BỬU Ý
Nguyễn Đức Sơn sinh 18/11/1937 tại làng Dư Khánh (Thanh Hải) gần bên bờ biển Ninh Chữ tỉnh Ninh Thuận.
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn - Ảnh: internet
Anh thường tỏ ra hãnh diện về ngày sinh của mình, vì ngày sinh của anh thuộc vào cung Hổ Cáp trong 12 cung của Hoàng đạo, cái cung “bò cạp” này vốn sản sinh những con người kinh dị, hoặc phi thường, hoặc không giống ai, hoặc thiên tài, hoặc định mệnh, hoặc đỉnh cao, mà cũng… hoặc vực sâu. Theo Nguyễn Ngu Í trên báo Bách Khoa số 118 ngày 01/12/1961, năm sinh của Nguyễn Đức Sơn là 1939. Theo Huỳnh Hữu Ủy trong tạp chí Hợp Lưu số 55 thì Nguyễn Đức Sơn chánh quán tỉnh Thừa Thiên.
Thời Trung học, học ở trường Võ Tánh, Nha Trang, cùng lớp với Cao Hoành Nhân, Trần Văn Nam, Trương Hồng Sơn, Nguyễn Thị Hoàng… Nguyễn Đức Sơn đặc biệt quý trọng thầy Thạch Trung Giả.
Tác phẩm của Nguyễn Đức Sơn:
Bọt Nước (thơ, An Tiêm 1965); Hoa Cô Độc (thơ, An Tiêm 1965); Lời Ru (thơ, Mặt Đất, 1966); Đêm Nguyệt Động (thơ, An Tiêm 1967); Cát Bụi Mệt Mỏi (truyện ngắn, An Tiêm 1968); Cái Chuồng Khỉ (truyện ngắn, An Tiêm 1969); Xóm Chuồng Ngựa (truyện ngắn, An Tiêm 1971); Vọng (thơ, An Tiêm 1971); Mộng Du trên Đỉnh Mùa Xuân (thơ, An Tiêm 1971); Tịnh Khẩu (thơ, An Tiêm 1973); Ngồi Đợi Ngoài Hành Lang (truyện ngắn, chưa in).
11/6/2020 Nguyễn Đức Sơn qua đời tại Bảo Lộc.
Nguyễn Đức Sơn là một kẻ tuyệt vọng. Dẫu có viết thêm nhiều bài thơ tuyệt tác, nhiều truyện ngắn tầm vóc quốc tế, anh vẫn lai hoàn một kẻ tuyệt vọng. Bởi anh không thể nào chịu đựng nổi những bộ mặt vênh váo, hiu hiu tự đắc thành đạt giữa đời, vì chúng sớm muộn gì cũng ngồi trên đầu thiên hạ, cũng là sở hữu chủ của những tấm thân mộng mị, não nùng không bao giờ trôi dạt vào bến bờ Đức Sơn “quạnh hơi thu lau lách đìu hiu”. Cái kẻ tuyệt vọng kia sống chờ đợi ngày nổi điên tột đỉnh, hoặc là đợi giờ khắc tự kết liễu đời mình, giống như con bò cạp trong truyền thuyết là sinh vật có khả năng tự sát, là sinh vật Hổ Cáp trong cung chiêm tinh tây phương của Nguyễn Đức Sơn.
Bài học suốt đời học đi học lại mãi, của Nguyễn Đức Sơn, là: Học Mất Thăng Bằng như trong bài thơ “Nhìn con tập lật”:
Nắm tay lật úp đi con
Co thân tròn trịa như hòn đá lăn
Muốn cho đời sống không cằn
Tập cho quen mất thăng bằng từ đây
Người ta thì tập thăng bằng, Nguyễn Đức Sơn tập “mất thăng bằng” để làm quen với những đảo điên, nghiêng lệch, so le giữa đời, để không còn giật mình, ngạc nhiên, hốt hoảng trước vô thường.
B.Y
(TCSH378/08-2020)
LÊ THANH NGA
Châu Âu - một không gian văn hóa mà nền dân chủ phát triển trước nhất trong lịch sử nhân loại - ngay từ thời trung cổ đã là trung tâm của lễ hội Carnaval (tiếng Việt: lễ hội giả trang).
NGUYỄN KHẮC PHÊ
(Đọc Chuyện cũ Tử Cấm Thành - Kịch bản tuồng lịch sử của Nguyễn Phước Hải Trung - Nxb. Văn học, 2022)
PHONG LÊ
Hơn 60 năm sáng tác và với tuổi đời ngoài 80, Tố Hữu là nhà thơ luôn luôn hiện diện trong sinh hoạt tinh thần của dân tộc Việt Nam thế kỷ XX.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
"Màu thời gian" là bài thơ nổi tiếng của Đoàn Phú Tứ; đến mức các tác giả "Thi nhân Việt Nam" đã từng nhận định: "không có bài nào khác tinh tế và kín đáo như thế".
PHẠM XUÂN DŨNG
(Đọc tập ký sự - phỏng vấn “Đi và viết” của Nguyễn Linh Giang, Nxb. Thanh Niên, 2022).
LÊ THANH NGA
Tùng Bách, theo tôi, thuộc số nhà thơ có cá tính. Thơ anh không màu mè theo đuổi cuộc cách tân tưng bừng hiện nay, cũng không khư khư ôm lấy những cách thể sáng tác có phần cũ nhàm nhân danh truyền thống. Anh có một lối viết riêng, rất khó lẫn. Tôi gọi đó là phong cách dân gian hiện đại.
BÙI VIỆT PHƯƠNG
Cụm từ “giá trị văn học” luôn chiếm một tần suất rất lớn trong các bài viết mang tính tổng kết, khái quát hay các bài viết phản ánh, phê bình.
PHẠM PHÚ PHONG
Nam Trân - Nguyễn Học Sỹ chỉ ở Huế hai lần, trong khoảng thời gian không dài.
PHONG LÊ
Là một trong số ít các kiện tướng của phong trào Thơ mới, Lưu Trọng Lư còn là người viết văn xuôi - như Xuân Diệu với Phấn thông vàng; từ thơ và văn xuôi lại chuyển sang hoạt động sân khấu, trong tư cách người viết kịch bản và lãnh đạo ngành sân khấu Việt Nam sau 1945 - như Thế Lữ.
NGUYỄN QUANG HÀ
Nhân ngày giỗ nhà thơ Thanh Hải (12. 80 - 12.1994)
ĐÀO TUẤN ẢNH
Hầu như tất cả các nhà thơ trên đời đều có một miền quê ruột thịt để yêu thương, ca ngợi. Quê hương luôn là hồn cốt, là trục chính trong sáng tác của họ, mọi thứ khác đều là những hành tinh xoay xung quanh nó.
TÔ NHUẬN VỸ
Nhận tập sách do anh Lê Đình Bân tặng, một kết quả từ tấm lòng, công sức, tài chính.. của anh và bạn bè đồng chí "thế hệ khởi nghĩa” của anh, tôi hết sức cảm kích nhưng không biết đến bao giờ mới... đọc xong nó.
TÔN NỮ DUNG
Bùi Giáng (17/12/1926 - 7/10/1998) tài hoa và khác thường. Có thể nói, cả một đời ông là một cuộc rong chơi: rong chơi trong đời sống, trong tư tưởng, trong sáng tạo, trong giao lưu văn hóa và rong chơi cả trong cõi tình, cõi mộng ở tận cùng của kiếp nhân sinh cho đến lúc đi về với cõi vĩnh hằng.
LÊ THỊ HƯỜNG
“Không có ngày, không có đêm, không có phần đời nào của chúng ta. Không có ký ức hay mơ ước. Chỉ có nỗi buồn của em đã trở nên bất động, như một thiên thu không có khoảnh khắc, như một cơn mưa không có trời để rơi”.