Nghệ thuật công cộng: Thừa và thiếu
Các công trình nghệ thuật công cộng là thành phần không thể thiếu trong quy hoạch và kiến trúc của một đô thị hiện đại. Thế nhưng “ranh giới” trong quan điểm, nhận thức tạo hình mỹ thuật cùng với tâm lý sính ngoại đã ít nhiều làm không gian công cộng biến dạng.
Bộ tượng 12 con giáp phản cảm đặt tại khu du lịch Hòn Dấu (Hải Phòng). Ảnh: Tình Lê.
Nghệ thuật hay phản cảm?
Nhiều người không khỏi “cười ra nước mắt” với công trình bộ tượng 12 con giáp đặt tại khu du lịch Hòn Dấu (Đồ Sơn, Hải Phòng). Ông Vi Kiến Thành- cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã phải thốt lên rằng: “Tôi nghĩ bộ tượng này không những không có tính thẩm mỹ mà còn phản cảm”. Theo ông Thành, thông điệp của tác phẩm khi mang đến cho người xem ở đây không có, bởi con thú có như thế nào đi chăng nữa người ta vẫn mong muốn chúng có suy nghĩ và tình cảm của con người bởi con người là tinh hoa nhất của vũ trụ dưới góc độ nhân văn. Còn ở đây không hiểu theo triết lý gì mà lại làm ngược lại. “Xét về tư duy là rất tuỳ tiện. Chính vì thế mà không có giá trị gì về mặt nhân văn cả. Về mặt nghệ thuật cũng không có gì để bàn bởi nó là sản phẩm tùy tiện kiểu giao cho người thợ đục đá theo ý tưởng của người đặt hàng mà thôi”- ông Thành nói.
Trước đó, năm 2016 tại Hòn Dấu cũng đã trưng bày hình cặp tượng khỉ đang trong tư thế rất phản cảm ngay tại khu vườn tượng của khu nghỉ dưỡng khiến nhiều du khách tham quan phải đỏ mặt. Nhưng có điều lạ trước khi được báo chí phản ánh hầu hết các công trình đều đã tồn tại đây từ rất lâu (gần 10 năm) mà hoàn toàn không chịu sự quản lý của các cơ quan chức năng. Thậm chí, theo lý giải của những người sở hữu các công trình giải thích đơn giản là “chỉ thích vì thấy hay hay”.
Nếu như các công trình có “bóng dáng” tư nhân đầu tư “mạnh vì gạo, bạo vì tiền” thiếu sự kiểm soát dẫn tới những công trình phản cảm, thì với các công trình của Nhà nước đầu tư cũng chẳng “tươi tắn” hơn. Tại các công viên có đặt một số tượng điêu khắc dễ nhận thấy rất hiếm công trình để lại ấn tượng với người dân và du khách. Các đề tài của tác phẩm điêu khắc hầu hết đều đơn điệu, nhàm chán như thiếu nữ, chiến sĩ, bông hoa hay mẹ bồng con… Ngoài công viên đã vậy, tại các không gian lớn tại trụ sở cơ quan, khu đô thị, tòa nhà chung cư cũng chẳng khá hơn. Các tác phẩm điêu khắc cái ngoảnh ra, cái ngoảnh vào, cái thòi cái thụt trông lộn xộn, nhức mắt.
Sản phẩm nghệ thuật nơi công cộng đang rơi vào hoàn cảnh nông cạn về ý tưởng, thiếu thông điệp. Các tác phẩm nhiều khi vu vơ, rời rạc, không có sự liên kết gắn bó giữa các thành tố để tạo được hình tượng và ý tưởng cô đọng, sắc sảo, có cảm giác họa sĩ chỉ dừng lại ở trò chơi chất liệu hay sự tìm tòi thẩm mỹ mới, lạ. Không ít tác phẩm tù mù khó hiểu hay bế tắc, lệch lạc về ý tưởng; hình thức thể hiện phản cảm, dung tục; thậm chí có khi lộ rõ ý tưởng “câu khách”, cố tình gây sốc vì những động cơ, mục đích cá nhân.
Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Quân, “cứ tưởng các nghệ sĩ đương đại có một phong cách riêng với những dấu ấn cá nhân, nhưng hóa ra tác phẩm của họ rất giống nhau, đầy rẫy tính tập thể như nghệ thuật thời bao cấp. Không chỉ giống nhau về nguyên liệu, về ý tưởng mà giống cả nội dung sáng tác. Ði đâu cũng thấy tre pheo, túi nilông, cái ghế, cái bàn, rác thải kim loại, đồ nhựa”.
Lãng phí nghệ thuật
Trong khi không ít tác phẩm điêu khắc, tượng đài ngoài trời, nơi công cộng phản cảm như thế thì thực tế, giới điêu khắc Việt Nam không thiếu các sản phẩm xuất sắc, độc đáo. Nhưng thay vì được quảng bá, đầu tư thì rất nhiều công trình hiện nay vẫn đang nằm trong kho.
Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường nhận định: “Câu chuyện đầu ra cho các tác phẩm nghệ thuật điêu khắc cũng khiến cho được giới nghệ sĩ rất đau đầu. Nhiều nghệ sĩ sáng tác xong, rồi lại tự thưởng thức, bởi đơn giản họ làm thế để cho thỏa sức sáng tạo của nghệ thuật, của cái nghiệp đeo vào thân, không dứt ra được”. Vài tác phẩm bán được nhưng đó chỉ là con số ít, mang tính động viên. Những tác phẩm to lớn ngoài trời, chiếm nhiều không gian thì nhà điêu khắc đành “tặng không” bỏ lại ở nơi diễn ra triển lãm vì nhà cũng không có chỗ chứa.
Theo nhiều nhà điêu khắc, nguyên nhân chủ yếu là ở vấn đề quy hoạch. Sự thiên lệch quá nhiều trong tỷ lệ tượng đài hay thiếu sự hiện diện của tác phẩm điêu khắc trong không gian công cộng tại thành phố cũng không hẳn vì thiếu tác phẩm. KTS Nguyễn Tiến Thuận- Hội KTS Việt Nam đã từng tâm sự rằng rất đau lòng khi nhìn thấy một số tòa nhà cao tầng sử dụng những biểu trưng của nước ngoài. “Trong các dự án kiến trúc, chúng tôi muốn có một mục tiêu gì đó thì phần lớn giai đoạn đầu họ làm đúng bản thiết kế, nhưng những công trình phụ, trang trí họ lại làm sau, hoặc không làm nữa khiến nó không đồng bộ”.
Có thể thấy, trong dòng chảy sôi động của đời sống nghệ thuật hôm nay, sự tồn tại và phát triển của nghệ thuật nói chung và điêu khắc nói riêng là điều tất yếu, góp phần làm phong phú, đa dạng thêm diện mạo nghệ thuật nước nhà. Nhưng làm thế nào để hoạt động này đúng hướng, hiệu quả, thật sự vì nghệ thuật, hướng đến những giá trị nhân văn chân chính đang là một thử thách không hề dễ dàng.
Theo Hoàng Minh - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Tiếng Việt (và chữ Việt) là ngôn ngữ chính thức của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
-
Nếu thực sự coi “bảo tàng là thiết chế văn hóa” phản ánh “lịch sử như một dòng chảy trong truyền thống văn hóa” thì hệ thống bảo tàng nước ta cần được sắp xếp lại để hạn chế sự trùng lặp về nội dung và cả hình thức trưng bày, nhất là giữa các bảo tàng địa phương vì đều được xây dựng theo chung một “kịch bản” nặng về chiến tranh mà còn nhẹ về văn hóa – xã hội.
-
Sự sùng bái tôn ti trật tự trong nhà là một thứ áp bức đè nén “tự nhiên” mà người ta không ý thức ra nữa, thậm chí còn được tôn vinh, nó khuyên dụ người ta phủ nhận cách thức nhìn nhận mỗi cá nhân như một nhân cách độc lập và tự do, với những phẩm chất gì, năng lực gì, đức hạnh gì, nó chỉ giục người ta nhăm nhe soi mói vào “địa vị-thân phận” của mỗi người, cái được xem như “cốt yếu” mà thôi.
-
Chuyện Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế (TTBTDTCĐH) đã cho mang cây sứ “trăm năm tuổi” ở điện Kiến Trung về trồng vào vườn nhà của một “sếp”đã thu hút sự quan tâm của dư luận.
-
Mới đây, Hồ Đắc Thanh Chương - trường THPT chuyên Quốc học Huế đã xuất sắc trở thành quán quân Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 16. Khi nói về dự định của mình, Thanh Chương cho biết, với phần thưởng 35.000 USD, em sẽ đi du học, sau đó trở về quê hương.
-
Bài viết này không có tính chất học thuật chuyên sâu, để tưởng nhớ giáo sư Cao Xuân Hạo - người thầy mà tôi không có cơ hội được học.
-
NGUYỄN TRI
Cử tri cả nước đang chuẩn bị cho ngày hội lớn, ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021. -
Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của văn học Pháp - “Hoàng tử bé” - đã được viết nên từ trải nghiệm có thật của nhà văn khi ông bị rơi máy bay trên sa mạc Sahara khi đang trên đường bay tới Việt Nam. Tác giả đã bị mất nước, bị ảo giác và suýt mất mạng…
-
Năm 2015, doanh thu ngành văn hóa phẩm của nước ta đạt 2.000 tỉ đồng, tổng lượng bia các loại được tiêu thụ ước tính đạt hơn 3 tỉ lít, tương đương 66.000 tỉ đồng, trung bình mỗi người Việt bỏ ra 2,5 giờ/một ngày để lướt facebook.
-
“Nhập gia tùy tục” nên việc nghe bạn bè quốc tế khen về người Việt Nam thân thiện, cuộc sống ở Việt Nam thú vị có lẽ đã “nhàm”. Sự thật, họ đã bị nghĩ về văn hóa Việt Nam như thế nào?
-
Một số nhà khoa học giải thích vì sao lại quyết định trao những tư liệu, hiện vật quý giá của đời mình cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam (TTDS) chứ không phải nơi nào khác.
-
Ths Trần Trung Hiếu: "Việc môn Sử bị xé nhỏ và gán ghép theo kiểu “ba trong một” trong Dự thảo đó chưa từng xảy ra. Nếu điều đó xảy ra, đây là một trong những sai lầm lớn nhất của Bộ GD&ĐT từ ngày Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn độc lập đến nay!".
-
Nếu một hôm đẹp trời, có ai đó giao cho ta cầm trịch một giải thưởng văn chương ở xứ này, cho ta toàn quyền tự quyết trong việc phát giải, thì phản ứng đầu tiên của ta sẽ là gì? Từ chối? Hay hăng hái nhận lấy trọng trách và sau đó đi mua một bộ giáp sắt cùng nón bảo hiểm, mặc vào mọi lúc mọi nơi để chuẩn bị hứng đá dư luận?
-
Trong căn phòng nhỏ chật kín tài liệu ở một con phố nhỏ tại Hà Nội, Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam PGS, TS Phạm Văn Tình đã dành thời gian trò chuyện sôi nổi với chúng tôi về hiện tượng “lệch chuẩn” trong sử dụng tiếng Việt của giới trẻ hiện nay. Đây là vấn đề ông rất tâm huyết khi nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng. Dưới đây là nội dung cuộc trò chuyện.
-
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về giải pháp đối với hoạt động của các nhà xuất bản.
-
Ngày 9/9, tin từ UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết vừa nhóm họp với các đơn vị liên quan để triển khai thực hiện đề án "Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng”. Mỗi năm tỉnh sẽ chi tiền để hỗ trợ từ 3-5 nhà vườn đặc trưng.
-
Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã thể hiện cao nhất niềm tin của nhân dân theo Đảng, trở thành bài học sâu sắc trong giai đoạn hiện nay.
-
Theo họa sĩ, nhà nghiên cứu Lê Quốc Việt, hoàn cảnh lịch sử cùng cách bảo tồn còn hời hợt khiến những kho mộc bản quý giá một thời đang ngày càng mai một và im lìm.
-
Không chỉ bị tàn phá bởi thời gian, nhiều công trình, di tích - nhất là các đình, chùa - còn bị biến dạng qua các công cuộc bảo tồn, trùng tu mà ở đó những người trông coi di tích và những người làm công đức tự cho mình quyền được can thiệp vào chuyên môn, còn chính quyền sở tại thì cấp phép trùng tu, tôn tạo một cách đại khái, dễ dàng, trong khi vai trò của các nghệ nhân lại chưa được coi trọng đúng mức.
-
Quảng Trị được coi là một bảo tàng chiến tranh lớn, ở đó có những bảo tàng chiến tranh nhỏ, nơi ghi dấu ấn đau thương và hào hùng đã đi vào lịch sử.
.png)
.png)
