90 chân dung văn hóa qua “đôi mắt xanh” của GS Phong Lê
Trong thời gian gần 60 năm nghiên cứu, bằng “đôi mắt xanh” của mình, GS Phong Lê đã dày công khắc họa 90 chân dung văn hóa - văn chương Việt Nam.
GS Phong Lê. Ảnh: IT.
90 chân dung nhân vật nổi tiếng được sắp xếp theo thứ tự năm sinh và thời đại, từ những tên tuổi lớn như Chu Văn An, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát... đến những gương mặt văn hóa, văn chương nổi bật của thế kỷ 20.
Hành trình văn hóa trong 800 trang sách
GS Phong Lê (nguyên Viện trưởng Viện Văn học) là một tên tuổi lớn, tác giả của 15 cuốn sách in riêng và chủ biên trên 20 công trình tập thể về chuyên ngành văn học Việt Nam hiện đại. Ông được phong hàm giáo sư năm 1991, từng giữ chức Tổng Biên tập tạp chí Văn học. Ngoài ra, ông còn là một nhà nghiên cứu, phê bình văn học xuất sắc, từng vinh dự được trao Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ năm 2005.
Ở vào tuổi xưa nay hiếm, nhưng GS Phong Lê vẫn lao động miệt mài với niềm đam mê văn chương theo cách mãnh liệt. Ông cũng vừa cho ra mắt tuyển tập “90 chân dung văn hóa, văn chương Việt”. Cuốn sách có dung lượng lớn với hơn 800 trang viết, do Nhà xuất bản Trẻ phát hành.
Tác giả sắp xếp các chân dung với những tên tuổi làm nên bước chuyển lớn trong văn học trung đại và hiện đại như Chu Văn An, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Cao Bá Quát... Mỗi nhân vật được khắc họa không chỉ cho thấy phong cách riêng, đóng góp của mỗi cá nhân, mà còn tạo nên cái nhìn tổng thể về hành trình văn hóa dân tộc.
90 chân dung qua “đôi mắt xanh” của GS Phong Lê không đơn giản như lược tả, cũng không hoàn toàn là “tổng kết” lại cuộc đời họ bằng những tư liệu suông. Với kinh nghiệm qua gần 60 năm làm nghiên cứu, GS Phong Lê được ví như bậc trưởng thượng trong làng văn nhân.
Với lối viết như kể, mỗi chân dung hiện ra đầy kỳ thú. Do vậy, cho dù đã có nhiều người viết về Chu Văn An, nhưng qua ngòi bút của GS Phong Lê, người đọc thấy nổi bật ở khí phách và nhân cách của một nhà Nho điển hình. Qua nhân cách và khí phách ấy, chân dung một người thầy giản dị và vĩ đại hiện ra.
Thế nào là giản dị và vì sao lại trở nên vĩ đại? Đó là câu hỏi không dễ trả lời, nhất là với mỗi nhân vật. Nhưng sự giản dị - giống như một chân lý, trở thành nền tảng của sự vĩ đại, khi một con người bình thường bằng da bằng thịt biết đặt bản thân cùng nỗi thống khổ của người khác.
Hay như về Nguyễn Du, đến nay đã quá nhiều bài viết nhưng Phong Lê vẫn dành hẳn hai bài và cho rằng vậy là vừa đủ. “Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều” cùng “Một định vị về Nguyễn Du cho hôm nay và mãi mãi” chính là hai phương diện “chốt lại” giá trị của đại thi hào trong lòng lịch sử dân tộc.
Bìa sách vừa ra mắt về 90 chân dung văn hóa, văn chương Việt.
90 chân dung - mỗi người một vẻ
Các nhân vật, tác phẩm văn chương mà GS Phong Lê theo đuổi trong suốt hành trình nghiên cứu như Nam Cao, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Quang Dũng, Đoàn Phú Tứ… Ở đó, mỗi nhà văn được nhìn nhận thấu đáo, công tâm cho người đọc thấy tài năng, tầm vóc của các nhà văn lớn.
Đặc biệt, trên tinh thần “đem cái riêng của mình trình hiện nơi cái chung”, có thể còn những chỗ chưa đồng thuận, nhưng cứ xem những nhân vật mà tác giả đã chọn: Trương Vĩnh Ký – Cuốn sổ bình sanh công với tội, Nguyễn Văn Vĩnh trong buổi đầu nền văn chương quốc ngữ, Tản Đà với nhu cầu canh tân văn học, kịch tác gia và ông chủ xuất bản Vũ Đình Long, Nhất Linh Nguyễn Tường Tam - người sáng lập và chủ soái Tự Lực văn đoàn, Nguyễn Tuân - người đến được cái đẹp và cái thật, Trần Dần trước và sau bài thơ Nhất Định Thắng... có thể thấy những gì tác giả trình bày có sức hấp dẫn kỳ lạ và chưa từng thấy ở đâu khác.
Với những hiện tượng văn chương nổi bật trên văn đàn hiện đại, GS Phong Lê luôn đưa ra những nhận xét kịp thời, đúng và rất trúng. Khi nhà văn Nguyễn Huy Thiệp ra mắt bộ ba tác phẩm lịch sử, GS Phong Lê viết: “Ý kiến đánh giá có khác nhau, đối lập nhau gay gắt thế nào, chê và khen ở mức cực đoan, điều đó không phủ nhận, thậm chí càng khẳng định “hiện tượng” Nguyễn Huy Thiệp… Phá cái thế im lặng, trầm trệ, lủi thủi”.
Về nhà văn Bảo Ninh, GS Phong Lê đề cập “cái mà chỉ những giá trị văn chương đích thực mới có thể tạo được. Chính cái đó, giá trị thanh lọc và tẩy rửa mới là cái làm cho “Nỗi buồn chiến tranh” tìm được lẽ tồn tại và sự sống đích thực trong lòng người, ở bất cứ nơi đâu và bất cứ thời nào”.
Ông nhận xét về văn chương của tác giả Nguyễn Nhật Ánh là giữa cái ác, cái giả đang bủa vây hôm nay, ta vẫn có lòng tin. Cái thiện, cái tốt, cái đẹp vẫn có trong cuộc đời, và trong quan hệ giữa con người, khơi dậy lòng khao khát sống tử tế, sống vì người khác.
Viết về Hồ Dzếnh, GS Phong Lê tỉ mẩn rằng: “Ông lại nhắc nhở ta biết sống chăm chút hơn, nhân hậu hơn với những gì thân thiết, và cả những gì còn xa lạ hoặc ngang trái trong vận hành đầy vất vả của cuộc đời, cả trong sự tự quên mình đi”.
Tuyển tập “90 chân dung văn hóa, văn chương Việt” là 90 tài nhân, dù “mỗi người một vẻ”, nhưng tất cả đều tỏ rõ khí cốt tài hoa, phong cách, tâm huyết. Qua 90 chân dung văn hóa, người ta thấy chân dung thứ 91 ẩn mình dưới những trang viết tinh tế - chân dung GS Phong Lê.
Theo Trần Hòa - GD&TĐ
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Ở sách mới, Phan Triều Hải nhớ về thành phố gắn chặt với ký ức tuổi thơ, còn Du Tử Lê hoài niệm những thanh âm của phòng trà xưa.
-
Những quê hương trên trái đất này đều là nhỏ bé như những dấu chấm trên bản đồ, nhưng trong tim mỗi người, chúng mãi thôi thúc họ tìm về những kỷ niệm ấu thơ, về gia đình, về tình yêu đầu đời. Đó là những câu chuyện được chia sẻ tại buổi giao lưu giới thiệu sách “Những quê hương bé nhỏ: Congo, Burundi, Thuỵ Sĩ và Việt Nam” tối ngày 18/7, tại Hà Nội.
-
Từng bùng phát mạnh mẽ vào khoảng cuối năm 2015 đến 2016, năm 2017 bắt đầu suy thoái, nhưng bất ngờ, vào những ngày giữa năm 2018, hai đề tài du ký và lịch sử bất chợt trở lại thị trường sách trong nước.
-
Chưa bao giờ văn học trẻ lại vươn mình mạnh mẽ, trong đó phần nhiều là những cây bút trẻ với những cuốn sách tản mạn, tùy bút, tản văn, truyện ngắn. Nhiều tác giả trẻ rất có ý thức xây dựng hình ảnh cá nhân, duy trì sức nóng tên tuổi của mình và những cuốn sách.
-
Năm nay, thi sĩ Phan Vũ đã bước qua tuổi 92, và là nhân vật cao niên nhất trong làng thơ còn tại thế. Thi sĩ Phan Vũ tài hoa và đào hoa, nên sự thăng trầm của cuộc đời ông gần như không tránh khỏi.
-
Đọc sách của Bùi Nguyễn Trường Kiên, bạn đọc thấy rất nhiều bi kịch cuộc đời, các nhân vật chính hoặc là trẻ mồ côi, hoặc là những đứa bé bị bỏ rơi, thậm chí ngay cả các nhân vật phụ hoàn cảnh cũng không khá hơn.
-
Nhân dịp ngày Gia đình Việt Nam 28/6, cuốn sách Cùng con đi qua tuổi teen của hai tác giả Chu Hồng Vân và Vũ Thu Hà được ra mắt. Cuốn sách Cùng con đi qua tuổi teen tập hợp những câu chuyện chân thực, những tình huống sinh động mà cha mẹ nào hẳn cũng từng thấy mình phải đối mặt.
-
"Trở về từ cõi sáng", "Mật mã sự sống", "Trải nghiệm cận tử" góp phần để độc giả khám phá ý nghĩa cuộc sống.
-
Trong những năm trở lại đây, tự truyện – một trào lưu không mới nhưng vẫn bùng lên như một “cơn lốc” và được nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng ưa chuộng. Cùng với những thông điệp khác nhau mà mỗi cuốn tự truyện đem lại cho bản thân người viết và các độc giả, không ít cuốn lại như “con dao hai lưỡi” kéo theo những scandal ồn ào to nhỏ, khiến những người được nhắc tên trong sách tổn thương, khiến độc giả thất vọng, bị “sốc”...
-
Lễ trao Giải thưởng Văn học sông Mekong lần thứ 9 được Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức trang trọng ngày 15/6, tại Hà Nội.
-
Tác giả Lê Bá Thự tái hiện cuộc sống quê ông ở thế kỷ trước với cảnh bắt tôm, bắt cá, làm ruộng, chăn trâu...
-
Trong lịch sử dân tộc Việt, bên cạnh các bậc anh hùng, tráng sĩ, không thể không nhớ đến Nữ đô đốc Bùi Thị Xuân, Học sĩ Nguyễn Thị Lộ...
-
Tiểu thuyết tâm lý xã hội đầu tiên của văn đàn Việt Nam thế kỷ 20 từng một thời gây tranh cãi về giá trị thuần phong mỹ tục.
-
"Thần thoại Hy Lạp", "Một nhận thức về văn hóa Việt Nam" là hai trong ba tác phẩm sẽ ra mắt độc giả vào cuối tháng 5.
-
Người xưa có câu rất thấu lý: “Khôn văn điếu, dại văn bia”, tôi nhớ đại khái, không hiểu có sai chữ nào không.
-
12 truyện ngắn được viết từ Torino (Italy), trong niềm hoài cảm về Sài Gòn - nơi tác giả sinh ra và lớn lên.
-
Vào mùa hè năm nay, Nhà xuất bản Phụ nữ xin trân trọng giới thiệu đến quý độc giả bộ tiểu thuyết “Thiên nhạc” của nữ tác giả Trường An - một áng văn độc đáo thấm đẫm tinh thần Phật giáo của nước nhà.
-
Thời gian qua, nhiều nhà văn đã mạnh dạn “hoài cổ” với những truyện, tiểu thuyết lịch sử - đề tài thường không dễ, bởi nhìn người xưa, việc xưa qua lăng kính ngày nay, nếu không khéo sẽ có những ý kiến trái chiều.
-
Ngày 24/4, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Nam Định tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ Nguyễn Bính (1918-2018).
-
Xưa nay hiếm có những người trong làng văn mà giỏi võ, trong làng võ lại viết văn hay. Chính vì thế, khi nhà văn múa võ và võ sư viết sách thường gây nên những “cơn sốt” thu hút sự chú ý của nhiều người.
.png)
.png)
