Sự giục giã của ký ức
“Ba năm tồn tại. Thời gian không dài. Nhưng kỷ niệm một thời niên thiếu tươi đẹp hào hùng trong gian khổ làm sao có thể quên!”. Sau hơn 70 năm, khi những mảnh ký ức bắt đầu mờ nhòa, nhà văn Ma Văn Kháng đã “gạn lấy chút sức lực còn lại”, “rờ rẫm nhớ lại những gì đã trải qua”, để tái hiện chân dung thế hệ “măng non cách mạng” giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp.
|
“Ký ức con người - điều kỳ diệu. Và văn chương chính là điều kỳ diệu tiếp theo. Đó là nơi ghi lại toàn bộ cuộc sống của con người, từ hình ảnh đến những trạng thái tinh thần tế vi nhất ở mỗi thời đoạn mà không máy móc, phương tiện nào có thể sánh được! Và như vậy hệ luận quan trọng sẽ là: Hãy cố gắng nuôi dưỡng ký ức sáng tươi của con người và tuyệt đối không được để mất văn chương. Văn chương, nơi lưu giữ bóng hình cuộc sống một cách trung thực nhất, đầy đủ nhất. Văn chương, nơi phóng chiếu ảnh hình một thời đại!”. Nhà văn Ma Văn Kháng |
Ký sự tiểu thuyết “Mãi mãi một thời trai trẻ Thiếu sinh quân” (Nhà xuất bản Kim Đồng, quý II.2019) viết về giai đoạn các em thiếu niên sau thời gian góp sức cùng lớp đàn anh trên các mặt trận kháng chiến, được sự quan tâm săn sóc của Bác Hồ, Tổng Quân ủy Trung ương, trở về mái trường thiếu sinh quân học tập, rèn luyện, để sau này trở thành lớp người kế cận có trình độ quân sự và văn hóa, phục vụ công cuộc kháng chiến kiến quốc.
Cơ sở để tạo nên cấu trúc cuốn sách chính là các sự kiện có thật trong lịch sử biên niên của Trường Thiếu sinh quân Trung ương (sau đổi tên là Trường Thiếu sinh quân Việt Nam), được thành lập tại ATK - An Toàn Khu, Thái Nguyên, trong Liên Khu Việt Bắc, tồn tại từ đầu năm 1949 đến giữa năm 1951, mà nhà văn Ma Văn Kháng vinh dự là một thiếu sinh của trường từ những ngày đầu cho đến khi trường chuyển sang nước ngoài. Đại đội trưởng Đại đội của ông hồi ấy là nhạc sĩ Phạm Tuyên. Các bạn của ông có: Nhà văn, dịch giả Hoàng Thúy Toàn, nhà giáo ưu tú Vũ Thế Khôi, nhạc sĩ Phan Phúc, hay nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Mão…
Tác phẩm được hoàn thành cơ bản chỉ trong vòng 28 ngày (mặc dù tác giả đề ở cuối bản thảo ngày khởi thảo là 23.4.2016 và ngày hoàn thành 18.5.2018 - “một sự sai lệch cố ý để khỏi phải rầy rà khi trả lời nếu có ai nghi ngờ hỏi sao viết nhanh thế”), với gần 300 trang in khổ 13,5 x 20,5cm. “Một tốc độ phi mã bất ngờ với chính tôi!”. Và như nhà văn Ma Văn Kháng lý giải, ấy là vì sự thúc ép của tuổi tác, và sự trỗi dậy giục giã của ký ức. “May mắn, khi tuổi đã cao, sự sa sút trí tuệ đã xuất hiện, tôi vẫn còn chút minh mẫn để nhớ lại các chuyện đã xảy ra cách đây 70 năm, với nhiều hương vị sắc màu xúc cảm riêng… Tôi còn nhớ như in cảnh sắc không khí một chuyến đò dọc, chân dung đặc điểm những con người thuộc nhiều tầng lớp và gần như toàn bộ cuộc sống sinh hoạt ngôn ngữ của lớp thiếu niên chúng tôi thời đó và cố dựng lại bằng nghệ thuật tiểu thuyết”.
Miêu tả lại cảnh quan, không khí sinh hoạt một thời, cuốn sách đã khắc họa sinh động và rõ nét chân dung một lớp thiếu niên: Yêu nước, gan dạ, thông minh, đa năng, nhiệt thành và được rèn luyện học tập hấp thu một nền văn hóa có tác dụng hình thành nhân cách thế hệ thanh niên hữu ích cho xã hội. Nhân vật chính là Trọng Đoan - một thiếu niên sinh ra trong gia đình tiểu tư sản, bắt đầu cuộc đời là đội viên Đội truyền bá vệ sinh của Cục Quân Y, trải qua bao gian khó trong học tập và rèn luyện, đặc biệt, phải đối mặt với thử thách lớn lao là mất cha, đã từng bước trưởng thành trong môi trường Thiếu sinh quân... Bên cạnh đó còn có tổ tam tam A trưởng Toàn nghiêm ngắn, chỉn chu; Khánh công tử đẹp trai láu lỉnh; bộ ba tướng - sĩ - tượng Thiết Đen, Kim Diểu, Lục hạt mít nghịch ngợm; Sáng - cậu bé Tây lai cùng chú chó Jack ngộ nghĩnh…
Tác phẩm cuốn độc giả qua nhiều cung bậc cảm xúc. Những phút giây xúc động sẻ chia cùng nhau nỗi nhớ nhà, san sẻ nâng đỡ nhau trong lúc yếu đau mệt mỏi. Những giờ phút gay cấn khi trường bị địch tấn công. Hay khoảnh khắc căng thẳng rồi cười ra nước mắt trước trò nghịch ngợm của bộ ba tướng - sĩ - tượng. Phút giây vỡ òa hạnh phúc của những Thiếu sinh quân nhỏ tuổi khi được gặp Bác Hồ... Quê hương tuổi thơ - làng Kim Liên xưa với những nét đẹp cổ kính, giàu truyền thống văn hóa cũng được nhà văn ưu ái, dành những trang viết chất chứa niềm tự hào. Hình ảnh người cha tháo vát, người mẹ tảo tần - “những công dân lương thiện và quả cảm, biết hy sinh chịu đựng, giàu lòng yêu nước” - cũng được khắc họa với tất cả tình yêu thương, lòng thành kính, biết ơn…
Kể lại một câu chuyện đã cách đây đã lâu, trung thành với nó, dựng lại nó sao cho chân thật, nhưng vấn đề là người kể đứng ở tâm thế nào? “Tôi chọn tâm thế của con người hôm nay! Nghĩa là dùng con mắt, tầm nhìn, tầm văn hóa của con người hôm nay để xem xét các sự kiện đã xảy ra trong quá khứ. Và như vậy, câu chuyện sẽ không sa vào sự kể lể nôm na, sơ giản như nó vốn có. Tiêu biểu có thể dẫn như khi tôi dựng lại cảnh lửa trại (Chương 9) và việc tái hiện cuộc tản cư của gia đình ba mẹ nhân vật Đoan (Chương 15, Chương 16)… Đó là điều theo tôi nghĩ là cần thiết và hợp lý. Sách in ra là cho bạn đọc của ngày hôm nay” - nhà văn Ma Văn Kháng chia sẻ.
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Giải thưởng văn học Sông Mekong lần thứ 11 sẽ diễn ra tại thủ đô Phnompenh, Campuchia vào cuối năm 2020. Hai tác giả Việt Nam đoạt Giải thưởng năm nay là tác giả Trần Nhuận Minh với tác phẩm sách thơ Qua sóng Trường Giang và tác giả Trần Ngọc Phú với tác phẩm Từ Biên giới Tây Nam đến đất Chùa Tháp.
-
Trong dịp kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà thơ Tố Hữu (4-10-1920 - 4-10-2020), NXB Hội Nhà văn cho ra mắt bạn đọc tập sách dày dặn, công phu và nghĩa tình Tố Hữu - Một đường thơ, một đường đời.
-
Nhà thơ Vũ Quần Phương cho rằng, người cuối cùng của phong trào Thơ mới vừa từ giã bạn đọc ở tuổi 100 – thi sĩ Nguyễn Xuân Sanh - là người “không để thơ… ngủ quên trên thành công của dòng lãng mạn trước đó”.
-
Đoàn Ngọc Thu nói rằng chị thích thơ của mình ngày xưa hơn. Những xúc cảm ấy vẫn như còn váng vất trong những vần thơ trong tập “Sau bão” (NXB Hội Nhà văn, 2020).
-
Ra đời cách đây 25 năm, bộ truyện “Kính Vạn Hoa” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh có ý nghĩa đặc biệt, khơi luồng gió mới cho văn học thiếu nhi Việt Nam thời kỳ đổi mới, mang đến món ăn tinh thần lý thú bổ ích. Tuy nhiên, quá trình thực hiện bộ sách cũng thử thách những người chọn lựa bước trên con đường dài sáng tạo không ngừng nghỉ.
-
Nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh sinh năm 1920 tại Ðà Lạt, nguyên quán Quảng Bình, lúc nhỏ theo học ở Trường Quốc học Quy Nhơn (cũ), sau đó chuyển ra Hà Nội.
-
Sáng 22/11/2020, Nhà thơ Trần Đăng Khoa đã thông báo chia sẻ tin buồn cho các nhà thơ và những người yêu thơ đó là nhà thơ tiền bối nổi tiếng Nguyễn Xuân Sanh vừa qua đời.
-
NXB Văn học giới thiệu “Nghề vương bụi phấn”, tác phẩm thứ ba của tác giả Nguyễn Huy Du, gồm những câu chuyện về tình thầy trò với văn phong mộc mạc, giản dị nhưng lôi cuốn, nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11.
-
Nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh sinh ngày 16 tháng 11 năm 1920, quê gốc thuộc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Ông cũng là một trong những hội viên tiền phong tham gia xây dựng Hội Nhà văn Việt Nam. Năm nay ông tròn 100 tuổi. Hội Nhà văn Việt Nam vừa tổ chức chúc thọ nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh tại trụ sở số 9, Nguyễn Đình Chiểu hôm 9/11/2020 với sự tham gia của lãnh đạo Hội, các nhà văn nhà thơ và đại diện gia đình của ông.
-
“Nẻo vào văn xuôi đương đại Việt Nam” là tập tiểu luận - phê bình của TS Bùi Như Hải, do NXB Văn học ấn hành tháng 9-2020.
-
Sáng 5-11, Viện Văn học Việt Nam đã tổ chức toạ đàm nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh PGS – nhà nghiên cứu văn học Vũ Đức Phúc. Đây là một dịp để các thế hệ Viện Văn học ngồi lại cùng ôn cố và “soi chiếu cho tương lai” – như lời PGS,TS Nguyễn Đăng Điệp, Viện trưởng Viện Văn học nhận định.
-
Bằng sự lao động miệt mài và nghiêm túc, nhà văn Lê Văn Nghĩa thường gửi đến độc giả những đầu sách độc đáo, nhiều cuốn trong số đó có giá trị như một “bảo tàng ký ức” của không chỉ riêng tác giả.
-
Thạch Lam (1910 - 1942) là đại biểu xuất sắc của văn xuôi lãng mạn Việt Nam thời kì 1930 - 1945. Văn Thạch Lam đọng nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và từng trải về sự đời (Nguyễn Tuân).
-
Sáng ngày 20/10/2020, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức kỉ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ Tố Hữu (4/10/1920 – 4/10/2020).
-
Đã có nhiều nhà văn viết về Hà Nội - Thủ đô yêu dấu - như Thạch Lam, Vũ Bằng, Tô Hoài, Nguyễn Khải… Nhưng tập truyện ký “Hà Nội và tôi” (NXB Hội Nhà văn) gần 300 trang với hơn 20 tác phẩm của nhà văn Vũ Ngọc Tiến, một người Hà Nội gốc, đã cho ta biết thêm một phần chân dung về những con người của đất Tràng An thanh lịch.
-
Tháng 10, nhân kỷ niệm 66 năm ngày Giải phóng Thủ đô, Nhã Nam giới thiệu tới bạn đọc một tác phẩm mới của nhà văn Nguyễn Trương Quý, cây viết vốn quen thuộc với những tản văn về các góc nhỏ của Hà Nội: “”Hà Nội bảo thế là thường”.
-
Rất lâu rồi, không có luận văn, luận án nào về thơ Tố Hữu. Cũng lâu lắm rồi, sau Hà Minh Đức, Trần Đình Sử… rất ít người viết về thơ ông. Tôi cũng chưa bao giờ viết về thơ Tố Hữu khi ông còn sống. Nhưng với chúng tôi, thơ Tố Hữu là nguồn suối tươi mát, mạch ngầm sống động trong đời sống tinh thần. "Chúng tôi" ở đây là thế hệ những người ở lứa tuổi 70. Trong quãng thời gian 70 năm của một đời người thì ít nhất có 30 năm (1954 - 1975) chúng tôi đã được sống với thơ Tố Hữu.
-
Bằng kiến thức của một chuyên gia đầu ngành và sự trân trọng quá khứ một đi không trở lại, ông đã chỉ ra giá trị của cuốn sách và ý nghĩa của việc làm sống lại những kí ức Hà Nội rất đặc biệt thông qua cuốn sách này...
-
Có một bộ phim tôi không thực nhớ nội dung, một bộ phim của Woody Allen mang tên "Đóa hồng tím ở Cairo", câu chuyện mang máng mà tôi còn nhớ, đó là một người phụ nữ thất bại trong tất cả mọi khía cạnh cuộc đời, rồi cô vào một rạp chiếu bóng, xem một bộ phim, và trong giây phút ấy, cô quên béng mất cuộc đời mình, cô òa khóc, không phải vì mình, mà vì những nhân vật trong phim.
-
Năm 1941, với việc xuất bản Dế mèn phiêu lưu ký ở tuổi 20 (bản in đầu tiên có nhan đề Con dế mèn), Tô Hoài có được hai vinh dự lớn trong nghề cầm bút: Trở thành người mở đầu thể loại truyện đồng thoại; Tác phẩm mở đầu lại là đỉnh cao của thể loại, đồng thời là một trong những áng văn học thiếu nhi nổi tiếng thế giới nhất của Việt Nam.
.png)
.png)
