“Những người bạn Cố đô Huế” đang về lại Huế
Năm 2013, kỷ niệm 100 năm ra đời (1913-2013) của Hội những người bạn Huế xưa hay cũng gọi Hội Đô Thành Hiếu Cổ (Association des Amis du Vieux Huế). Đối với một người nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế thì sự kiện 100 năm ra đời của Hội những người bạn Huế xưa là hấp dẫn nhất. Nhưng sự kiện này đã được UB Văn hóa Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức vào tháng 9/2010 tại Huế một Hội thảo Khoa học với nội dung Thân thế và sự nghiệp của Léopold Michel Cadière.
Jean Cousso tặng CD-Rom tài liệu lịch sử văn hóa Huế cho Nguyễn Đắc Xuân (Ảnh TL của NĐX)
Bài viết nầy viết về chuyện Albert Sallet với tư liệu lịch sử văn hóa Huế đang được lưu giữ bên Pháp. Bác sĩ A.Sallet là chồng bà Emélie em rể ông chủ khách sạn Morin hồi đầu thế kỷ XX. Ông là nhân vật quan trọng thứ hai (sau L.Cadière) trong việc sáng lập và điều hành Hội và Tập san Hội những người bạn Huế xưa (Association et Bulletin des Amis du Vieux Hué, AAVH & BAVH) tồn tại đến 30 năm (1914-1944), đóng góp cho Huế một khối lượng tư liệu văn hóa lịch sử vô tiền khoán hậu (Nhà Xuất bản Thuận Hoá đã dịch và in gần xong).
Khoảng đầu những năm ba mươi thế kỷ trước, không hiểu vì sao A.Sallet bị thực dân trục xuất về Pháp. Vì thương yêu Cố đô Huế, ông mang theo toàn bộ tư liệu còn giữ trong Tòa soạn BAVH về Pháp. Ông làm đại diện cho BAVH tại Pháp cho đến ngày BAVH ngưng xuất bản vì chiến tranh (1944). Ông không có con trai, sau khi ông mất, toàn bộ tủ tư liệu vô giá của ông chia cho các bà con gái. Các bà cháu ngoại của dòng họ Morin giữ số tư liệu đó làm kỷ niệm của người cha tận tình với văn hóa lịch sử Việt Nam. Tưởng chuyện đời chỉ đến thế. Không ngờ A.Sallet có một người cháu ngoại tên là Jean Cousso rất kính phục sự nghiệp văn hóa của ông ngoại. Cousso đã bỏ ra hàng chục năm đi sưu tập, quy tụ toàn bộ sách vở tài liệu của A.Sallet và do Sallet trước tác về nhà mình. Ngoài ra ông cũng sưu tập được nhiều tư liệu quý khác do con cháu các thành viên của Hội những người bạn Huế xưa còn lưu giữ ở Pháp. Cousso đã sắp xếp theo đề mục, tóm tắt tất cảc sách vở tài liệu của ông ngoại để lại gồm sách, báo chí, tập gấp (brochure), bản đồ, sách hướng dẫn và đặc biệt là những tài liệu đánh máy, chép tay của các làng xã điều tra theo yêu cầu của BAVH mà BAVH chưa có dịp dùng đến.
Tôi biết được những thông tin trên qua một mối quan hệ rất tình cờ. Đầu những năm 90 của thế kỷ trước, Khách sạn Morin (lúc còn trực thuộc Văn phòng Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế) nhờ tôi hướng dẫn cho một người Pháp đi thăm mộ linh mục Léopold Cadière ở Kim Long và tìm thăm gia đình hậu duệ của cụ Nguyễn Đình Hòe – một quan lại triều Nguyễn, có dạy Pháp văn tại Trường Quốc Học và Trường Hậu Bổ, cộng tác viên của tập san BAVH ở Huế.
Người khách Pháp ấy chính là Jean Cousso. Ông Cousso nhỏ con, rất bình dân, nhờ tôi vừa làm người hướng dẫn vừa làm xe ôm chở ông đi các nơi. Qua chuyến phục vụ ấy tôi biết ông là cháu ngoại của em ông chủ nhà hàng Khách sạn Morin cũ ở Huế. Và, Jean Cousso hết sức bất ngờ biết ba tôi là ông Nguyễn Đắc Vy từng làm kế toán (comptable) cho gia đình anh em Morin. Từ đó hai chúng tôi trở nên thân nhau. Năm 1996, tôi sang Pháp, vợ chồng ông đang ở một tỉnh cực nam nước Pháp cũng lên Paris thăm tôi và tâm sự với tôi về chuyện ông đã vận động lập lại Hội những người bạn Huế xưa thành công và gọi là Hội những người bạn Huế xưa mới (Nouvelle Association des Amis du Vieux Hué, NAAVH) và ông đang nghiên cứu sắp xếp, hệ thống hóa tủ tư liệu quý hiếm của A. Sallet để lại. Tôi rất tâm đắc và chúc ông thành công hơn nữa.
Qua thông tin của Jean Cousso và qua cuốn sách Một trăm năm Khách sạn Sàigòn Morin Huế (KS Sàigòn Morin, Huế 2000) do tôi biên soạn, các hậu duệ của ông chủ Nhà hàng Khách sạn Morin cũ trong chuyến về Huế chuẩn bị kỷ niệm 100 năm ra đời của của Khách sạn Morin Huế (1901-2001) đã về tận làng Dã Lê xã Thủy Vân, Hương Thủy thăm thân sinh của tôi. Đây là một kỷ niệm vui trước ngày thân sinh tôi qua đời vào tháng 3/2001.
Biết tôi thân thiết với đề tài triều Nguyễn và Huế xưa, Jean Cousso đã tặng tôi một bản sao Catalogue về tủ sách của A.Sallet. Đây là một bản tóm tắt (sommaire) hết sức giá trị. Một đề mục trong Catalogue chỉ viết từ 1 đến 4 dòng, riêng phần I đã có đến một ngàn đề mục, chứa đầy 130 trang giấy A4, hết sức quý giá đối với các nhà nghiên cứu.
Cũng do sự vận động nhiệt tình của ông và của Hội những người bạn Huế xưa mới nhiều tổ chức văn hóa ở Pháp đã ra sức giúp ông. Ông đã số hóa được toàn bộ tủ sách, hình ảnh văn hóa lịch sử của A. Sallet vào đĩa CD-ROM. Cuối năm 2009, Jean Cousso về Huế, ông ghé thăm và tặng tôi một bản sao đĩa CD-ROM ấy.
Qua Catalogue và đĩa CD-Rom của Jean Cousso, tôi có được thêm nhiều tài liệu quý hiếm, ví dụ như bài thơ viết bằng chữ quốc ngữ của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Huy tặng Bệnh viện Trung ương Huế hồi đầu thế kỷ XX, hình ảnh sinh hoạt ở Bệnh viện Trung ương những năm mới thành lập, ảnh của Hoàng hậu Nam Phương và các con ở Đà Lạt trước khi bà sang Pháp (1947), nhiều toa thuốc Nam, nhiều sưu tập cây cỏ dùng làm thuốc Nam ở miền Trung. Nhờ có tài liệu của Jean Couso cung cấp, tôi đã hoàn thành được phản biện tham luận Cuộc đời của Linh mục Léopold Cadière do Linh mục Gerard Moussay viết, trình bày trong Hội thảo Khoa học “Thân thế và sự nghiệp của Léopold Cadière” tổ chức hồi đầu tháng 9/2010 tại Huế v.v…
Hàng chục năm qua, Jean Cousso không ngừng vận động chính quyền Thừa Thiên Huế giúp ông một cơ sở tại Huế để ông đem toàn bộ tủ tư liệu của A.Sallet về lưu giữ và phục vụ các nhà nghiên cứu và bạn đọc Việt Nam. Nhưng lúc ấy địa phương chưa có đủ điều kiện về vật chất và kỹ thuật để tiếp nhận nên nguyện vọng của người cháu ngoại của Bác sĩ Albert Sallet chưa có cơ duyên thành sự thật.
Nhưng rồi chuyện gì đến cũng đã đến. Năm 2012 vừa qua, lãnh đạo TP Huế quyết định dành hai tòa nhà xây dựng từ thời Pháp mang số 23-25 Lê Lợi trên khu đất rộng 6.000m2 bên bờ nam sông Hương- lâu nay dùng làm Trụ sở UBND thành phố- làm trụ sở Bảo tàng Văn hóa Huế. Đồng thời, lãnh đạo TP Huế cũng ra Quyết định bổ nhiệm ông Huỳnh Đình Kết, giữ chức Giám đốc và bà Phạm Thị Quỳnh Dao, giữ chức Phó Giám đốc Bảo tàng Văn hóa Huế.
Được sự đồng ý của cấp trên, Bảo tàng Văn hóa Huế đã cùng với Hội những người bạn Huế xưa mới (NAAVH) tại Pháp do Jean Cousso làm Chủ tịch trao đổi về ước muốn của ông Chủ tịch và NAAVH đưa toàn bộ tủ tư liệu của Albert Sallet về lưu giữ và phục vụ bạn đọc Việt Nam. Sau một thời gian trao đổi bàn bạc, Bảo tàng Văn hóa Huế sẽ dành một không gian thích hợp trong hai tòa nhà của Bảo tàng Văn hóa Huế để lưu giữ tủ tư liệu của Albert Sallet theo yêu cầu của ông Jean Cousso và NAAVH.
Những người bạn cũ của Cố đô Huế đang về lại Huế. Tôi tin rằng nhiều người yêu Huế, nhiều nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế ở trong và ngoài nước sẽ đồng hành với NAAVH gởi những sách vở tài liệu quý về lịch sử văn hóa Huế về lưu giữ ở Bảo tàng Văn hóa Huế. Đây là một biểu hiện thành công của Bảo tàng Văn hóa Huế và các nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa Huế.
Theo Nguyễn Đắc Xuân (Báo thừa Thiên Huế)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định về việc tổ chức "Festival Nhiếp ảnh quốc tế Việt Nam" lần thứ ba - Huế 2025.
-
Dự kiến, số đơn vị cấp phường xã sẽ giảm đáng kể sau khi kế hoạch sáp nhập được thực hiện trong thời gian tới. Ngoài giúp tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, việc sáp nhập còn tạo ra nguồn động lực mới đẩy nhanh hoạt động sản xuất kinh tế.
-
Sáng 15/4, tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu phát triển và Hỗ trợ cộng đồng (CECODES) tổ chức hội nghị công bố Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2024.
-
Ủy ban nhân dân thành phố Huế vừa ban hành Kế hoạch khai chương trình kích cầu phát triển du lịch trong năm 2025.
-
Sáng 13/4, Trường Đại học Luật - Đại học Huế đã long trọng tổ chức buổi lễ kỷ niệm 10 năm ngày thành lập (2015-2025), đánh dấu 68 năm xây dựng và phát triển (1957-2025). Nhân dịp này, trường đã vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba do Chủ tịch nước trao tặng.
-
Tối 9/4 tại Nhà hát sông Hương (TP Huế), Bộ Công an tổ chức Hội diễn nghệ thuật quần chúng Công an nhân dân lần thứ XIII năm 2025 khu vực 3.
-
Theo kết quả tại Hội nghị công bố chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS) và chỉ số cải cách hành chính (PAR Index) năm 2024 được Bộ Nội vụ tổ chức vào sáng ngày 6/4, thành phố Huế tăng 17 bậc về chỉ số SIPAS và nằm trong Top 10 cả nước về chỉ số PAR Index.
-
Ngô nương mạc xướng tiêu tiêu khúc Thử khứ Giang Nam hựu vạn trùng
-
Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam vừa có thông báo về việc để quốc tang đồng chí Khamtay Siphandone.
-
Biết đâu nguồn cội như một khúc du ca phiêu bồng cất lên giữa những câu chuyện kể hoài kể mãi. Tại Gác Trịnh, vào chiều tối ngày 01/04/2025 đã diễn ra một đêm nhạc tưởng nhớ 24 năm nhạc sĩ Trịnh Công Sơn rời cõi tạm.
-
Kinh tế Huế đang có những bước phát triển đột phá khi 3 tháng đầu năm 2025, chỉ số GRDP - tổng sản phẩm trên địa bàn - cán đích 9.9%. Tiếp đà này, dự báo tốc độ phát triển KTXH của Huế sẽ vượt xa dự đoán 8%, hứa hẹn chạm mốc 2 con số.
-
Sáng 26/3, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Huế tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng Huế (26/3/1975-26/3/2025) và 95 năm thành lập Đảng bộ thành phố Huế (4/1930 - 4/2025).
-
Tối ngày 25/3, tại sân khấu bán thực cảnh ven sông Hương đã diễn ra Lễ khai mạc năm Du lịch quốc gia - Huế 2025 với chủ đề “Huế - Kinh đô xưa, vận hội mới”.
-
Hàng loạt dự án trọng điểm trên địa bàn thành phố Huế động thổ, khởi công và khánh thành, nhân dịp kỉ niệm 50 năm Ngày Giải phóng quê hương. Sau khi chính thức được công nhận là thành phố trực thuộc Trung Ương, Huế khởi sắc về nhiều mặt, nhất là kinh tế và du lịch.
-
Sáng 24/3, Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Huế long trọng tổ chức Lễ dâng hương, dâng hoa tại Nghĩa trang Liệt sĩ thành phố nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng quê hương Thừa Thiên Huế (Nay là thành phố Huế) (26/3/1975 - 26/3/2025).
-
Lễ khai mạc Năm Du lịch Quốc gia – Huế 2025 với chương trình nghệ thuật có Chủ đề: “Lời tự tình dòng sông” sẽ diễn ra vào ngày 25 tháng 3 năm 2025 tại sân khấu bờ Sông Hương phía trước trường Quốc Học (12 Lê Lợi, TP Huế).
-
Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng quê hương (26/3/1975-26/3/2025) và 95 năm thành lập Đảng bộ thành phố Huế (tháng 4/1930 - tháng 4/2025), nhiều dự án trọng điểm trên địa bàn sẽ được động thổ, khởi công và đưa vào hoạt động nhằm chào đón sự kiện quan trọng này.
-
Sáng ngày 17/3, tại trụ sở UBND thành phố Huế, Đảng bộ các cơ quan Thành phố Huế đã tổ chức công bố quyết định thành lập Đảng bộ Hội đồng nhân dân Thành phố Huế nhiệm kỳ 2020-2025. Hội nghị do Phó bí thư Thường trực Thành ủy Huế Phạm Đức Tiến chủ trì.
.png)
.png)
