“Những người bạn Cố đô Huế” đang về lại Huế
Năm 2013, kỷ niệm 100 năm ra đời (1913-2013) của Hội những người bạn Huế xưa hay cũng gọi Hội Đô Thành Hiếu Cổ (Association des Amis du Vieux Huế). Đối với một người nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế thì sự kiện 100 năm ra đời của Hội những người bạn Huế xưa là hấp dẫn nhất. Nhưng sự kiện này đã được UB Văn hóa Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức vào tháng 9/2010 tại Huế một Hội thảo Khoa học với nội dung Thân thế và sự nghiệp của Léopold Michel Cadière.
Jean Cousso tặng CD-Rom tài liệu lịch sử văn hóa Huế cho Nguyễn Đắc Xuân (Ảnh TL của NĐX)
Bài viết nầy viết về chuyện Albert Sallet với tư liệu lịch sử văn hóa Huế đang được lưu giữ bên Pháp. Bác sĩ A.Sallet là chồng bà Emélie em rể ông chủ khách sạn Morin hồi đầu thế kỷ XX. Ông là nhân vật quan trọng thứ hai (sau L.Cadière) trong việc sáng lập và điều hành Hội và Tập san Hội những người bạn Huế xưa (Association et Bulletin des Amis du Vieux Hué, AAVH & BAVH) tồn tại đến 30 năm (1914-1944), đóng góp cho Huế một khối lượng tư liệu văn hóa lịch sử vô tiền khoán hậu (Nhà Xuất bản Thuận Hoá đã dịch và in gần xong).
Khoảng đầu những năm ba mươi thế kỷ trước, không hiểu vì sao A.Sallet bị thực dân trục xuất về Pháp. Vì thương yêu Cố đô Huế, ông mang theo toàn bộ tư liệu còn giữ trong Tòa soạn BAVH về Pháp. Ông làm đại diện cho BAVH tại Pháp cho đến ngày BAVH ngưng xuất bản vì chiến tranh (1944). Ông không có con trai, sau khi ông mất, toàn bộ tủ tư liệu vô giá của ông chia cho các bà con gái. Các bà cháu ngoại của dòng họ Morin giữ số tư liệu đó làm kỷ niệm của người cha tận tình với văn hóa lịch sử Việt Nam. Tưởng chuyện đời chỉ đến thế. Không ngờ A.Sallet có một người cháu ngoại tên là Jean Cousso rất kính phục sự nghiệp văn hóa của ông ngoại. Cousso đã bỏ ra hàng chục năm đi sưu tập, quy tụ toàn bộ sách vở tài liệu của A.Sallet và do Sallet trước tác về nhà mình. Ngoài ra ông cũng sưu tập được nhiều tư liệu quý khác do con cháu các thành viên của Hội những người bạn Huế xưa còn lưu giữ ở Pháp. Cousso đã sắp xếp theo đề mục, tóm tắt tất cảc sách vở tài liệu của ông ngoại để lại gồm sách, báo chí, tập gấp (brochure), bản đồ, sách hướng dẫn và đặc biệt là những tài liệu đánh máy, chép tay của các làng xã điều tra theo yêu cầu của BAVH mà BAVH chưa có dịp dùng đến.
Tôi biết được những thông tin trên qua một mối quan hệ rất tình cờ. Đầu những năm 90 của thế kỷ trước, Khách sạn Morin (lúc còn trực thuộc Văn phòng Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế) nhờ tôi hướng dẫn cho một người Pháp đi thăm mộ linh mục Léopold Cadière ở Kim Long và tìm thăm gia đình hậu duệ của cụ Nguyễn Đình Hòe – một quan lại triều Nguyễn, có dạy Pháp văn tại Trường Quốc Học và Trường Hậu Bổ, cộng tác viên của tập san BAVH ở Huế.
Người khách Pháp ấy chính là Jean Cousso. Ông Cousso nhỏ con, rất bình dân, nhờ tôi vừa làm người hướng dẫn vừa làm xe ôm chở ông đi các nơi. Qua chuyến phục vụ ấy tôi biết ông là cháu ngoại của em ông chủ nhà hàng Khách sạn Morin cũ ở Huế. Và, Jean Cousso hết sức bất ngờ biết ba tôi là ông Nguyễn Đắc Vy từng làm kế toán (comptable) cho gia đình anh em Morin. Từ đó hai chúng tôi trở nên thân nhau. Năm 1996, tôi sang Pháp, vợ chồng ông đang ở một tỉnh cực nam nước Pháp cũng lên Paris thăm tôi và tâm sự với tôi về chuyện ông đã vận động lập lại Hội những người bạn Huế xưa thành công và gọi là Hội những người bạn Huế xưa mới (Nouvelle Association des Amis du Vieux Hué, NAAVH) và ông đang nghiên cứu sắp xếp, hệ thống hóa tủ tư liệu quý hiếm của A. Sallet để lại. Tôi rất tâm đắc và chúc ông thành công hơn nữa.
Qua thông tin của Jean Cousso và qua cuốn sách Một trăm năm Khách sạn Sàigòn Morin Huế (KS Sàigòn Morin, Huế 2000) do tôi biên soạn, các hậu duệ của ông chủ Nhà hàng Khách sạn Morin cũ trong chuyến về Huế chuẩn bị kỷ niệm 100 năm ra đời của của Khách sạn Morin Huế (1901-2001) đã về tận làng Dã Lê xã Thủy Vân, Hương Thủy thăm thân sinh của tôi. Đây là một kỷ niệm vui trước ngày thân sinh tôi qua đời vào tháng 3/2001.
Biết tôi thân thiết với đề tài triều Nguyễn và Huế xưa, Jean Cousso đã tặng tôi một bản sao Catalogue về tủ sách của A.Sallet. Đây là một bản tóm tắt (sommaire) hết sức giá trị. Một đề mục trong Catalogue chỉ viết từ 1 đến 4 dòng, riêng phần I đã có đến một ngàn đề mục, chứa đầy 130 trang giấy A4, hết sức quý giá đối với các nhà nghiên cứu.
Cũng do sự vận động nhiệt tình của ông và của Hội những người bạn Huế xưa mới nhiều tổ chức văn hóa ở Pháp đã ra sức giúp ông. Ông đã số hóa được toàn bộ tủ sách, hình ảnh văn hóa lịch sử của A. Sallet vào đĩa CD-ROM. Cuối năm 2009, Jean Cousso về Huế, ông ghé thăm và tặng tôi một bản sao đĩa CD-ROM ấy.
Qua Catalogue và đĩa CD-Rom của Jean Cousso, tôi có được thêm nhiều tài liệu quý hiếm, ví dụ như bài thơ viết bằng chữ quốc ngữ của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Huy tặng Bệnh viện Trung ương Huế hồi đầu thế kỷ XX, hình ảnh sinh hoạt ở Bệnh viện Trung ương những năm mới thành lập, ảnh của Hoàng hậu Nam Phương và các con ở Đà Lạt trước khi bà sang Pháp (1947), nhiều toa thuốc Nam, nhiều sưu tập cây cỏ dùng làm thuốc Nam ở miền Trung. Nhờ có tài liệu của Jean Couso cung cấp, tôi đã hoàn thành được phản biện tham luận Cuộc đời của Linh mục Léopold Cadière do Linh mục Gerard Moussay viết, trình bày trong Hội thảo Khoa học “Thân thế và sự nghiệp của Léopold Cadière” tổ chức hồi đầu tháng 9/2010 tại Huế v.v…
Hàng chục năm qua, Jean Cousso không ngừng vận động chính quyền Thừa Thiên Huế giúp ông một cơ sở tại Huế để ông đem toàn bộ tủ tư liệu của A.Sallet về lưu giữ và phục vụ các nhà nghiên cứu và bạn đọc Việt Nam. Nhưng lúc ấy địa phương chưa có đủ điều kiện về vật chất và kỹ thuật để tiếp nhận nên nguyện vọng của người cháu ngoại của Bác sĩ Albert Sallet chưa có cơ duyên thành sự thật.
Nhưng rồi chuyện gì đến cũng đã đến. Năm 2012 vừa qua, lãnh đạo TP Huế quyết định dành hai tòa nhà xây dựng từ thời Pháp mang số 23-25 Lê Lợi trên khu đất rộng 6.000m2 bên bờ nam sông Hương- lâu nay dùng làm Trụ sở UBND thành phố- làm trụ sở Bảo tàng Văn hóa Huế. Đồng thời, lãnh đạo TP Huế cũng ra Quyết định bổ nhiệm ông Huỳnh Đình Kết, giữ chức Giám đốc và bà Phạm Thị Quỳnh Dao, giữ chức Phó Giám đốc Bảo tàng Văn hóa Huế.
Được sự đồng ý của cấp trên, Bảo tàng Văn hóa Huế đã cùng với Hội những người bạn Huế xưa mới (NAAVH) tại Pháp do Jean Cousso làm Chủ tịch trao đổi về ước muốn của ông Chủ tịch và NAAVH đưa toàn bộ tủ tư liệu của Albert Sallet về lưu giữ và phục vụ bạn đọc Việt Nam. Sau một thời gian trao đổi bàn bạc, Bảo tàng Văn hóa Huế sẽ dành một không gian thích hợp trong hai tòa nhà của Bảo tàng Văn hóa Huế để lưu giữ tủ tư liệu của Albert Sallet theo yêu cầu của ông Jean Cousso và NAAVH.
Những người bạn cũ của Cố đô Huế đang về lại Huế. Tôi tin rằng nhiều người yêu Huế, nhiều nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế ở trong và ngoài nước sẽ đồng hành với NAAVH gởi những sách vở tài liệu quý về lịch sử văn hóa Huế về lưu giữ ở Bảo tàng Văn hóa Huế. Đây là một biểu hiện thành công của Bảo tàng Văn hóa Huế và các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế.
Theo Nguyễn Đắc Xuân (Báo thừa Thiên Huế)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Gần đây có một bộ tranh chân dung của các vua triều Nguyễn được vẽ mới và phổ biến, thu hút được nhiều sự chú ý của người xem. Nếu chỉ thưởng thức các bức vẽ này như những ảnh vui mắt, đầy mầu sắc thì được.
-
Vua Gia Long lên ngôi năm 1802 và qua đời năm 1820, thọ 57 tuổi. Trong tập Ngự dược nhật ký của châu bản triều Nguyễn, cho thấy những năm cuối đời nhà vua đã mắc bệnh nan y và các ngự y đã phải vất vả để điều trị.
-
“Toàn bộ cuốn sách làm bằng bạc mạ vàng, chỉ có 5 tờ (10 trang) nhưng nặng tới 7 ký, xuất hiện vào thời vua Thiệu Trị (1846), có kích cỡ 14×23 cm..."
-
Khi nói Huế rặt, tôi muốn kể chuyện chỉ có Huế mới có, không lẫn vào đâu được ...
-
Phó giáo sư, Nhà giáo nhân dân Trần Thanh Đạm vừa qua đời lúc 8g15 ngày 2-11 (nhằm ngày 21 tháng 9 Ất Mùi), hưởng thọ 84 tuổi.
-
Đang những ngày mưa ở Huế tháng 10 này, lại nhắc đến mưa Huế, liệu đây có phải là đặc sản của Huế của mùa thu Huế, nhưng Huế làm gì có mùa thu? Hay là mùa thu Huế quá ngắn đến mức nhiều người không kịp nhận ra...?
-
Chiều 30-10, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thừa Thiên - Huế phối hợp Hội Khoa học Lịch sử tỉnh và Công ty CP Du lịch và Tiếp thị Giao thông vận tải Việt Nam (Vietravel) tổ chức Hội thảo khoa học “Cung điện Đan Dương thời Tây Sơn tại Huế” diễn ra tại Hội trường UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế.
-
Di tích Tam Tòa nằm ở góc đông nam bên trong Kinh thành cách bờ bắc sông Hương 300m về phía nam, qua cửa Thượng Tứ. Khu di tích Tam Toà toạ lạc tại số 23 đường Tống Duy Tân, phường Thuận Thành, thành phố Huế.
-
Từ năm 2012 đến nay, Hội Đông y Thừa Thiên-Huế đã tiếp cận và giải mã kho tư liệu châu bản triều Nguyễn đang được lưu trữ tại Trung tâm lưu trữ quốc gia 1 (Hà Nội).
-
Xứ Huế không chỉ có các công trình lăng tẩm cổ kính mà còn được thiên nhiên ưu đãi ban cho sự hùng vĩ. Nổi bật trong đó là đầm Lập An với vẻ đẹp say đắm lòng người.
-
Để có thể lực cường tráng, chăn gối viên mãn, ngoài thuốc men tẩm bổ, Minh Mạng còn rèn luyện sức khỏe bằng phương pháp mà ngày nay rất phổ biến.
-
Hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (Thừa Thiên-Huế) không chỉ là hệ thủy vực nước lợ lớn nhất Đông Nam Á mà nơi đây còn có những câu chuyện đầy kỳ bí được ghi chép hoặc truyền miệng từ xa xưa.
-
Đề cao vai trò cũng như trách nhiệm của người phụ nữ trong gia đình cũng như trong xã hội, lần đầu tiên tại Huế, cũng là lần đầu tiên ở nước ta, có một tổ chức giáo dục đã nêu rõ quan điểm, lập trường, bảo vệ quyền của người phụ nữ: trường Nữ Công học hội.
-
Ít người biết tượng “ông già Bến Ngự” Phan Bội Châu bên bờ sông Hương (Huế) lại có liên quan đến nhạc sĩ tài hoa Trịnh Công Sơn.
-
Chiều ngày 19/10, Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã phối hợp với Tạp chí Sông Hương tổ chức buổi giới thiệu hai cuốn sách “Em còn gì sau chiến tranh” và “Biến cố 182010” của nhà văn Hà Khánh Linh.
-
Ngày kinh đô Huế thất thủ (5/7/1885), không những hàng vạn thần dân bị sát hại mà vô số cổ vật triều đình cũng bị cướp đi, kể cả ống đựng tăm xỉa răng.
-
Sau hơn 140 năm tồn tại, nhà Nguyễn đã để lại cả kho tàng cổ vật, làm nên phần hồn của di sản văn hóa Huế ngày nay.
-
Chuyên đề Phê bình Nữ quyền là một cố gắng của Ban biên tập nhằm giới thiệu những nét phác thảo ban đầu: “Người viết nữ, giới tính và trang giấy trắng” (Đoàn Huyến) đề cập Cái bẫy giới tính - giới tính như một cái bẫy êm ái - đã làm hạn chế sức sáng tạo; vậy phải thoát khỏi cái bẫy đó như thế nào? Và có đủ cam đảm để tự “khánh thành mình” như một trang giấy trắng, mà ở đó cô đơn và tự do là những xung lực lạ kỳ để chủ thể sáng tạo có thể thăng hoa? “Những khúc quành của văn học nữ Việt Nam đương đại” (Đoàn Ánh Dương) dẫn dắt bạn đọc đi theo hành trình văn học nữ Việt Nam từ sau 1975 đến nay; xác định những khúc quành: từ sự quy chiếu của diễn ngôn dân tộc qua diễn ngôn dân sự đến diễn ngôn đặt nền tảng ở nhìn nhận về tính cá thể.
-
Trong hành trình tìm kiếm và quảng bá những điểm đến hấp dẫn của Việt Nam, bằng những phương pháp so sánh, đối chiếu và bình chọn của các đơn vị du lịch, cộng đồng Kỷ lục gia Việt Nam, du khách trong cả nước. Vừa qua, Tổ chức kỷ lục Việt Nam đã công bố Top 45 điểm đến hấp dẫn nhất ở Việt Nam, trong đó Thừa Thiên Huế vinh dự có 6/45 điểm đến du lịch hấp dẫn được bình chọn.
-
Huế đã trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử. Ca Huế không chỉ phản ánh dòng chảy lịch sử, di sản này còn là quá trình tinh chế vốn văn hóa dân gian có nguồn gốc từ cội nguồn dân tộc Việt hỗn dung với văn hóa bản địa tạo nên một âm sắc Huế, rất riêng.
.png)
.png)
