo dục,huấn học… đều ở trong Ban Tuyên Huấn và đều ở chung một cơ quan,mỗi bộ phận ở một chòi,quần tụ quanh nhau ở một ngọn núi rậm rạp vừa phải và dĩ nhiên gần một khe suối để dựng bếp nấu ăn chung cho tất cả.Báo lúc đó do anh Nguyễn Sự - kính phụ trách,anh Phan Nhơn là thư ký tòa soạn(sau đó là anh Ngô Kha).
Khi ở trạm giao liên trung tâm của Tỉnh,tôi đã nghe nhân viên ở đây kể ở báo có anh Ngô Kha là no rồi.Tôi hỏi vì sao thì mấy anh hì hì nói anh ấy mở miệng ra là anh em cười nghiêng ngửa,bụng dạ mô nữa mà đói.À,ra rứa.Tôi về cơ quan ít hôm thì có tin dưới khu 3 Phú lộc mình vừa làm chủ được mấy thôn ở Vĩnh lộc,cần có người về đó đưa tin,viết bài ngay.Tôi xin đi.Ngô Kha cũng có việc phải về căn cứ của Hương thủy nên tôi được cùng anh đi một đoạn dài đường rừng.Khi đến căn cứ của huyện Hương thủy,tôi theo anh leo dốc vô chào mấy anh lãnh đạo đang họp.Nhà họp ở trên cao,nên mấy anh đã thấy chúng tôi trước.Anh Đắc,bí thư huyện ủy nói to:
- Chào Cụ Kha!
- Chào Cụ Đắc! - Kha đáp lại và cười rổn rảng
Cả mấy anh huyện ủy cũng cười rổn rảng,lăn ra mà cười vang cả rừng.Cái cung cách lịch sự đèn sách của tôi bỗng tan biến,trong lòng thấy ấm áp lạ thường mà lúc đó chưa hiểu vì răng.Đêm ấy,chúng tôi mắc võng ngủ lại.Gần bên võng Ngô Kha là võng của chú Thu,thường vụ tỉnh ủy đang về chỉ đạo mấy huyện phía Nam.Chú bị thương thời đánh Tây,méo cả miệng,nên mọi người hay gọi là Thu-méo(dĩ nhiên khi không có chú).Đêm đó,chú lên cơn đau dạ dày.Cô y tá của huyện tới chăm sóc,cho uống thuốc rồi mà chú vẫn rên ,chắc đau dữ lắm.Cô đành hơ tay vô bếp lửa rồi áp vô bụng chú cho chú đỡ đau.Nhưng chú vẫn rên,lần sau có vẻ rên to hơn lần trước nữa,khiến cô y tá có vẻ cuống.Cô kéo cái quần bà ba của chú xuống thấp rồi áp bàn tay nóng lên bụng.Chú bớt rên hơn nhưng chú nói,miệng chú méo nên giọng nói cũng như …rên:
- Cháu…cho tay… xuống tý nữa. Rồi… xuống tý nữa…
Ngô Kha nãy giờ cũng thương cho chú Thu lắm nên nằm yên cả buổi không dám nói năng chi, nhưng đến đây thì cái máu khôi hài át tình thương,bèn nói đổng:
- Xuống vừa vừa thôi,chớ xuống mãi à…
- Cha mi Kha! Cha mi Kha! Tau đau gần chết đây mà mi…ọe ọe…
Chú Thu như lên cơn. Nhưng ọe khan xong thì tự dưng cơn đau của chú cũng biến mất! Tôi thì đau cả ruột và đau cả mảng sườn vì cười quá nên ngã lộn nhào một phát từ trên võng xuống nền nhà toàn đá ụ với rễ cây.
Ngay chiều hôm đó, mấy o cấp dưỡng của huyện ủy, có vẻ đã quen biết Ngô Kha từ trước, cứ tranh thủ khi rảnh tay là xê tới giục Kha kể chuyện
- Kể chuyện chi mới được chớ? - Kha ra vẻ suy nghĩ
- Chuyện chi cũng được hết- mấy o há miệng đồng thanh
- Nhưng nhờ mấy o vá dùm tui cái quần đã…
- Khi mô vá mà không được! Eng kể đi đã.
- Mấy o thương thì vá ngay cho tui thì tui mới yên tâm kể chuyện, chớ thấy mấy o nuôi quá nhiều chuột, khi hồi hắn tới khới cả móng chân tui đây này,cứ ngồi kể mà hắn chi vô chỗ thủng khới mất… cái của quý thì vợ tui chết giấc!
Tiếng cười như bưng cả mái nhà mà tung lên trời. Nhưng có một o, chắc dưới đồng bằng mới lên cơ quan, hỏi thực tình:
- Eng Kha mà có vợ rồi à?
- Ngoài Bắc thì có rồi,nhưng vô đây thì chưa!
Đó là lần đầu tiên tôi được “thưởng thức” tài khôi hài của Ngô Kha, người mà sau này nhiều anh em đã đặt tên cho là “nguồn Phi-la-tốp” của rừng chiến khu (Phi-la-tốp là một loại thuốc bổ nước rất phổ biến thời đó). Nhất là giữa những ngày gian khổ sau Mậu Thân, “đói xanh mang”, tiếng cười Ngô Kha còn hơn cả thuốc bổ nữa, là tiếng cười ngạo nghễ kiên gan của cả thế hệ kháng chiến.
Ngày tôi bị thương, phải về Viễn Trình, nằm hầm bí mật làm ngay trong cái nhà - hầm của thím Phép cũng có Ngô Kha. Thêm Cúc- nữ sinh Đồng khánh, là cơ sở nội thành và sau này là nhà tôi, đang ở đây chăm sóc tôi và chờ giao liên đưa lên căn cứ. Vị chi là 3 người, chèn nhau trong căn hầm hẹp mà thường chỉ để dành cho một mình tôi. Trong tình yêu thiêng liêng thời kháng chiến của tôi cũng có hình bóng anh Ngô Kha
Trong hầm bí mật lèn ba đứa
Nằm đếm bước đi bọn Mỹ càn
Lắng nghe tim em đang gấp nhịp
Thương quá em mình chịu gian nan
Ngô Kha ơi, tôi đang ngồi viết những dòng này thì nghe tin anh vừa ra đi! Nước mắt tôi chảy tràn mà tôi lại nhớ những tiếng cười Ngô Kha ngày kháng chiến . Ở mảnh đất này, ai đã đi kháng chiến mà không biết Ngô Kha? Và có ai không nhớ một vài chuyện, hàng chục chuyện cười mà anh kể,không có chuyện anh cũng kể ra cười. Cười để mà vui kháng chiến, cười để mà qua cơn đói mà vượt quốc lộ về đồng bằng bám dân, cười để thương yêu nhau hẹn ngày chiến thắng. Cười để sống cho ra con người.
Lần anh cùng đoàn cán bộ đi công tác bị biệt kích sục rừng của Mỹ phục kích, nhiều người chết và bị thương, anh đã tuôn rừng chạy vượt lửa,chạy mãi, chạy mãi…khi thấy một cái chòi của một đơn vị sản xuất, anh mới biết mình còn sống. Khi tim vẫn còn đập như trống trận, vậy mà còn kịp lục túi lấy ảnh chị Thanh (vợ anh,lúc đó ở Thanh Hóa) mà anh luôn đem theo bên mình,cười vang một tràng và ứng khẩu như đọc cho cả rừng chiến khu nghe:
Những tưởng không mong sum họp nữa,
Ai ngờ đạn tránh Cụ Ngô Kha!
Ôi, Ngô Kha!
Tô Nhuận Vỹ
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
(SH) - Chiều ngày 03/7, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Ngô Hòa chủ trì buổi họp về tình hình triển khai Festival Huế lần thứ 8 - 2014. Tham dự có các thành viên Ban chỉ đạo và một số cơ quan, ban ngành liên quan.
-
(SH) - Tạp chí Sông Hương tổ chức kỷ niệm 30 năm ra đời có thể nói là rất hoành tráng. Hơn 200 cộng tác viên của tạp chí từ các miền của đất nước đổ về Huế.
-
(SH) - Nhìn lại chặng đường đã qua, mọi người và du khách đến Huế hôm nay đều rất vui mừng khi nhận thấy công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế đã có những bước tiến khá xa. Và Huế hôm nay chẳng khác nào một nàng công chúa ngủ trong rừng đang được đánh thức với nhiều tiềm năng vốn có.
-
(SH) - Người dân sống khu vực Thượng thành Huế đã phải sống treo 20 năm chờ giải tỏa. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến môi trường sống bị ô nhiễm trầm trọng, nhếch nhác với rác thải và chuột. Đây là vấn đề nhức nhối cho cả người dân và cơ quan chức năng, khi khu vực Thượng thành nằm trong Quần thể di tích Cố đô Huế cần được trùng tu và bảo tồn.
-
(SH) - Theo dự thảo đề án “Xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn” sắp trình HĐND tỉnh tại kỳ họp giữa năm 2013 xem xét quyết định thông qua, có một tiêu chí mà chúng tôi cảm thấy rất tâm đắc, đó là “không sử dụng trang phục thiếu lịch sự đến những nơi tôn nghiêm, di tích lịch sử văn hóa”.
-
(SH) - Chiều ngày 30/6 (nhằm ngày 23/5 ÂL) Ban điều hành Phổ Nghĩa Vĩnh (tức Miếu Âm hồn) đã tổ chức lễ khánh thành, an vị và lễ tế âm hồn tưởng nhớ anh linh những người đã tử nạn trong biến cố thất thủ kinh đô vào ngày 23/5 năm Ất Dậu 1885.
-
(SH) - Đó là hàng nghìn bài thơ, văn chạm khắc trên các cung điện và văn bia ở hoàng thành, các lăng vua ở cố đô Huế.
-
(SH) - Nhà máy bia Huda tại Khu công nghiệp Phú Bài vừa diễn ra lễ ra mắt sản phẩm mới Huda Gold của Công ty Bia Huế. Đến tham dự buổi lễ có ông John Nielsen - Đại sứ Vương quốc Đan Mạch tại Việt Nam, ông Tayfun Uner - Giám đốc điều hành Carlsberg Việt Nam, ông Nguyễn Mậu Chi - Tổng Giám đốc Công ty Bia Huế cùng hàng trăm cán bộ, công nhân viên và người lao động của công ty.
-
(SH) - Sáng ngày 20/6, tại hội trường Khách sạn Duy Tân - TP Huế, Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế đã tổ chức Bế mạc Trại sáng tác 5 vùng kinh đô Việt Nam xưa và nay năm 2013.
-
(SHO) - Chiều ngày 19/6/2013, tại hội trường khách sạn Century Riverside Huế, Tạp chí Sông Hương đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập ( 1983 - 2013), cũng là kỷ niệm 30 năm tạp chí ra số báo đầu tiên. Tham dự buổi lễ có sự có mặt của đồng chí Trần Thanh Bình - Phó Bí thư tỉnh ủy Thừa Thiên Huế và ông Ngô Hòa - Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh.
-
(SH) - Công ty Bia Huế (Huda) vừa trao tặng “Mái ấm tri ân” đầu tiên cho gia đình anh Lê Văn Thân (xã Hải Hòa, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị).
-
(SH) - Cúp FFAV 2013 ( Cúp Bóng đá Cộng đồng Việt Nam lần I) là Cúp bóng đá phong trào có quy mô Quốc tế lớn nhất tại Việt Nam từ trước đến nay được tổ chức với sự phối hợp thực hiện của Liên đoàn Bóng đá Na Uy (NFF), Sở Giáo dục và Đào tạo và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TT Huế, kéo dài từ 08/6 đến 11/6/2013.
-
(SH) - Thứ trưởng Huỳnh Vĩnh Ái đề nghị UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế có sự quan tâm đúng mức đối với công tác truyền thông trước, trong và sau sự kiện, để Festival Huế lần thứ 8 - năm 2014 tạo sức lan toả rộng rãi, thu hút mạnh mẽ du khách đến với Huế, góp phần là động lực thúc đẩu phát triển kinh tế-xã hội.
-
(SH) - Sáng ngày 05/6/2013, tại 26 Lê Lợi - Huế, Ban Tổ chức Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ V đã tiến hành họp báo giới thiệu về Thể lệ cũng như Kế hoạch Tổ chức xét trao Giải thưởng VHNT Cố đô lần này. Đến dự có đông đảo các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và địa phương đóng trên địa bàn.
-
(SH) - Sông Hương ngàn năm với hành trình từ nguồn ra biển. Dòng sông mãi mãi là thời sự, khi văng vẳng êm xuôi, lúc ồn ã thịnh nộ theo nguồn cơn tác động vào số phận dòng sông, cũng là số phận của cố đô Huế.
-
Vào 17h chiều 2/6, một vụ tự tử trên cầu Trường Tiền (TP Huế) đã được 2 thanh niên dũng cảm đang đi trên cầu nhảy xuống sông cứu người bị nạn sống sót an toàn.
-
(SH) - Mặc dù thời gian của buổi lễ phát động là 6h30 nhưng ngay từ sáng sớm đã có khá nhiều Đoàn viên, thanh niên, học sinh và đông đảo người dân của các phường trên địa bàn TP Huế tập trung tại công viên Thương Bạc và các khu vực lân cận nơi mà đoàn đi bộ sẽ di chuyển qua.
-
(SH) - Chiều 30/5, tại Trung tâm Văn hóa Pháp tại Huế, số 01 Lê Hồng Phong đã khai mạc phòng triển lãm tranh “4 người chúng tôi”.
-
Ông Lê Trọng Tín người làng Vân Trình, xã Phong Bình, H.Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. CMND số 023622155 cấp ngày 10/09/2007.
-
(SH)- Con đường Chi Lăng, được giới nghiên cứu Huế đánh giá là khu đẹp nhất của phố cổ Gia Hội vẫn e lệ, sâu lắng và đầy hấp dẫn. Nhưng đáng tiếc chẳng có tour du lịch nào đến nơi đây.
.png)
.png)
