Nhà văn đầu tiên nhận giải "Sự nghiệp văn học"
Nhà văn Vũ Hùng là tác giả của 40 đầu sách, trong đó có 2 tác phẩm được giải thường niên của Hội Nhà văn Việt Nam: truyện đồng thoại Sao Sao (1982) truyện ký Sống giữa bầy voi (1986).
Nhà văn Vũ Hùng
1.
Tôi đọc hồi kí Mái nhà xưa (Vũ Hùng - NXB Kim Đồng 2015) và chép được một tình huống thật hay đối với người từng dạy văn như tôi. Chuyện thế này, trong biệt thự Song An kia “Một tối chị cả nói:
- Các em có biết trong bài luận về con chó, Hoàng tả thế nào không?
- Chị nói lại xem nào.
- Nghe này: Con chó nhà tôi có bốn chân. Đầu nó có hai cái tai. Đít nó có cái đuôi.
Mọi người cười rộ. Hoàng phản đối:
- Không đúng thế là gì!”
“Lí lẽ” cùng “tác phẩm” tả chân chính xác tới từng số đếm, của Hoàng - nhà văn Vũ Hùng hồi đang học tiểu học Trường Lý Thường Kiệt, Trường Sinh Từ Hà Nội khiến chúng ta rút ra được khá nhiều điều về lí luận văn học, cũng như về lao động nhà văn!
Thứ nhất, văn học không phải sinh vật học, cứ đà bút thật như đếm này, sẽ tới lúc người viết văn phanh bụng chó mà đếm, 1 trái tim 2 lá phổi và 7,5 thước lòng; thứ hai, không ai viết ngược lại, đầu nó có cái đuôi, đít nó có hai tai!
Nhưng để biết con chó của mình có cái đuôi, nhà văn có thể viết hồn nhiên như cậu bé thần đồng Trần Đăng Khoa: Tao đi học về nhà /Là mày chạy xồ ra / Đầu tiên mày rối rít / Cái đuôi mừng ngoáy tít… hay viết đầy giễu cợt như một nhà thơ đời Đường: Hỏng thi chân bước vụng về / Vợ buồn con nản ủ ê mặt mày / Cún con nửa đứng nửa ngồi / Vẫy đuôi rối rít, ông ơi đừng buồn;
Thứ ba, đã đành đong đếm cũng là một biện pháp mô tả, nhưng ta vừa định lượng vừa định tính như cách đếm của văn học dân gian “trùng trục như con chó thui/ chín mắt, chín mũi, chín tai, chín mồm” thì ác quá, vì “Nếu theo trường phái chó thui / Con chó cưng lấy… khúc dồi… vẫy đuôi!/ Khóc đứng, lại thêm khóc ngồi / Dùng dao thớt, tả vật nuôi sao đành!
 |
|
Một số tác phẩm của ông |
2.
Tôi cũng hay trao đổi với các bạn văn của mình về “văn mẫu” Vũ Hùng. Cô giáo Huệ Văn (Nguyễn Thị Huệ, Hải Dương) đọc Vũ Hùng kĩ đến từng chữ. Huệ Văn giúp tôi hiểu Vũ Hùng hơn:
“Cổ tích giải thích về nguồn gốc hoặc tập tính nào đấy của con vật bằng sự tưởng tượng hoang đường kỳ ảo. Ngụ ngôn mượn chuyện con vật nói chuyện con người thông qua nghệ thuật ẩn dụ. Sau này, nhà văn Tô Hoài nhập vai vật kể chuyện Dế Mèn phiêu lưu ký.
Nhà văn Trần Quốc Toàn mở Sở thú mười hai con giáp... Sinh động, dí dỏm, vừa giàu kịch tính, vừa đẫm chất thơ, các nhà văn mang thiên nhiên, muôn vật về gần bên con trẻ để răn ngụ những bài học sâu sắc làm người.
Ở đó, đặc điểm, tập tính của muôn loài chỉ thấp thoáng hiện ra chứ không phải là nội dung chính các nhà văn hướng tới. Vũ Hùng thì khác... Dùng mắt nhìn thi sĩ để ngắm cảnh, lấy sắc màu hội họa để vẽ tranh, còn đối với muôn vật từ nhỏ bé như Cu ly, côi cút như Cu Con, yếu đuối như Cheo Cheo đến hung hăng như bò tót, lủi thủi như voi đực già; nhà văn đều mở lòng thương yêu trìu mến.
Đắm chìm trong thiên nhiên mát lành, tình người ấm áp, Vũ Hùng một mình quan sát, lắng nghe, thấu cảm. Cuối cùng là sẻ chia.
Ngồn ngộn chi tiết và hình ảnh, được kể bằng giọng hiền lành, rủ rỉ như của một ông ngoại hiền lành; rầm rì, chầm chậm, kiên nhẫn như bước chân voi rậm rịch, chắc nặng; nhà văn dẫn người đọc đến nơi sâu thẳm của rừng già, khiến ta ngỡ ngàng trước bao nhiêu bí ẩn: bí ẩn quanh một nắm đất, bí ẩn cuộc sống của bầy voi.
Yêu quá con voi cái già, lòng những muốn kêu lên như là con trẻ! Sao trên đời lại có cuộc đổi ngôi, thay vai êm đềm, yên bình đến thế... Và, bất ngờ hơn cả là sự chiêm ngẫm, đúc kết của nhà văn về luật rừng.
Luật rừng là sự khôn ngoan để tồn tại; là cố gắng để thích nghi; là giữ gìn để bảo vệ sinh cảnh; là cứu giúp để sự sống không bị hủy diệt, lụi tàn.
Trong rừng không bao giờ có những cuộc chiến tranh cùng loài, không con thú nào tàn phá môi trường mà nó sinh sống. Thiên nhiên đã dạy ta nhiều thứ quá! Vỡ ra điều này, câu thơ của Hữu Thỉnh lại vang lên trong trí nghĩ “Người sống với người như thế nào?” cùng ít nhiều chua xót…
Nhưng tôi tin, một khi cuốn sách đã trở thành người bạn thân thiết của trẻ thơ, rọi chiếu vào tâm hồn các em ánh sáng của tình thương yêu, sự khoan dung, lẽ công bằng, thế giới ngày mai sẽ khác!”.
Trong những người làm văn chương chuyên nghiệp không phải mọi chuyện về Vũ Hùng đã thống nhất, một bạn văn khác của tôi, cô giáo Thúy, giáo viên trung tâm giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp Tuy Phước, Bình Định không đồng ý với nhận định của nhà nghiên cứu kì cựu Vương Trí Nhàn, dù ý kiến này đặt ngay trong lời tựa của bộ sách “sự nghiệp” 18 cuốn kia!
Vương Trí Nhàn viết “Dưới hình thức ghi chép, Sống giữa bầy voi giống như một khảo luận công phu về mọi hoạt động không chỉ của loài thú và những người săn thú” và Trương Thị Thúy phản biện:
“Vừa đọc xong Sống giữa bầy voi của nhà văn Vũ Hùng. Rất tuyệt! Được trải qua những hiểu biết đầy mới mẻ và thú vị! Tôi đã từng xem rất nhiều chương trình “Thế giới động vật”, có đôi chút đam mê về cuộc sống nơi hoang dã. Nhưng những chương trình đó chỉ cung cấp những thông tin bề nổi.
Còn khi đọc tác phẩm của nhà văn Vũ Hùng, không những tôi được hiểu mà còn cảm thấy xúc động, có những lúc vui sướng cười một mình, có khi khâm phục và cũng không ít lần tâm hồn bỗng rung lên thổn thức. Tác phẩm gợi cho tôi nhiều suy tư.
Có thể, với cách nhìn của mình, nhà phê bình Vương Trí Nhàn cho rằng Sống giữa bầy voi là một “khảo luận công phu”. Tôi tôn trọng điều đó nhưng không cùng quan điểm. Với tôi, Sống giữa bầy voi là một tác phẩm văn chương độc đáo với đầy đủ những giá trị nhận thức, giáo dục, thẩm mĩ. Do vậy, đối với tôi tác phẩm này không hẳn chỉ là “ghi chép”!
Theo Trần Quốc Toàn - GD&TĐ
![QR Code](/qrcodes/nha-van-dau-tien-nhan-giai-"su-nghiep-van-hoc".png)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
1. Quan sát tiểu thuyết Việt Nam đương đại, chúng ta sẽ nhận thấy có một số triều đại, nhân vật được các nhà văn tập trung khai khác với mật độ khá dày như nhà Trần với Trần Khánh Dư, Trần Hưng Đạo (xuất hiện trong Sương mù tháng giêng của Uông Triều, Trần Khánh Dư của Lưu Sơn Minh, Chim ưng và chàng đan sọt của Bùi Việt Sĩ, Đức Thánh Trần của Trần Thanh Cảnh…), nhà Lê với Nguyễn Trãi (xuất hiện trong Hội thề của Nguyễn Quang Thân, Nguyễn Trãi của Bùi Anh Tấn…), nhà Tây Sơn với Nguyễn Huệ (xuất hiện trong Sông Côn mùa lũ của Nguyễn Mộng Giác, Tây Sơn bi hùng truyện của Lê Đình Danh…).
-
Có thể coi “Dế mèn phiêu lưu ký” là một trong những tác phẩm đặc biệt nhất của văn học Việt Nam, khi tính đến nay đã có rất nhiều ấn bản đặc biệt của bộ sách này ra đời. Mới đây, độc giả yêu mến “dế mèn” lại một lần nữa được thưởng thức cuộc phiêu lưu của chú dế lừng danh qua ấn phẩm mới với những bức tranh minh họa hoàn toàn khác biệt của nữ họa sĩ trẻ Đậu Đũa.
-
Ở vào tuổi 99, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vẫn tỏ ra minh mẫn và tinh anh khi giao lưu cùng bạn đọc nhân dịp tái bản bộ tiểu thuyết lịch sử Loạn 12 sứ quân do NXB Văn hóa - Văn nghệ tổ chức vào sáng ngày 20-9, tại Đường sách TPHCM.
-
Khi nghe tin nhà văn Vũ Tú Nam đã trút hơi thở cuối cùng, lòng tôi dâng lên một nỗi buồn. Nhưng trong nỗi buồn ấy là những ký ức đẹp và ấm áp về ông. Hình ảnh ông hiện lên và ngự trị trên hình ảnh ấy là ánh mắt và nụ cười hiền hậu.
-
"Túc tắc sống/ Ngày nối ngày/ Túc tắc say từng phút giây/ Tới khi nào buông tay bút/ Trời xanh ngút túc tắc bay..." - là những dòng thơ của con trai nhà văn Vũ Tú Nam mới đăng để tiễn biệt cha về cõi vĩnh hằng.
-
Sớm thứ hai ngày 7-9, Trung tướng Triệu Xuân Hòa (Ba Hòa), nguyên Tư lệnh Quân khu 7, gọi cho tôi: “Anh nghe tin buồn chưa, bác Văn Lê đi đêm qua rồi”. Tôi không tin vào tai mình, hỏi lại: “Văn Lê nào, có phải nhà thơ Văn Lê?”. Giọng Ba Hòa buồn rười rượi: “Mới sớm qua, bác ấy còn đi qua ngõ nhà chúng tôi. Bác ấy vẫn cười vui mà?”.
-
“Mở mắt ngày đã trôi” là tập truyện mới của tác giả Hoàng Thanh Hương nằm trong đề án Bảo tồn, phát huy giá trị tác phẩm văn học, nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam do Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam thực hiện năm 2020.
-
Kỷ niệm 75 năm Quốc khánh 2.9, NXB Kim Đồng giới thiệu những cuốn sách về quê hương đất nước, lịch sử cách mạng, về Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, nhằm góp phần bồi đắp trong thế hệ trẻ lòng yêu nước thương nòi, tinh thần tự hào, hiểu sâu sắc hơn vị trí, uy tín của Việt Nam trong thế giới hiện đại là khởi nguồn từ ngày 2.9.1945.
-
Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp sinh năm 1950, là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, với những sáng tác truyện ngắn đặc sắc, mang hơi hướng huyền thoại, cổ tích, hoặc lịch sử. Với Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp (Đông A và NXB Văn học), bạn đọc sẽ được gặp lại một cuốn sách vừa quen vừa lạ.
-
Được xem là tác phẩm đỉnh cao trong cuộc đời sáng tác ngắn ngủi của “Ông vua phóng sự đất Bắc” Vũ Trọng Phụng, tiểu thuyết Số đỏ đã từng quen thuộc với nhiều thế hệ độc giả Việt Nam. Mới đây, tác phẩm vừa được trở lại với một diện mạo hoàn toàn mới do Công ty Sách Đông A và NXB Văn học ấn hành.
-
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc khi nghiên cứu bản sắc văn hoá của người Việt Nam đã nêu ra bốn yếu tố: Tổ quốc, gia đình, thân phận và diện mạo. Theo tôi trong bốn yếu tố ấy thì quan trọng nhất, khi hai yếu tố kia đã có rồi, là thân phận và diện mạo, vì hai yếu tố này mới xác nhận vị thế một con người trong xã hội.
-
Tôi xúc động rưng rưng khi đọc những trang đầu cuốn sách mới của nhà văn Ngô Thảo với đầu đề “Nghiêng trong bóng chiều” (Nxb. Quân đội nhân dân, 2020), mừng ông tròn tuổi 80. Ông mở đầu: Khi trò chuyện với người già, lớp trẻ sợ nhất là các vị ôn nghèo, kể khổ về thời bao cấp.
-
Trở về với miền Nam để trả món nợ ân tình, đó chính là khát vọng để Nguyễn Thi sáng tạo nên những tác phẩm cố gắng khái quát bức tranh rộng lớn của một thời cả dân tộc lên đường đánh Mĩ.
-
Bao năm qua, những sáng tác về Hà Nội đều đặn ra mắt công chúng. Không phải ngẫu nhiên nhiều tác giả luôn ưu ái dành một góc văn chương của mình để viết về Hà Nội, bởi tình yêu, sự mến thương và cảm giác gắn bó với mảnh đất Thăng Long xưa.
-
Tiểu thuyết “Những ngày cách ly”, tác giả Bùi Quang Thắng, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh dài 160 trang được viết trong 12 ngày, đề tài liên quan đến dịch Covid-19. Đọc xong, điều đầu tiên, cũng đáng nể người viết, người biên tập, đây hẳn là cuộc chạy đua để cuốn sách đến được với bạn đọc trong thời gian nhanh nhất có thể.
-
Bộ sách đồ sộ với độ dày gần 5000 trang tập hợp 30 nhật ký của những người lính trong chiến tranh. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều gọi đây là bộ hồ sơ văn hóa Việt Nam. Còn Trung tướng, Anh hùng LLVTND Đoàn Sinh Hưởng thì coi bộ sách là dấu ấn tâm hồn của các anh hùng liệt sĩ.
-
5 năm sau khi nữ tác giả Svetlane Alexievich nhận giải Nobel văn học cho những cuốn sách thuộc thể loại phi hư cấu, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, bằng sự nỗ lực lớn đã tiếp tục giới thiệu các tác phẩm của bà. Hai cuốn sách được dịch và giới thiệu mới là “Những nhân chứng cuối cùng” và “Những cậu bé kẽm” do dịch giả Phan Xuân Loan thực hiện.
-
Với mong muốn khơi gợi niềm thích thú và sự tò mò của độc giả nhỏ tuổi đến với sách giáo dục truyền thống, Nhà xuất bản Kim Đồng vừa giới thiệu câu chuyện về tấm gương anh hùng của chị Võ Thị Sáu và anh Lý Tự Trọng với phần lời kể được lồng ghép cùng những bức tranh tả thực hoành tráng.
-
Trong lòng tôi, nhà văn Phạm Tường Hạnh là người anh giàu tình nghĩa, sống sôi động, bộc trực, thẳng thắn, nhưng với đồng nghiệp thì luôn biết lắng nghe và tôn trọng. Hôm nay, kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Phạm Tường Hạnh, xin có đôi dòng...
-
Đến nay, nhà văn Ma Văn Kháng đã cho ra đời hơn 20 tiểu thuyết, gần 200 truyện ngắn, chủ yếu lấy cảm hứng từ sử thi và thế sự đời tư, đề cập phần nhiều đến cuộc sống và con người vùng Tây Bắc.
.png)
.png)
