Nhớ tác giả Vượt côn đảo nhân đọc cuốn sách: "Nhớ Phùng Quán" của Nhà xuất bản trẻ

14:36 05/08/2009
NGUYỄN VĂN HOACuốn sách: "Nhớ Phùng Quán" của Nhà xuất bản Trẻ, do Ngô Minh sưu tầm, tuyển chọn và biên soạn với nhiều tác giả phát hành vào quý IV năm 2003. Cuốn sách có 526 trang khổ 13x19cm. Bìa cứng, in 1000 cuốn. Rất nhiều ảnh đẹp của Nguyễn Đình Toán - nhà nhiếp ảnh chân dung nổi tiếng của Việt nam. Đơn vị liên doanh là Công ty Văn hoá Phương Nam.

Ảnh: sankhauvietnam.com.vn

Qua cuốn sách này, chúng ta được biết Phùng Quán sinh tháng 1 năm 1932  tại làng Thanh Thuỷ Thượng, Tổng Dạ Lê nay là xã Thuỷ Dương, huyện Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên Huế,  mất ngày 22-1-1995 tại Hà Nội, thọ 64 tuổi.

Phùng Quán là Hội viên thế hệ đầu tiên của Hội Nhà văn Việt Nam (1956). Sau vụ Nhân văn Giai phẩm đến năm 1988 Phùng Quán được phục hồi Hội tịch.

Phùng Quán đã có những tác phẩm rất nổi tiếng: năm 1954 tiểu thuyết Vượt Côn Đảo, tái bản 4 lần, năm 1956 Nhà xuất bản Thiếu nhi Liên xô dịch ra tiếng Nga, năm 1987 Nhà xuất bản Thuận hoá tái bản lần thứ 5 với 50.200 bản. Vượt Côn Đảo được giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam (1954-1955), Trường ca Võ Thị Sáu 1955 tái bản 3 lần. Đặc sắc nữa là tiểu thuyết Tuổi thơ dữ dội, được Giải thưởng (giải A Hội Nhà văn Việt Nam 1987, xưởng phim Giải phóng dựng thành phim Tuổi thơ dữ dội do đạo diễn Vinh Sơn thực hiện. Phim này được Huy chương bạc Liên hoan Phim Việt Nam tại Nha Trang, năm 1990 và được Tổng cục chính trị Bộ Quốc phòng tặng giải thưởng nhân dịp 50 năm ngày thành lập quân đội Nhân dân Việt Nam 1994.

Trong tập Nhớ Phùng Quán có trên 50 tác giả viết về ông. Nhiều tác giả khá nổi tiếng như Tô Hoài, Thu Bồn, Xuân Sách,  Nguyễn Bùi Vợi, Nguyễn Thị Thu Trang, Hoàng Cầm, Lê Đạt, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Khắc Thạch, Nguyễn Quang Hà, Võ Thị Hảo, Đỗ Kim Cuông, Hoàng Cát, Nguyễn Khoa Điềm, Văn Tâm, Tào Mạt,Trinh Đường, Hải Bằng,Tạ Vũ... Những người yêu mến Phùng Quán như Ngô Minh, Nguyễn Trọng Tạo, Nguyễn Thụy Kha, Nguyễn Sĩ Cứ, Vĩnh Nguyên, Hoàng Vũ Thuật. Theo cá nhân tôi chính nhờ uy tín của những tác giả trên, cho nên thông tin nằm trong cuốn sách này rất đáng tin cậy và khi đọc độc giả sẽ bị thuyết phục và hấp dẫn. Những bài đưa vào sách này hầu hết đã được công bố trên các báo chí nổi tiếng ở Trung ương và địa phương, ví dụ như Báo Văn nghệ, Lao Động, Tiền Phong, Đại Đoàn kết, Quân Đội Nhân dân, Hà Nội mới, Sông Hương ... Do vậy chất lượng bài viết trong sách đều đạt đẳng cấp rất cao về văn chương. Mỗi bài viết đều có giá trị khoa học độc lập.

Về kết cấu của sách: Ngoài ảnh liên quan đến Phùng Quán và gia đình Phùng Quán, lời nói đầu, tiểu sử văn học Phùng Quán, sách được Ngô Minh chia thành hai phần chính: Phần thứ nhất: Phùng Quán giữa bạn bè và phần thứ hai: Thơ chọn và một số bài viết của Phùng Quán.

Trong tập Nhớ Phùng Quán có nhiều bài thơ rất hay. Ví dụ như bài Người nằm bên Hồ Tây của Nguyễn Khoa Điềm viết ngày 24-1-1995:

Người nằm chân đưa về Hồ Tây
Gió mùa đông thổi lạnh chân gầy
Cuộc viễn du nào buồn đến vậy
Người hùng thời niên thiếu tôi ơi!

Người mơ mộng một thời đánh giặc
Người tóc râu một thời thị trường
Cuộc viễn du nào buồn đến vậy
Người hùng thời niên thiếu tôi ơi ?

Gió vẫn gió của nghìn năm trước
Sóng vẫn sóng của nghìn bể dâu
Hồ Tây đang mùa sương khói
Hồ Tây đang độ hoa đào ...
Người hùng thời niên thiếu  tôi ơi !

Phùng Quán mất đã gần 10 năm, nhưng bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm kính tặng nhà thơ Phùng Quán ở trên nhân ngày ông mất, đã thực sự là tình cảm cho nhiều thế hệ độc giả của Vượt Côn đảoTuổi thơ dữ dội.

Tuy nhiên theo thiển kiến của tôi, chắc chắn cuốn sách này sẽ còn được tái bản. Do vậy để lần sau tái bản hoàn chỉnh hơn, tôi xin mạnh dạn góp ý cho tác giả chủ biên, Nhà xuất bản Trẻ và Công ty văn hoá Phương Nam như sau:

- Ảnh gáy sách dễ gây nhầm lẫn Phùng Quán đội mũ với hoạ sĩ Bùi Xuân Phái đội mũ. Trong thương mại người ta rất kỵ những thương hiệu "Trademark" dễ gây nhầm lẫn. Giả dụ để Phùng Quán đội mũ bộ đội ở trang 19 ra gáy sách thì có lẽ hợp lý hơn .

- Mặc dù Phùng Quán đã có tiểu sử văn học rất công phu từ trang 11 đến trang 18. Nhưng cuối sách vẫn có niên biểu Phùng Quán  so ngang với các mốc lịch sử của dân tộc, nếu vậy cuốn sách sẽ sang trọng và giá trị khoa học sẽ cao hơn nữa. Ví dụ: năm 1930 thành lập Đảng, Phùng Quán 2 tuổi; năm 1940 khởi nghĩa Nam Kỳ, Phùng Quán 12 tuổi; năm 1945 Cách mạng Tháng Tám, Phùng Quán 13 tuổi; năm 1954 Phùng Quán 22 tuổi viết Vượt Côn Đảo; năm 1955 viết thơ về Võ Thị Sáu; năm 1975 Giải phóng miền Nam, Phùng Quán 45 tuổi; năm 1983 Phùng Quán 61 tuổi viết Tuổi thơ Dữ dội. Nên tham khảo những cuốn như Nguyễn Đình Chiểu của Nguyễn Ngọc Thiện, Nhà xuất bản Giáo dục Hà Nội. Như vậy Ngô Minh giúp cho độc giả dễ liên tưởng số phận tác phẩm, tác giả Phùng Quán liên tục không ngừng nghỉ gắn bó máu thịt với Đảng và nhân dân Việt Nam.

- Cần hoàn chỉnh hơn nữa công tác chú thích của sách. Nhiều bài rất hay, như bài Trường ca cây cà  từ trang  367 đến đến trang 371 nên ghi chú thêm năm sáng tác và địa chí thông tin báo chí lần đầu công bố tác phẩm này. Mặc dù đã có bài Lại hồi sinh trong thăm thẳm Hàn Giang từ trang 205 đến trang  208 của Nguyễn Trung Dân, Thư ký toà soạn báo Quảng Nam Đà Nẵng. Nếu chú thích đây là bài thơ từ 1957 đến 1987 đã xuất hiện lại tên Phùng Quán thì hay biết bao, hiệu quả thông tin sẽ cao hơn. Như vậy thông tin sẽ công bằng với độc giả hơn: Đổi mới của Đảng đã thực sự trả lại tên tuổi cho Phùng Quán.

- Nếu bìa bốn có câu thơ và chữ ký Phùng Quán chỉ làm nền cho Thẻ Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam của Phùng Quán, theo tôi sẽ nói lên trình độ văn hoá cao của người làm bìa sách này. Như vậy nói lên thẩm mỹ, nhân văn và kết cục rất có hậu cho Phùng Quán...

Tôi kém Phùng Quán gần 20 tuổi, cho nên cảm nhận cuốn sách Nhớ Phùng Quán của Ngô Minh và nhiều tác giả có thể còn nông cạn, nhưng mạnh dạn góp thiển kiến của cá nhân mình để hy vọng lần sau tái bản sách này càng đẹp hơn.

Hà Nội ngày 5 tháng 3 năm 2004
N.V.H
(183/05-04)

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • TÔN PHƯƠNG LANCũng như những nhà văn mặc áo lính thuộc thế hệ đầu và tờ tạp chí Văn nghệ quân đội của họ, Trần Dần là một tên tuổi quen thuộc mà gắn với tên tuổi ông là cuốn tiểu thuyết Người người lớp lớp. Là một học sinh thành phố, khi Cách mạng tháng Tám thành công, 19 tuổi, ông bắt đầu hoạt động cách mạng rồi đầu quân tham gia kháng chiến chống Pháp và hoạt động văn nghệ.

  • Hồ Thế Hà sinh năm 1955, quê ở thị trấn Ngô Mây, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định. Anh tham gia quân đội từ 1978 đến 1982, chiến đấu tại Campuchia. Hồ Thế Hà tốt nghiệp khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp Huế năm 1985 và được giữ lại trường. Hiện anh là Phó Giáo sư, Tiến sĩ đang giảng dạy tại khoa Ngữ văn, trường Đại học Khoa học - Đại học Huế. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Anh đồng thời là Ủy viên Ban chấp hành Hội LHVHNT Thừa Thiên Huế, Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Huế nhiệm kì: 2000 - 2005; 2005 - 2010. Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Hội LHVHNT Thừa Thiên Huế, nhiệm kì 2000 - 2005; 2005 - 2010.

  • PHẠM PHÚ PHONGĐúng vào dịp Huế chuẩn bị cho Festival lần thứ III năm 2004, Vĩnh Quyền cho tái bản tập ký và truyện Huế mình, tập sách mới in trước đó chưa tròn một năm, năm 2003. Trước khi có Huế mình, Vĩnh Quyền đã có nhiều tác phẩm được bạn đọc chú ý như các tiểu thuyết lịch sử Vầng trăng ban ngày, Mạch nước trong, Trước rạng động, các tập truyện Người tử tù không chết, Người vẽ chân dung thế gian, Màu da thượng đế, tập bút ký Ngày và đêm Panduranga và tập tạp văn Vàng mai.

  • ...Không có sự lựa chọn nào cả, tôi đến với thơ như một nghiệp dĩ. Tôi nghĩ thơ là một thứ tôn giáo không có giáo chủ. Ở đây, các tín đồ của nó đều được mặc khải về sự bi hoan trần thế và năng lực sẻ chia những nỗi niềm thân phận. Cuộc đời vốn có cái cười và cái khóc. Người ta, ai cũng có thể cười theo kiểu cười của kẻ khác, còn khóc thì phải khóc bằng nước mắt của chính mình. Với tôi, thơ là âm bản của nước mắt...

  • …Có thể thấy gần đây có những xu hướng văn học gây “hot” trong độc giả, ví như xu hướng khai thác truyện đồng tính. Truyện của tôi xin khước từ những “cơn nóng lạnh” có tính nhất thời ấy của thị trường. Tôi bắt đầu bằng chính những câu chuyện giản đơn của cuộc sống hàng ngày, những điều giản đơn mà có thể vô tình bạn bước qua…

  • NGÔ KHAKỷ niệm 40 năm ngày Bác Hồ ra đi, chúng ta đều nhớ lại di chúc thiêng liêng của Bác để lại cho nhân dân ta. Đó là tình cảm và niềm tin của Bác đối với chúng ta ngày nay và các thế hệ mai sau.

  • NGUYỄN ĐỨC TÙNG(Tiếp theo Sông Hương số 245 tháng 7-2009 và hết)

  • Nguyễn Khắc Phê quê ở Hương Sơn, Hà Tĩnh. Anh xuất thân trong một gia đình trí thức. Bố anh từng đậu Hoàng Giáp năm 19 tuổi. Các anh trai đều là bác sĩ, giáo sư, tiến sĩ nổi tiếng như Nguyễn Khắc Viện, Nguyễn Khắc Dương, Nguyễn Khắc Phi... Có người nói vui “Nguyễn Khắc Phê con nhà quan tính nhà lính”.

  • VĂN CẦM HẢI(Đọc “Ngôi nhà vắng giữa bến sông”, Tập truyện ngắn của Nguyễn Kiên - Nxb Hội Nhà văn, 2004)

  • NGUYỄN QUANG SÁNGMấy năm gần đây, dân ta đi nước ngoài càng ngày càng nhiều, đi hội nghị quốc tế, đi học, đi làm ăn, đi chơi, việc xuất ngoại đã trở nên bình thường. Đi đâu? Đi Mỹ, đi Pháp, đi Trung Quốc, Đài Loan, Singapore, Hàn Quốc... Nhà văn Văn Cầm Hải cũng đi, chuyến đi này của anh, anh không đi những nơi tôi kể trên, anh đi Tây Tạng, rất lạ đối với tôi.

  • HÀ KHÁNH LINHDân tộc ta có hơn bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước, đã xảy ra nhiều cuộc nội loạn ngoại xâm, nhiều thế hệ người Việt Nam đã cầm vũ khí ra trận giết giặc cứu nước, nhưng mãi đến cuối thế kỷ 20 những chàng trai nước Việt mới phải đi giữ nước từ xa, mới đi giữ nước mà mang trong lòng nỗi nhớ nước như tứ thơ của Phạm Sĩ Sáu.

  • LÊ VĂN THÊSau sáu năm (kể từ 2002) nhà văn Cao Hạnh được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam, (cuối năm 2008); Hội Văn học nghệ thuật Quảng Trị mới có thêm một nhà văn được kết nạp. Đó là Văn Xương.

  • NGÔ MINHTrong đợt đi Trại viết ở Khu du lịch nước nóng Thanh Tân, anh em văn nghệ chúng tôi được huyện Phong Điền cho đi dạo phá Tam Giang một ngày. Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Thế là người dẫn đường. Anh dân sở tại, thuộc lòng từng tấc đất cổ xưa của huyện.

  • PHẠM PHÚ PHONG…Làng em đây, núi rừng Trung Việt cũng là đây/Xưa kia đã hùng dũng đánh Tây/Giờ lại hiên ngang xây thành chống Mỹ/Đường Trường Sơn là đường chân lý/Đã cùng quê em kết nghĩa hẹn hò… (Quê em, 1971)

  • HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGKể từ tập thơ đầu tay (Phía nắng lên in năm 1985), Huyền thoại Cửa Tùng (*) là tập thơ thứ mười (và là tập sách thứ 17) của Ngô Minh đã ra mắt công chúng. Dù nghề làm báo có chi phối đôi chút thì giờ của anh, có thể nói chắc rằng Ngô Minh đã đi với thơ gần chẵn hai mươi năm, và thực sự đã trở thành người bạn cố tri của thơ, giữa lúc mà những đồng nghiệp khác của anh hoặc do quá nghèo đói, hoặc do đã giàu có lên, đều đã từ giã “nghề” làm thơ.

  • Võ Quê được nhiều người biết đến khi anh 19 tuổi với phong trào xuống đường của học sinh, sinh viên các đô thị miền Nam (1966). Lúc đó, anh ở trong Ban cán sự Sinh viên, học sinh Huế. Võ Quê hoạt động hết sức nhiệt tình, năng nổ bất chấp nguy hiểm với lòng yêu nước nồng nàn và niềm tin sắt đá vào chính nghĩa.

  • PHẠM PHÚ PHONGThỉnh thoảng có thấy thơ Đinh Lăng xuất hiện trên các báo và tạp chí. Một chút Hoang tưởng mùa đông, một Chút tình với Huế, một chuyến Về lại miền quê, một lần Đối diện với nỗi buồn, hoặc cảm xúc trước một Chiếc lá rụng về đêm hay một Sớm mai thức dậy... Với một giọng điệu chân thành, giản đơn đôi khi đến mức thật thà, nhưng dễ ghi lại ấn tượng trong lòng người đọc.

  • ĐẶNG TIẾNNhà xuất bản Trẻ, phối hợp với Công ty Văn hoá Phương Nam trong 2002 đã nhẩn nha ấn hành Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường, trọn bộ bốn cuốn. Sách in đẹp, trên giấy láng, trình bày trang nhã, bìa cứng, đựng trong hộp giấy cứng.

  • NGUYỄN ĐỨC TÙNG(Tiếp theo Sông Hương số 244 tháng 6-2009)Mến tặng các nhà văn Tô Nhuận Vỹ, Khánh Phương, Trần Thị Trường, cháuDiệu Linh, và những người bạn khác,lớn lên trong những hoàn cảnh khác.

  • NGUYỄN THỤY KHANhà thơ Quang Dũng đã tạ thế tròn 15 năm. Người lính Tây Tiến tài hoa xưa ấy chẳng những để lại cho cuộc đời bao bài thơ hay với nhịp thơ, thi ảnh rất lạ như "Tây Tiến", "Mắt người Sơn Tây"... và bao nhiêu áng văn xuôi ấn tượng, mà còn là một họa sĩ nghiệp dư với màu xanh biểu hiện trong từng khung vải. Nhưng có lẽ ngoài những đồng đội Tây Tiến của ông, ít ai ở đời lại có thể biết Quang Dũng từng viết bài hát khi cảm xúc trên đỉnh Ba Vì - quả núi như chính tầm vóc của ông trong thi ca Việt Nam hiện đại. Bài hát duy nhất này của Quang Dũng được đặt tên là "Ba Vì mờ cao".