Nhớ tác giả Vượt côn đảo nhân đọc cuốn sách: "Nhớ Phùng Quán" của Nhà xuất bản trẻ

14:36 05/08/2009
NGUYỄN VĂN HOACuốn sách: "Nhớ Phùng Quán" của Nhà xuất bản Trẻ, do Ngô Minh sưu tầm, tuyển chọn và biên soạn với nhiều tác giả phát hành vào quý IV năm 2003. Cuốn sách có 526 trang khổ 13x19cm. Bìa cứng, in 1000 cuốn. Rất nhiều ảnh đẹp của Nguyễn Đình Toán - nhà nhiếp ảnh chân dung nổi tiếng của Việt nam. Đơn vị liên doanh là Công ty Văn hoá Phương Nam.

Ảnh: sankhauvietnam.com.vn

Qua cuốn sách này, chúng ta được biết Phùng Quán sinh tháng 1 năm 1932  tại làng Thanh Thuỷ Thượng, Tổng Dạ Lê nay là xã Thuỷ Dương, huyện Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên Huế,  mất ngày 22-1-1995 tại Hà Nội, thọ 64 tuổi.

Phùng Quán là Hội viên thế hệ đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam (1956). Sau vụ Nhân văn Giai phẩm đến năm 1988 Phùng Quán được phục hồi Hội tịch.

Phùng Quán đã có những tác phẩm rất nổi tiếng: năm 1954 tiểu thuyết Vượt Côn Đảo, tái bản 4 lần, năm 1956 Nhà xuất bản Thiếu nhi Liên xô dịch ra tiếng Nga, năm 1987 Nhà xuất bản Thuận hoá tái bản lần thứ 5 với 50.200 bản. Vượt Côn Đảo được giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam (1954-1955), Trường ca Võ Thị Sáu 1955 tái bản 3 lần. Đặc sắc nữa là tiểu thuyết Tuổi thơ dữ dội, được Giải thưởng (giải A Hội Nhà văn Việt Nam 1987, xưởng phim Giải phóng dựng thành phim Tuổi thơ dữ dội do đạo diễn Vinh Sơn thực hiện. Phim này được Huy chương bạc Liên hoan Phim Việt Nam tại Nha Trang, năm 1990 và được Tổng cục chính trị Bộ Quốc phòng tặng giải thưởng nhân dịp 50 năm ngày thành lập quân đội Nhân dân Việt Nam 1994.

Trong tập Nhớ Phùng Quán có trên 50 tác giả viết về ông. Nhiều tác giả khá nổi tiếng như Tô Hoài, Thu Bồn, Xuân Sách,  Nguyễn Bùi Vợi, Nguyễn Thị Thu Trang, Hoàng Cầm, Lê Đạt, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Khắc Thạch, Nguyễn Quang Hà, Võ Thị Hảo, Đỗ Kim Cuông, Hoàng Cát, Nguyễn Khoa Điềm, Văn Tâm, Tào Mạt,Trinh Đường, Hải Bằng,Tạ Vũ... Những người yêu mến Phùng Quán như Ngô Minh, Nguyễn Trọng Tạo, Nguyễn Thụy Kha, Nguyễn Sĩ Cứ, Vĩnh Nguyên, Hoàng Vũ Thuật. Theo cá nhân tôi chính nhờ uy tín của những tác giả trên, cho nên thông tin nằm trong cuốn sách này rất đáng tin cậy và khi đọc độc giả sẽ bị thuyết phục và hấp dẫn. Những bài đưa vào sách này hầu hết đã được công bố trên các báo chí nổi tiếng ở Trung ương và địa phương, ví dụ như Báo Văn nghệ, Lao Động, Tiền Phong, Đại Đoàn kết, Quân Đội Nhân dân, Hà Nội mới, Sông Hương ... Do vậy chất lượng bài viết trong sách đều đạt đẳng cấp rất cao về văn chương. Mỗi bài viết đều có giá trị khoa học độc lập.

Về kết cấu của sách: Ngoài ảnh liên quan đến Phùng Quán và gia đình Phùng Quán, lời nói đầu, tiểu sử văn học Phùng Quán, sách được Ngô Minh chia thành hai phần chính: Phần thứ nhất: Phùng Quán giữa bạn bè và phần thứ hai: Thơ chọn và một số bài viết của Phùng Quán.

Trong tập Nhớ Phùng Quán có nhiều bài thơ rất hay. Ví dụ như bài Người nằm bên Hồ Tây của Nguyễn Khoa Điềm viết ngày 24-1-1995:

Người nằm chân đưa về Hồ Tây
Gió mùa đông thổi lạnh chân gầy
Cuộc viễn du nào buồn đến vậy
Người hùng thời niên thiếu tôi ơi!

Người mơ mộng một thời đánh giặc
Người tóc râu một thời thị trường
Cuộc viễn du nào buồn đến vậy
Người hùng thời niên thiếu tôi ơi ?

Gió vẫn gió của nghìn năm trước
Sóng vẫn sóng của nghìn bể dâu
Hồ Tây đang mùa sương khói
Hồ Tây đang độ hoa đào ...
Người hùng thời niên thiếu  tôi ơi !

Phùng Quán mất đã gần 10 năm, nhưng bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm kính tặng nhà thơ Phùng Quán ở trên nhân ngày ông mất, đã thực sự là tình cảm cho nhiều thế hệ độc giả của Vượt Côn đảoTuổi thơ dữ dội.

Tuy nhiên theo thiển kiến của tôi, chắc chắn cuốn sách này sẽ còn được tái bản. Do vậy để lần sau tái bản hoàn chỉnh hơn, tôi xin mạnh dạn góp ý cho tác giả chủ biên, Nhà xuất bản Trẻ và Công ty văn hoá Phương Nam như sau:

- Ảnh gáy sách dễ gây nhầm lẫn Phùng Quán đội mũ với hoạ sĩ Bùi Xuân Phái đội mũ. Trong thương mại người ta rất kỵ những thương hiệu "Trademark" dễ gây nhầm lẫn. Giả dụ để Phùng Quán đội mũ bộ đội ở trang 19 ra gáy sách thì có lẽ hợp lý hơn .

- Mặc dù Phùng Quán đã có tiểu sử văn học rất công phu từ trang 11 đến trang 18. Nhưng cuối sách vẫn có niên biểu Phùng Quán  so ngang với các mốc lịch sử của dân tộc, nếu vậy cuốn sách sẽ sang trọng và giá trị khoa học sẽ cao hơn nữa. Ví dụ: năm 1930 thành lập Đảng, Phùng Quán 2 tuổi; năm 1940 khởi nghĩa Nam Kỳ, Phùng Quán 12 tuổi; năm 1945 Cách mạng Tháng Tám, Phùng Quán 13 tuổi; năm 1954 Phùng Quán 22 tuổi viết Vượt Côn Đảo; năm 1955 viết thơ về Võ Thị Sáu; năm 1975 Giải phóng miền Nam, Phùng Quán 45 tuổi; năm 1983 Phùng Quán 61 tuổi viết Tuổi thơ Dữ dội. Nên tham khảo những cuốn như Nguyễn Đình Chiểu của Nguyễn Ngọc Thiện, Nhà xuất bản Giáo dục Hà Nội. Như vậy Ngô Minh giúp cho độc giả dễ liên tưởng số phận tác phẩm, tác giả Phùng Quán liên tục không ngừng nghỉ gắn bó máu thịt với Đảng và nhân dân Việt Nam.

- Cần hoàn chỉnh hơn nữa công tác chú thích của sách. Nhiều bài rất hay, như bài Trường ca cây cà  từ trang  367 đến đến trang 371 nên ghi chú thêm năm sáng tác và địa chí thông tin báo chí lần đầu công bố tác phẩm này. Mặc dù đã có bài Lại hồi sinh trong thăm thẳm Hàn Giang từ trang 205 đến trang  208 của Nguyễn Trung Dân, Thư ký toà soạn báo Quảng Nam Đà Nẵng. Nếu chú thích đây là bài thơ từ 1957 đến 1987 đã xuất hiện lại tên Phùng Quán thì hay biết bao, hiệu quả thông tin sẽ cao hơn. Như vậy thông tin sẽ công bằng với độc giả hơn: Đổi mới của Đảng đã thực sự trả lại tên tuổi cho Phùng Quán.

- Nếu bìa bốn có câu thơ và chữ ký Phùng Quán chỉ làm nền cho Thẻ Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam của Phùng Quán, theo tôi sẽ nói lên trình độ văn hoá cao của người làm bìa sách này. Như vậy nói lên thẩm mỹ, nhân văn và kết cục rất có hậu cho Phùng Quán...

Tôi kém Phùng Quán gần 20 tuổi, cho nên cảm nhận cuốn sách Nhớ Phùng Quán của Ngô Minh và nhiều tác giả có thể còn nông cạn, nhưng mạnh dạn góp thiển kiến của cá nhân mình để hy vọng lần sau tái bản sách này càng đẹp hơn.

Hà Nội ngày 5 tháng 3 năm 2004
N.V.H
(183/05-04)

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • MINH KHÔICuối tháng bảy vừa qua, giáo sư ngôn ngữ và văn chương Wayne S.Karlin và nữ phóng viên Valerie, công tác ở một Đài phát thanh thuộc bang Maryland, Mỹ đã đến Huế tìm thăm nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, để chuyển cho chị bản hợp đồng in ấn và phát hành tập thơ Green Rice (Cốm Non) do cơ quan xuất bản gửi từ Mỹ sang.

  • FRED MARCHANTCó những vết thương chẳng thể nào lành lặn và có những nỗi đau chẳng bao giờ mất đi. Kinh nghiệm nhân loại khuyên ta không nên “chấp nhận” hay “bỏ đi” hay “vượt lên” chúng. Với một con người mà tâm hồn thương tổn vì đã làm cho người khác khổ đau hay chứng kiến nhiều nỗi đau khổ thì những câu nói như thế hoàn toàn vô nghĩa.

  • BÍCH THU          (Đọc thơ Dòng sông mùa hạ của Hoàng Kim Dung. NXB Hội Nhà văn, 2004)Nhìn vào tác phẩm đã xuất bản của Hoàng Kim Dung, tôi nhận thấy ở người phụ nữ này có sự đan xen giữa công việc nghiên cứu khoa học với sáng tạo thi ca. Ngoài bốn tập thơ và bốn cuốn sách nghiên cứu về nghệ thuật đã in, với tập thơ thứ năm có tựa đề Dòng sông mùa hạ mới ra mắt bạn đọc, đã làm cán cân nghiêng về phía thơ ca.

  • ĐÔNG HÀVăn hoá và văn học bao giờ cũng có một mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Có thể thấy rằng văn học là một bộ phận của văn hoá, nó chịu sự ảnh hưởng của văn hoá. Khi soi vào một thời kì văn học, người đọc có thể thấy được những khía cạnh về phương diện đời sống văn hoá tinh thần của một thời đại, một giai đoạn của xã hội loài người.

  • HÀ KHÁNH LINHViết được một câu thơ hay có khi phải chiêm nghiệm cả một đời người, hoàn thành một tập truyện, một tập thơ là sự chắt chiu miệt mài suốt cả quá trình, sau Đại hội nhà văn Việt Nam lần thứ VII Lê Khánh Mai liên tiếp trình làng tập thơ "Đẹp buồn và trong suốt như gương" (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) và "Nết" tập truyện ngắn (Nhà xuất bản Đà Nẵng).

  • NGUYỄN TRỌNG TẠOCó người làm thơ dễ dàng như suối nguồn tuôn chảy không bao giờ vơi cạn. Có người làm thơ khó khăn như đàn bà vượt cạn trong cơn đau sinh nở. Có người không đầy cảm xúc cũng làm được ra thơ. Có người cảm xúc dâng tràn mà trước thơ ngồi cắn bút. Thơ hay, thơ dở, thơ dở dở ương ương tràn ngập chợ thơ như trên trời dưới đất chỉ có thơ. Thơ nhiều đến ngạt thở chứ thơ chẳng còn tự nhiên như hơi thở mà ta vẫn hoài vọng một thời.

  • THẠCH QUỲSuốt đời cần mẫn với công việc, luôn mang tấm lòng canh cánh với thơ, vì thế, ngoài tập “Giọng Nghệ” in riêng và bao lần in chung, nay Ngô Đức Tiến lại cho ra tập thơ này.

  • Trong đội ngũ những người hoạt động văn nghệ tại Thừa Thiên Huế, bên cạnh các Hội chuyên ngành trực thuộc Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật (như Hội Nhà văn, Hội Mỹ thuật, Hội Âm nhạc…) có một tổ chức gọi là “Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế”(CHNV).

  • Hà Khánh Linh xuất thân trong một gia đình khoa bảng nổi tiếng ở Huế. Tên khai sinh của chị là Nguyễn Khoa Như Ý. Năm 20 tuổi, đang học dở dự bị đại học Khoa Học Sài Gòn thì chị quyết định bỏ học để gia nhập quân Giải phóng. Từ đó cho đến khi nghỉ hưu chị đã từng đi dạy, làm phóng viên Đài phát thanh Giải phóng, Đài phát thanh Bình Trị Thiên, làm biên tập, Thư ký Tòa soạn rồi Phó tổng biên tập Tạp chí Sông Hương. Chị quen biết và giao tiếp khá rộng từ các vị quan chức đến các vị đại đức, linh mục, trí thức... cùng những năm tháng gian khổ ở chiến trường Trị Thiên, những chuyến đi thực tế ở Căm pu chia... đã giúp chị có một vốn sống hết sức phong phú.

  • Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ sinh ra và lớn lên bên bờ sông Kiến Giang thơ mộng. Nhưng tuổi thơ của chị chứa đầy buồn đau và nước mắt: Mẹ không có cửa nhà/  Em đứa trẻ vắng cha/ Như mầm cây trên đá/ Biết khi nào nở hoa? Nỗi tuyệt vọng cứ ám ảnh suốt cả tuổi thơ của chị. Trong một bài thơ đầu tay chị viết: Tuổi thơ tôi như ráng chiều đỏ lựng/ Hắt máu xuống dòng sông đen.

  • Trần Thùy Mai bắt đầu được các bạn trẻ yêu thích văn chương ở Huế biết đến khi chị đang học ở trường Đồng Khánh những năm trước giải phóng (1975). Tốt nghiệp vào loại xuất sắc, chị được giữ lại làm cán bộ giảng dạy ở trường đại học Sư phạm Huế. Dạy ở trường đại học Sư phạm Huế được một vài năm, chị chuyển sang làm công tác biên tập ở nhà xuất bản Thuận Hóa. Đây là một quyết định khá táo bạo và sáng suốt. Làm việc ở nhà xuất bản, chị có điều kiện viết lách hơn.

  • LÊ HUỲNH LÂM                 (Đọc Viết bên Hộ Thành hào - thơ Nguyên Quân -, Nxb Thuận Hoá, 2009)Giữa những đổ nát hoang tàn quá khứ và hiện tại, khi mà thang giá trị bị đảo lộn, những mảnh vỡ đang vung vãi mọi nơi, tác giả lại tìm đến Hộ Thành hào để nhìn ngắm cõi lòng đang hỗn hênh mọi thứ và như chợt nhận ra niềm hy vọng mỏng mảnh, anh đã Viết bên Hộ Thành hào.

  • HOÀNG DIỆP LẠCBất chợt giữa một ngày mưa gió, nhìn những hạt nước toé lên từ mặt đất như những đoá hoa mưa. Một loài hoa của ảo giác. Có thể trong tâm trạng như vậy, Lê Tấn Quỳnh chợt hỏi:Hoa vông vangCó hay không

  • ĐINH NAM KHƯƠNG(Thơ Tuyết Nga - NXB Hội Nhà văn 2002)

  • NGUYỄN VĂN HOA1. Cuối thế kỷ 20, tôi làm cuốn sách “Tuyển tập thơ văn xuôi Việt Nam và thế giới” cùng tiến sỹ Nguyễn Ngọc Thiện (Viện Văn học Việt Nam), trong tập sách này gồm phần học thuật và phần tuyển thơ Việt Nam và Thế giới. Phần thơ Việt có nhiều tác giả sinh sống ở Huế, ngẫu nhiên-tình cờ có hai nhà thơ có thơ trong tập này, đó là Hải Bằng và Hải Trung.

  • NGA LINH NGA1. Xuất bản mười hai tập thơ, mười hai tập văn xuôi, một tập nhạc; viết mười hai kịch bản phim chân dung, hai mươi lời bình cho các phim khác, biên soạn hai mươi tập nhạc... điều thật khó tin ở một người nổi tiếng rong chơi, thích cao đàm khái luận, thường không mấy khi vắng mặt nơi những cuộc rượu của đám văn nghệ Hà Thành như Nguyễn Thụy Kha.

  • L.T.S: Trong vài năm lại đây, ở Huế, chưa có tập sách nào ra đời lại gây được “hiệu ứng ngạc nhiên” cho bạn đọc như một hiện tượng ngoài tập Thơ Trà My của Nguyễn Xuân Hoa ấn hành vào dịp kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng Huế và Đà Nẵng vừa qua. Ngoài các bài viết giới thiệu, phê bình in trên nhiều tờ báo trung ương và địa phương, Sông Hương vẫn tiếp tục nhận được thêm các ý kiến cảm thụ về tập thơ này.Xin trân trọng giới thiệu cùng quý bạn đọc

  • NGUYỄN XUÂN HOÀNG           (Đọc tập thơ Trà My của Nguyễn Xuân Hoa)

  • YÊN CHÂU          (Đọc Thơ Trà My của Nguyễn Xuân Hoa)Giống như những cây xanh bói muộn bất ngờ cho một mùa hoa trái, thơ Nguyễn Xuân Hoa xuất hiện đột ngột như vậy. Anh không cho in rải rác đâu đó, cũng không đọc thơ ở những cuộc gặp gỡ bạn bè. Im lặng, đùng một cái cho ra hẳn một tập thơ. Thơ Trà My của nguyễn Xuân Hoa đã đến với bạn bè như vậy.

  • BÙI ĐỨC VINH            (Nhân đọc tập thơ “Cho người tôi thương nhớ”-NXB Hội Nhà văn 2004)Có một chàng thi sĩ phong tình đi lang thang vô định trên nẻo đường mưa bay gió tạt, chợt lơ đãng nhận ra mình là kẻ bị tình yêu truy nã trong bài thơ “Nhận diện” anh đã tự thú với trái tim thổn thức của mình.