VŨ TRỌNG QUANG
Câu chuyện của những ngôi thứ ba: Cây cột điện: biểu trưng của Hắn, nhân vật trung tâm có thể là ngôi thứ nhất; Chàng & người tình vuột mất; Gã nhà thơ say xỉn & tờ báo; sau nữa là Nàng, cô gái điếm về chiều.
Ngửa: một bức tranh hiện thực bầy nhầy thu nhỏ có sức sống đời sống, đáng được cảm thông. Những lá bài Ngửa trong quân bài xì phé đã được phơi bày trần trụi, không cần xem giá trị lá bài sấp giấu giếm, mà thật ra sấp hay Ngửa cũng chỉ là định nghĩa cho một tư thế đổi thế.
Chàng thất tình thất bại khắc lên Hắn (cây cột điện) chữ Hận, như Hận đời đen bạc hận kẻ bạc tình.
Gã nhà thơ nát rượu ói mửa phóng vào người Hắn và tờ báo ném xuống cột đèn ướt sũng nước thải. Rồi chó hoang và rác rưởi những mùi xú uế.
Nàng: cô gái điếm mạt hạng hết thời đón khách nép mình bên bóng tối Hắn, bóng tối mà những người ngoài sáng cho rằng bóng tối toa rập với tội lỗi. Những đồng tiền ít ỏi của Gã nhà thơ mua cuộc làm tình chóng vánh với Nàng về chiều bên Hắn nghiêng nghiêng về chiều không còn chức năng thắp sáng nhưng còn giá trị bóng tối. Nàng về chiều không có chỗ tương đối tử tế cho ngửa (hay sấp) mây mưa, không một chỗ có giường chiếu để vừa bán cái cho người mua vui vừa ung dung ca sáu câu vọng cổ muồi mẫn.
Tờ báo cũng là nhân vật, nhòa chữ tiến đến không còn chữ, bị vứt bỏ không thương tiếc, tờ báo đã chết, thời của nói dối đã chết, chỉ chờ ngày phục sinh đúng nghĩa.
Cuộc hành trình của Ngửa được bao quanh:
Bởi đối thoại chị chị em em trong Bụi đường: chú có biết mát-xa không, dạ không! mát gần thì biết.
Bởi Chó: Tình cảm của Chó và Người, với hình ảnh chẳng đặng đừng, nhấn chìm cái bao bố có chó Đen trong ấy, thương xót.
Bởi Lâm Toilet: Cuộc ân ái vụng trộm của vợ và kẻ dưới quyền trong toilet trước thân thể trần truồng và đôi mắt ngỡ ngàng chết lặng của người chồng háo hức mở cửa bước vào.
Bởi Hoàn Thi Sĩ: Quán nhậu Núi Đôi của tay chủ có cô vợ cố tình khom xuống rót bia hở núi đôi khuyến mại hấp dẫn lưu linh. Và thơ đặt hàng, nào văn tế, cưới hỏi, tung hê, tang lễ, hiếu hỉ, thơ tán gái…
Bởi Thôi bỏ đi! Bi kịch của lão Hết, buông tay rơi xuống dòng sông mang theo câu nói cuối cùng "Mén ơi! Thôi, bỏ đi…" Chuyện của ông Hết làm liên tưởng đến cuộc tình bất thành của Thôi với em Hết ở phố Vĩnh:
Thôi bây giờ chia tay em nghe Hết
Hết thương Hết nhớ Thôi tình si
Cơm đường cháo chợ, vợ… người ta: Cái quán nhỏ bên đường của nữ chủ quán, mở cửa lòng làm vợ với bọn lái xe đường dài ham hố, không như nàng Kiều bị bắt buộc sống làm vợ khắp người ta, nhưng sự đồng thuận ê chề làm sao. Ôi! Những mảnh đời thương cảm…
Tập hợp toàn cảnh hỉ nộ ái ố cười ra nước mắt phơi bày trước mắt người đàn ông: Tác giả ngoài sáu mươi từng trải mỉm chi xót xa buốt nhức.
Một chút châm biếm nhiễu nhại trong sự nghiêm túc hư cấu như đời sống, những sự thật xô bồ được mô tả trần trùi trụi, không tuyên ngôn tuyên bố toan tính gì, chỉ muốn một điều đơn giản: bày tỏ.
Một ngày nào đó chữ của Ngửa cạn dần chăng, ý của Ngửa hao mòn chăng, nhưng đam mê của Ngửa vẫn như mũi tên mãi mãi trên đường bay phóng tới. Ngửa vẫn Ngửa thường trực hướng đến đường bay vừa khóc vừa cười trên bề mặt mọi ngóc ngách va chạm hiện thực trần ai. Vectơ Ngô Đình Hải đang tịnh tiến bay như thế.
V.T.Q
-----------------
(*) Ngửa, tập truyện của Ngô Đình Hải, Nhà xuất bản Hội nhà văn, quí III/2017
Giải thưởng văn học Sông Mekong lần thứ 11 sẽ diễn ra tại thủ đô Phnompenh, Campuchia vào cuối năm 2020. Hai tác giả Việt Nam đoạt Giải thưởng năm nay là tác giả Trần Nhuận Minh với tác phẩm sách thơ Qua sóng Trường Giang và tác giả Trần Ngọc Phú với tác phẩm Từ Biên giới Tây Nam đến đất Chùa Tháp.
Trong dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà thơ Tố Hữu (4-10-1920 - 4-10-2020), NXB Hội Nhà văn cho ra mắt bạn đọc tập sách dày dặn, công phu và nghĩa tình Tố Hữu - Một đường thơ, một đường đời.
Nhà thơ Vũ Quần Phương cho rằng, người cuối cùng của phong trào Thơ mới vừa từ giã bạn đọc ở tuổi 100 – thi sĩ Nguyễn Xuân Sanh - là người “không để thơ… ngủ quên trên thành công của dòng lãng mạn trước đó”.
Đoàn Ngọc Thu nói rằng chị thích thơ của mình ngày xưa hơn. Những xúc cảm ấy vẫn như còn váng vất trong những vần thơ trong tập “Sau bão” (NXB Hội Nhà văn, 2020).
Ra đời cách đây 25 năm, bộ truyện “Kính Vạn Hoa” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh có ý nghĩa đặc biệt, khơi luồng gió mới cho văn học thiếu nhi Việt Nam thời kỳ đổi mới, mang đến món ăn tinh thần lý thú bổ ích. Tuy nhiên, quá trình thực hiện bộ sách cũng thử thách những người chọn lựa bước trên con đường dài sáng tạo không ngừng nghỉ.
Nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh sinh năm 1920 tại Ðà Lạt, nguyên quán Quảng Bình, lúc nhỏ theo học ở Trường Quốc học Quy Nhơn (cũ), sau đó chuyển ra Hà Nội.
Sáng 22/11/2020, Nhà thơ Trần Đăng Khoa đã thông báo chia sẻ tin buồn cho các nhà thơ và những người yêu thơ đó là nhà thơ tiền bối nổi tiếng Nguyễn Xuân Sanh vừa qua đời.
NXB Văn học giới thiệu “Nghề vương bụi phấn”, tác phẩm thứ ba của tác giả Nguyễn Huy Du, gồm những câu chuyện về tình thầy trò với văn phong mộc mạc, giản dị nhưng lôi cuốn, nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11.
Nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh sinh ngày 16 tháng 11 năm 1920, quê gốc thuộc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Ông cũng là một trong những hội viên tiền phong tham gia xây dựng Hội Nhà văn Việt Nam. Năm nay ông tròn 100 tuổi. Hội Nhà văn Việt Nam vừa tổ chức chúc thọ nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh tại trụ sở số 9, Nguyễn Đình Chiểu hôm 9/11/2020 với sự tham gia của lãnh đạo Hội, các nhà văn nhà thơ và đại diện gia đình của ông.
“Nẻo vào văn xuôi đương đại Việt Nam” là tập tiểu luận - phê bình của TS Bùi Như Hải, do NXB Văn học ấn hành tháng 9-2020.
Sáng 5-11, Viện Văn học Việt Nam đã tổ chức toạ đàm nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh PGS – nhà nghiên cứu văn học Vũ Đức Phúc. Đây là một dịp để các thế hệ Viện Văn học ngồi lại cùng ôn cố và “soi chiếu cho tương lai” – như lời PGS,TS Nguyễn Đăng Điệp, Viện trưởng Viện Văn học nhận định.
Bằng sự lao động miệt mài và nghiêm túc, nhà văn Lê Văn Nghĩa thường gửi đến độc giả những đầu sách độc đáo, nhiều cuốn trong số đó có giá trị như một “bảo tàng ký ức” của không chỉ riêng tác giả.
Thạch Lam (1910 - 1942) là đại biểu xuất sắc của văn xuôi lãng mạn Việt Nam thời kì 1930 - 1945. Văn Thạch Lam đọng nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và từng trải về sự đời (Nguyễn Tuân).
Sáng ngày 20/10/2020, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức kỉ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ Tố Hữu (4/10/1920 – 4/10/2020).
Đã có nhiều nhà văn viết về Hà Nội - Thủ đô yêu dấu - như Thạch Lam, Vũ Bằng, Tô Hoài, Nguyễn Khải… Nhưng tập truyện ký “Hà Nội và tôi” (NXB Hội Nhà văn) gần 300 trang với hơn 20 tác phẩm của nhà văn Vũ Ngọc Tiến, một người Hà Nội gốc, đã cho ta biết thêm một phần chân dung về những con người của đất Tràng An thanh lịch.
Tháng 10, nhân kỷ niệm 66 năm ngày Giải phóng Thủ đô, Nhã Nam giới thiệu tới bạn đọc một tác phẩm mới của nhà văn Nguyễn Trương Quý, cây viết vốn quen thuộc với những tản văn về các góc nhỏ của Hà Nội: “”Hà Nội bảo thế là thường”.
Rất lâu rồi, không có luận văn, luận án nào về thơ Tố Hữu. Cũng lâu lắm rồi, sau Hà Minh Đức, Trần Đình Sử… rất ít người viết về thơ ông. Tôi cũng chưa bao giờ viết về thơ Tố Hữu khi ông còn sống. Nhưng với chúng tôi, thơ Tố Hữu là nguồn suối tươi mát, mạch ngầm sống động trong đời sống tinh thần. "Chúng tôi" ở đây là thế hệ những người ở lứa tuổi 70. Trong quãng thời gian 70 năm của một đời người thì ít nhất có 30 năm (1954 - 1975) chúng tôi đã được sống với thơ Tố Hữu.
Bằng kiến thức của một chuyên gia đầu ngành và sự trân trọng quá khứ một đi không trở lại, ông đã chỉ ra giá trị của cuốn sách và ý nghĩa của việc làm sống lại những kí ức Hà Nội rất đặc biệt thông qua cuốn sách này...
Có một bộ phim tôi không thực nhớ nội dung, một bộ phim của Woody Allen mang tên "Đóa hồng tím ở Cairo", câu chuyện mang máng mà tôi còn nhớ, đó là một người phụ nữ thất bại trong tất cả mọi khía cạnh cuộc đời, rồi cô vào một rạp chiếu bóng, xem một bộ phim, và trong giây phút ấy, cô quên béng mất cuộc đời mình, cô òa khóc, không phải vì mình, mà vì những nhân vật trong phim.
Năm 1941, với việc xuất bản Dế mèn phiêu lưu ký ở tuổi 20 (bản in đầu tiên có nhan đề Con dế mèn), Tô Hoài có được hai vinh dự lớn trong nghề cầm bút: Trở thành người mở đầu thể loại truyện đồng thoại; Tác phẩm mở đầu lại là đỉnh cao của thể loại, đồng thời là một trong những áng văn học thiếu nhi nổi tiếng thế giới nhất của Việt Nam.