Những mảng rời về em và dòng sông

14:41 15/09/2011

LGT: Trại sáng tác văn học Hương Vân (thôn Lại Bằng, huyện Hương Trà) do Hội Nhà văn TT. Huế đứng ra tổ chức. Trong vòng 10 ngày của tháng 7 trăng vàng trong các mảnh vườn hoa trái, 10 trại viên đã để lại tình cảm sâu đậm với người dân xứ miệt vườn nơi đây bằng những trang văn đầy chất lãng tử. Bên cạnh đó, ở mặt chìm của tác phẩm, những “bụi bặm” từ xã hội công nghiệp cũng được phản ảnh một cách thâm trầm nhưng khẩn thiết...Sông Hương xin giới thiệu một số ít tác phẩm từ Trại viết này.

Đầu nguồn sông Bồ - Ảnh: Lê Vĩnh Thái

[if gte mso 9]> Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 <![endif][if gte mso 9]> <![endif][if gte mso 10]> <![endif]

NGUYÊN QUÂN

Những mảng rời về em và dòng sông

Buổi chiều vùng bán sơn địa thật lạ, từng vòm mây xám đậm ùn nhau quần tụ trên những ngọn núi xa xa, những tia nắng cuối ngày vàng úa len qua từng khu vườn tạo nên sự mông quạnh đến nao lòng. Con đường đất ngoằn ngoèo chạy qua những khoảng vườn ra tận bờ sông. Đi giữa hàng cây Thanh Trà mùa đơm quả tươi non, mơn mởn như bầu ngực thiếu nữ, tôi liên tưởng rồi bật cười thích thú. Ngõ xóm làng quê thường lúc nào cũng vắng tanh, có cười kiểu gì cũng chẳng ngại.

Chừng mấy chục mét đi chân đất, tôi đã bước xuống từng bậc cấp xây bằng gạch loang lổ ngấn tích từng mùa lũ.

Cái bến thật đẹp, nhưng khá mỉa mai là bậc cấp cuối cùng lại cắm mình xuống lớp đất pha cát mốc thín vệt rêu khô, lổn nhổn từng mảng gạch ngói, vôi vữa. Đám phế tích ấy có một thời là những ngôi nhà, những tấm bình phong cổ xưa ghép hình tứ linh, hoa lá bằng sành sứ, một nghệ thuật tạo hình đặc biệt lan tỏa từ chốn cung đình.

Quá khứ vàng son của những ngôi nhà thờ họ tộc, của ngôi chùa làng bây giờ chỉ là một bãi đất cát, gạch đá hoang tàn. Một trận lũ khủng khiếp, được mệnh danh là cơn đại hồng thủy thế kỷ đã quét qua, xé lòng con nước vào tận giữa làng, cắt vùng đất phì nhiêu hoa trái của làng tôi thành từng mảnh rồi ném qua bờ bên kia, thành những vạt sắn, nương khoai tươi tốt.

Tôi đi dọc theo bờ sông một lúc, rồi ngồi xuống trên một tảng đá đen, khá lớn và bằng phẳng nằm sát bên mép nước. Dòng sông vốn xanh trong, sâu thẳm lúc này chỉ là một dòng nước cạn kiệt lờ nhờ vệt dầu loang. Cơn gió Nam Cuồng vẫn thổi thốc tháo qua những phế tích, đẩy về phía tôi những cọng lông tơ mang thứ cảm giác ngứa ngáy, khó chịu của loài Mai Dương mọc đầy hai bên bờ, loài cây được nhập khẩu như một thú chơi tao nhã của kẻ lắm tiền. Loại thực vật mới toanh, sống tạp và lây lan nhanh như một thứ thảm họa.

Con sông tuổi thơ của tôi từng ngụp lặn đang dần chết. Những cây Thanh Trà mang vị ngọt dịu từng là thứ sản vật tiến cung đang dần quắt khô. Ký ức về em và dòng sông cũng sẽ phai nhạt…

Nhà văn Nguyên Quân (bên phải) trong chuyến du khảo sông Bồ
Ảnh: LVT

Mọi thứ quý giá đang mất dần. Tôi biết nguyên nhân cái chết của nó. Chính cái đập thủy điện xám xịt, đồ sộ nằm chắn ngang dòng. Chính những ngọn núi bị khai thác, bị bóc trơ ra từng mảng cằn kho đã lấy hết nguồn sống của con sông, của cây Thanh Trà và cả bầy cá thia lia đang mắc cạn trên bãi cát bạc thếch con nắng.

Nơi tôi ngồi, trên tảng đá đen, ném từng viên sỏi nhỏ lên mặt nước, là mốc giới cuối của làng tôi. Ngôi làng có lịch sử lâu đời hàng trăm năm, với cái tên rất lạc quan “Bằng Lại”.

Ở chon von nguồn con sông chở đầy phù sa, nhưng cũng không thiếu phần bất trắc. Hôm nay bồi, mai kia lở. Ừ thì đạo lý bể dâu, bồi rồi lại lở, lở rồi cũng sẽ bồi. Bao thế hệ người trong làng mặc nhiên chấp nhận điều ấy, vẫn vui vẻ sống chung với cố tật thích chơi trò đổi dòng của sông. Nên nhắc nhở, nhắn nhủ đời sau rồi cái gì cũng “lại bằng”. Nhưng đến bây giờ, cái đập thủy điện chắn ngang dòng chảy của con sông đã ngăn cản luôn mơ ước và lạc quan “Bằng Lại” của các cụ xưa. Con đập đó cũng làm tiêu tan thành mây khói cái viễn tưởng sông sẽ đền bồi lại diện tích gần nửa của làng trôi về phía bên kia.

Phía bên kia, bây giờ lại lời to, không còn sợ phải “trả lại cho bằng”. Có phải do chuyện bên này được thì bên kia mất, mới nảy sinh ra cái chuyện bất lập hôn nhân của hai bên. Dân quê, một đời gắn bó một nắng hai sương với cái nguồn sống duy nhất là đất, bị mất đất cũng chẳng khác gì mất máu thịt. Chắc chắn không phải cái mô típ chuyện tình Romeo-Juliet, cũng chẳng phải từng xung đột giao tranh sứt đầu mẻ trán mà ra cơ sự. Bây giờ có hỏi cũng chẳng có ai hiểu nổi, dù đã thuộc nằm lòng câu hò truyền miệng, ám chỉ việc ngăn cấm trai bên nầy lấy vợ phía bên kia. Chuyện thật lạc hậu cũ rích vậy mà vẫn tồn tại trên mối tình đầu của tôi.

Sông thời ấy còn đầy nước, còn trong veo. Con gái, con trai hai bờ vẫn ra sông chòng ghẹo nhau. Vậy mà chẳng có một mối tình bên bồi bên lở nào có đoạn kết hoàn hảo.

Ngày đó tôi vẫn lén lút bơi qua sông. Bơi trong bóng tối, trực chỉ một ngọn đèn vàng bên kia. Cảm giác bì bõm ngợp nước trong bóng tối có lẽ với bất cứ ai cũng rất khủng khiếp. Vậy mà với tôi lại tràn đầy ngọt ngào, hạnh phúc. Qua sông chỉ để nhìn trộm em “ngồi trong song cửa” tập đánh đàn. Rồi lại lẳng lặng bơi về với nhiều giấc mộng đẹp…

Nhặt một viên sỏi nhỏ, tôi ném ra xa, một thứ âm thanh nhẹ tênh rơi vỡ, bắn tung những hạt nước li ti óng sáng. Sự óng sáng mong manh và chóng lụi tàn.

Bến quê bên dòng sông Bồ - Ảnh: LVT

Tôi chợt nhớ đến Tịnh Mỹ. Hôm qua, tôi đã nói với cô cán bộ văn hóa “Em chỉ là một bản sao của thứ đắm say thời trai trẻ”. “Em hiểu”. Người đàn bà có giọng ca, tiếng đàn mềm mại như sông, dửng dưng trả lời. “Vâng… anh rất cám ơn em”. Tôi cám ơn vì không muốn có sự lẫn lộn giữa quá khứ và hiện tại.

Người đàn bà đã đi qua một đời chồng, tất nhiên phải tự trang bị cho mình ý tưởng thật tỉnh táo, để có thể xem những gì tôi tán tụng em bằng bài thơ vừa được đăng tải trên tờ nhật báo địa phương chỉ là thứ tình cảm lang bạt bất chợt.

Nhưng quả thật em đã bùa chài, hớp hồn tôi trong dáng ngồi ôm cây guita say sưa đàn hát ở phía mạn thuyền bên kia, phía bờ có nhiều đứa con trai, con gái ra sông hóng mát. Phía tôi vẫn từng đêm bơi qua mà không dám bỏ lại lời thề “sông cạn đá mòn”.

Mười ngày tôi về công tác ở vùng đất nóng của sự ô nhiễm môi trường. Mười buổi chiều ra ngồi bên dòng sông cạn nước. Mười buổi sáng ra ngồi uống cà phê, ở cái quán nằm ngay ngã ba đường làng đầy bụi. Bụi từ những chuyến xe siêu trọng chở đầy đất đá nườm nượp chạy suốt ngày đêm.

Bụi và khói là thứ gì đó thật thân thuộc ở đây, thân thuộc như từng chuỗi tiếng nổ rung chuyển nhà cửa, vườn tược, quăng quật những gì không có rễ bám xuống mặt đất. Loại bụi bặm, loại âm thanh quái dị của nhiều khu mỏ khai thác đất đá, của những ống khói to lớn như miệng con quái vật khổng lồ nhả khói đen đặc bầu trời. Dĩ nhiên những vườn cây, ruộng đồng, những hơi thở nhọc nhằn của người dân nơi đây sẽ là nơi đáp xuống cuối cùng của những vòm mây ủ đầy độc chất.

Em và con bé năm tuổi, xinh đẹp trong trẻo như thiên thần đang tập đánh vần từng chữ cái, phía bên trong ngôi nhà nhỏ xíu đặt trên nền móng của ngôi chùa đã bị nước cuốn trôi. Là những thứ có rễ bám rất sâu xuống mảnh đất làng. Nên vẫn có thể nói với nhau bằng thứ tiếng người. Dù nó thật nhỏ bé, khó nghe giữa những lời hứa suông, giữa tiếng động cơ xe siêu trọng, tiếng ầm ào của mìn bắn đá, tiếng gầm rú từ chiếc băng chuyền vận chuyển khoáng sản của nhà máy xi măng… Một âm vực cực kỳ hỗn độn. Vậy mà em cũng bóc tách ra được những cung bậc thật đẹp. Bằng chất giọng lúc cao vút, lúc trầm sâu. Em hát cho tôi nghe về đôi mắt trong sáng, hồn nhiên của trẻ thơ, về dòng sông trong giấc mơ hồi sinh, về cây Thanh Trà khát khao được tròn căng mật ngọt, về những con người dù phải đối đầu với bao bất trắc vẫn cố theo đến cùng cái tình người, nghĩa đất…

Không như tôi, kẻ yếu hèn chẳng dám làm tròn phận sự của một người con của làng, làm đúng trách nhiệm của một kẻ cầm bút. Phải tự bịt tai, bịt mắt trước bao thứ ô nhiễm ngay trên mảnh đất chôn nhau cắt rốn của mình.

07-2011
N.Q
(271/09-11)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Tập vồng vông tay không tay có...

Xem thêm

Những điều hư thực

PHẠM THỊ ANH NGA

Sao em vẫn chưa tin là chúng mình đã thực sự yêu nhau?
Nhất chi mai

ĐÀO QUỐC MINH

Gốc mai trắng đã hơn trăm tuổi. Đó là nhất chi mai, còn gọi bạch mai, hàn mai, nhị độ mai.
Tết Trường Sơn Tây

NGUYỄN ĐẠI DUẪN

Đã cuối tháng Chạp mà nắng còn như đổ lửa. Nắng mùa khô ở Lào thật khó chịu, lúc thì nóng nực, lúc thì lất phất mấy ngọn gió khô khốc.
Dì Ba chẻ chữ

1.
Ở xóm Bà Tàu, mỗi lần nhắc tới cái ác của Quản Ló thì ai nấy thảy đều tội nghiệp và cảm thông bà Tám Hội Đồng, má đẻ Quản Ló. Vì, “Sanh con ai nỡ sanh lòng/ Nuôi con ai chẳng vun trồng cho con” (Ca dao). Và, như lời người xưa: “Cha mẹ sanh con, trời sanh tánh”.
Phượng hoàng

TRẦN THÚC HÀ

Ngọn núi Quảng Đại Sơn thuộc huyện Bồn Tân, tỉnh Hoàng Hải bên bờ biển phía tây nước Cao Ly. Núi không cao lắm, cách thành trì Ủng Tân một quãng ngắn. Trên đỉnh núi có tảng đá bằng mà rộng.
Một khoảng xanh

THU LOAN

Ông đã sống ở thị xã Cao nguyên những năm 80. Nhấp nhô những con dốc cao cao. Đường lổn nhổn sỏi đá. Đạp xe như cóc nhảy vì ổ gà.
Mưa chiều thành nội

NGUYỄN NGỌC LỢI

Nửa chiều đó Huế mưa. Tiết cuối thu nắng nhẹ, đẹp suốt dọc đường, vậy mà đến Huế, xe vừa dừng bánh thì mưa đổ xuống. Mưa quất rào rào, gió thốc hơi nước lọt qua khe cửa buôn buốt lạnh. Lái phụ từ phía đầu xe gọi khách xuống.
Dị mộng

TRẦN BĂNG KHUÊ

1.
“Tôi đảm bảo câu chuyện mà tôi sắp kể đây hoàn toàn bắt đầu bởi một giấc mơ. Một giấc mơ kỳ quặc, chúng là những bức tranh lạ lẫm không đầu không cuối, không hề có bất kỳ sự kết nối nào”.
Hóa thơ dâng thánh

LÊ ANH HOÀI

Hàm có mặt trong một đêm thơ của một câu lạc bộ mang tên “Vĩnh Cửu”. Bà cô của Dung làm chủ tịch câu lạc bộ này.
Bản nhân

PHẠM NGỌC TÚY

1.
Tám mươi bảy tuổi, bà rên rỉ, chép miệng suốt ngày. Giọng nói còn tốt, đầu óc chưa lú lẫn, nếu không có cô cháu gái một hôm ghé xuống nhà thăm phát hiện ra bà đau nằm một chỗ, thỉnh thoảng hay lên về bới xách không biết sẽ còn chuyện gì xảy ra nữa?
Chị tôi bên bến sông

DIỆU PHÚC

Năm tôi lên bốn, chị đã lên mười. Người ta nói chị mãi là đứa trẻ bốn tuổi. Tôi không hiểu vì sao lại thế.
Tính hai mặt của si tình

KIỀU BÍCH HẬU

1. Ngày cuối tuần, Andras bồn chồn đi đi lại lại trong căn hộ của mình trên tầng bốn toàn nhà cổ tại phố Bartok Bela.
Hôm nay có phải

MCAMMOND NGUYEN THI TU

Cuộc sống là như bước chân lên một con thuyền mà nó chuẩn bị ra khơi và chìm
(Shunryu Suzuki)
Cuộc đến thăm của ngài thanh tra chính phủ

LTS: Bạn đọc đã từng quen biết Phạm Thị Hoài qua tập truyện "Mê lộ" và tiểu thuyết "Thiên sứ" (tác phẩm đã được dịch sang tiếng Pháp với tựa đề “La messagère de Cristal", do Phan Huy Đường dịch, Nxb Phụ nữ ở Paris phát hành. Nxb Turino (Ý) cũng dự định cho ra mắt tác phẩm này bằng tiếng Ý vào tháng 5 sắp tới, đồng thời Nxb Rowohl (Đức) cũng đã ký hợp đồng in 12 nghìn bản tiếng Đức.
Dạ đề

TRẦN TRUNG CHÍNH

Tám mươi lăm phần trăm dân thành phố chúng ta, chưa cần hỏi ý kiến về tình trạng vệ sinh thành phố, đều kêu rằng: "Thành phố rất bẩn".
TÌNH ĐẮP NỀN

TRẦN BẢO ĐỊNH

1.
Thấy sóng lắp liếm bờ chờ con nước nhảy, lão Bảy nói:
- Sớm mai, con ở nhà!
- Ở nhà chi, tía?
Ga hoang

TRU SA
Viết riêng cho một người

Đèn tắt là hết, chỉ còn đôi mắt tỉnh bơ cùng tiếng thở nhẹ. Đường ray vẫn đầy đá dăm, thứ vật lót giúp bánh tàu không đổ nhào.
Chuyến ngược ngàn

NGUYỄN THẾ HÙNG

Anh Thuyên nhà bên xóm Bến sang xóm tôi cưới chị Linh. Chị Linh xinh, da trắng, tóc dài nên nhiều anh trong xóm tôi mê, vậy mà chị lại đi lấy người xóm Bến.
Ngôi nhà không có cầu thang

PHAN TRUNG HIẾU

Cha con tôi trú trong một căn nhà tuyềnh toàng cạnh đường cái quan. Mái nhà tranh cũ kỹ, đen xỉn một gam màu lạnh giữa nhà nhà mái tôn, mái ngói, gạch ốp sáng choang. Cũng chả lấy thế làm buồn.
Thảo nguyên thứ mười tám

HẠ NGUYÊN

Đêm thứ mười tám tôi mới lọt được vào căn nhà của em. Bấy giờ đang quá khuya và sự vắng ngắt như nhìn xói vào làm tôi kinh sợ.