Thưởng thức làn điệu cổ hơn 2.000 năm tuổi trên đất Tổ vua Hùng
Mỗi dịp đầu Xuân mới, các làng xoan cổ ở Phú Thọ lại có dịp hội tụ hát những làn điệu mượt mà, đằm thắm, thấm đậm tình đất, tình người đất Tổ Vua Hùng.
Các nghệ nhân hát Xoan trình diễn những làn điệu cổ độc đáo và đặc sắc. (Ảnh: Minh Đức/TTXVN)
Với người con đất Tổ, hát xoan ngày xuân là nét đẹp văn hóa truyền thống không thể thiếu và đã được lưu truyền từ bao đời nay.
Bà Nguyễn Thị Hồng đã có 16 năm đi hát với các làng xoan xúc động khi được cùng các kép, đào ngân nga những làn điệu xoan cổ mỗi dịp Tết đến Xuân về. Mặc dù bận chuẩn bị cho vụ lúa mới nhưng tối nào bà cũng luyện tập.
Nghệ nhân Nguyễn Thị Lịch, làng xoan An Thái xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì cho biết hằng năm cứ vào ngày mồng 2 tháng Giêng, các làng xoan ở thành phố Việt Trì lại làm lễ trước miếu Lãi Lèn và đình làng mình rồi cùng nhau lên hát ở Đền Hùng. Thời gian lưu diễn của các làng Xoan thường diễn ra trong gần 3 tháng.
Hát xoan đã tồn tại hơn 2.000 năm, từ thời các Vua Hùng dựng nước. Hát xoan được tổ chức vào mùa Xuân để đón Năm mới, không chỉ để ca hát mà còn để cầu trời cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, nhà nhà no đủ, quốc thái dân an.
Từ lâu, hát xoan đã gắn liền với lễ hội, với nhu cầu tâm linh của đời sống người dân.
Theo ông Đặng Đình Thuận, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Phú Thọ, các làn điệu xoan cổ đều được bắt nguồn từ những làng cổ nằm ở địa bàn trung tâm bộ Văn Lang thời các vua Hùng dựng nước.
Gốc của hát xoan ở vùng Phú Thọ, sau đó lan tỏa tới các làng quê thuộc đôi bờ sông Lô, sông Hồng, qua cả tỉnh Vĩnh Phúc.
Bốn phường xoan cổ là An Thái, Phù Đức, Kim Đới và Thét nằm ở 2 xã Kim Đức và Phượng Lâu (Phú Thọ) hiện vẫn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn giá trị của hát xoan.
Những ngày đầu tiên của năm mới - mùng 2 Tết, dân làng An Thái, xã Phượng Lâu đã ra đình để thực hiện tín ngưỡng hát thờ Vua. Sau đó vào các ngày mùng 3, mùng 4, mùng 5 các làng Thét, làng Kim Đái (Đới) và làng Phù Đức ở xã Kim Đức cũng tổ chức hát xoan tại đình làng Thét, đình làng Trung và Miếu Lãi Lèn.
Cùng với các làng xoan cổ ở thành phố Việt Trì tại các địa phương trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ngày nay như xã Tây Cốc huyện Đoan Hùng, xã Hương Nộn huyện Tam Nông, thị trấn Lâm Thao huyện Lâm Thao, xã Tử Đà huyện Phù Ninh cũng tổ chức hát giao nghĩa tình cảm giữa các làng với nhau. Vì vậy, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ có 18 địa điểm tại một số huyện, thị thành có tục lệ hát xoan.
Ngay sau khi UNESCO công nhận hát xoan là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại, Phú Thọ đã rất nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản của hát xoan.
Biểu diễn hát Xoan của huyện Phù Ninh, Phú Thọ. (Ảnh: Quý Trung/TTXVN)
Năm 2010, toàn tỉnh chỉ có 13 câu lạc bộ của những người yêu thích hát xoan với tổng số 298 thành viên thì đến năm 2017 ở Phú Thọ đã có hơn 30 câu lạc bộ với 1.103 thành viên.
Từ chỗ chỉ còn 7 nghệ nhân cao niên có thể diễn xướng, truyền dạy xoan cổ, thì nay đã có lực lượng nghệ nhân kế cận đông đảo với 62 người.
Phú Thọ đã đi đầu trong việc vinh danh, phong tặng danh hiệu Nghệ nhân hát xoan cho 52 nghệ nhân. Đặc biệt, tỉnh đã hình thành ba thế hệ hát xoan là các nghệ nhân cao niên, các nghệ nhân kế cận và đông đảo thế hệ trẻ triển vọng.
31 bài cơ bản của 3 chặng hát xoan do các nghệ nhân cao tuổi nắm giữ đã được tư liệu hóa và truyền dạy hầu như đầy đủ cho lớp nghệ nhân kế cận.
Các di tích liên quan tới hát xoan, nhất là miếu Lãi Lèn, đình Thét, đình làng Kim Đái (xã Kim Đức) và đình An Thái (xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì) - những di tích cổ nhất gắn với sự ra đời hát xoan đã và đang được khôi phục, tu bổ, tôn tạo, đáp ứng yêu cầu về không gian diễn xướng của hát xoan và trao cho cộng đồng quyền quản lý.
Bước đầu tỉnh đã phục hồi các tập tục và một số không gian trình diễn hát xoan tại cộng đồng. Bên cạnh đó, tỉnh tập trung đẩy mạnh tư liệu hóa, số hóa di sản và xuất bản “Tổng tập hát xoan Phú Thọ”; hoàn thành xuất bản sách, đĩa phục vụ dạy hát xoan trong trường học; nâng cao chất lượng, xem xét tiêu chí để công nhận Câu lạc bộ hát xoan cấp tỉnh; nghiên cứu xây dựng website hát xoan Phú Thọ.
Với nỗ lực trong việc khôi phục, bảo tồn và gìn giữ di sản của các cấp, ngành, địa phương và nhân dân, dự kiến hát xoan sẽ thoát khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp vào cuối năm 2017 và trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Theo thông tin từ Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), có sáu lễ hội truyền thống đã được bổ sung vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
-
LTS: Đầu tháng 12-2016, tại phiên họp Ủy ban liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 11 của UNESCO, di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã được UNESCO đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tại Việt Nam, có luồng ý kiến cho rằng, những biến tướng từ tín ngưỡng này đang gây ảnh hưởng không nhỏ đời sống văn hóa tâm linh của người Việt. Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là gì và tại sao một bộ phận người Việt có cái nhìn như vậy?
-
GS Ngô Đức Thịnh cho rằng đạo Mẫu có những vị thánh được “dệt” từ anh hùng trong lịch sử. Bằng cách đó, đạo Mẫu cũng thể hiện chủ nghĩa yêu nước.
-
Ngày 3/12, đại diện của khoảng 40 nước nhóm họp tại Abu Dahabi đã thông qua kế hoạch thành lập một quỹ bảo vệ các di sản trong các khu vực có chiến tranh và một mạng lưới cất giữ an toàn cho các tác phẩm nghệ thuật đang gặp nguy hiểm.
-
Theo thông tin từ Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã chính thức được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
-
Ngày 29.11, Sở VH-TT TP.Đà Nẵng cho biết Nghệ thuật hô/hát bài chòi dân gian ở Đà Nẵng vừa được Bộ VH-TT-DL công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
-
Mới đây, Bộ tem “Đờn ca tài tử - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” đã chính thức được phát hành và có thời hạn cung ứng trên mạng bưu chính công cộng đến ngày 30/6/2018.
-
Trước khi cho phóng viên Thanh Niên chụp ảnh chiếc lư đồng, ông Hà Xuân Út, Trưởng làng La Chữ (P.Hương Chữ, TX.Hương Trà, Thừa Thiên-Huế) phải thắp hương xin phép Thành hoàng, bởi chiếc lư được cho là bảo vật rất thiêng của làng.
-
Di tích lịch sử Văn miếu Trấn Biên (phường Bửu Long, thành phố Biên Hòa, Đồng Nai) đã chính thức được công nhận là di tích cấp quốc gia (theo Quyết định số 2894/QĐ-BVHTTDL do Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện ký).
-
Kim sách triều Nguyễn chứa đựng nhiều thông tin giá trị về lịch sử văn hóa và nghệ thuật đỉnh cao của các nghệ nhân, thợ thủ công cung đình xưa.
-
TRẦN VĂN DŨNG
Trong dòng chảy lịch sử hàng trăm năm, Ca Huế đã tiếp thu, kế thừa và ảnh hưởng nhiều sắc thái, tinh hoa của nhiều vùng đất khác nhau để trở thành một trong những loại hình âm nhạc truyền thống đặc sắc của Việt Nam.
-
Với mục tiêu năm 2016, hát Xoan được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới thoát khỏi tình trạng cần được bảo vệ khẩn cấp và chính thức trở thành di sản đại diện của nhân loại, tỉnh Phú Thọ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để bảo tồn, phát triển di sản văn hóa hát Xoan.
-
Trong khi nhiều loại hình âm nhạc truyền thống đã trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thì ca Huế vốn là loại hình âm nhạc bác học mang giá trị độc đáo, có sức lan tỏa và ảnh hưởng lớn, lại chỉ mới được Bộ VH-TT-DL công nhận là Di sản phi vật thể quốc gia.
-
Mộc bản là một trong những di sản quý giá của nền văn hóa dân tộc. Năm 2009, UNESCO đã công nhận mộc bản triều Nguyễn là di sản tư liệu thế giới (số mộc bản này hiện đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV- Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng).
-
Theo kế hoạch đến cuối năm 2015, tỉnh Phú Thọ sẽ phải đưa Hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp, chính thức đưa hát Xoan trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại.
-
Xúc động, đầy tính nhân văn và hoàn toàn tương đồng với những giá trị đạo đức của người Việt, lễ Vu lan báo hiếu đang được một số chuyên gia đề nghị tìm hình thức tôn vinh xứng đáng.
-
Trong hành trình của “Trại hè Việt Nam 2015,” ngày 21/7, Đoàn thanh niên sinh viên kiều bào đã đến với Huế - thành phố văn hóa ASEAN có khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp với sông Hương, núi Ngự cùng đền chùa, thành quách, lăng tẩm cổ kính rêu phong gắn liền với triều Nguyễn - triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam.
-
LTS: Hiện vật chiếc xe kéo tay vừa được đấu giá thành công và đưa về Huế, đang được trưng bày tại cung Diên Thọ, khu vực sinh hoạt của các hoàng thái hậu triều Nguyễn. Tấm bảng giới thiệu về chiếc xe ghi rõ: “Theo hồ sơ đấu giá, đây là chiếc xe kéo do vua Thành Thái tặng cho mẹ mình là hoàng thái hậu Từ Minh để dạo chơi trong vườn ngự uyển”.
-
Cuộc hội thảo bảo tồn và phát huy giá trị của hệ thống thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế vừa được Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức trong hai ngày 8 và 9.5, tại TP.Huế.
-
Tối 24/4, Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai đã tổ chức lễ công bố Quyết định đưa Sử thi Bahnar vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Buổi lễ diễn ra tại Bảo tàng tỉnh (TP Pleiku, Gia Lai).
.png)
.png)
