Thực thi quyền tác giả và quyền liên quan: Bị động, khó kiểm soát

15:02 21/09/2017

Nhiều biểu hiện cho thấy nhận thức của xã hội đối với sở hữu trí tuệ còn hạn chế. Người dân chưa hình thành ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ; chủ sở hữu chưa chủ động thực hiện việc bảo vệ quyền và tài sản của mình mà vẫn mang nặng tâm lý trông chờ, ỷ lại.

Đăng ký bản quyền tác giả sẽ tránh được các tranh chấp không đáng có - Nguồn: ITN

 Đã hơn 10 năm kể từ khi Luật Sở hữu trí tuệ được ban hành, song tình trạng vi phạm bản quyền ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là văn học nghệ thuật dường như không giảm, thậm chí có chiều hướng gia tăng. Nhiều giải pháp nâng cao năng lực thực thi quyền tác giả, quyền liên quan đã được đưa ra, nhưng chưa hiệu quả.

Tranh cãi không hồi kết

Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) mới đây ra thông báo tiếp tục thu phí tác quyền âm nhạc qua tivi trong khách sạn từ quý IV.2017, khiến hàng trăm khách sạn tại Đà Nẵng phản ứng gay gắt. Họ cho rằng, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là cần thiết và phải làm, nhưng không thể theo cách không rõ ràng như thế, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác, cụ thể ở đây là các khách sạn. Theo đại diện Hiệp hội Khách sạn Đà Nẵng, ở các nước châu Âu, người xem trả trực tiếp cho kênh truyền hình họ muốn xem, bảng giá được niêm yết tại phòng khách sạn. Còn tại Việt Nam, đài truyền hình đã trả tiền tác quyền cho VCPMC, nên việc VCPMC tiếp tục thu tiền các khách sạn là trùng lặp. Ngoài ra, các khách sạn đã nộp tiền cho đơn vị phát sóng thì việc VCPMC thu tiền trên từng tivi là phí chồng phí.

Đáp lại phản ứng trên, Giám đốc VCPMC, nhạc sĩ Phó Đức Phương đưa quan điểm, việc các cá nhân và đơn vị tổ chức sự kiện tùy tiện sử dụng tác phẩm âm nhạc mà chưa được sự đồng ý của tác giả hoặc người được ủy quyền sở hữu tác phẩm là điều không thể chấp nhận. Tác phẩm âm nhạc là tài sản riêng của mỗi nhạc sĩ. Họ có quyền được hưởng thành quả lao động nghệ thuật của mình. Vì thế, việc thực thi trách nhiệm bản quyền đối với các nhạc sĩ là điều hiển nhiên, cũng là ứng xử văn minh, thể hiện sự tôn trọng sáng tạo của nghệ sĩ.

Bản thân nhạc sĩ Phó Ðức Phương cũng thừa nhận cách thức thu phí như vậy không đúng, nhưng không thể không làm vì có quá nhiều đơn vị tổ chức biểu diễn đã “quỵt” tiền tác quyền, mà một trong những nguyên nhân là do kẽ hở của luật pháp, khi trong thủ tục xin cấp phép biểu diễn nghệ thuật không có điều kiện cá nhân, đơn vị tổ chức phải xin phép tác quyền.

Cuộc tranh cãi thu phí bản quyền qua tivi tại phòng khách sạn dường như khó có hồi kết khi mỗi bên đều đưa ra lý lẽ theo cách của mình.

Ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ kém

Tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan diễn ra ở nhiều lĩnh vực với nhiều hình thức và mức độ phức tạp. Thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về hoạt động thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan đối với các sáng tạo của ngành văn hóa cho thấy, 5 tháng đầu năm 2017, Thanh tra Bộ đã xử phạt vi phạm hành chính 34 doanh nghiệp, số tiền xử phạt là 900 triệu đồng. Riêng lĩnh vực âm nhạc, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, đã phát hiện và xử phạt 8 doanh nghiệp có hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, với số tiền xử phạt là 227 triệu đồng. Đó là chưa kể đến hàng trăm cá nhân, đơn vị tìm mọi cách để trốn tránh việc thực thi quyền tác giả, quyền liên quan.

Đại diện thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, việc thực thi bản quyền hiện nay còn nhiều bất cập. Vai trò của các cơ quan tư pháp trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ chưa được phát huy đúng mức, thể hiện qua các vụ việc được giải quyết ở tòa án rất ít, mà chủ yếu ở cơ quan hành chính. Giải quyết tranh chấp dân sự đáng lẽ phải được coi là biện pháp chủ yếu nhưng đã bị hành chính hóa quá mức. Bên cạnh đó, hiện chưa có đội ngũ công chức chuyên trách về quyền tác giả, quyền liên quan, nên chưa đáp ứng được những yêu cầu thực tiễn đặt ra trong công tác quản lý và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Nhận thức, sự hiểu biết của xã hội về bảo hộ sở hữu trí tuệ cũng hạn chế, thể hiện ở chỗ chưa hình thành ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ. Do lợi ích vật chất, người tiêu dùng vẫn tiêu thụ các sản phẩm xâm phạm sở hữu trí tuệ, một số chủ thể kinh doanh có những hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Các chủ sở hữu trí tuệ chưa chủ động thực hiện việc bảo vệ quyền và tài sản của mình mà còn nặng tâm lý trông chờ, ỷ lại vào các tổ chức. Trưởng Phòng Quản lý nghệ thuật, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Nguyễn Văn Trực nhận định: Lâu nay, nhiều vụ việc ngay bản thân tác giả cũng không ý thức được giá trị tác phẩm của mình, không đăng ký bản quyền, để đến khi xảy ra tranh chấp rất khó xử lý. “Không phải cứ xử lý thật mạnh vi phạm là xong. Vấn đề còn nằm ở ý thức coi trọng bản quyền của tác giả, người sử dụng đối với những sản phẩm trí tuệ” - ông Nguyễn Văn Trực nói.

Theo Hồng Hà - ĐBND

 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Ngày nay, khi văn học không hoàn toàn bấu víu vào những đại tự sự mà thay vào đó là sự lên ngôi của tiểu tự sự thì thế giới trong văn chương trở thành những thế giới ảo, dung chứa tất cả những lệch pha và ngụy tạo so với thế giới khách thể. Người sáng tạo cũng từ đó ý thức được sức mạnh trong việc cách tân bút pháp và thay đổi cảm quan trong thế giới chữ của mình.

  • NGUYỄN VĂN TOÀN

    Té ra, cái thời nhân dân lao động làm chủ xã hội đã… xưa rồi Diễm. Và rằng, ở thời điểm hiện nay, VIP đã là một phần tất yếu của cuộc sống. Và họ cũng được dân gian nhìn nhận là những ông vua “con” ở cõi nhân tình thế thái khi sở hữu đầy ắp bao cơ man đô la và vàng bạc.

  • Huế là thành phố sông ngòi chằng chịt, từ sông đến đầm phá và biển. Đặc biệt, sông Hương và hệ thống thủy đạo kinh thành Huế cũng như các cồn bao quanh kinh thành phần lớn là hình ảnh mang tính biểu tượng của Huế, là một trong những cảnh quan chính của thành phố. Một sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa sông nước và lịch sử thành phố có khả năng tạo ra một sản phẩm du lịch độc đáo cho Huế, mở ra nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cũng như cải thiện cuộc sống người dân dọc hai bên bờ sông.

  • Tri thức vốn dĩ là tài sản chung của nhân loại. Tri thức là cái kho học thuật vô giá mà mỗi con người cần được trau dồi để bảo đảm vai trò, chức năng của mình trong xã hội.

  • Việc đại biểu Đỗ Văn Đương (TP HCM) đề nghị Quốc hội nên có Luật Từ chức (17/11) khiến dư luận xã hội có những phản ứng trái ngược nhau trong mấy ngày trở lại đây.

  • Việt Nam đang đứng trước con đường có khá nhiều chông gai và nhiều thử thách. Hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới, Việt Nam cần nhiều sự đổi mới để tiếp tục phát triển.

  • Trong những năm gần đây, công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn đã tạo nên sự trù phú cho nhiều làng quê Việt. Tuy nhiên, song hành với đó bản sắc văn hóa làng Việt đang bị mai một dần; nếu không có giải pháp gìn giữ thì những làng quê truyền thống, những nếp làng xưa sẽ chỉ còn trong ký ức.

  • I. Ba bước chuyển hệ hình trong văn học Việt Nam và vai trò của các nhà văn trẻ

  • SHO - Có cảm giác như xã hội đang mặc nhiên coi chuyện chạy điểm cho con em, chạy theo thành tích cho học trò lâu ngày đã thành thói quen khó chữa khiến người ta quên rằng lòng tự trọng, lòng nhân ái là cao hơn hết và cần có mặt hơn hết! Có phải người ta đã quên đi lòng tự trọng, lòng nhân ái cần có hay không? Tôi không bi quan đến mức nói rằng người ta đã quên nhưng quả thật không thể dửng dưng trước câu hỏi đó.

  • Bài viết này có thể gọi là sự nối tiếp bài " Các cây viết trẻ Việt liệu đã thua trên sân nhà? " cách đây không lâu của tôi. Tôi viết bài tiếp theo này là vì ở bài viết trước có nhiều ý kiến thảo luận của người đọc đã mở ra cho tôi những cách nhìn sâu rộng khác hơn về chủ đề đã nói trong bài viết trước.

  • LTS: Tình cờ trong lúc lang thang trên mạng, SHO đã đọc được bài viết này trong một blog. Thiết nghĩ đây cũng là vấn đề nảy sinh thực trạng đáng buồn giữa các nhà văn trẻ và các nhà xuất bản, SHO đăng tải để chúng ta cùng cận cảnh...

  • Tháng bảy về rồi, nơi quê nhà quê mẹ đã thu chưa? Nơi con ở bây giờ, gió đã chuyển mùa, để rồi chiều nay khi lang thang trên con đường xứ sở, con chợt thảng thốt nhận ra rằng chỉ còn vài ngày nữa thôi, mùa Vu lan sẽ lại về. Nhanh thật đó!

  • Với đặc thù của môn Lịch sử ở bậc THPT, những câu hỏi mang tính khái quát về tiến trình lịch sử sẽ có giá trị hơn nhiều so với những câu hỏi đi quá sâu vào tiểu tiết mà chúng ta vẫn gặp trong các đề thi Lịch sử hiện nay và kết quả thi nhiều khả năng sẽ tốt hơn.

  • Dễ ai quên câu hát: “Trời sinh voi trời không sinh cỏ, Thượng đế buồn Thượng đế bỏ đi”.

  • Lòng yêu nước vốn rất sâu sắc và mãnh liệt xét trên 2 bình diện xã hội gồm giai tầng lãnh đạo(người nắm quyền cai trị) và người dân (kẻ bị trị) đã có lúc bị mai một và chỉ còn như cái bóng khi dân bị bóc lột, hà hiếp còn vua, quan chỉ chăm chăm cướp đoạt, làm giàu, hưởng lạc và chia bè kéo cánh.

  • Có những tình huống mà im lặng không giúp ta tránh né được hiểm nguy, ngược lại chỉ làm tăng mối họa vì khiến người khác lầm tưởng im lặng là bạc nhược.

  • Bán bà con xa mua láng giềng gần, điều đó đúng trong trường hợp người láng giềng có đủ nhân cách và mức độ tự tin để chúng ta làm được điều đó.

  • Báo chí trong tháng 5.2011 vừa qua trong rất nhiều thông tin đời sống xã hội, có nêu những vấn đề nổi cộm khiến cho nhiều người cầm bút phải suy nghĩ.

  • Trong tháng Năm này, cả nước tiến hành cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016.

  • Dư luận đang lo lắng về việc rớt giá thê thảm của khối C. Khối C đã thật sự bị sĩ tử thẳng thừng từ chối, điều đó cho thấy rằng xã hội đang quay lưng… đằng sau đó có những hệ lụy gì?