Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận & sáng tạo
LÊ VIỄN PHƯƠNG
Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo” là công trình Tạp chí Sông Hương phối hợp với Nhà xuất bản Thuận Hóa ấn hành vào tháng 6 năm 2014.
Nhìn trên cấu trúc bề mặt thì đây là một tập sách công phu, với gần 500 trang, bao gồm nhiều bài nghiên cứu về đặc trưng thi pháp của thơ Tân Hình thức nói chung và thực tiễn sáng tạo thơ Tân Hình thức ở Việt Nam nói riêng. Về cấu trúc chiều sâu thì hai mươi ba tiểu luận có trong cuốn sách này là hai mươi ba góc nhìn khác nhau về thơ Tân Hình thức. Mỗi cách tiếp cận sẽ gợi mở những chiều hướng khác nhau, những truy vấn khác nhau về vai trò của thơ Tân Hình thức đối với diện mạo của thi ca thế giới và thi ca Việt Nam đương đại. Trong đó bao gồm các tiểu luận của nhiều nhà nghiên cứu văn học nổi tiếng Việt Nam như Khế Iêm, Bửu Ý, Đỗ Lai Thúy, Đỗ Quyên, Inrasara... và tiểu luận của các nhà nghiên cứu thế giới các nhà thơ Tân Hình thức hàng đầu của Mỹ như William B Noseworthy, Frederck Feirstein, Angela Saunders...
 |
| Đông đảo bạn đọc tới tham dự buổi ra mắt sách “Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo” ở Tạp chí Sông Hương vào sáng 15 tháng 8 |
Ngay sau khi phát hành, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức giới thiệu ẩn phẩm này đến đông đảo văn nghệ sĩ xứ Huế và các nhà nghiên cứu, các giảng viên, sinh viên Đại học Huế. Buổi ra mắt sách tại Huế đã thu hút được đông đảo những người quan tâm đến thơ Tân Hình thức. Có thể nhận thấy “Thơ Tân Hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo” và một cuốn sách có vai trò tiên phong trong việc tổng kết một chặng đường thơ và tiếp tục quảng bá thơ Tân Hình thức ở Việt Nam hiện nay.
 |
| Giáo sư Bửu Ý đã nói tới tầm quan trọng trong việc cổ xúy cho những trào lưu nghệ thuật mới ở Việt Nam tại buổi ra mắt sách ở Huế |
Nhìn thấy vai trò quan trọng của ấn phẩm này đối với nền thi ca Việt Nam đương đại, trong buổi ra mắt sách ở Huế, giáo sư Bửu Ý đã có những kiến giải về sự kiện này. Ông cho rằng việc cổ súy cho những khuynh hướng sáng tạo mới đối với một nền nghệ thuật của một dân tộc là điều vô cùng quan trọng. Đặc biệt, ngày nay, trong môi trường thế giới phẳng thì sự tiếp nhận đối với những khuynh hướng sáng tạo mới là điều đương nhiên của một nền nghệ thuật. Trải lòng với bạn đọc, giáo sư Bửu Ý đã nói về những vấn đề về tự do sáng tạo của một nhà thơ, theo ông, thi sĩ là những kẻ tự do tuyệt đối, tự do theo đuổi không ngừng nghỉ những giấc mơ của mình, tất nhiên, những thi sĩ tiên phong bao giờ cũng là những người cô đơn, những kẻ bị hắt hủi ngay trong thời đại mà mình đang lưu trú, nhưng về sau, tên tuổi của họ sẽ được lưu truyền với những khai phá trước đó của họ...
 |
| Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc tại buổi ra mắt sách tại TP Hồ Chí Minh ngày 29 tháng 8 |
Theo đánh giá riêng của nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc thì đây là một cuốn sách có thể nói đã mang trong mình sự tâm huyết của những trái tim vì sự phát triển văn học nghệ thuật, sự ưu tư của nhiều sáng tạo, sự đa chiều thẳng thắn của các góc nhìn khoa học thấu triệt... Đây có lẽ là sự hội tụ đông đảo và nghiêm túc nhất cùng bàn luận về thơ Tân Hình thức từ trước đến nay.
Sau buổi giới thiệu sách thành công ở Huế, thì sau đó, vào ngày 29 tháng 8, Tạp chí Sông Hương đã có buổi giới thiệu tập sách này ở Thành phố Hồ Chí Minh. Buổi ra mắt ở đây đã thu hút được gần một trăm người tới tham dự. Trong đó có những nhà văn, nhà nghiên cứu có uy tín như Nhật Chiêu, Inrasara, Nguyễn Tiến Văn...
 |
| Nhà thơ Nhật Chiêu tại buổi ra mắt sách |
Với kiến văn giàu có, nhà nghiên cứu Nhật Chiêu cũng đưa đến những kiến giải mới mẻ về thơ Tân Hình thức theo cái nhìn riêng của mình. Theo ông, bất cứ một trào lưu sáng tạo nào khi mới xuất hiện cũng đứng trước những ý kiến trái chiều từ phía bạn đọc. Đó có thể là sự phản bác, sự hưởng ứng nhưng cái mới bao giờ cũng mang tính chất khai mở và có xu hướng phủ định những trào lưu trước. Qua những kiến giải của Nhật Chiêu tại buổi ra mắt sách, người đọc có thêm được những kiến thức lý thú về thơ Tân Hình thức, có sự đối chiếu giữa thơ Tân Hình thức với những dòng thơ khác và hơn nữa, người đọc có thể nhận thấy lý do để thơ Tân Hình thức tồn tại trong nền thi ca đương đại Việt Nam.
Vì lý do khách quan không thể có mặt được tại buổi giới thiệu sách ở Sài Gòn, nhưng nhà thơ Frederick Turner đã gửi tới buổi ra mắt sách một bức thư. Trong thư ông viết: “Tôi tin rằng Việt Nam có thể là nguồn cội của đổi mới và sức sống cho một phương Tây thường kiệt sức, mất tập trung và thời thượng. Thực tế là, những nhà thơ Việt Nam đã đón nhận những nguyên tắc của Tân Hình thức. Và một nhận thức mới về vai trò cơ bản của âm nhạc và thể luật trong việc làm thơ, đối với tôi, đó là sự gợi nhớ sâu sắc và nguyên do của niềm vui.”
 |
| Các nhà nghiên cứu Nguyễn Tiến Văn và Inrasara tại buổi ra mắt sách |
Tại buổi giới thiệu sách, nhà nghiên cứu Nguyễn Tiến Văn đã nhắc tới những nỗ lực dường như không biết mệt mỏi của nhà thơ Khế Iêm trong việc khới xướng và quảng bá thơ Tân Hình thức. Đây là một công lao không thể phủ nhận, qua những bài lý luận về lý thuyết, những bản dịch, những bài thơ của Khế Iêm đã thực sự có một sự tác động lớn, làm dấy lên phong trào thực hành thơ Tân Hình thức ở các nhà thơ Việt Nam nhiều năm qua.
Cũng tại đây nhà nghiên cứu Inrasara đã khẳng định rằng Tạp chí Sông Hương là một Tạp chí tiên phong vào loại bậc nhất ở Việt Nam. Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu, ông cho rằng những chuyên đề được tổ chức trên Sông Hương trong những năm gần đây đã có sự tác động lớn tới không khí đổi mới văn học trong cả nước. Chuyên đề về Hậu hiện đại, Tân Hình thức, chuyên đề về Cái mới trong văn học đã được Tạp chí Sông Hương tổ chức sớm nhất và có sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu, nhiều nhà văn, nhà thơ có uy tín hiện nay.
Phần sau của công trình này bao gồm những bài thơ Tân Hình thức tiêu biểu, trong đó có 15 bài thơ của ba nhà thơ Tân Hình thức Mỹ, và 57 bài thơ thuộc về năm thế hệ những nhà thơ Tân Hình thức Việt sinh từ những thập niên 1940 tới 1990 mà tiểu biểu là những nhà thơ như Nguyễn Đăng Thường, Chu Thụy Nguyên, Khế Iêm, Hồ Đăng Thanh Ngọc, Lý Đợi, Inrasara, Nguyên Quân, Phạm Thi Anh Nga, Trầm Phục Khắc...
 |
| Nhà thơ Nguyên Quân đến từ Huế |
Cũng tại buổi ra mắt sách ở Thành phố Hồ Chí Minh, nhà thơ Nguyên Quân, một người làm thơ Tân Hình thức đến từ Huế đã cho bạn đọc biết được những trải nghiệm của anh trong quá trình anh đến với thơ Tân Hình thức. Theo anh, trước khi đến với thơ Tân Hình thức, anh cũng đã có sự trải nghiệm với nhiều thể thơ khác, mỗi thể loại thơ sẽ cho người sáng tạo có được những sự thăm dò khác nhau về nội giới cũng như ngoại giới. Một lần nữa nhà thơ Nguyên Quân khẳng định rằng coi trọng về hình thức là điều thiết yếu của người làm thơ, bởi đơn giản hình thức luôn mang tính quan niệm, hình thức sẽ làm bệ phóng cho tư tưởng bay xa hơn.
 |
| Có gần 100 người tới tham dự Buổi giới thiệu sách tại TP Hồ Chí Minh |
Cũng trong tập tiểu luận này, nhà phê bình Đỗ Lai Thúy cho rằng: “Có thể rồi đây, thơ hậu hiện đại Việt Nam sẽ chọn được cho mình một thể thơ khác phù hợp hơn và, do đó, thành công hơn. Nhưng với tư cách là một thể thơ mang tính hệ hình mở đầu cho trào lưu thơ Hậu hiện đại ở Việt Nam thì Tân Hình thức mãi mãi còn được nhắc đến và biết ơn.”
Thơ Tân Hình thức là một trong những dòng chảy của thi ca đương đại Việt Nam. Nó góp phần làm phong phú cho nền thi ca và với thi pháp đặc trưng, dòng thơ này đã và đang mở ra những hứa hẹn mới cho thơ nói chung và văn học đương đại Việt Nam nói riêng để hướng tới một sự chuyển biến hệ hình trong tương lai.
L.V.P
(SDB14/09-14)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
LÊ HUỲNH LÂMDạo này, thỉnh thoảng tôi nhận được tin nhắn “nhìn đời hiu quạnh”, mà theo lời thầy Chạy đó là câu của anh Định Giang ở Vỹ Dạ mỗi khi ngồi nhâm nhi. Khi mắc việc thì thôi, còn rảnh rang thì tôi đến ngồi lai rai vài ly bia với thầy Chạy và nhìn cổ thành hắt hiu, hoặc nhìn cội bồ đề đơn độc, nhìn một góc phố chiều nguội nắng hay nhìn người qua kẻ lại,… tất cả là để ngắm nhìn cõi lòng đang tan tác.
-
THU NGUYỆTLTS: Tập truyện Cánh đồng bất tận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư được giới chuyên môn đánh giá cao như một hiện tượng văn học trong thời gian gần đây. Giữa lúc đông đảo bạn đọc đang hứng vị với hiện tượng này thì có một hiện tượng khác “ngược chiều” đã gây sốc dư luận.Để bạn đọc Sông Hương có thêm thông tin, chúng tôi xin trích đăng một số ý kiến sau đây.
-
HIỀN LƯƠNGVậy là Nguyễn Ngọc Tư sẽ bị kiểm điểm thật. Cầm tờ biên bản của Ban Tuyên giáo tỉnh Cà Mau trên tay, trong tôi trào dâng nhiều cảm xúc: giận, thương, và sau rốt là buồn...
-
BÙI VIỆT THẮNGTôi có theo dõi “vụ việc Nguyễn Ngọc Tư” đăng tải trên báo Tuổi trẻ (các số 79, 80, và 81 tháng 4 năm 2006) thấy các ý kiến khen chê thật ngược chiều, rôm rả và quyết liệt. Kể ra không có gì lạ trong thời đại thông tin mọi người đều có quyền cập nhật thời sự, nhất là trong lĩnh vực văn chương vốn rất nhạy cảm.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊ“Người kinh đô cũ” (NKĐC - NXB Hội Nhà văn, 2004) là tác phẩm thứ 14 của nhà văn Hà Khánh Linh, cũng là tác phẩm văn học dày dặn nhất trong số tác phẩm văn học của các nhà văn ở Thừa Thiên - Huế sáng tác trong khoảng 20 năm gần đây.
-
HỒ THẾ HÀ Trong cuộc đời mỗi con người, điều sung sướng nhất là được hiểu biết, khám phá và sáng tạo để ý nghĩa tồn sinh không ngừng được khẳng định và nâng lên những tầm cao mới. Theo đó, những thang bậc của nhận thức, nhân văn, của thành quả lao động lại biến thành những giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể lấp lánh lời giải đáp.
-
TÔ VĨNH HÀNếu có thể có một miền thơ để mà nhớ mong, khắc khoải; tôi tin mình đã tìm được rồi, khi đọc Mưa Kim Cương của nhà thơ Đông Hà (Nxb Thuận Hoá, Huế, tháng 11.2005). Sợi dây mảnh mục như các khớp xương đan chằng, xéo buốt, chơi vơi; được giăng giữa hai bờ lở xói của cuộc đời. Trên cao là “hạt” kim cương thô ráp và gan lỳ hơn cả là đá nữa, nhưng lại giống với thân hình thần Vệ Nữ đang rơi, đang rơi, nhọn sắc, dữ dằn... Minh hoạ ở trang bìa xanh và sâu thẳm như những trang thơ.
-
TRẦN THANH HÀLGT: Có thể nói rằng, “Tiểu thuyết và tiểu luận về tiểu thuyết của Milan Kundera được xem như là một trong những hiện tượng độc đáo đáng được chú ý trong văn học Châu Âu hiện đại”. Mỗi cuốn tiểu thuyết cô đọng của nhà văn, mang lại cho độc giả một cái nhìn độc đáo về thế giới hiện đại và vị trí con người trong đó, một thứ triết học riêng về cuộc sống và mối quan hệ liên cá nhân, “các chủ đề sắc sảo và các tính cách con người sinh động được kết hợp với những suy tư về các đề tài triết học và hiện sinh mang tính toàn cầu”.
-
HOÀNG VĂN Đọc Hoang thai ta có thể hình dung ra xã hội Ba Lan đương đại và những vấn đề nẩy sinh trong xã hội này.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊGặp nhà văn - dịch giả Đoàn Tử Huyến - một người “chơi” sách có hạng ở đất Hà Thành - tại nhà sách lớn của Trung tâm văn hoá ngôn ngữ Đông Tây mới khai trương trên khu Cầu Giấy, trước ngày hội thảo về tiểu thuyết “Mẫu Thượng ngàn” của Nguyễn Xuân Khánh, tôi hỏi: “Có đúng là ông đã nói trên một tờ báo rằng “Một tác phẩm kiệt xuất như “Nghệ nhân và Margarita” (NNVM) mà chưa có một nhà phê bình Việt Nam nào sờ đến cả! “Đúng vậy không?” Đoàn Tử Huyến cười nhăn cả mũi: “Thì đúng vậy chứ sao!”
-
HOÀNG VŨ THUẬT(Đọc Hoạ mi năm ngoái - Thơ Trần Kim Hoa, NXB Văn học, 2006)
-
LTS: Sông Hương vừa nhận được lá thư của ông Tế Lợi Nguyễn Văn Cừ gửi cho nhà nghiên cứu Phan Thuận An nhằm cung cấp lại bản gốc của bài thơ “Cầu ngói”. Xin nói thêm, ông Nguyễn Văn Cừ là con của ông Nguyễn Văn Lệ, tác giả bài thơ.Sông Hương xin đăng lá thư này để hầu mong rộng đường trao đổi.
-
HOÀNG VŨ THUẬT(Đọc Ngày không ngờ - thơ Nguyễn Bình An, NXB Thuận Hóa 2007)
-
VĨNH NGUYÊN(Nhân xem tập thơ Nhật thực của Nhất Lâm, Nxb Thanh Niên, 2008)
-
NGÔ MINHLTS: Ngày 13-2-2007, Bộ Văn hoá Thông tin đã công bố quyết định của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam về việc tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ được là 1 trong 47 nhà văn được giải thưởng nhà nước với chùm tác phẩm: Đề tặng một giấc mơ (tập thơ 1988), Trái tim sinh nở ( tập thơ - 1974), Bài thơ không năm tháng (tập thơ - 1983). Nhân dịp ngày Quốc tế phụ nữ 8-3, TCSH xin giới thiệu bài viết của nhà thơ Ngô Minh về nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ.
-
BÙI VIỆT THẮNGVịt trời lông tía bay về (*) là sự lựa chọn có thể nói rất khắt khe của chính nhà văn Hồng Nhu, rút từ cả chục tập và chưng cất ba mươi truyện ngắn tiêu biểu của gần trọn một đời văn. Con số 33 là ít những không là ít vì nhà văn ý thức được sâu sắc quy luật nghiệt ngã của nghệ thuật ngôn từ “quý hồ tinh bất quý hồ đa”. 33 truyện được chọn lọc trong tập sách này có thể gọi là “tinh tuyển truyện ngắn Hồng Nhu”.
-
PHẠM PHÚ PHONGPhạm Đương có thơ đăng báo từ khi còn là sinh viên khoá bốn, khoa Ngữ văn đại học Tổng hợp Huế. Đó là thời kỳ anh sinh hoạt trong câu lạc bộ văn học của thành đoàn Huế, dưới sự đỡ đầu của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm (lúc này vừa rời ghế Bí thư thành đoàn, sang làm Tổng biên tập Tạp chí Sông Hương vừa mới thành lập.)
-
HÀ KHÁNH LINHNgười lính chiến trở về bỏ lại một phần thân thể của mình trên trận mạc, tựa vào gốc nhãn hoang bên vỉa hè lầm lụi kiếm sống, thẳng ngay, chân thật, khiêm nhường.
-
PHẠM XUÂN NGUYÊNTrong Ngày Thơ Việt vừa qua, một tuyển tập thơ “nặng hàng trăm năm” đã được đặt trang trọng tại Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội. Rất nhiều những bài thơ xứng đáng với danh xưng hay nhất thế kỷ XX đã “biện lý do” vắng mặt, và ngược lại. Đấy là một trong nhiều sự thật được đa phần dư luận kiểm chứng. Cũng là một góc nhìn khá rõ nét, Sông Hương xin giới thiệu ba bài viết của Phạm Xuân Nguyên, Nguyễn Hữu Qúy và Phước Giang về tuyển tập thơ “nặng ký” trên.
-
NGUYỄN HỮU QUÝCuộc thi bình chọn 100 bài thơ hay nhất Việt Nam thế kỷ XX do Trung tâm Văn hoá doanh nhân và Nhà xuất bản Giáo Dục phối hợp tổ chức đã kết thúc. Một ấn phẩm mang tên “100 bài thơ hay nhất Việt thế kỷ XX” đã được ra đời. Nhiều người tìm đọc, trong đó có các nhà thơ và không ít người đã tỏ ra thất vọng, nghi ngờ.
.png)
.png)
