Nhà dân tộc học Đinh Trọng Hiếu: Đi tìm một Hà Nội trong ký ức
"14 tháng biên soạn và bình chú cho những bức ảnh cổ của Leon Busy cũng là quãng thời gian mà chúng tôi tìm về một Hà Nội trong ký ức của mình" – nhà nghiên cứu Đinh Trọng Hiếu chia sẻ.
Nhà dân tộc học Đinh Trọng Hiếu hiện sống ở Pháp
Đang sống tại Pháp, ông Đinh Trọng Hiếu từng là nhà nghiên cứu và giảng viên về văn hóa VN trong thời gian 1975 – 2002 tại ĐH Paris VII. Trong cuộc triển lãm Hà Nội sắc màu 1914- 1917 vừa qua, ông cùng GS Sử học người Pháp Emmanuel Poisson đã tham gia biên soạn, chú giải và giới thiệu kho ảnh cổ độc đáo của Leon Bussy với người xem Hà Nội.
GS Hiếu cho biết:
- Từ lâu, chúng tôi đã rất tâm đắc với ý tưởng đưa một số bức ảnh của Leon Busy về triển lãm tại Hà Nội. Không có lý gì để giải thích cho việc những bức ảnh này chụp xong chỉ để đặt tại Bảo tàng – trong khi con cháu hay đồng bào của những người đã từng xuất hiện trong ảnh lại không được biết đến những tác phẩm về ông cha và quê hương của mình. Tôi tin, nếu biết điều ấy, tác giả Leon Busy và cả Albert Kahn – người khởi xướng dự án chụp ảnh với giấc mơ "thế giới đại đồng bằng cách hiểu nhau hơn" – đều rất hài lòng.
* Được biết, nhóm biên soạn đã mất 14 tháng để chọn lựa ra 60 bức ảnh từ kho sưu tập 1400 tấm và chú thích tường tận. Đây hẳn là một công việc rất phức tạp?
- Chúng tôi đặt ra một số nguyên tắc khi làm việc này. Trước hết, ngoài sự hấp dẫn về nghệ thuật, những bức ảnh được chọn còn phải có đóng góp cho việc tìm hiểu đời sống văn minh, văn hóa của người Việt. Bởi vậy, chúng tôi gạt sang một bên tất cả những gì không phù hợp với tôn chỉ ấy. Chẳng hạn, Leon Busy đã dành đa số ảnh chụp của ông cho những người phụ nữ VN đủ kiểu đủ dáng. Có mỹ nhân đứng khoèo chân, có mỹ nhân hở hang chỉ mặc yếm, ưỡn người ở nơi công cộng, chúng tôi cũng nhất thiết gạt ra, hoặc là không quên nhắc nhủ sự việc này trong lời bình, kẻo thiên hạ lại tưởng là con gái Việt Nam ai cũng vậy (cười).
Nhìn chung, Leon Busy đã sống tại miền Bắc VN hàng chục năm, nhưng cũng không thể yêu cầu ông hiểu hết lòng người, tập tục và môi trường VN. Ông đã hàng chục lần chụp cây gạo lúc ra hoa, nhưng lúc không ra hoa thì ông lại gọi đấy là “cây đa to”; bà cụ già ở trần ngồi bắt ốc, ông tưởng nhầm là một cụ ông... Nhưng, khó khăn lớn nhất mà chúng tôi thường gặp là muốn chú thích một bức ảnh, nhưng ảnh lại không rõ chi tiết mà chỉ to bằng một chiếc vỏ bao thuốc lá, màu sắc cũng không giống màu thật.
* Ông có thể nói rõ hơn về điều này?
- Tôi đã từng được xem một số ảnh của Léon Busy trước đó, nhưng cũng khá hạn chế về mặt lựa chọn. Do vậy, khi được xem toàn bộ kho sưu tập, chúng tôi như người kiếm củi được vào tận trong rừng. Tuy nhiên, vì lý do bảo mật, những nghiên cứu viên chỉ được tiếp cận với những hình ảnh đã được số hóa với độ phân giải thấp để tránh nạn ăn cắp bản quyền. Cho nên, nói chúng tôi một phần xem và ba phần đoán cũng không sai.
Cũng phải kể thêm tới những khiếm khuyết khác trong công việc chú thích hình ảnh, đòi hỏi nhiều hiểu biết về nước ta, ngày xưa và ngày nay.Chúng tôi rất cám ơn nếu được tất cả độc giả cùng góp sức quan tâm và chỉ dẫn nếu phát hiện sai sót gì. Nhân đây, tôi cũng xin phép được chia sẻ những lời đánh giá rất cao về các nghiên cứu cơ bản của giáo sư Emmanuel Poisson, người thông thạo nói, viết tiếng Việt, biết chữ Hán, chữ nôm, và đã có những cống hiến nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, văn học VN. Trong 14 tháng làm việc, GS Poisson đã rất công phu đọc, dịch lại một số thư tịch cổ của Lê Quý Đôn để phục vụ công việc này.
* Cuối cùng, xin GS chia sẻ một chút thông tin về công việc cá nhân, cũng như những kỉ niệm về Hà Nội của mình?
- Tôi hiện đã 78 cái xuân xanh, nhưng sức khỏe vẫn còn tạm tốt. Trọng tâm nghiên cứu của tôi xoáy vào quan hệ giữa con người với môi trường thiên nhiên, xin hẹn một ngày nào đó sẽ kể chi tiết hơn. Còn Hà Nội thời tôi niên thiếu thì có vẻ bề ngoài khác nhiều với một Hà Nội bây giờ. Khi ấy, tôi ngồi với mẹ tôi, ăn bánh tôm Hồ Tây, ở đường Thanh niên phía hồ Trúc Bạch trông sang Ngũ Xã, lúc bấy giờ chung quanh không một bóng người. Ngày hè, các bạn tôi và tôi, đạp xe đến Láng, hoặc đến Voi Phục, ngồi đọc sách hay câu cá trên cành cây sanh vươn trên mặt nước. Những chú thích về kho ảnh cổ của Leon Busy, tôi chỉ việc lấy ra từ quá vãng theo cách ấy....
Qua báo Thể thao & Văn hóa, tôi xin được gửi mấy dòng hỏi thăm tới những bạn bè cũ, nay vẫn sống ở Hà Nội. Nhà tôi ở góc phố Thợ Nhuộm, gần đền Bích Lưu, trước nhà, bên kia đường là một nhà chứa, nơi lai vãng của lính mũ xanh, mũ đỏ, mũ đen, mũ chào mào, nhưng không vì vậy mà chúng tôi trở thành hư đốn. Có đêm, nhìn qua cửa sổ, thấy một tên lính tây đâm anh lính pác-ti-dăng (tức lính ta) một nhát dao. Anh kia giãy đành đạch, thiên hạ chạy hết. Duy có một cô gái điếm đến gần vuốt mắt anh ta, bất kể tiếng còi hú của xe quân cảnh, xe hiến binh. Tình đời, tình người Hà Nội nó như thế đấy...
* Xin cám ơn ông về cuộc trò chuyện này.
|
Triển lãm Hà Nội sắc màu 1914- 1917 diễn ra tại Hà Nội tháng 12/ 2013 và lập tức thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận. 60 bức ảnh màu tại triển lãm được tác giả Pháp Leon Busy thực hiện vào đầu thế kỉ XX và là một phần trong dự án Thư khố của hành tinh do nhà tài phiệt Pháp Albert Kahn sáng lập, với mục đích ghi lại mọi hình ảnh về thiên nhiên, phong tục tập quán của các nền văn hóa trên thế giới. |
|
Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội ra đời từ năm 2008 do báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN) và Quỹ Bùi Xuân Phái tổ chức. Đây là giải thưởng thường niên, được trao vào dịp kỷ niệm ngày sinh của cố họa sĩ Bùi Xuân Phái, cho những tác giả, tác phẩm, công trình, hoạt động, ý tưởng có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt của đời sống Hà Nội, thấm đượm một tình yêu Hà Nội, có tác động xã hội rộng rãi, được công chúng công nhận, ủng hộ. |
Nguồn: Chiêu Minh - TT&VH
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Ba trong số các tác phẩm đầu tiên của người phôi thai cho nghệ thuật nhiếp ảnh thế giới, Joseph Nicéphore Niépce, sẽ được trưng bày tại thành phố Bradford (Anh) từ ngày 20.3 tới, theo The Independent.
-
Chiều qua 22/12, tại Hội Nhiếp ảnh TP.HCM, CLB Nhiếp ảnh Chiến sĩ đã khai mạc triển lãm ảnh kỷ niệm 70 năm thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và 22 năm thành lập CLB.
-
Với 300 bức ảnh thể hiện chủ đề "Quân đội Việt Nam, anh hùng, truyền thống vẻ vang" được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam đã thu hút nhiều du khách đến thăm quan, trong đó có cả những cựu binh từng trải qua cuộc chiến tranh chống Mỹ.
-
Những bức ảnh phản ánh chân thực về cuộc sống hàng ngày, tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu đối với di sản, do chính những người dân sống trong lòng Di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ chụp lại được trưng bày tại triển lãm.
-
Ngày 2/11 vừa qua, nhiếp ảnh gia người Mỹ gốc Việt Nick Ut đã nhận được giải Achievement in Photojournalism (Thành tựu trong Nhiếp ảnh Báo chí) tại giải thưởng nhiếp ảnh quốc tế Lucie Awards.
-
Hơn 7.000 ảnh dự thi trong 1 năm phát động là một con số đáng mừng, nhưng niềm vui lớn hơn là chất lượng các tác phẩm vào chung khảo đã đáp ứng mong đợi của Ban tổ chức và Ban giám khảo. Bám sát chủ đề cuộc thi “Đất và người”, nhiều bức ảnh báo chí giàu thông tin, mang tính phát hiện và tạo hình ấn tượng đã được vinh danh và sẽ trao giải vào cuối tháng 10.2014.
-
Theo phóng viên TTXVN tại Cộng hòa Séc, tại thủ đô Prague vừa diễn ra triển lãm ảnh của nghệ sỹ nhiếp ảnh lão thành Cộng hòa Séc Jovan Dezort, cựu phóng viên ảnh của hãng thông tấn Tiệp Khắc CTK.
-
Tư liệu ảnh đen trắng là điều đáng kể nhất của triển lãm Hà Nội 60 năm xây dựng và phát triển tại Bảo tàng Hà Nội, khai mạc ngày 4.10, kéo dài đến ngày 12.10.
-
Nhà Xuất bản Thế Giới thực hiện một cuốn sách ảnh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp bằng tiếng Việt, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Tây Ban Nha. Những phiên bản đầu tiên bằng tiếng Việt, Anh và Pháp của cuốn Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Những khoảnh khắc bình dị vừa được phát hành.
-
Cuộc triển lãm "Hà Nội sắc màu" tập hợp 60 bức ảnh màu được nhiếp ảnh gia người Pháp Léon Busy chụp trong giai đoạn 1914-1917, vừa được khai trương tối 15/9 tại Ngôi nhà sinh viên Đông Nam Á nằm trong Ký túc xá quốc tế Paris.
-
200 bức ảnh được nhiếp ảnh gia Jean-Marie Duchange (người Pháp) chụp vào những năm 1952-53 đang trưng bày tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã tái hiện Tây Nguyên với văn hóa và con người ở vùng đất này thật sống động.
-
Dự án nghệ thuật “Cuốn theo dòng nước” là những hình ảnh đẹp ấn tượng, dung dị mà đầy ắp cảm xúc về cuộc sống và những thân phận người ở hồ Trị An của nghệ sỹ trẻ Lê Nguyễn Duy Phương, sẽ được giới thiệu tại Trung tâm Văn hóa Pháp, 24 Tràng Tiền, Hà Nội từ ngày 4-27/9.
-
Mặc cho cơn mưa lớn sầm sập đổ xuống Hà Nội như trút nước, sáng 24-8, đông đảo người dân ngay từ sáng sớm đã có mặt tại trung tâm triển lãm 93 Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội để cùng tham dự triển lãm “Võ Nguyên Giáp - Đại tướng của nhân dân”, kỷ niệm 104 năm ngày sinh của ông.
-
Những bức ảnh màu đầu tiên được thực hiện từ thập niên 1860 đã cho thấy một sự phát triển vượt bậc của nền nhiếp ảnh thế giới. Từ những bức ảnh màu vụng về thuở ban đầu ấy, giờ đây, con người đã có được những bức ảnh sắc nét y như thật.
-
Ken Heyman, một nhiếp ảnh gia kỳ cựu người Mỹ, gần đây đã bất ngờ tìm thấy lại một “kho tàng” bị bỏ quên, đó là một thùng ảnh được dán nhãn “Mothers” (Những người mẹ) mà ông đã chụp từ cách đây… 50 năm.
-
Sầm sập mưa sáng tiễn cụ Tô Hoài. Vậy mà dòng người xếp hàng viếng cứ dài mãi ra. Dài, đông vẫn là cánh văn nghệ sĩ. Quây tụ lại bên sảnh nhà tang, họ đợi giờ truy điệu. Khói thuốc mịt mù trong hơi mưa cùng những câu chuyện không đầu cuối khiến nhà tang mưa bớt u ám.
-
NGUYỄN ĐỨC CHÍNH
Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam (NSNAVN) được duy danh là Tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp. Tuy nhiên, Hội chịu trách nhiệm trong phạm vi tổ chức của mình.
.png)
.png)
