Xuân về nhớ Bác qua bài thơ “Không trận nào không thắng"

14:43 25/07/2008
NGUYỄN XUÂN TÙNGSống lạc quan yêu đời, luôn luôn làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm và hành động để tự thắng mình trong mọi hoàn cảnh là một phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ.

Nhà thơ Hải Như đã ghi lại một trong những chiến công tự thắng mình của Bác qua bài thơ:
            KHÔNG TRẬN NÀO KHÔNG THẮNG
           
            Bác Hồ quen dậy sớm từ tinh sương
            Châm thuốc hút
            Mới gần đây Người bỏ
            Trận thắng lớn hỡi ai đừng xem nhỏ
            Bác Hồ vui… bỏ thú trọn đời ưa
            Với chính mình ta vốn dễ dàng thua
            Nhưng với Bác không trận nào không thắng… (*)

Hình tượng thơ thật đơn giản. Viết về một Con Người vĩ đại nhưng tác giả không hư cấu điều gì cao xa cả. Nhà thơ chỉ phản ánh lại những điều mà sinh thời Bác đã kể.
Trong một lần gặp gỡ các đại biểu thanh niên, Bác đã khuyên: “Các cháu học tập Bác điều gì cũng được, nhưng tuyệt đối đừng hút thuốc lá nhiều như Bác”. Rồi người tâm sự: “Thời thanh niên sống và hoạt động ở nước ngoài vì phải thức khuya dậy sớm để học ngoại ngữ, đọc sách viết báo mà thời tiết châu Âu lại lạnh nên Bác đã hút thuốc lá nhiều, lâu dần thành thói quen, bây giờ Bác đã nghiện nặng”.(1)
Nhưng từ năm 1966 trở đi, sức khoẻ Bác yếu dần, các bác sĩ phục vụ đề nghị Bác nên bỏ thuốc lá để bảo vệ sức khoẻ. Bác đã vui lòng nghe theo và nói: “Bác hút thuốc lá từ hồi còn trẻ, nay đã thành thói quen. Bác cũng biết hút thuốc lá nhiều là một tai hại lớn đối với sinh mạng con người. Bây giờ bỏ đi không hút thì tốt thôi. Song không phải một sớm một chiều mà Bác có thể bỏ được. Các chú để Bác phấn đấu từ từ. Chắc chắn Bác sẽ bỏ được thôi” (2).
Đồng chí Vũ Kỳ, người thư ký trung thành, nhiều năm sống bên cạnh Người đã kể: “Từ đó Bác đã sắp đặt kế hoạch để tự mình bỏ thuốc lá. Một lọ thủy tinh nhỏ được đặt bên bàn làm việc của Bác. Mỗi lần thèm thuốc, Bác rút thuốc ra hút, nhưng chỉ hút nửa điếu rồi dụi thuốc vào lọ thuỷ tinh cho điếu thuốc tắt. Sang tuần thứ hai, Bác hút ít hơn, khoảng cách giữa hai lần hút cũng xa dần. Cứ thế Bác đã bỏ hẳn được thuốc lá”(3)
Bác đã làm bài thơ vui ghi lại kỷ niệm này:
            “Thuốc kiêng rượu cữ đã ba năm
            Không bệnh là tiên sướng tuyệt trần
            Mừng thấy miền Nam luôn thắng lớn
            Một năm là cả bốn mùa xuân…”
                        (
Vô đề)
Mùa xuân năm Mậu Thân- 1968, trong niềm vui lớn:
            Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua
            Thắng trận tin vui khắp nước nhà”
                       
(Thơ mừng Xuân 1968)
Bác Hồ còn có thêm niềm “vui sướng tuyệt trần” là bỏ được “thú trọn đời ưa”. Và Người đã có bài tứ tuyệt nói lên tâm trạng của mình lúc này:
            Vô yên, vô tửu quá tân xuân
            Dị sử thi nhân hoá tục nhân
            Mộng lý hấp yên ngật mỹ tửu
            Tỉnh lai cánh phấn chấn tinh thần”.
                       
( Nhị vật)
Bản dịch của Phan Văn Các:
                                    HAI CHỚ
            Thuốc không, rượu chẳng có mừng Xuân
            Dễ khiến thi nhân hoá tục nhân
            Trong mộng thuốc thơm và rượu ngọt
            Tỉnh ra thêm phấn chấn tinh thần”.
(Trong bài thơ trên, Bác còn ghi lời dẫn: “Các đồng chí bác sĩ khuyên “hai chớ”: chớ hút thuốc lá, chớ uống rượu. Tự mình làm thơ đề chứng”) (4).
Tháng 6/1969, khi tiếp phái đoàn Uỷ ban trung ương Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hoà bình Việt Nam ra thăm thủ đô Hà Nội, Hoà thượng Thích Đôn Hậu, Phó chủ tịch Uỷ ban thay mặt đoàn mời Bác hút thuốc, Bác đã nhẹ nhàng từ chối: “Cám ơn cụ, tôi đã bỏ thuốc lá rồi cụ ạ!”. Rồi Người thân tình tâm sự tiếp: “Tôi cũng phải đấu tranh ghê gớm lắm với bản thân mới bỏ được thuốc lá đó cụ ơi!” (Theo hồi ký “Ba lần được gặp Bác Hồ” của Hoà thượng Thích Đôn Hậu) (5). Ai đã từng nhiều năm hút thuốc và nghiện, rồi quyết tâm phấn đấu bỏ mới thấu hiểu được nỗi dằn văt của việc cai thuốc lá đối với một người đã từng hút thuốc lá hơn nửa thế kỷ như Bác Hồ.
Thế mà những năm cuối đời, với ước mong được sống khoẻ mạnh “để phục vụ Tổ Quốc và nhân dân nhiều hơn nữa…” và ngày đất nước hoà bình thống nhất được “đi thăm hai miền Nam Bắc…” ( Di chúc) “Bác Hồ đã vui… bỏ thú trọn đời ưa”.
Đúng là “Trận thắng lớn- hỡi ai đừng xem nhỏ!”
Nhớ ngày xưa cách đây 25 thế kỷ, đức Phật Thích Ca đã dạy đệ tử của mình: “Chiến thắng ngàn vạn quân, không bằng tự chiến thắng mình. Tự chiến thắng mình là chiến công oanh liệt nhất”.
Ngày nay Bác Hồ của chúng ta không những đã chiến thắng hàng chục vạn quân thù trong, giặc ngoài, mà suốt đời Bác đã tự chiến thắng mình trong mọi hoàn cảnh.
Không trận nào không thắng”, bài thơ tuy nhỏ, ý tình cũng bình dị, nhưng đã nhắn gởi với đời một thông điệp mang ý nghĩa nhân sinh rất lớn của Bác Hồ:
Hãy tự chiến thắng mình!”. Đó cũng chính là phong cách Hồ Chí Minh.
N.X.T.
(nguồn: TCSH số 155 - 01 - 2002)
---------------------------------------
 (1), (2), (3) Theo Bác Hồ, người Việt Nam đẹp nhất,
Nxb Giáo Dục, 1985
(4)
Dẫn theo: Thơ Hồ Chí Minh- Nxb Văn hoá Thông tin 1997 tr 93- 94.
(5)
Theo Hồi ký Bác Hồ trong lòng dân Huế, Huế 1990. Nhiều tác giả.
(*)
Rút trong tập: “Trái đất mai này còn lại tình yêu” của Hải Như- Nxb Văn học, Hà Nội, 1985.

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • PHAN THỊ THU QUỲ(Kỷ niêm ngày thương binh - liệt sỹ 27.7)

  • CHÍ CÔNGNghe xã ấy chuẩn bị gặt chiêm, làm được nghĩa vụ lương thực, thuế nông nghiệp và hè thu 1983 sớm hơn các nơi khác, tôi cùng hai cán bộ cơ quan đi về đấy rút kinh nghiệm để có kế hoạch tuyên truyền sát thực tế.

  • VĨNH QUYỀNXe vượt qua một khúc quanh, màu lúa xanh rờn đột ngột hiện ra phía trước. Chúng tôi vừa để lại đằng sau thành phố Huế cổ kính. Hai ngày qua, chúng tôi đã đi thăm và làm việc ở đấy.

  • ĐẶNG THỊ HẠNH                 Tùy bútVề cái thị xã cỏn con mà chúng tôi đến vào cuối đông năm ấy, ký ức tôi giữ lại còn bị giới hạn hơn nữa, do bao giờ không gian về một nơi nào đó ta giữ lại từ ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác, cuối cùng cứ hẹp dần lại để chỉ còn rút lại ở không gian ta quen thuộc nhất.

  • PHAN THỊ THU QUỲCách đây trên 80 năm, trên con đường làng ấy, đến tết, dưới hai bụi tre Là Ngà mát mẻ người ta thường đánh bài chòi. Một công tử họ Phan ở làng Đốc Sơ làm trong triều nội với chức Hàn lâm viện Biên tu, và một thiếu nữ họ Bùi con nhà giàu làng Đốc Bưu, ngồi bên chòi thành hai phe. Hễ công tử đi một con bài thì thiếu nữ trúng và ngược lại.

  • HÀ THÀNHChúng tôi chuẩn bị hành trang theo đoàn công tác đặc biệt của tỉnh Thừa Thiên Huế, sang làm việc với tỉnh Xa-ra-van nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Để chuẩn bị đón nhận các hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh ở chiến trường Lào về nước.

  • ĐỖ NGỌC YÊN(Kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên Hiệp VHNT Thừa Thiên Huế)Vào một sáng đầu thu, tôi tìm đến khu tập thể Trung Tự, Hà Nội, nơi nhà văn Bùi Hiển đang sống cùng con cháu. Ông là một trong số những người đầu tiên tham gia thành lập Phân hội Văn nghệ Thừa Thiên tháng 10 năm 1950, tổ chức tiền thân của Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế hiện nay.

  • NGUYỄN QUANG HÀ                          Hồi ký(Kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên Hiệp VHNT Thừa Thiên Huế)

  • VŨ ĐÌNH HÒE       Trích đoạn trong cuốn Hồi ký "Pháp quyền - Nhân nghĩa Hồ Chí Minh".

  • THÁI KIM LAN       Viết tặng Lisa Eder

  • PHẠM NGỌC CẢNH                        Bút ký Sau này tôi mới biết cụ Đỗ Tất Lợi. Dành dụm mãi tiền sinh hoạt phí của một anh lính, tôi ra cửa hàng sách quốc văn. Mua một cuốn Nam dược... về đặt đầu giường như cái gối. Gối lên những kỷ niệm về cây, về lá để nhớ thương bà. Những trang viết về cây ngải cứu, cây thạch xương bồ, cây bồ công anh hay như những bài thơ. Những trang viết về củ nghệ, củ gừng, quả mướp đắng, trái me chua phúc dày như kinh Phật.

  • NGUYỄN TRỌNG TẠOKim Mai thân nhớ,Ngày giáp Tết, tôi về miền thơ ấu. Cây đa cổ thụ, ngôi miếu rêu phong vẫn đứng giữa đồng quê như đợi như chờ từ vạn kỷ.

  • NGUYỄN THẾ TƯỜNG                               Bút ký Dải đất Việt khi chạy dài vào tới miền Trung thì xép lại trong một khúc eo. Một bên là dãy Trường Sơn hùng vĩ che chắn. Một bên là biển rộng sóng vỗ bờ.

  • NINH GIANG THU CÚC                         Ghi chép Thuở còn bé tí tẹo tôi thường được người lớn kể cho nghe chuyện một anh chồng Cọp đi rước Cô mụ (nữ hộ sinh) cho chị vợ đang đau bụng đẻ.

  • TRÍ NHÂN       Truyện kýNăm 1954, đa số cán bộ, đảng viên ở chiến trường miền đều tập kết ra Bắc theo Hiệp định Giơ-ne-vơ. Chỉ có một số ít cán bộ, đảng viên cốt cán được bố trí ở lại trong vùng tạm chiếm để xây dựng cơ sở cách mạng, tổ chức lực lượng đề phòng địch phá hoại Hiệp định đình chiến.

  • NHẤT LÂM         Bút ký Năm 1948, từ đồng bằng huyện Triệu Phong, chúng tôi vượt quốc lộ 1A lên một xã miền núi, xã Phong An. Hồi ấy rừng bạt ngàn vô tận, xã Phong An chỉ cách thị xã Quảng Trị chừng mười cây số, do núi rừng ngút ngàn, mà trở nên xa vời như xứ sở lạ lùng ngàn dặm. Chúng tôi bảo nhau: đề phòng cọp từ bụi rậm vồ tươi như đùa. Nhìn núi cao và cây rừng trùng điệp, con người trở nên hồi hộp, lo sợ mơ hồ; lại đi ban đêm, đi lần đầu giữa rừng, sợ là tất nhiên.

  • HƯƠNG GIANG(Hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”)

  • HOÀI NGUYÊNTiếng tiêu trầm của nỗi cô đơn...

  • TRUNG SƠNTrong số những con vật gần gũi với con người, con mèo không đứng vị trí thứ nhất thì cũng nhì. Chỉ riêng việc chú mèo có đặc quyền thỉnh thoảng "chung chăn" với con người lúc trời mưa rét cũng đủ để xếp chú đứng ở thứ bậc cao trong mối quan hệ với con người. Cũng vì vậy, trong thành ngữ và tục ngữ có nhiều câu nói đến con mèo ngẫm ra khá thú vị.

  • ĐOÀN MINH TUẤN                     Tùy bútĐã từ lâu lắm, nhiều mùa xuân đã qua, nhà văn Đoàn Giỏi có cho tôi mượn cuốn sách rất hay viết về "chó và mèo trên thế giới" của hai tác giả người Pháp Marlyse et Frange.