Trăn trở về thực hành các nghi lễ thờ Mẫu
Sáng 16/11, Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trên địa bàn Hà Nội - nhận diện, bảo tồn và phát triển” tại đình Hào Nam. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa - xã hội, các nghệ nhân dân, đồng đền, thủ nhang, thanh đồng…
Trình diễn nghi thức thờ Mẫu, hát chầu văn
Nhiều giá trị đặc sắc
Theo TS Lưu Minh Trị- chủ tịch Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội, hội thảo đã nhận được gần 30 tham luận, trong đó có nhiều tham luận cùng nhận diện khái quát, hoặc làm rõ hơn, đi sâu hơn về tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, về mối quan hệ tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt; nhiều tham luận cùng trao đổi về những giá trị cốt lõi của các nghi lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu cũng như sự “biến tướng” hầu đồng và các dạng “lệch chuẩn” khác trong thực hành; về việc đưa nghi lễ hầu đồng lên sân khấu và các hình thức trình diễn khác.
Nhìn lại lịch sử hình thành, biến đổi và những giá trị cơ bản của tín ngưỡng thờ mẫu Việt Nam, GS.TS Ngô Đức Thịnh- giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam khẳng định, thờ Mẫu là tín ngưỡng bản địa phát triển rộng khắp cả đồng bằng, đô thị và miền núi; có nguồn gốc từ lâu đời, trải qua từ thời nguyên thủy sang thời phong kiến và đến hôm nay vẫn tiềm ẩn chiều hướng phát triển đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế thị trường và đô thị hóa, hiện đại hóa của Việt Nam.
Tục thờ Mẫu mang nhiều giá trị như giá trị nhận thức thế giới, giá trị nhân sinh và khi tín ngưỡng thờ Mẫu gắn bó với dân tộc, chủ nghĩa yêu nước đã được tâm linh hóa.
Đặc biệt, tục thờ Mẫu - hầu đồng - chầu văn là một di sản văn hóa nghệ thuật độc đáo và đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2016.
Đi sâu vào nghiên cứu về mối quan hệ của tín ngưỡng thờ Mẫu với các tín ngưỡng, tôn giáo khác ở Việt Nam, PGS TS Từ Thị Loan- nguyên viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật đã chỉ ra sự thâm nhập của của tín ngưỡng thờ Mẫu vào Phật giáo cũng như mối quan hệ với Đạo giáo và các tín ngưỡng dân gian khác như tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thành hoàng làng, cầu mùa, thờ các hiện tượng tự nhiên… bởi sự lan tỏa và tiếp thu độc đáo.
Thanh đồng Lưu Ngọc Đức- chủ nhiệm CLB Văn hóa thờ Mẫu và hát văn Hà Nội lại giới thiệu khá chi tiết về một số nghi lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu tứ phủ như đàn tam phủ thục mệnh, đàn lễ điền hoàn tứ phủ, đàn mừng đồng, đàn lễ thoải đồng, đàn tạ tam nhật… và đặc biệt giới thiệu sâu về nghi lễ hầu đồng.
Nghiên cứu chuyên sâu về cung văn và nhạc cung văn, PGS.TS Đặng Hoành Loan- nguyên viện trưởng Viện Âm nhạc nhấn mạnh, cung văn là người nghệ sĩ tài danh, vừa sáng tác nhạc và lời của tín ngưỡng tứ phủ và cũng là ca sĩ kiêm nhạc công.
Ông đề nghị: “Tới đây, cần có những công trình điền dã nghiên cứu kỹ lưỡng về giới nghệ sĩ cung văn – một mảng khoa học còn bị bỏ ngỏ”.
Ở vấn đề đưa nghi lễ hầu đồng lên sân khấu, nhà văn Vũ Hùng khẳng định thêm về sức hấp dẫn của nghi lễ này: “Mỗi khi có trình diễn hầu đồng ở rạp hát như rạp Kim Mã, rạp Khăn Quàng Đỏ, rạp Công Nhân hay chợ đêm Đồng Xuân, rất đông khán giả chen nhau vào xem. Dường như đây là món ăn tinh thần rất mới lạ và hấp dẫn công chúng, không chỉ có người già mà cả thanh niên, cả thiếu nhi và nhất là người nước ngoài, họ vô cùng thích thú và biểu lộ những phấn khích khi xem trình diễn…”
Còn nhiều tồn tại trong thực hành
Tuy nhiên, hội thảo cũng “nóng” lên với những tồn tại về thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu hiện nay. GS TS Ngô Đức Thịnh nêu rõ: “Nhận thức về tục thờ Mẫu của các ông đồng, bà đồng, cung văn và đông đảo quần chúng nhân dân còn mang tính tự nhiên, tự suy luận và có nhiều điều cần điều chỉnh. Tình trạng thương mại hóa tín ngưỡng thờ Mẫu đang là một thực tế nặng nề và nhức nhối, khiến cho tín ngưỡng này ngày càng bị xói mòn. Tình trạng phân tán, tản mạn, bị buông lỏng, thiếu sự quản lý cũng tạo nên bộ mặt xô bồ, thậm chí là hỗn loạn của sinh hoạt tín ngưỡng ở các đền phủ, gây mất trật tự công cộng, tạo điều kiện cho các sinh hoạt mê tín, đi ngược lại các giá trị thuần phong mỹ tục dân tộc”.
Trong khi đó, thanh đồng Lưu Ngọc Đức bày tỏ bức xúc trước những vấn đề như: Tứ phủ hóa tất cả các đền phủ; trang phục hầu thánh bị biến dạng, mai một.
Bên cạnh đó, vũ đạo hầu thánh bị nặng về biểu diễn làm mất đi sự nghiêm trang; lời tuyên phán nặng về dọa nạt, mang tính trần tục quá nhiều, nhất là nhiều lời hát văn bị cụ thể hóa trong khi phải có tính ước lệ, hư cấu, trừu tượng…
Nhà văn Vũ Hùng cũng chỉ rõ: “Đâu đó người ta còn lạm dụng hầu đồng làm cho nghi thức bị méo mó, có khi ô tạp. Nguyên nhân đáng buồn đó là do chúng ta chưa có một tổ chức chính thống, có đủ pháp nhân để quản lý vấn đề này. Đó là hậu quả của sự thả nổi đã kéo dài hàng trăm năm qua”.
Hay cung văn trưởng Hồng Tỉnh Chén - đền Cây Quế, Cầu Giấy, Hà Nội trăn trở: “Việc bảo vệ và giữ gìn các làn điệu hát văn là một việc làm cấp bách. Bởi vì, bao nhiêu tâm huyết cũng như tinh hoa của cha ông tích hợp từ những vùng miền để tạo nên nét đặc trưng riêng của hát văn sơ với hát chèo, tuồng, cải lương. Hát văn trong lịch sử có lúc thăng, lúc trầm nhưng chưa bao giờ có tình trạng lai căng, biến hóa một cách tùy tiện như bây giờ. Giới trẻ chưa thực sự nghiêm túc trong vấn đề tìm tòi, nghiên cứu để làm sao đem tinh hoa nghề ra với công chúng”.
Theo Thái Anh - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
“Cảnh báo của các nhà khoa học về dự án Bôxít ở Tây Nguyên đang dần đúng. Dự án vẫn được thải bằng công nghệ rẻ tiền, nhiều rủi ro... Nếu làm đến cùng thì bôxít sẽ trở thành gánh nặng kinh tế!”.
-
AN ĐÔNG
Khi những hạt mưa cuối cùng của mùa đông đã ngớt trên mặt sông sóng sánh và những vạt nắng đã bắt đầu tràn đến trên đám lá cỏ tơ non, người ta biết từ đâu đó, mùa xuân đã nhẹ nhàng gõ cửa. -
Đô thị Việt Nam vốn yếu kém về quy hoạch, kiến trúc, chắp vá, lộn xộn, những tưởng những tượng đài sẽ góp phần cải thiện môi trường văn hoá, môi trường đô thị thì ngược lại những tượng đài to, xấu và lệch chuẩn càng góp phần làm cho bộ mặt đô thị trở nên tồi tệ hơn và chắc chắn nó để lại lâu dài nhiều hậu quả xấu về thẩm mỹ, xã hội cho con em, thế hệ trẻ.
-
Vừa qua, ngày 7/1/2013, tại TP. Huế đã diễn ra Hội thảo Quốc gia về “Dạy học Ngữ văn ở Trường phổ thông Việt Nam”. Sau đấy 3 ngày, 10/1/2013, tại Hà Nội, Bộ Giáo dục & Đào tạo và Hội Nhà văn Việt Nam đã ký kết văn bản hợp tác giữa hai cơ quan này về “Phát triển văn học trong nhà trường và nhà trường với văn học giai đoạn 2013-2020”.
-
Sự ra đời của Gangnam style đánh dấu thời điểm mà thị giác nghe nhìn của công chúng nói chung đã có những sự sa sút, mệt mỏi về mặt thẩm mỹ nghệ thuật.
-
Trong 10 năm gần đây, giáo dục Việt Nam có gì đổi mới? Đây là câu hỏi nhức nhối dành cho những nhà làm giáo dục, bao gồm cả những nhà giáo dục uyên thâm, đã từng đăng đàn đề nghị chấn hưng giáo dục.
-
Trong kháng chiến chống Mỹ, cùng với những thắng lợi trên chiến trường miền Nam, miền Bắc không chỉ làm tốt nhịêm vụ hậu phương lớn của cả nước, mà còn đánh bại hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của quân đội Mỹ.
-
PHẠM HỮU THU
Ngày 22/12/2010, nhân kỷ niệm 66 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông Lê Trường Lưu, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch tỉnh Thừa Thiên - Huế đã trân trọng trao tấm bằng công nhận Di tích lịch sử cách mạng cho địa điểm Trường Thanh niên Tiền tuyến Huế - 1945 tại 118 đường Lê Duẩn, Huế. Người nhận là ông Đặng Văn Việt, cựu sinh viên của ngôi trường độc đáo này. -
Hội Nhà báo Thừa Thiên Huế sắp tiến hành Đại hội Hội Nhà báo lần thứ V, nhiệm kỳ 2012 - 2017. Đây là lúc toàn thể các hội viên nhà báo đang tác nghiệp ở Thừa Thiên Huế nhìn lại một chặng đường đã qua, để cùng xác định những việc cần làm trong thời gian đến.
-
Báo chí Thừa Thiên Huế: Nâng cao bản lĩnh chính trị, chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới
Th.S. PHAN CÔNG TUYÊN
UVTV, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế -
MINH KHUÊ - BẢO HÂN
Sáng ngày 5/9, đại diện các cơ quan báo chí đóng trên địa bàn đã có dịp chia vui với Bệnh viện Trung ương Huế (BVTƯ Huế) và gia đình bệnh nhân Hứa Cẩm Tú, người mà sau 10 lần mổ đến nỗi “người chị Tú không còn máu của chị Tú nữa” xuất viện. Thêm một thành tựu y học đã được xác lập và trở thành một y văn của Việt Nam và thế giới về ghép thận.
-
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
"Nói đùa thì nói, nhưng có lẽ sẽ phải mở những loại trường đặc biệt, không hạn chế tuổi cho những người đến nay chưa học được gì ngoài việc "lãnh đạo", để cho bây giờ dù đã tứ tuần, họ vẫn có thể học được một nghề có ích. Phải tổ chức việc đó trên qui mô lớn trong phạm vi cả nước".
-
MINH KHUÊ
Thời gian gần đây đã xuất hiện tin đồn: Carlsberg đã bán Công ty Bia Huế cho đối tác Trung Quốc, hình tượng 5 ngôi sao trên vỏ lon bia Huda mới giống biểu tượng cờ Trung Quốc và do Trung Quốc sở hữu Bia Huế nên họ đã dùng chất chống say; có chất tiêu diệt tinh trùng, gây hại cho sức khỏe... Thông tin sai lệch này đã gây tâm lý bất an trong xã hội, ảnh hưởng đến sản xuất đến sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH Bia Huế. -
Tham luận phát biểu của một số tác giả quen biết trong tỉnh tiến tới "Hội nghị thơ miền Trung" do Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên tổ chức năm 1986.
-
NHÂN TÀI, TẢN MẠN NHÌN TỪ HUẾ
HỒ TRƯỜNG AN -
ĐỖ KIM CUÔNG
1.
44 năm trước khi mới chỉ là chàng trai 17 tuổi, sốt rét quặt quẹo, nằm trong căn hầm dã chiến thuộc trạm xá tiền phương sư đoàn 324, đặt dưới chân điểm cao 360, bên sông Bồ chịu trận với hàng trăm quả pháo và từng đợt máy bay B57 của không quân Mỹ phá nát rừng Hương Trà, chưa bao giờ trong tôi nẩy ra ý nghĩ một ngày kia mình sẽ viết văn. -
HỮU THỈNH
Đã có lần tôi nói, mỗi lần về Huế, luôn có cảm giác đi dưới bóng mát của các tên tuổi. Đó không phải là câu nói lấy lòng, mà thực sự là một cảm nhận văn hóa.
-
PHAN CÔNG TUYÊN
Văn học, nghệ thuật là một bộ phận quan trọng của nền văn hóa Việt Nam, có vai trò quan trọng trong việc “xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.
-
LTS: Như tin đã đưa, đầu tháng 4/2012 vừa qua, Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế đã tổ chức hội thảo “Văn học nghệ thuật Huế trong dòng chảy văn hóa Huế” ngay tại xứ sở thi ca. Để bạn đọc tiếp cận được tinh thần hội thảo, Sông Hương giới thiệu bài tổng thuật của PV và tham luận trình bày tại hội thảo của nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịnh UBTQ LHCH VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam và của đồng chí Phan Công Tuyên, UVTV - Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy TT Huế.
-
LÊ CUNG
Kỷ niệm 55 năm thành lập Đại học Huế (1957 - 2012)
.png)
.png)
