Góp thêm một số tư liệu về bài “Làng cổ Dương Hóa”

14:49 10/01/2017

HỒ VĨNH

Vừa qua Tạp chí Sông Hương số 333 tháng 11 năm 2016 có đăng bài “Làng cổ Dương Hóa” của tác giả Trần Viết Điền. Sau khi đọc bài “Làng cổ Dương Hóa” tôi thấy cần phải trao đổi và đóng góp một số ý kiến hầu làm sáng tỏ hơn ở một số chi tiết mà tác giả Trần Viết Điền đã viết.

Ấp Trâm Bái có ghi rõ trong địa bộ xã Dương Xuân Thượng (1937)

1. “Người Dương Hóa cùng với quân lính, tù binh Chăm tiếp tục khai khẩn vùng bán sơn địa cạnh làng, hai bên suối lớn (về sau thành sông An Cựu), hình thành một số ấp phía tây như Sơn Điền, Cử Sĩ, Trân Bái”(1). Tuy nhiên theo bản gốc chữ Hán, địa bộ xã Dương Xuân Thượng, lập ngày 15 tháng 10 năm Bảo Đại thứ 12 (1937) có ghi chép cụ thể về các ấp như sau: Cử Sĩ, Sơn Điền, Thuận Hòa và Trâm Bái(2). Như vậy địa danh Trâm Bái mới đúng theo nguyên bản, chứ không phải Trân Bái như tác giả Trần Viết Điền đã nêu.

2. “Xóm có miếu Tiên, giếng Tiên, khe Triều Tiên hành cung của bà chúa Tiên về sau gọi là ấp Tiên Tĩnh (nay là Hạ 2 làng Dương Xuân”(3), tác giả viết như vậy là không chính xác. Theo tôi, bản “Phụng tu gia phổ” của phòng Kiến Hòa Quận công; phụng tu vào tháng 06 năm Bảo Đại thứ 17 (1942) có ghi rất cụ thể về phần mộ của Kiến Hòa Quận công tọa lạc trên địa danh ấp Thiên Tỉnh “Dương Xuân Thượng xã, Thiên Tỉnh ấp” (ấp Thiên Tỉnh xã Dương Xuân Thượng)(4). Đây là sự nhầm lẫn do quá trình trích dẫn một cách gián tiếp giữa các sách, bài viết của những người đi trước mà thiếu kiểm chứng, như ấp Thiên Tỉnh viết mới đúng, nhưng tác giả Trần Viết Điền viết ấp Tiên Tĩnh lại bị sai.

Bản gốc “Phụng tu gia phổ” có ghi ấp Thiên Tỉnh


3. Trang 94 tác giả viết: “Dưới triều vua Tự Đức(1848 - 1883) ở làng Dương Xuân có hai vị thượng thư là ông Nguyễn Hữu Bài và ông Lê Bá Thận tranh chấp ngôi tiên chỉ của làng nên làng chia thành Dương Xuân Thượng và làng Dương Xuân Hạ”(5).Thật ra, qua nghiên cứu một tờ văn khế mua bán đất đai, được viết trên giấy dó, khổ 35x30cm, chữ Hán, cho biết làng Dương Xuân được chia thành 2 xã Dương Xuân Thượng và Dương Xuân Hạ có từ đời vua Gia Long chứ không phải dưới đời vua Tự Đức. Nội dung tờ văn khế được dịch nghĩa sau đây:

Văn khế viết dưới đời vua Gia Long (1818) có ghi xã Dương Xuân Hạ


“Tôn Thất Triều và vợ trình nguyên do lập giấy đoạn mãi.

Cha tôi trước đây có xin được chuẩn cho thuê một khoảnh đất tư hơn 6 mẫu 8 sào ở tại xứ Bầu Hóa thuộc địa phận xã Dương Xuân Hạ. Bốn phía chung quanh đều gần đất công điền của xã. Nay đem khoảnh đất trên bán đứt cho hoàng tử Điện Bàn Công để lấy đất này xây mộ phần cùng dựng phủ đệ và thuận giao mười nén bạc, lĩnh xong xuôi lập khế thì giao đất cho Điện Bàn Công nhận làm vật riêng truyền lại cho con cháu. Nếu ám muội giả trá thì cam chịu tội không dính líu đến người khác. Nước có luật pháp nên lập giấy bán để sử dụng. Còn đơn sớ trình xin được lưu giữ. Nay lập giấy.

Ngày 19 tháng 10 năm Gia Long thứ 17 (1818)”(6).

Với niềm tin vững chắc vào nhiệt tâm khoa học của tác giả, nên chăng tác giả Trần Viết Điền cần tham khảo và dựa vào một số văn bản gốc nhất định để hạn chế những sai sót như những điều chúng tôi vừa nêu trên.

H.V  
(SHSDB23/12-2016)

------------
(1) Trần Viết Điền, “Làng cổ Dương Hóa”, Tạp chí Sông Hương,  số 333, tháng 11. 2016, trang 90.
(2) Địa bộ xã Dương Xuân Thượng, tờ 78a-78b, 79a, 81a.  
(3) Trần Viết Điền, bài đã dẫn, tr. 94.
(4) Bản “Phụng tu gia phổ”(chữ Hán) do anh Vĩnh Hùng cung cấp.  
(5) Trần Viết Điền, bài đã dẫn, tr. 94.
(6) Lưu trữ văn bản gốc của Hồ Vĩnh. Phông văn bản - văn khế  chữ Hán Nôm.








 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • PHAN THUẬN ANNgọ Môn năm cửa chín lầu,Cột cờ ba cấp, Phu Văn Lâu hai tầng.

  • LÊ MINH PHONGDọc theo đôi bờ Sông Hương, nơi có những công viên quyến rũ là điểm trưng bày của một số công trình nghệ thuật.

  • NHỤY NGUYÊN(Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương)

  • LÊ PHÙNGSau nhiều ngày cùng nhau trăn trở - nghĩ suy - hiệp lực - hiệp tâm của những anh, chị em nhạc sĩ ở Huế, Nhạc Quán đã chính thức trình làng với công chúng yêu thích âm nhạc tại Huế vào lúc 20h, ngày chủ nhật (02/01/2011) là ngày Đinh Tỵ (nguyệt đức hợp, tế tự, đính hôn) trong tiết trời vào xuân của Huế, có sáng nắng chiều mưa, có gió về đêm, có lòng người ấm áp, có không gian lãng mạn, trữ tình.

  • HỒ VĨNHMới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy được một văn bản có liên quan đến Phường Đúc Huế.

  • TƯỜNG THITôi trở lại Hương Trà bằng ký ức của hơn 20 năm trước, trên con đường đất băng qua những vườn thanh trà trĩu quả ven con sông Bồ thơ mộng để đến làng Lại Bằng, xã Hương Vân. Một xã tiếp giáp núi và đồng bằng, nơi đã ghi lại dấu ấn lịch chống giặc ngoại xâm của Thừa Thiên Huế - địa đạo Khe Trái.

  • NGUYỄN ĐẮC XUÂNTrong những năm gần đây, Huế đã được các nhà đông phương học và khách du lịch trong nước và ngoài nước lưu ý.

  • MAI KHẮC ỨNGLăng Minh Mạng nằm dưới chân núi Cẩm Kê thuộc thôn La Khê làng An Bằng huyện Hương Trà cũ, nay là thôn Liên Bằng, xã Hương Thọ, thành phố Huế. Địa thế dải đất này rất đẹp. Hiện thời cây cối ở chung quanh đã lùi xa để lại những khoảng trống nối dài trên các triền đồi thoai thoải, khu lăng trở nên lẻ loi hơn.

  • LÊ HUỲNH LÂMCó lẽ một trong những loài động vật gần gũi, gắn bó với người dân xứ Huế trong mọi thời cuộc là loài hến. Cho dù trải qua bao thăng trầm, bao biến cố trên mảnh đất nhỏ bé này, mọi thứ có thể thịnh suy nhưng hến vẫn trường tồn. Trường tồn như một nét văn hóa thầm lặng, khiêm tốn, không khua trương, ồn ào,… mà âm thầm tỏa ngát hương.

  • PHAN HỨA THỤYChùa Thiên Mụ là một công trình kiến trúc có qui mô lớn và xuất hiện khá sớm trong quá trình hình thành phát triển của văn hoá Phú Xuân. Cũng như phần lớn các công trình kiến trúc cổ khác, chùa Thiên Mụ từ khi mới được xây cất trở về sau lần lượt đã được dựng nhiều tấm bia, hoặc để ghi lại công việc tu tạo, hoặc đề thơ vịnh cảnh, hoặc ghi cảm tưởng trong những lần vãn cảnh chùa của một số vua chúa nhà Nguyễn.

  • NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(Tiếp theo SH số 5 – tháng 2 - 1984)

  • NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(B.A.V.H. 1992, trang 189-203)HỒ TỊNH TÂM - Từ thời Gia Long, khi xây kinh thành Huế, một nhánh sông đã được ngăn chặn lại ở trên làng Kim Long hiện nay và dòng sông đó bị lấp đi ở một vài nơi, một số nơi khác thì được mở rộng và uốn nắn lại cho đều đặn. Chính một phần của nhánh sông ngày xưa ấy đã tạo ra Hồ Tịnh Tâm, nay ở tại bên trái đường Lục bộ, gần với Cầu kho, hay vùng nhượng địa (cho Pháp ở Mang Cá lớn).

  • HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGCó lẽ thiên nhiên đã giữ một vai trò nào đó, thực quan trọng, trong sự tổng hợp nên cái mà người ta có thể gọi là “bản sắc Huế”. Bởi vì thiên nhiên bao giờ cũng biểu hiện một cách nhất quán giữa cái hằng cửu và cái biến dịch, giữa cái biến động và cái tĩnh tại.

  • MAI KHẮC ỨNGBất chợt. Tưởng như có con lợn chạy giữa sân điện Cần Chánh tại Hoàng thành Huế. Định thần lại tôi đã nhìn thấy chúng trong mấy ô trang trí bên thân hai chiếc vạc đồng đúc thuở Kim Long còn là phủ chúa dưới thời Hiền vương Nguyễn Phúc Tần (1648 - 1687) mà lạc khoản lại ghi Thịnh Đức thứ 8 và Thịnh Đức thứ 10. Bản chú thích bên hai vạc này ghi là đúc năm 1660 và 1662.

  • L.N.D: Vào năm 1822, dưới triều Minh Mạng, một người Anh là John Crawfurd có dịp đến Huế và được hai người Pháp lúc bấy giờ đang làm quan ở đây là Chaigneau và Vannier hướng dẫn đi thăm Kinh Thành. Dưới đây là những gì mà Crawfurd đã viết về Huế trong ngày viếng thăm ấy: 29-9-1822. Chúng tôi dịch từ bản Pháp ngữ của H.Cossarat trong B.A.V.H. 1933, No1-2, tr.5-10.

  • PHẠM ĐĂNG TRÍThuở ấy, có nhiều người từ những miền đất màu mỡ nhưng vẫn dời nhà đến ở trên một vùng gò đồi đầy sỏi đá. Nguyên nhân lôi cuốn họ tới đây là do màu sắc thiên nhiên ở chốn này thật là thanh tú, đa dạng và không ngừng thay đổi.

  • LÊ VĂN HẢOTháng 12 năm 1979 tại thành phố Pitxanulôcơ (Pitsanulok) Thái Lan, ông Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (gọi tắt là UNESCO) đã triệu tập một cuộc họp của những chuyên gia nhằm chuẩn bị cho một Chương trình nghiên cứu các đô thành lịch sử ở châu Á. Chương trình này sẽ nhằm vào một số đô thành cổ kính đã từng đóng những vai trò có ý nghĩa trong sự phát triển và giao lưu của các nền văn hoá ở châu Á.

  • Chiều 8.6, tại Nam Châu Hội Quán trên vùng cỏ cây Kim Long xứ Huế, GALA TINH HOA SÔNG HƯƠNG đã được tổ chức nhằm tôn vinh Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế.

  • NGUYỄN ĐẮC XUÂNỞ mục “Phương vị quê hương” này, tạp chí sẽ lần lượt đăng các bài tìm hiểu văn hoá ngắn gọn nhưng có… duyên văn chương. Chúng tôi vui mừng được sự hưởng ứng của các nhà nghiên cứu lão thành am hiểu Huế - Bình Trị Thiên như các cụ Bửu Kế, Phan Văn Dật, Nguyễn Hữu Đính, Phạm Đăng Trí… cùng các anh Lê Văn Hảo, Nguyễn Đắc Xuân, Phan Thuận An… Chúng tôi cũng mong nhận được bài của các bạn ở các tỉnh miền Trung nói về phong vị quê hương mình để tạo được giao lưu văn hoá trên giải đất gắn bó lâu đời này.

  • MẶC KHÁCHHuế nguyên là đất đế đô, nơi sinh trưởng của vua chúa, chốn triều đình quan lại, đa số tao nhân mặc khách đều tụ họp về đây. Do đó mà tiếng nói của xứ Huế, trang nhã thanh tao, có khi lại nặng mùi “bề trên” hoặc kiểu cách đến buồn cười.