Rồi cũng đến lượt
Sự biến mất của Hanoi Cinémathèque, một địa chỉ xem phim nghệ thuật đã có lịch sử gần 15 năm giữa lòng thành phố, đặt ra câu hỏi về sự thân thiện và nhạy cảm với văn hóa của các chính sách phát triển đô thị.
Gerald Herman, chủ nhân rạp phim Hanoi Cinémathèque. Nguồn: Internet
Cuối cùng thì, dù có cả báo chí, mạng xã hội cất lời tiếc nuối ngậm ngùi, cất cả những hi vọng hão huyền nào đó về phép màu tái sinh, Cinémathèque, rạp chiếu phim nhỏ bé với 89 chỗ ngồi ấy, cũng phải đóng cửa để nhường chỗ cho một trung tâm thương mại sắp được xây dựng. Chưa đủ 15 năm để người ta vận đến Kiều nhưng Cinémathèque, bởi tất cả những hoạt động điện ảnh đặc biệt cùng không gian trang nhã của nó, cũng đủ làm bao người đau đớn lòng và thầm hiểu rằng, sẽ ngày một ít đi những mẩu hình hài Hà Nội mà chỉ cần nhìn ngắm hay trải nghiệm một lần với nó, rất có thể nhân gian sẽ lắng lại, nhẹ nhõm và nhận ra mình một cách sâu sắc hơn.
Ra đi “đúng quy trình”
Cinémathèque, từ tên gọi đến cách thức tồn tại, mang vẻ lãng mạn điển hình của những những người yêu nghệ thuật thuần túy. Cinémathèque bắt đầu hoạt động từ năm 2002, được gây dựng và điều hành bởi Gerald Herman, người Mỹ nhưng đã chọn Hà Nội là đất nhà. Si mê điện ảnh và cũng từng được đào tạo bài bản về điện ảnh, Gerald Herman không những có kiến thức biết lựa chọn phim hay mà còn biến hoạt động chiếu phim trở thành một nhu cầu văn hóa, một “thiên đường” cho những “cinephile” (kẻ nghiện phim) thực thụ. Vì thế, điểm độc đáo riêng khác của Cinémathèque, từ lúc ra đời đến nay, là chỉ chiếu những kiệt tác điện ảnh của Việt Nam và thế giới. Cinémathèque cũng là địa điểm của nhiều tuần lễ phim quốc tế, các tiệc phim theo chủ đề, theo đạo diễn và thường xuyên là nơi chốn của gặp gỡ, thảo luận, trao đổi về phim ảnh. Khả năng truyền cảm hứng và định hướng thẩm mĩ điện ảnh của Cinémathèque, có thể nói, đã góp phần tạo dựng một lớp khán giả trung thành, sành sỏi và khá cập nhật về nghệ thuật thứ bảy.
Giữa lúc các rạp phim chỉ nhăm nhăm chiếu phim “bom tấn” để tối đa hóa lợi nhuận, sự tồn tại của Cinémathèque, quả thật, cứ như một sự “lạc đàn”. Tất nhiên, nhiều người đến Cinémathèque cũng còn vì lẽ không gian ở đó gợi nhắc phong cách “kiểu Pháp” sang trọng, lịch sự mà người Hà Nội, vốn dĩ tự cho mình hào hoa, không muốn thờ ơ. Dù nằm sâu trong ngõ 22A Hai Bà Trưng, và khép mình giữa “quần thể” nhà ở, khách sạn, Cinémathèque vẫn đủ bóng mát cây xanh, khoảng sân gạch và hành lang vuông vắn. Cửa sơn xanh, tường vàng nhạt và những tấm poster phim cũ/mới trưng lên khiến bất kì ai bước vào cũng thấy thư thái, thích thú. Đối diện Cinémathèque ở tầng 2 từng là trụ sở của Trung tâm hỗ trợ và phát triển tài năng Điện ảnh (TPD), một điểm hẹn khá nổi tiếng khác của dân cinephile, nơi tôi đã có hơn hai năm thực hiện chuyên mục “Từ sách lên màn ảnh”. Tựu trung, tôi tỉnh lẻ nhưng hàm ơn Hà Nội chủ yếu vì nơi đây cho tôi những xúc cảm nghệ thuật rất mực riêng tư.
Kết cục của Cinémathèque, theo tôi, dường như được báo trước vì đà tiến đầy nghịch lí của hoạt động phát hành, trình chiếu phim ở Việt Nam. Trong khi các rạp phim phát triển mạnh mẽ, luôn thu được kinh phí lớn nhờ các phim “giải trí, thương mại” thì hệ thống rạp dành cho phim “nghệ thuật” ngày một teo lại. Trước tiên, tôi phải nói rằng sự phân chia “giải trí”, “nghệ thuật” ở đây còn tùy quan điểm nhưng không khó để nhận ra thực tế này: Các phim đạt giải thưởng quốc tế rất khó tìm được nơi chiếu hoặc chiếu nhưng không nhiều khán giả.
Ở một diễn biến khác, những cửa hàng bán đĩa phim (DVD) nghệ thuật tại Hà Nội đã, đang biến mất một cách mau chóng. Trước sự nở rộ của các website phim và thói quen xem phim trên internet đã ăn sâu, không còn mấy người bách bộ ra phố mua DVD phim, nhất là phim nghệ thuật không có phụ đề tiếng Việt. Các shop đĩa phim trên phố Báo Khánh, Tạ Hiện trước đây đông khách thì giờ đã chuyển sang kinh doanh ăn uống. Chúng ta đang có mặt ở nơi mà quán ăn, ngay đến quán ốc luộc, cũng luôn trương phình khắp mọi chốn, đẩy lùi các bước chân tìm kiếm “món ăn tinh thần” tuy có thể vu vơ nhưng cần thiết cho một xã hội phát triển hài hòa, cân bằng. Vào thời điểm này, câu hỏi “ăn gì ở đâu” dường như sốt sắng và dễ trả lời hơn rất nhiều so với “xem gì ở đâu”cho đáng mặt tử tế. Bởi vậy, sự ra đi của Cinémathèque thật “đúng quy trình” vì cao lương mĩ vị trong nghệ thuật đương nhiên khó nuốt gấp vạn lần so với tu một vại bia.
Cinémathèque luôn có khán giả lí tưởng. Nhưng chỉ một “nhúm” người hiểu biết nghệ thuật và mơ mộng ấy, dù thế nào, cũng không đủ sức chống nổi bản phác họa trung tâm thương mại lung linh sắp được hiện thực hóa. Vì Cinémathèque, đã có một chiến dịch mang tên “Mourning-Thương tiếc” trên mạng xã hội nhằm để kêu gọi các chính sách phát triển đô thị cần thân thiện và nhạy cảm hơn với văn hóa. Tuy vậy, lời thỉnh nguyện này cũng chỉ làm cho đoạn kết của Cinémathèque thêm phần mê-lô vì ta thừa hiểu rằng, có rất nhiều địa danh đậm “chất” Hà Nội không kém, cũng đang trong tình trạng bất khả níu giữ1. Bản thân những người yêu Cinémathèque và điện ảnh nghệ thuật chỉ có thể rút ra được bài học là họ quá nhỏ bé và lép vế trước sức mạnh thị trường.
“Vàng”, “kim cương” và tấm vé xem phim nghệ thuật
Trong con mắt của các nhà đầu tư, Cinémathèque nằm đúng vị trí “vàng”, “kim cương” theo thuật ngữ của giới kinh doanh bất động sản. Đương nhiên, chúng ta nên vui vì ngày càng có nhiều trung tâm thương mại hoành tráng, nhiều khu tổ hợp vui chơi hiện đại. Xã hội hưởng thụ theo năng lực kiếm tiền không có chỗ cho bình quân chủ nghĩa. Vì vậy, cũng chẳng phàn nàn được gì nếu một trung tâm thương mại đem đến nhiều tiền bạc hơn, thỏa mãn thú mua sắm của số đông thị dân trưởng giả. Chỉ có điều, dù có hàng chục trung tâm thương mại, cự li tiến đến một thành phố ưa chuộng văn hóa nghệ thuật chưa hẳn đã ngắn lại.
Vì thế, rất nên dừng lại chốc lát để hình dung về sự thật mà đạo diễn Đặng Nhật Minh nhắc đến khi nghe tin Cinémathèque đóng cửa: “Tôi cho rằng việc mất Cinémathèque đồng nghĩa Hà Nội đánh mất niềm kiêu hãnh lớn. Bởi kiến tạo một không gian văn hóa khó gấp vạn lần xây một trung tâm thương mại2. Niềm kiêu hãnh hay không gian văn hóa thì chẳng có nhà kinh doanh nào tính ra được bằng tiền. Nhưng vì chẳng quy được ra tiền nên nó sẽ bị gạt phăng đi trong “tư duy nắm xôi” ăn ngay của thời thế thực dụng.
Nguồn: Mai Anh Tuấn - Tia Sáng
1“Mất đi” hay “biến mất” là cụm từ thường dùng để chỉ một Hà Nội nay rất khác xưa cả về không gian lẫn tính cách. Xem thêm ở đây: https://www.youtube.com/watch?v=OK4Eh8627JU; ở đây: http://cand.com.vn/Xa-hoi/Tinh-trang-xuong-cap-chat-choi-va-phe-tich-366911/ và ở đây: http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/nguoi-ha-noi-dang-mat-dan-net-thanh-lich-2399770.html
2Xem thêm ở đây: http://giaitri.vnexpress.net/tin-tuc/phim/sau-man-anh/rap-chuyen-chieu-phim-kinh-dien-o-ha-noi-dong-cua-sau-12-nam-3502372.html
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Nhà thơ Phạm Tiến Duật năm 2002, khi vào tuổi 61, đã đưa ra mười tiêu chí để xác định “thế nào là nhà văn già”. Tỷ như nhà văn già là nhà văn thích đề tặng và chú thích, thích quản lý người khác mà không quản lý chính mình, thích chê bai xã hội, phàn nàn đủ thứ và tỏ ra mình là người lịch lãm, chỉ không biết chê chính cái mình viết ra…
-
Trong những ngày cuối tháng 5/2015, dư luận khắp nơi tỏ vẻ đồng tình với phát biểu tại Quốc Hội của Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ (Phó giám đốc Học viện Quốc phòng): “Tội tham ô, tham nhũng mà không tử hình thì không hợp lòng dân, bởi tham nhũng không phải là những người nhỏ mà đều là người làm to có chức có quyền, đục khoét công quỹ, bóc lột nhân dân. Làm cán bộ mấy năm mà trong nhà có vài ba trăm tỉ đồng, thậm chí cả ngàn tỉ đồng thì lấy ở đâu ra nếu không tham nhũng. Có một đội ngũ giàu rất nhanh, cưỡi lên đầu nhân dân, còn kinh khủng hơn địa chủ, tư sản ngày xưa”.
-
Khái niệm không gian văn hóa của các dòng sông đã rõ ràng và cụ thể khi liên quan đến quy hoạch cảnh quan kiến trúc của đô thị. Nhưng ngoài quy hoạch đô thị, không gian đó không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc nhà cửa, cầu và cây xanh.
-
Khai thác các di tích văn hóa- lịch sử vào mục đích du lịch đang trở thành một hướng đi được quan tâm đầu tư của nước ta nói chung, Nghệ An nói riêng bởi có lẽ đó là cách hiệu quả hàng đầu để quảng bá những giá trị văn hóa của một vùng miền mà không cần phải tốn quá nhiều lời.
-
Cô bé Lolita dạo chơi đến Việt Nam gần đây đã làm nổ ra một sự “mất đoàn kết” không nhỏ trong giới dịch thuật. Thậm chí, có khi người ta chú ý đến chuyện nóng bỏng của “trường văn trận bút” nhiều hơn là chú ý đến vẻ đẹp của cô ấy, hay nói cách khác, giá trị của bản thân tác phẩm của Vladimir Nabokov.
-
Truyền thông tạo định kiến “người Israel chuyên đánh bom cảm tử”, “người Anh lãnh đạm và xa cách”, nhưng văn chương liên kết nhân loại bằng những câu chuyện giản dị. Chủ đề này được nói đến trong Những ngày Văn học châu Âu tại Hà Nội.
-
Không phải là những người đầu tiên nảy ra ý tưởng biến các khoảng đất trống ở Hà Nội thành sân chơi cho trẻ em nhưng họ là những người đầu tiên thực hiện thành công ý tưởng đó - chúng tôi muốn nói đến các bạn trẻ trong nhóm tình nguyện “Nghĩ về sân chơi trong thành phố” (Think Playgrounds - TPG).
-
Nhân dịp tái bản có sửa chữa Lolita, dịch giả An Lý, người biên tập bản tiếng Việt lần này, có bài viết về tác phẩm mà lịch sử xuất bản của nó sang các thứ tiếng khác dường như chịu một lời nguyền cho những bản dịch lại, hoặc những bản dịch liên tục sửa chữa.
-
Văn hóa đọc của Việt Nam không hề suy đồi? Vấn đề là giới trẻ của chúng ta đang quan tâm gì và đọc gì?
-
Robert Lucius - giám đốc chương trình khu vực châu Á, Tổ chức Humane Society International, một tổ chức bảo vệ động vật quốc tế hơn 60 năm - đã trở lại Việt Nam trong một chuyến đi đặc biệt khi Việt Nam đã làm ông thay đổi cuộc đời của mình, từ một sĩ quan quân đội ông trở thành nhà hoạt động bảo vệ động vật.
-
Trách nhiệm giáo dục thuộc về ai? Gia đình, nhà trường hay xã hội? có nhiều người đổ lỗi cho đó là bị tác động bởi "mặt trái của kinh tế thị trường".
-
Con số 6.200 nói lên điều gì...!
6.200 người bị nhập viện do ẩu đả trong dịp tết nguyên đán Ất Mùi 2015 nói lên điều gì, chẳng phải là bạo lực đang lên ngôi!
-
Xem lễ hội ở xứ ta dễ có cảm giác mình bị dẫm nát như những cánh hoa trên Đường hoa xuân. Lễ hội Việt hiện đại, không khéo, trở thành đồng nghĩa với từ vandalism – nôm na là hủy hoại các giá trị văn hóa nhân loại.
-
Tưởng lì xì con trẻ là... chuyện nhỏ, nhưng thật ra có rất nhiều điều đáng bàn quanh câu chuyện lì xì đầu năm.
-
Cần có một cơ quan kiểu như Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam trong lĩnh vực báo chí và các cơ quan báo chí cần phải liên kết lại trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền báo chí. Đó là giải pháp được nhiều đại biểu đồng tình nhất tại Hội thảo "Vấn đề Bản quyền báo chí trong kỷ nguyên số" được tổ chức ngày 28/1 tại TP.HCM.
-
Theo thống kê của Cục Xuất bản-in-phát hành, năm 2014 ngành xuất bản đã tăng 50 triệu bản sách so với 10 năm trước.
-
Đó là một trong những vấn đề đã được đưa ra thảo luận sôi nổi tại buổi tọa đàm với chủ đề “Những cuốn sách làm ô nhiễm môi trường giáo dục thanh thiếu niên - Thực trạng và Giải pháp”, do Hội xuất bản Việt Nam tổ chức vào sáng nay 21/1 ở TPHCM.
-
Tiếp theo Thánh Gióng, lại thêm một vị “Tứ Bất tử” nữa của người Việt Nam được dựng tượng. Đó là Đức Thánh Tản, hay Tản Viên Sơn Thánh, hay gọi một cách học trò là Sơn Tinh, gắn với truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh.
-
“Phải xem hành lang pháp lý cho văn hóa còn thiếu cái gì. Cái gì lỗi thời rồi cần đổi mới, cái gì mâu thuẫn cần điều chỉnh”, GS-TS Phùng Hữu Phú, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận T.Ư, nói tại hội thảo quốc gia Những giải pháp tổ chức triển khai Nghị quyết số 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người VN đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
-
Cả nước lại sắp bước vào mùa lễ hội Tết Ất Mùi 2015. “Đến hẹn lại lên”, những câu chuyện tiêu cực mùa lễ hội dường như vẫn là bài toán nan giải đối với các nhà quản lý.
.png)
.png)
