Tập thơ “Phút rành rang sống chậm” (NXB Hội Nhà văn, 2019) của nhà thơ, TS Nguyễn Trọng Hoàn (Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào đạo) có 184 bài thì hai phần ba số ấy nói đến hành vi đi và hình ảnh con đường. Ngay tại lời đề từ và bài Đề dẫn đặt đầu sách, tác giả đã viết: Ý nghĩ ăn phải bùa thiên di/ Anh đi mãi đến giờ không kịp nghĩ.
Rồi nhiều câu tiếp theo trong tập thơ: Một mình rong ruổi không gần không xa (“Chủ nhật rỗng”); Vượt con đường vạn dặm/ Có khi nhanh hơn đi chúc Tết một vòng làng (“Đọc lại bài thơ cũ”); Những gì đã qua vẫn khao khát ban đầu/ Suốt hành trình kiếm tìm có lúc nào vô vọng (“Có phải lúc nào...”); Gót mòn những cuộc thiên di (“Chiều quê”)… Tác giả đã bổ sung thi ảnh nhuốm xúc cảm riêng vào biểu tượng đi (dạng động) và biểu tượng con đường (dạng tĩnh) vốn đã được mặc định trong văn hóa-nghệ thuật.
Số lần nói đến con đường nhiều hơn nói đến đi bởi đi thường là cụ thể, còn đường lại có thuận lợi khi nghiêng về khái quát, trừu tượng, nó được đề cập nhiều hơn, cả khi không nói đến đi mà con đường vẫn cứ đi qua.
Đã đi trên đường ắt phải đến một nơi nào đó. Thơ Nguyễn Trọng Hoàn là thơ về các địa danh. Như không thể dứt ra được, anh say mê đi trên đường và nơi đến luôn luôn đón đợi khiến lữ khách được nhiều đắm chìm, khắc khoải. Xưa, anh tô vẽ địa danh. Nay, anh ngẫm ngợi. Địa danh hơn 60 bài (cả ở nước ngoài) được tác giả gửi gắm tin yêu và thương nhớ.
Như vậy, cảm hứng thi ca về đi, con đường và địa danh đã bao trùm tập thơ của Nguyễn Trọng Hoàn. Vì gót mòn những cuộc thiên di tại một hoàn cảnh mới của xã hội, địa danh thơ của Nguyễn Trọng Hoàn hôm nay không còn đứng yên, mà đã chuyển động. Ý nghĩa về đích đến không khép lại mà mở ra.
Chỉ có một bài ghi chú thời điểm sáng tác (Potsdam, 15-9-2018). Có thể coi tập thơ mới viết từ... hiện tại? Đây chẳng khác gì một tập nhật ký thơ không ghi rõ tháng ngày. Được biết, khi biên tập viên đang dàn trang, anh còn bổ sung file mấy lần, hẳn là có bài mới. Anh viết và viết giữa bộn rộn công việc không liên quan gì đến thơ. Công việc của người làm giáo dục, lại ở cấp vĩ mô, vi vút trong Nam ngoài Bắc. Tuy nhiên, hầu như anh chỉ có thơ khi đi đường và khi đến nơi cần đến.
Anh viết nhanh về những điều đã sống chậm, kịp chín khi trải nghiệm qua các cuộc đi. Đã nhanh thì đâu có cơ hội sa vào cảm xúc kiểu thời thượng, thôi thì cứ để cho trái ngược nhẹ nhàng, đau khổ thoáng qua. Không ghi ngày tháng năm sáng tác là cố ý, rằng xin độc giả đừng bận tâm, địa danh ở nhiều trường hợp không hẳn hoàn toàn có giá trị tự thân mà còn là nơi tác giả neo níu để gửi vào đó suy nghiệm của mình, mong độc giả hãy tiếp tục cùng anh đi nữa, đến nữa... Độc giả đi ra khỏi bài thơ có thể chậm (mong được thế) nhưng đến thì mau chóng. Là thế, Nguyễn Trọng Hoàn liên miên thơ trên những chặng đường.
Tập thơ là một chặng thơ đi và đến, điều quyến rũ là sự đón đợi và nhớ lại, còn cái hiện tại khoảnh khắc của cư trú lại trôi qua ngay đối với người khao khát lên đường thay mây đổi gió.
Bài “Xuất phát” không đặt trên đầu mà đặt ở cuối tập, thấy có vẻ lộn ngược theo nghĩa cơ học, mà hóa ra lại xuôi. Bởi, khép lại tập thơ ư, yên tâm, khép để mở. Lại tiếp tục xuất phát. Những miền đất đang giục giã anh.
Kể từ “Sắc cỏ tình yêu” (1990) đến nay, “Phút rành rang sống chậm” là tập thơ thứ 12 của Nguyễn Trọng Hoàn. Con số 12, thấp thoáng 12 bến nước, 12 con giáp, dường như cũng là một dấu mốc thú vị trong cuộc đời của anh. Cuộc đời một nhà thơ-nhà giáo.
Theo Phạm Đình Ân - QĐND
Khi được hỏi lý do nào thôi thúc bà hoàn thành cuốn tiểu thuyết dã sử về Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm, nhà văn Lê Phương Liên tâm sự rằng: “Tôi hăng hái ngồi bên bàn phím, viết đêm viết ngày như là nhập đồng, như là có một nguồn lực siêu nhiên nào thôi thúc”.
HỒ ANH THÁI
Tình yêu quê hương, tình yêu gia đình, những khám phá thú vị trong cuộc sống xa xứ là điểm chung trong hai tác phẩm “Bốn mùa hoang vu xứ kiwi” và “3,1kg hạnh phúc” của hai tác giả trẻ Trần Băng Khuê và Mai Thanh Nga cho bạn đọc thấy được phong vị của những vùng đất khác nhau cũng như cuộc sống của những người Việt trẻ xa xứ.
Sức viết của nhà thơ ngoài lục thập Đinh Ngọc Diệp (sinh năm 1956) có dấu hiệu mạnh lên khi trước thềm xuân mới, ông ra mắt tập “Hành trình 6” (NXB Hội Nhà văn).
Sau giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn Việt Nam, mới đây, đạo diễn Xuân Phượng tiếp tục nhận thêm giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn TPHCM cho hồi ký Gánh gánh… gồng gồng… (NXB Văn hóa - Văn nghệ). Tác phẩm đã phần nào khắc họa chân dung của tầng lớp trí thức Việt Nam trong 2 giai đoạn kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
“Duyên” - tôi biết đến tác giả Nguyên Phong từ cuốn sách Đường mây qua xứ tuyết . Tôi cũng đọc qua về tiểu sử, con đường sự nghiệp của ông. Thật đáng để ngưỡng mộ!
Nhà thơ, nhà báo Vương Tâm vừa ra mắt tuyển “Thơ chọn Vương Tâm” (NXB Hội Nhà văn), với 180 bài thơ và một số bức tranh minh họa của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.
Nhắc tới nhà văn Nguyễn Văn Thọ, bạn văn thường nhớ tới tiểu thuyết “Quyên”; các tập truyện ngắn: “Gió lạnh”, “Vàng xưa”, “Hương mĩ nhân”, “Vườn mộng”; các tập bút ký và tản văn: “Đào ở xứ người”, “Đầu ngọn sóng”… Ông còn sáng tác thơ, vẽ và viết kịch bản phim… Nhớ về thời hoa niên nhiều ước vọng, ánh mắt ông lấp lánh niềm vui.
“Sống mãi trên quê hương anh hùng” (NXB Quân đội nhân dân, 2021) là cuốn sách được viết theo thể loại truyện ký, về cuộc đời của một người anh hùng đã cống hiến tuổi thanh xuân cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Đó là Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Kim Vang - hình ảnh đại diện cho một thế hệ thanh niên lớn lên trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh, sẵn sàng hy sinh không tiếc tuổi thanh xuân, xương máu của mình cho hòa bình, thống nhất của dân tộc...
Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng là tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ bạn đọc. Đến nay, mặc dù đã được phổ biến rộng rãi, nhưng không phải mọi cắt nghĩa về nó đã thật thấu đáo, thuyết phục.
Nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà nghiên cứu lý luận văn học Việt Nam trong nhiều thập niên qua là giới thiệu, nghiên cứu, tổng thuật các hệ thống lý thuyết để vận dụng vào nghiên cứu thực tiễn văn học.
Với 17 truyện ngắn gọn gàng, tập truyện ngắn “Gió thổi trước hiên nhà” vừa được NXB Văn học ấn hành, mở ra một thế giới ngổn ngang, đa tạp của cuộc sống đời thường từ miền quê đến phố thị với đủ mọi cung bậc cảm xúc, những cảnh đời buồn vui, đặc biệt là những thân phận đàn bà nhọc nhằn, cay đắng.
Nhãn sách Văn sử tinh hoa thuộc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri Thức Trẻ Books) vừa phát hành cuốn "Phong vị xuân xưa - Ngày xuân xem sách biết việc cổ kim". Tác phẩm được sưu tầm, tuyển chọn từ nhiều cuốn sách, báo, tạp chí trong giai đoạn từ 1920 đến khoảng 1945.
Mấy năm gần đây, nhiều danh tác Việt đã được phát hành lại, mang đến cho độc giả hiện đại cơ hội tiếp cận dễ dàng hơn các ấn phẩm có tuổi đời trên dưới một thế kỷ. Không đơn thuần là “bình mới rượu cũ”, nỗ lực này còn mang tính gợi mở, góp phần định vị, thúc đẩy đa dạng chiều kích văn chương.
“Bốn nhà văn nhà số 4”, NXB Hội Nhà văn, của nhà phê bình Ngô Thảo dày dặn, chia làm bốn phần, tập hợp 35 bài viết của tác giả về bốn nhân vật văn chương nổi tiếng mà sự nghiệp gắn liền với ngôi nhà số 4 phố Lý Nam Đế - tạp chí Văn nghệ quân đội. Đó là Nguyễn Thi, Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu và Thu Bồn.
Truyện ngắn đối với những tác giả trẻ, mới viết văn, nhiều người tự khám phá mình, bao giờ cũng qua một thử thách. Dương Hương - một tác giả trẻ vừa cho ra mắt tập truyện ngắn “Giá của đàn bà” với nhiều cảm xúc mới mẻ. Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của nhà văn Trung Trung Đỉnh về tập truyện ngắn , của tác giả Dương Hương, do Liên Việt ấn hành.
Cầm trên tay cuốn “Thời xuân sắc” của nhà văn Huệ Ninh (NXB Thế giới, 2020) - hồi ký của một người phụ nữ bình thường, tôi thật sự xúc động và còn thấy tiếc, tự hỏi sao sách không dày hơn nữa.
“Nấp” trong nhà báo Trần Nhật Minh với vẻ ngoài “đồ sộ, quánh màu nước thời gian”, là trái tim thi sĩ nhiều rung động. Cho nên, có lẽ đã lần lữa mãi, thì cũng phải đến ngày tâm hồn chật căng, buộc phải tỏa lan hương chất mà tháng năm cuộc đời mình đã trầm tích.
“Hừng Đông” viết về “đêm trước” của cách mạng Việt Nam, giai đoạn trước khi thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930) đến cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ. Trong bối cảnh ấy, nhà văn không chạy theo sự kiện, biến cố, mà hướng tới con người cụ thể với tư cách một nhân vật văn học - chiến sĩ Cộng sản Phan Đăng Lưu.
“Lắng đọng và suy nghĩ” (NXB KH&KT, 2020) cái tên sách khiêm tốn của Tạ Quang Ngọc trở nên cuốn hút tôi. Và sự chắt lọc trí tuệ, cũng như chân thành cảm xúc, chân thành tự bạch trong cuốn sách này đã không chỉ khiến tôi cảm phục tác giả, mở mang tri thức, mà còn nâng thêm cho mình bản lĩnh, bồi đắp tình yêu con người, tình yêu đối với quê hương đất nước và sự nghiệp cách mạng.