Có một “Tây Tiến” bằng văn xuôi

14:51 06/09/2019

Có một “Tây Tiến” trong thơ và cũng có một “Tây Tiến” bằng văn xuôi. Đó chính là những gì chứa đựng trong tập hồi ký “Đoàn binh Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng vừa được nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt bạn đọc. Tập hồi ký thuật lại sinh động và chi tiết quãng thời gian Quang Dũng tham gia đoàn quân Tây Tiến.

Phiên bản văn xuôi của “Tây Tiến”

Nói đến Quang Dũng là nói đến Tây Tiến. Điều này cũng dễ hiểu. Ông là tác giả bài thơ “Tây Tiến” nổi tiếng, một thành tựu của thơ ca kháng chiến nói riêng, thơ ca Việt Nam nói chung. Ông cũng là người trực tiếp tham gia binh đoàn Tây Tiến, để rồi trở thành một thành viên danh dự của đại gia đình những chiến binh năm xưa. Tất nhiên, nói đến Quang Dũng còn phải nói đến các mảng sáng tác khác của ông như văn xuôi, hội họa. Truyện và ký của ông đã được in thành nhiều tập sách và được đánh giá là “không thể trộn lẫn với bất cứ ai khác”. Nhà thơ Vũ Quần Phương đánh giá: “Quang Dũng đứng riêng một ốc đảo, đặc biệt với bài thơ “Tây Tiến”, ông không có điểm gì chung với những nhà thơ khác, ông đứng biệt lập như một hòn đảo giữa các nhà thơ kháng chiến”.

Nhà thơ Quang Dũng làm bài thơ “Tây Tiến” vào mùa xuân năm 1948 với cảm hứng mãnh liệt của một người trong cuộc. Ông đã làm bài thơ rất nhanh, để kịp đọc trong Đại hội toàn quân của Liên khu III ở Phù Lưu Chanh. Tuy nhiên, cảm xúc về “những ngày Tây Tiến” thì còn theo ông mãi, như một nỗi nhớ, một ám ảnh khôn nguôi. Năm 1952, ở Cổ Thành, nhà thơ đã hoàn thành tập hồi ký “Đoàn Võ trang tuyên truyền biên khu Lào - Việt”. Hơn là một phiên bản văn xuôi của bài thơ, tập hồi ký cho chúng ta biết thêm nhiều điều cụ thể về hoạt động của binh đoàn khi ấy, cũng như về các chiến sĩ Việt - Lào, những người cầm súng và cả những người cầm kèn trong Đoàn Võ trang tuyên truyền cùng tham gia vào sứ mạng giải phóng đất nước mình và nước bạn khỏi ách thực dân xâm lược…

Mục đích khi viết truyện này, như Quang Dũng viết trong “Mấy lời nói trước cùng độc giả”: “Tác giả chỉ hoài bão là người đọc sẽ thấy yêu quãng thời gian hoạt động của cái đơn vị ấy giữa những người dân giản dị, trong những khung cảnh muôn phần thay đổi của đất nước.

Với những anh em trong Đoàn Võ trang tuyên truyền Lào - Việt cũ mà nay hiện rải rác công tác trong khắp các liên khu, tác giả mong cuốn truyện nhỏ này sẽ nhắc chúng ta nhớ đến những kỷ niệm chiến đấu lúc ban đầu, những ngày sống gian khổ nhưng vui vui, những chịu đựng, những tình cảm đầu tiên nhưng chắc chắn đã là những nét vạch đường cho chúng ta vững bước mãi mãi.

Tác giả lại trân trọng mong những người bạn Lào đang chiến đấu coi cuốn truyện này như một cuốn sách chép ghi một kỷ niệm chung, kỷ niệm của chúng ta, những người cùng chung một mục đích: Chiến đấu để giải phóng dân tộc”.

Chân dung một Quang Dũng đa tài

Đồng đội, bạn bè, người thân - những người gần gũi nhất của nhà thơ từng được biết về tập hồi ký này. Hồi ký đã được trích dẫn một chương vào “Tuyển tập văn thơ Quang Dũng” và nó đã được nhắc đến không chỉ một lần trong những câu chuyện liên quan. Tập bản thảo được gia đình nhà thơ lưu giữ, đã đôi lần muốn công bố nhưng vì nhiều lý do nên chưa thực hiện. Đây là lần đầu tiên tập di cảo của nhà thơ Quang Dũng được xuất bản, nhằm đưa đến đông đảo bạn đọc nhân dịp 100 năm sinh của ông (1921 - 2021). Nhà xuất bản Kim Đồng chủ trương giữ nguyên văn bản của tác giả, chỉ sửa những chữ cho đúng với chính tả hiện hành.

Hồi ký “Đoàn binh Tây Tiến” cho chúng ta biết về việc thành lập Đoàn Võ trang tuyên truyền ngay từ những ngày đầu, với hạt nhân là một số chiến sĩ của Trung đoàn Thủ đô; nhiệm vụ Đoàn được giao; những việc Đoàn đã làm trong suốt những năm tháng gian lao mà hào hùng ấy. Đó là “làm nhiệm vụ đi tới những bản, những chòm, những mường của khu vực quân ta hoạt động để tuyên truyền chính sách Đoàn kết của Chính phủ, tuyên truyền ý chí kháng chiến của dân tộc, tuyên truyền cái tinh thần của quân đội Việt Nam”. Nó cũng cho chúng ta biết về sự tham gia của đoàn Nhạc binh nổi tiếng của nhạc trưởng Đinh Ngọc Liên trên mặt trận này. Đặc biệt, nó còn cho chúng ta biết về mối quan hệ gắn bó giữa bộ đội ta và bộ đội Lào, qua một Trung đội Pa thét Lào được cử tham gia vào Đoàn Võ trang Tuyên truyền Biên khu Lào - Việt.

Bên cạnh những cái thuộc về “vĩ mô” ấy, người đọc biết thêm nhiều điều về quãng thời gian nhà thơ Quang Dũng tham gia Đoàn Võ trang tuyên truyền, tiền thân của Binh đoàn Tây Tiến sau này. Ở đó hiển hiện một chân dung Quang Dũng đa tài, tận tụy với công việc qua nhân vật Trần Quang, người Đại đội trưởng vệ binh trí thức, làm công tác tuyên truyền, vận động bà con bằng những vần thơ, bức vẽ của mình, đem tiếng nói của kháng chiến đến với đồng bào các dân tộc sống trên những triền núi cao ngất… Đó còn là thi sĩ hào hoa “đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”, với những trang viết tuyệt đẹp miêu tả cảnh sắc thiên nhiên, núi rừng trên đất nước ta và cả nước bạn Lào.

Sau gần bảy mươi năm, tập hồi ký của nhà thơ - chiến sĩ Quang Dũng về đoàn quân Tây Tiến năm xưa giờ đã trở thành những tư liệu văn nghệ và lịch sử vô giá, đóng góp vào di sản văn nghệ kháng chiến nước nhà.

Theo Hà Linh Ngọc - ĐBND
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode
Bình luận (0)
Bạn đọc nhiều
Xem thêm
Bạn đọc nhiều