Du lịch cộng đồng: Không thể tự thân phát triển
Trong những năm qua, du lịch cộng đồng (DLCĐ) đã đem đến nhiều tác động tích cực cho xã hội, mang lại các lợi ích về văn hóa, kinh tế và môi trường. Tuy nhiên, do chưa có chiến lược phát triển bài bản, các mô hình du lịch cộng đồng ở Việt Nam vẫn chủ yếu hoạt động theo kiểu manh mún, nhỏ lẻ với chất lượng phục vụ chưa cao.
Du khách đến với Tả Van (huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai).
Một đi không trở lại
Theo số liệu thông kê, DLCĐ ở Việt Nam đã và đang phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sự tham gia của cộng đồng địa phương đối với loại hình du lịch này còn kém hiểu quả. Mới đây, Diễn đàn mô phỏng Nghị viện trẻ tổ chức buổi tọa đàm “Tăng cường sự tham gia có hiệu quả của cộng đồng địa phương trong phát triển DLCĐ ở Việt Nam” nhằm tìm ra hướng phát triển cho DLCĐ.
Tại tọa đàm, theo nhận định chung hiện nay nhận thức của cộng đồng thấp, kỹ năng làm du lịch chưa có, dẫn đến đánh mất lợi ích chính đáng của cộng đồng địa phương, và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường cũng như làm mai một bản sắc văn hóa. Hiện nay lực lượng làm du lịch chưa nhạy bén trong việc tiếp cận chính sách phát triển DLCĐ. Chưa có các quy định hay quy tắc ứng xử trong du lịch.
Điển hình như trường hợp làng Trà Nhiêu (Quảng Nam) khi triển khai dự án cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng, các nhóm sản phẩm dịch vụ, làng nghề truyền thống cũng được dự án du lịch hỗ trợ, quy hoạch đồng bộ. Tuy nhiên sau một thời gian hoạt động do thiếu cơ chế quản lý và những quy định ràng buộc trong việc phân chia lợi ích giữa các bên liên quan nên doanh thu không tới cộng đồng. Nguyên nhân là do chưa có quy định về mức phí phải trả cho cộng đồng nên doanh thu phần lớn thuộc về các doanh nghiệp lữ hành.
Bên cạnh đó, hiện nay cộng đồng địa phương chưa ý thức được vai trò, quyền lợi của mình dẫn tới thiếu định hướng phát triển trong tương lai. Đơn cử như dự án tại làng DLCĐ Mỹ Sơn sau khi dự án kết thúc do cộng đồng địa phương không có đủ chuyên môn để quảng bá, kết nối, duy trì hoạt động du lịch vì vậy dự án hiện nay không thể tiếp tục triển khai. Dẫn tới vấn đề bảo vệ môi trường trong việc phát triển du lịch không được coi trọng.
Ngoài ra, về sự tham gia của cộng đồng địa phương trong DLCĐ còn mờ nhạt, tự phát, manh mún. Cộng đồng địa phương chưa đóng vai trò chủ chốt trong DLCĐ. Hiện nay các mô hình DLCĐ còn chưa chủ động trong việc tìm kiếm và gây dựng nguồn vốn. Các mô hình chỉ được đưa vào thực tế khi có nguồn vốn bên ngoài làm thiếu đi sự chủ động trong việc quản lý du lịch tại địa phương. Thiếu nguồn vốn còn dẫn tới cộng đồng địa phương không có tiếng nói trong mô hình hoạt động kinh doanh dẫn tới tâm lý đi làm thuê.
Hiện nay các cộng đồng địa phương chỉ tham gia vào các hoạt động sản xuất thiếu sự quan tâm vào các hoạt động quy hoạch, định hướng phát triển du lịch của chính cộng đồng. Các cộng đồng không có đủ chuyên môn hoặc không đủ quyền hạn để tham gia vào quá trình quyết định. Sự tham gia của cộng đồng địa phương thường có quy mô vừa và nhỏ bên cạnh đó kinh doanh du lịch còn bị chi phối bởi yếu tố mùa vụ. Vì vậy mô hình thường không tập trung và mang tính chất ngắn hạn, không được quan tâm và đánh giá đúng mực từ phía các cộng đồng địa phương.
Tìm hướng phát triển bền vững
Với những nguyên nhân chủ quan và khách quan trên đã kéo theo hệ lụy là nhiều du khách “một đi không trở lại”, nguồn lợi du lịch không những không được khai thác hết mà còn đứng trước nguy cơ mai một, lai tạp bản sắc. Để tháo gỡ thực trạng này, bên cạnh sự phối hợp của các cơ quan nhà nước thì bản thân cộng đồng dân cư cần hiểu rõ mục đích của việc phát triển DLCĐ cũng như chủ động tham gia vào quy trình nâng cao, năng lực trình độ, tích cực phối hợp cùng các bên liên quan tuyên truyền lan rộng các chương trình đào tạo và đóng góp tri thức địa phương để xây dựng nội dung đào tạo phù hợp.
Xung quanh vấn đề này, ông Nguyễn Quang Trung- Chi hội Hướng dẫn viên Du lịch Việt Nam (VTGA), Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hoá Nghệ thuật Việt Nam cho rằng, DLCĐ muốn phát triển cần tôn trọng nguyên lý “4 chung, 3 nhà”. Trong đó, “4 chung” ở đây là chung văn hóa, chung cộng đồng, ăn chung, làm chung. Vấn đề tồn đọng từ nhiều năm nay ở mô hình này đó là chưa có sự phân chia quyền lợi rõ ràng giữa các bên, dẫn đến các hoạt động còn chưa thực sự chuyên nghiệp và đồng bộ. Cũng theo ông Trung, để du lịch cộng đồng có thể phát triển đúng như định hướng cốt lõi của nó, cần giới hạn lượng khách tham quan. Không thể vừa phát triển ồ ạt, vừa giữ được các bản sắc văn hóa trong đời sống cộng đồng.
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Lệ Quyên- Trợ lý Dự án tại Quỹ Văn hóa Hà Nội cho rằng, DLCĐ không thể độc lập, tự thân phát triển mà cần có cả một hệ sinh thái. “3 chân kiềng” của DLCĐ là “Du lịch cộng đồng giúp người dân thân thiện hơn với môi trường; Giúp mọi người gần gũi với nhau hơn về mặt văn hóa – xã hội; Giúp người dân có nguồn kinh tế tốt hơn”. DLCĐ không hề tiêu cực, nhưng tất nhiên như mọi hoạt động khác của đời sống, trong quá trình phát triển, nó luôn đi kèm với những hệ lụy. Đó là điều mà những chính sách cần lưu tâm để có những điều chỉnh cho phù hợp.
Có thể thấy, du lịch nói chung và DLCĐ đồng nói riêng đã, đang và sẽ mang lại những nguồn lợi vô cùng to lớn cho xã hội, kinh tế, môi trường... của Việt Nam. Để đảm bảo các mô hình du lịch cộng đồng hoạt động lâu bền và mang lại những giá trị cao nhất, cần phải nâng cao, thúc đẩy sự tham gia có hiệu quả của chính cộng đồng địa phương vì cộng đồng địa phương là nền móng của loại hình du lịch này.
Theo Minh Quân - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chúng ta tưởng rằng, chúng ta tạo ra mạng xã hội là để chúng ta tự do hơn: tự do phát ngôn, tự do thể hiện quan điểm và suy nghĩ của mình, nhưng nhìn những điều đang diễn ra, chúng ta liệu có đạt được tự do thực sự và quan trọng hơn, là tìm kiếm được hạnh phúc?
-
Mấy chục năm qua, phê bình luôn được coi là khâu yếu nhất của nền văn nghệ. Nhẹ thì cũng là chưa theo kịp sự phát triển của phong trào sáng tác, không cắt nghĩa được sự phức tạp của các hiện tượng văn nghệ…
-
Có thể đội tuyển Nhật Bản không vô địch World Cup 2018 nhưng các cổ động viên của họ đã vô địch trên khán đài khi để lại ấn tượng đẹp về ứng xử cũng như hành động dọn sạch rác khu vực ghế ngồi.
-
Là một nghề gắn với viết lách, chữ nghĩa nên không có gì lạ khi nhiều nhà báo viết sách. Nhưng bản chất nghề báo là công việc liên quan đến thông tin nên sách của nhà báo ngoài sự đa dạng còn có một đặc thù riêng là luôn gắn với dòng chảy của thời sự, nhất là dòng thời sự liên quan đến chuyên môn của từng người.
-
Tạo tác và sử dụng mặt nạ là nét văn hóa vẫn sống động ở vùng Eo biển Torres của Australia. Những kiến thức lịch sử chứa đựng bên trong khiến chúng được mang đi trưng bày khắp thế giới. Nhưng điều đáng nói còn là câu chuyện ứng xử với truyền thống nơi đây.
-
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao hơn nữa nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân trong việc chung tay xây dựng lễ hội; tăng cường công tác phối hợp với các tỉnh tham gia tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội Đền Hùng hằng năm.
-
Trước giá trị di sản và thách thức do biến tướng, thương mại hóa trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ, tứ phủ, series phim Mẹ Việt - Tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt đã chính thức ra mắt cuối tuần qua. Theo bà Đàm Lan, Chủ nhiệm dự án phim, mỗi thước phim là hành trình lắng đọng tâm thức, tìm về văn hóa truyền thống, tín ngưỡng nội sinh của dân tộc Việt.
-
Với những thay đổi về ưu đãi tuyển sinh, mùa tuyển sinh 2017-2018 số lượng học sinh, sinh viên thi vào ngành Âm nhạc dân tộc (ANDT) cũng tăng hơn những năm trước. Đây là tín hiệu mừng của sự thay đổi hợp lý ở khâu tuyển sinh cho các ngành “hiếm muộn”.
-
Nói đến nạn sách lậu, ai cũng biết vì đây là câu chuyện “xưa như Trái Đất.” Xong dường như câu chuyện xưa cũ này càng ngày càng dài, nội dung, tình tiết càng phức tạp và làm “phiền lòng” không chỉ cộng đồng yêu sách mà cả các cơ quan chức năng.
-
Tại hội thảo khoa học chuyên đề “Những tinh hoa sân khấu cải lương thể hiện qua các vai diễn về đề tài lịch sử” vừa tổ chức tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TPHCM, những nghệ sĩ, nhà giáo, nhà lý luận phê bình sân khấu kỳ cựu, đều có chung nhận định: “Cải lương không thể chết!”.
-
“Ký ức Hội An” - chương trình biểu diễn thực cảnh hoành tráng trên một sân khấu mới được xây dựng rất quy mô tại cồn bắp Cẩm Nam (cồn Ga Mi), sông Hoài, TP Hội An đang vấp phải phản ứng của người dân, nhà nghiên cứu và những người yêu mến phố cổ này. Một lần nữa, câu chuyện về xung đột giữa bảo tồn và phát triển lại được đặt ra, mà nguyên nhân chính là không tôn trọng văn hóa bản địa.
-
Khi nhắc tới sân khấu kịch, người ta thường nghĩ tới ánh hào quang, trang phục lộng lẫy và hóa trang cầu kỳ. Thực tế, nghệ thuật kịch có thể được ứng dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục, qua đó kích thích các khả năng tiềm ẩn của học sinh.
-
“Thời gian gần đây, việc xây dựng, trưng bày tượng, biểu tượng có nội dung và hình thức không phù hợp với văn hóa Việt Nam tại một số cơ quan, đơn vị, khu du lịch và địa điểm công cộng, tác động không tốt đến môi trường văn hóa, thị hiếu thẩm mỹ của cộng đồng và xã hội.”
-
Xả rác bừa bãi nơi công cộng; đua xe, lạng lách; văng tục, chửi thề; chen lấn, xô đẩy khi tham gia các dịch vụ công cộng; phá hoại, bôi bẩn các công trình công cộng;…là những hình ảnh xấu xí của không ít người trẻ hiện nay, và trở thành nỗi trăn trở của nhiều lãnh đạo TP HCM trong quá trình xây dựng nếp sống văn minh đô thị.
-
Các công trình nghệ thuật công cộng là thành phần không thể thiếu trong quy hoạch và kiến trúc của một đô thị hiện đại. Thế nhưng “ranh giới” trong quan điểm, nhận thức tạo hình mỹ thuật cùng với tâm lý sính ngoại đã ít nhiều làm không gian công cộng biến dạng.
-
Ai đó nói, thời buổi giờ chỉ có ngành du lịch tâm linh, hay kinh doanh tâm linh là ăn nên làm ra, bỏ ra một đồng tức khắc có bốn đồng chảy ngược vào túi. Mà là tiền tươi, thóc thật, là tiền sạch nói như ngôn ngữ thời thượng - đồng “tiền hữu cơ”.
-
Ngày nay bất kì sự sáng tạo nghệ thuật ở phân mảnh nào cũng bắt đầu bằng tiền và kết thúc bằng tiền theo quy luật thị trường.
-
Năm hết. Tết đến. Người ta đôi khi chạnh lòng nghĩ “nên làm gì?”.
-
Do đời người có hạn, không ai có thể “trường sinh bất tử” nên có thể nói “quỹ thời gian” mỗi con người có giá trị cao nhất. Thời gian quy định sự sống của con người, buộc mỗi người phải biết sống. Người biết sống chính là người biết “sống nhanh, sống chậm”.
-
Có những thứ sẽ dần trôi tuột theo năm tháng, guồng quay của cuộc sống hiện đại có thể đã làm biến đổi phần nào giá trị của Tết. Nhưng nếu biết lắng lại, nghĩ khác đi thì Tết dường như vẫn luôn vẹn nguyên trong tâm thức mỗi người.
.png)
.png)
