Lý luận phê bình sân khấu: Vẫn thiếu và yếu
Thêm một lần mổ xẻ về thực trạng của lý luận phê bình sân khấu hiện nay, các nhà chuyên môn, tác giả đều cho rằng lý luận phê bình của sân khấu nước nhà rất thiếu, yếu và luôn bị các nhà hát… phớt lờ.
Một cảnh trong vở kịch “Điệp khúc vi rút” của Nhà hát Kịch Hà Nội. (Ảnh: Thái Anh).
Khó khăn tìm thấy tác phẩm lý luận phê bình sân khấu đúng nghĩa của cây bút chuyên nghiệp là một thực tế không thể phủ nhận ở thời điểm hiện nay. Và, gần như công tác quan trọng này giờ đây đang được “nương” theo các tin, bài đăng tải trên hàng trăm tờ báo, tạp chí. Thực tế đó khiến nhiều người băn khoăn: liệu rằng đây có thể coi là tác phẩm lý luận phê bình hay chỉ là những tin, bài giới thiệu tác phẩm đến công chúng?
Theo nhà báo Cao Minh: “Có thể thấy, hiện nay hầu như không có nhà báo nào viết hay, viết giỏi, có kiến thức về sân khấu, chứ chưa nói đến lĩnh vực lý luận phê bình. Vậy nên, trên các tờ báo cũng hầu như vắng bóng những bài phê bình sân khấu. Trên mặt báo chỉ còn dạng bài phổ biến nhất là giới thiệu vở diễn, giới thiệu các gương mặt diễn viên”.
Trong khi đó tác giả Ngọc Thụ lại chia sẻ: “Thú thực, tôi chưa bao giờ được các nhà lý luận phê bình vạch cho tôi những cái được của tác phẩm, cái vụng về kém cỏi của vở diễn… Khi nghỉ hưu, có thời gian rảnh rỗi, đọc lại một số bài viết, tôi vừa buồn cười, vừa xấu hổ. Buồn cười vì các bài báo cứ na ná giống nhau… Một điều đáng xấu hổ hơn nữa là có nhà báo không xem vở diễn mà vẫn có bài trang trọng trên báo, theo đúng tờ giới thiệu. Tất nhiên, cũng có một số bài về sân khấu đăng trên các tạp chí nghiên cứu thì mang tính bình là chính chứ không có phê…”.
Không chỉ nhà báo Cao Minh, tác giả Ngọc Thụ mà cả NSND Lê Tiến Thọ cũng đều cho rằng việc cần làm nhất hiện nay để thúc đẩy lý luận phê bình sân khấu phát triển là Nhà nước cần quan tâm hơn nữa đến công tác đào tạo thế hệ kế cận. Theo NSND Lê Tiến Thọ, cần quan tâm đến việc làm thế nào để các khoa đào tạo lý luận phê bình ở các trường hấp dẫn được người học, chứ không nên kéo dài tình trạng có năm không tuyển sinh được chỉ tiêu nào. Tác giả Ngọc Thụ thì bày tỏ sự đáng tiếc khi cũng có sinh viên được học các chuyên ngành về lý luận phê bình hoặc liên quan đến lý luận phê bình song ra trường không tìm được việc làm hoặc dễ dàng bỏ nghề vì đời sống không được đảm bảo. “Chúng tôi thấy, các cơ quan chức năng chưa quan tâm đến việc đào tạo lớp trẻ làm công tác lý luận phê bình” - tác giả Ngọc Thụ nói.
Riêng PGS TS Trần Trí Trắc đề xuất, trong khi chờ một thế hệ kế cận thì tại sao không quan tâm, động viên những cây bút phê bình đã được đào tạo trước đó?. Theo ông, cái cần gạt đi là, quan niệm về nhà lý luận phê bình, sao cứ nhắc đến họ thì chỉ nghĩ đến chuyện bị họ soi mói, chê bai? Đâu phải như vậy, nhà phê bình chỉ muốn đồng hành cùng các nhà hát trong quá trình dựng vở để nhỏ, to chuyện này, chuyện kia, miễn sao vở diễn khi đến với công chúng đạt được giá trị thẩm mỹ cao nhất.
Theo Thái Anh - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Tham luận tại cuộc tọa đàm “Văn học trẻ Huế- nhìn lại và phát triển” của nhà thơ trẻ Lê Vĩnh Thái: "một lần ngồi uống cà phê tôi được một nhà thơ, người anh trong Hội thống kê về đội ngũ sáng tác trẻ nữ của cố đô Huế chỉ có vỏn vẹn chưa đầy 5 người mà tuổi đã ngoài 30, còn tuổi từ 20, 25 đến 30 thì không thấy!?... "
-
Từ cuối tháng 6. 2008, trên mạng Internet, cùng lúc có những bài viết về nhiều nhà văn, nhà thơ ở Huế như Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Đắc Xuân, Nguyễn Khoa Điềm, Trần Vàng Sao, Tô Nhuận Vỹ và ở Quảng Trị, Quảng Bình. Các bài viết được đăng tải trên các báo điện tử nước ngoài (hoặc sách in ra được các tờ báo đó đưa lên mạng), cả trên tờ báo của một tổ chức chống nhà nước Việt Nam cực đoan nhất, và trên blogs của một số nhà văn trong nước (được một số báo điện tử nước ngoài nối mạng sau đó). Mục đích khác nhau nhưng các bài đó, tạm xếp vào hai loại, có một điểm giống nhau: DỰNG ĐỨNG những sự kiện của cuộc đời và hoạt động của các nhà văn nhà thơ này.
-
Thư Sông Hương Vậy là năm đầu của thế kỷ XXI, của thiên niên kỷ III Công lịch đã qua. Mới ngày nào đó, khắp hành tinh này còn rộ lên niềm hoang mang và hoang tưởng về một ngày tận thế ở năm 2000 bởi sự “cứu rỗi” của Thiên Chúa hoặc bởi sự “mù loà” của máy tính. Mới một năm thôi mà thế giới loài người đã qua biết bao bất trắc, xung đột, khủng bố... và máu và nước mắt! May mà đất nước chúng ta vẫn được bình yên, ổn định, phát triển theo Đường lối Đại hội IX của Đảng. May mà dân ta vẫn còn nhu cầu Văn hoá tâm linh. Văn hoá tâm linh cũng là thuộc tính của văn học nghệ thuật. Các tờ báo văn nghệ tồn tại được chính nhờ nhu cầu đó. Qua một năm nhìn lại, Tạp chí Sông Hương chúng tôi ngày một được bạn đọc tin cậy hơn, cộng tác càng nhiều hơn, thật là điều vinh hạnh. Song, ngược lại, chúng tôi cũng lấy làm áy náy vì bài vở thì nhiều mà trang báo lại có hạn, không thể đăng tải hết được, nhất là số Tết này. Ở đây, nó mang một nghịch lý chua chát, bi hài như một nhà viết kịch đã nói: “Số ghế bao giờ cũng ít hơn số người muốn ngồi vào ghế”. Ngoài sự bất cập ấy, hẳn còn có những điều khiếm nhã khác mà chúng tôi không biết làm gì hơn ngoài lời xin lỗi, lời cảm ơn và mong được thể tất. Chúng tôi xin cố gắng chăm lo tờ Sông Hương luôn giữ được sắc thái riêng, có chất lượng để khỏi phụ lòng các bạn. Dù thế giới có biến đổi thế nào đi nữa thì Sông Hương vẫn mãi mãi muốn được thuỷ chung với bạn đọc, bạn viết của mình. Nhân dịp tết Nhâm Ngọ, Sông Hương trân trọng chúc Tết các bạn sang năm mới thêm dồi dào sức khoẻ, thành đạt và hạnh phúc. S.H
-
Các bạn đang cầm trên tay số kỷ niệm 25 năm thành lập Tạp chí Sông Hương. Mới ngày nào đó, một ngày hè tháng 6 năm 1983, trong niềm khao khát của không khí đổi mới trong văn học nghệ thuật, Tạp chí Sông Hương số 01 ra mắt và đón nhận sự hưởng ứng của công chúng. Đó là một sự khởi đầu được mong đợi từ hai phía: người viết và bạn đọc.
-
Gần đây đọc các bài của Trần Mạnh Hảo và Nguyễn Hùng Vĩ bàn về ba bài thơ Thu của Nguyễn Khuyến trên Văn nghệ (1), tôi thấy câu "Nước biếc trông như tầng khói phủ" trong bài Thu vịnh là câu thơ sáng rõ, không có gì khó hiểu mà lại được bàn nhiều. Mỗi người hiểu mỗi cách mà đều hiểu không đúng, chỉ vì không để ý rằng câu thơ này được viết theo lối "đảo trang".
-
(Nhân đọc: "Truyện Mã Phụng - Xuân Hương") * Truyện "Mã Phụng - Xuân Hương" trước đây còn được quen gọi dưới nhiều tên khác nhau, lúc là Vè Bà Phó, Vè Mã Phụng - Mã Long, khi là Thơ Mụ Đội, khi lại là Truyện Mã Ô - Mã Phụng v.v... là một tác phẩm văn học dân gian vốn được nhân dân Bình - Trị - Thiên rất yêu thích, phạm vi phổ biến trước Cách mạng Tháng Tám 1945 khá rộng.
-
Trên Tạp chí Sông Hương số tháng 3, nhân sự kiện Trần Hạ Tháp dành được giải A trong cuộc thi truyện ngắn của báo “Văn nghệ”, tôi vừa lên tiếng về sự “lặng lẽ” - một điều kiện cần thiết để làm nên tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị, nay lại nói điều ngược lại, vậy có “bất nhất” có mâu thuẫn không?
-
Trên thực tế, việc bảo tồn những vốn quý của cha ông để lại quả không phải là việc đơn giản, dễ dàng. Nhưng chúng ta sẽ không thể có sự chọn lựa nào khác bởi vì sẽ không có một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc nào cả nếu từ bây giờ chúng ta không biết giữ lấy những gì mình đang có.
-
Mang tên dòng sông duyên dáng thả mình bên thành phố Huế - SÔNG HƯƠNG, những trang tạp chí này là dòng chảy của những cảm xúc tươi đẹp trên “khúc ruột miền Trung” đất nước.
-
Từ xa xưa đến bây giờ, thường tục vẫn nói "sông có khúc người có lúc". Không biết Sông Hương bản báo năm rồi (năm tuổi 15) là sông hay là người? Có lẽ cả hai. Vậy nên cái khúc và cái lúc của nó đã chồng lên nhau - chồng lên nhau những khó khăn và tai tiếng!
.png)
.png)
