Một bản sắc "Thần Kinh"

10:36 28/08/2008

VỌNG THẢO(Đọc sách "Nhà văn Thừa Thiên Huế" – NXB Thuận Hoá 2002).Trải qua nhiều thế kỷ, Huế bao giờ cũng là miền đất tụ hội nhiều nhân tài văn hoá - văn học của đất nước. Trong bảng quang phổ bản sắc Việt Nam vô cùng bền vững, miền đất hội tụ nhân tài ấy luôn đằm thắm, lấp lánh một bản sắc "thần kinh" riêng biệt - một bản sắc mà tiếng nói của văn chương là thuần khiết và đa dạng.

Tập sách "Nhà văn Thừa Thiên Huế" (NXB Thuận Hoá – Chi hội Nhà văn Việt Nam Thừa Thiên Huế - 2002) phần nào là tiếng nói minh chứng và tổng kết cho sự đa dạng trong một bản sắc thần kinh.
Đời sống văn học chung của đất nước đã khẳng định rằng: vị trí của các nhà văn Thừa Thiên Huế là một dàn hợp xướng xứng đáng với chiều kích sang trọng riêng. Mười ba hội viên Hội Nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế, mười ba chân dung gương mặt - cuộc đời - tác phẩm, đấy là bức tranh phác thảo vừa nổi bật từng cá tính chủ thể của người cầm bút, vừa hoà điệu trong dòng chảy những tầm nhìn và sự phong phú của các giá trị văn học nói chung. Như lời nói đầu của tập sách:"Đây là một cuộc điểm danh, thống kê, hiểu một cách khác là một dịp biểu dương thành tựu, mặc dù theo yêu cầu cao của xã hội, của ngay cả bản thân nhà văn, thành tựu đó chưa hẳn đã là rõ ràng và chắc chắn còn xa với đỉnh điểm của sự nghiệp văn chương”, vừa rất khiêm tốn, thành thật, vừa ghi nhận và tự hào, nên tập sách đã là địa chỉ tin cậy tập hợp chân dung các hội viên Hội Nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế, do chính các tác giả cung cấp.
Cùng với phần tiểu sử của mỗi nhà văn là lời tự bạch của từng người, cuối cùng là phần giới thiệu những tác phẩm được xem là tiêu biểu cho sự nghiệp sáng tác của họ. Ta bắt gặp trang đầu tập sách chân dung rạng rỡ và đằm thắm của nhà thơ nữ Lâm Thị Mỹ Dạ. Sự rạng rỡ và đằm thắm như lời tự bạch "ánh sáng cuả cái đẹp đã dẫn dắt tôi" vô hình chung, cũng là phong cách đặc trưng cho hồn thơ của chị. Một cách thức trực cảm từ thế giới xung quanh bằng những vi tế nhạy bén khác thường của người phụ nữ, đi qua cảm hứng yêu thương để xâu chuỗi tất cả những tình yêu thành "chuyện cổ nước mình", thành "ném thia lia", "mưa... hay vòm cây long não thân thuộc, là những hình ảnh rất bình thường giữa đời sống mà trong cuộc đời đôi khi phải ân tình lắm mới có người để ý. Ta bắt gặp một nhà thơ Ngô Minh mộc mạc, nói giọng hồn nhiên mặn mòi của gió, của nắng, của những niềm yêu với biển. Đó quả là giọng thơ "đứa con của cát", chất chứa khí phách miền Trung rồi nặng lòng với Huế mà "Tìm tôi tìm Huê", làm nên một "đám cưới" lương duyên vì văn chương cùng cố đô. Mở rộng với lòng người, tên người, tên đất, với những địa danh và cảm xúc đất nước dào dạt là nhà thơ Vĩnh Nguyên, nhà thơ - nhà viết sử Nguyễn Đắc Xuân.. Hay tấm lòng "rực hồng biển lửa" và trào sôi nhiệt huyết tuổi trẻ nhưng không kém phần lãng mạn hào hoa của một thuở xuống đường, là chân dung của nhà thơ Võ Quê.. .Ít nói, lặng lẽ, kiệm lời, không cả tự bạch, lại thấy chân dung một hồn thơ ở phía khác, phía "Dòng sông một bờ" hay là "Mưa hai mặt", nơi mỗi câu thơ như đá tạc (ý của nhà thơ Thanh Thảo) một người - thơ Nguyễn Khắc Thạch...
Đan kết với chân dung các nhà thơ tài hoa, chân dung của các nhà văn hội viên tại Thừa Thiên Huế cũng đã phần nào nói lên sức sống mạnh mẽ của văn xuôi đương đại. Vừa độc đáo bởi sự mộc mạc, trữ tình, vừa hấp dẫn vì lối dẫn dắt như sống thật, viết thật, đấy là phong cách bút ký nhưng cũng rất mạnh tay ở thể truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Quang Hà. Nhà văn nữ Hà Khánh Linh lại phác hoạ chân dung mình trong lòng bạn đọc, chân dung của một "Ngôi sao xanh" đắm đuối, mộng mơ nhưng không kém bạo liệt, khắc khoải; cũng như thơ của chị với tên thật nữ sĩ Nguyễn Khoa Như Ý. Muốn giải mã những tác phẩm của nhà văn Hồng Nhu, người đọc lại phải để hồn mình thật sự lang thang chìm đắm trong những hương vị tinh tế của sự thâm trầm, nhiều ẩn tượng từ đời sống, từ tác phẩm... cho những khao khát về triết lý đời sống con người mà không phải ai cũng dễ dàng thấu cảm. Chỉ với hai đoạn trích từ tiểu thuyết "Những cánh cửa đã mở", của nhà văn Nguyễn Khắc Phê và "Phía ấy là chân trời" của nhà văn Tô Nhuận Vỹ, chúng ta lại có thể hình dung được chân dung của hai nhà văn chuyên về tiểu thuyết, với sự thâm nhập đời sống, vốn sống phong phú, cả những kinh nghiệm cuộc sống, kinh nghiệm mà đôi khi phải một đời cầm bút mới được trải nghiệm. Mong manh như một luồng sáng - đấy là cảm thức tôi muốn gọi tên khi đọc những tập truyện ngắn của nhà văn nữ Trần Thuỳ Mai, cũng như hai tác phẩm nhiều hư ảnh và lôi cuốn "Khói trên sông Hương", "Thương nhớ hoàng lan" mà chị đã lựa chọn và giới thiệu. Cùng nhiều bạn đọc, tôi mê cái chất ký lãng đãng mà rỡ ràng như những triết luận trong các tác phẩm của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Ở anh, điều gì hình như cũng có thể hồn nhiên chắt lọc thành ý niệm, như lời tự bạch về sự hư cấu khi anh vá chiếc áo khinh cừu thực tế - chiếc áo mà không ít lần đã sưởi ấm tâm hồn những người yêu Huế, yêu văn.
Thực tế hay sự mộng mơ của người đọc khi đến với những cá tính làm nên sự đa dạng của bản sắc thần kinh trong văn chương, đã bắt nguồn và khơi lên từ 13 chân dung nhà văn ấy. Tập sách thực sự còn là một tư liệu văn hoá, văn học quí. Mặc dù, do những khó khăn và khuôn khổ cuốn sách, tập sách chưa hiện diện đầu đủ một xâu chuỗi tiến trình văn học cố đô qua nhiều thế kỷ, nhưng sức hút và sự trang trọng vẫn thể hiện trong mỗi dòng chữ như những gì người đọc đã có trên tay. Đó là một đóng góp và ghi nhận lấp lánh vẻ đẹp của bản sắc thần kinh, với mỗi chân dung nhà văn là một nẻo về riêng biệt. Và cũng trong tinh thần cảm thấu mà ghi nhận ấy, người đọc sách mong mỏi bạn đọc sẽ thể tất cho những thiếu sót khi giới thiệu tập sách này, vì những điều kiện và khả năng để đề cập...
V.T
(nguồn: TCSH số 161 - 07 - 2002)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Đọc thơ Nguyễn Sĩ Cứ

NGUYỄN TRỌNG TẠOCó người làm thơ dễ dàng như suối nguồn tuôn chảy không bao giờ vơi cạn. Có người làm thơ khó khăn như đàn bà vượt cạn trong cơn đau sinh nở. Có người không đầy cảm xúc cũng làm được ra thơ. Có người cảm xúc dâng tràn mà trước thơ ngồi cắn bút. Thơ hay, thơ dở, thơ dở dở ương ương tràn ngập chợ thơ như trên trời dưới đất chỉ có thơ. Thơ nhiều đến ngạt thở chứ thơ chẳng còn tự nhiên như hơi thở mà ta vẫn hoài vọng một thời.
Ngô Đức Tiến và tập thơ “Nước mắt gừng”

THẠCH QUỲSuốt đời cần mẫn với công việc, luôn mang tấm lòng canh cánh với thơ, vì thế, ngoài tập “Giọng Nghệ” in riêng và bao lần in chung, nay Ngô Đức Tiến lại cho ra tập thơ này.
Giới thiệu các tác giả thuộc chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế

Trong đội ngũ những người hoạt động văn nghệ tại Thừa Thiên Huế, bên cạnh các Hội chuyên ngành trực thuộc Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật (như Hội Nhà văn, Hội Mỹ thuật, Hội Âm nhạc…) có một tổ chức gọi là “Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế”(CHNV).
Nhà văn Hà Khánh Linh

Hà Khánh Linh xuất thân trong một gia đình khoa bảng nổi tiếng ở Huế. Tên khai sinh của chị là Nguyễn Khoa Như Ý. Năm 20 tuổi, đang học dở dự bị đại học Khoa Học Sài Gòn thì chị quyết định bỏ học để gia nhập quân Giải phóng. Từ đó cho đến khi nghỉ hưu chị đã từng đi dạy, làm phóng viên Đài phát thanh Giải phóng, Đài phát thanh Bình Trị Thiên, làm biên tập, Thư ký Tòa soạn rồi Phó tổng biên tập Tạp chí Sông Hương. Chị quen biết và giao tiếp khá rộng từ các vị quan chức đến các vị đại đức, linh mục, trí thức... cùng những năm tháng gian khổ ở chiến trường Trị Thiên, những chuyến đi thực tế ở Căm pu chia... đã giúp chị có một vốn sống hết sức phong phú.
Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ

Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ sinh ra và lớn lên bên bờ sông Kiến Giang thơ mộng. Nhưng tuổi thơ của chị chứa đầy buồn đau và nước mắt: Mẹ không có cửa nhà/ Em đứa trẻ vắng cha/ Như mầm cây trên đá/ Biết khi nào nở hoa? Nỗi tuyệt vọng cứ ám ảnh suốt cả tuổi thơ của chị. Trong một bài thơ đầu tay chị viết: Tuổi thơ tôi như ráng chiều đỏ lựng/ Hắt máu xuống dòng sông đen.
Nhà văn Trần Thùy Mai

Trần Thùy Mai bắt đầu được các bạn trẻ yêu thích văn chương ở Huế biết đến khi chị đang học ở trường Đồng Khánh những năm trước giải phóng (1975). Tốt nghiệp vào loại xuất sắc, chị được giữ lại làm cán bộ giảng dạy ở trường đại học Sư phạm Huế. Dạy ở trường đại học Sư phạm Huế được một vài năm, chị chuyển sang làm công tác biên tập ở nhà xuất bản Thuận Hóa. Đây là một quyết định khá táo bạo và sáng suốt. Làm việc ở nhà xuất bản, chị có điều kiện viết lách hơn.
Chân dung con ngựa đua hết thời

LÊ HUỲNH LÂM (Đọc Viết bên Hộ Thành hào - thơ Nguyên Quân -, Nxb Thuận Hoá, 2009)Giữa những đổ nát hoang tàn quá khứ và hiện tại, khi mà thang giá trị bị đảo lộn, những mảnh vỡ đang vung vãi mọi nơi, tác giả lại tìm đến Hộ Thành hào để nhìn ngắm cõi lòng đang hỗn hênh mọi thứ và như chợt nhận ra niềm hy vọng mỏng mảnh, anh đã Viết bên Hộ Thành hào.
Đọc “Vông vang” của Lê Tấn Quỳnh - Hành trình của ảo giác hoa

HOÀNG DIỆP LẠCBất chợt giữa một ngày mưa gió, nhìn những hạt nước toé lên từ mặt đất như những đoá hoa mưa. Một loài hoa của ảo giác. Có thể trong tâm trạng như vậy, Lê Tấn Quỳnh chợt hỏi:Hoa vông vangCó hay không
Đắm say với “Ảo giác”

ĐINH NAM KHƯƠNG(Thơ Tuyết Nga - NXB Hội Nhà văn 2002)
Đôi điều về thư pháp của Hải Trung

NGUYỄN VĂN HOA1. Cuối thế kỷ 20, tôi làm cuốn sách “Tuyển tập thơ văn xuôi Việt Nam và thế giới” cùng tiến sỹ Nguyễn Ngọc Thiện (Viện Văn học Việt Nam), trong tập sách này gồm phần học thuật và phần tuyển thơ Việt Nam và Thế giới. Phần thơ Việt có nhiều tác giả sinh sống ở Huế, ngẫu nhiên-tình cờ có hai nhà thơ có thơ trong tập này, đó là Hải Bằng và Hải Trung.
Biến tấu của trăm năm

NGA LINH NGA1. Xuất bản mười hai tập thơ, mười hai tập văn xuôi, một tập nhạc; viết mười hai kịch bản phim chân dung, hai mươi lời bình cho các phim khác, biên soạn hai mươi tập nhạc... điều thật khó tin ở một người nổi tiếng rong chơi, thích cao đàm khái luận, thường không mấy khi vắng mặt nơi những cuộc rượu của đám văn nghệ Hà Thành như Nguyễn Thụy Kha.
Hiệu ứng ngạc nhiên từ một tập thơ

L.T.S: Trong vài năm lại đây, ở Huế, chưa có tập sách nào ra đời lại gây được “hiệu ứng ngạc nhiên” cho bạn đọc như một hiện tượng ngoài tập Thơ Trà My của Nguyễn Xuân Hoa ấn hành vào dịp kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng Huế và Đà Nẵng vừa qua. Ngoài các bài viết giới thiệu, phê bình in trên nhiều tờ báo trung ương và địa phương, Sông Hương vẫn tiếp tục nhận được thêm các ý kiến cảm thụ về tập thơ này.Xin trân trọng giới thiệu cùng quý bạn đọc
Còn đây một đoá Trà My

NGUYỄN XUÂN HOÀNG (Đọc tập thơ Trà My của Nguyễn Xuân Hoa)
Trà My đã cập bến thơ

YÊN CHÂU (Đọc Thơ Trà My của Nguyễn Xuân Hoa)Giống như những cây xanh bói muộn bất ngờ cho một mùa hoa trái, thơ Nguyễn Xuân Hoa xuất hiện đột ngột như vậy. Anh không cho in rải rác đâu đó, cũng không đọc thơ ở những cuộc gặp gỡ bạn bè. Im lặng, đùng một cái cho ra hẳn một tập thơ. Thơ Trà My của nguyễn Xuân Hoa đã đến với bạn bè như vậy.
Nhà thơ Trần Ninh Hồ - người lãng tử cuồng si và đắm khát

BÙI ĐỨC VINH (Nhân đọc tập thơ “Cho người tôi thương nhớ”-NXB Hội Nhà văn 2004)Có một chàng thi sĩ phong tình đi lang thang vô định trên nẻo đường mưa bay gió tạt, chợt lơ đãng nhận ra mình là kẻ bị tình yêu truy nã trong bài thơ “Nhận diện” anh đã tự thú với trái tim thổn thức của mình.
Phan Trung Thành - Dọc đường thơ sang kí ức sông

INRASARA (Đọc Mang, tập thơ của Phan Trung Thành, Nxb, Trẻ TP.Hồ Chí Minh, 2004.)Dòng Seine và cầu Mirabeau, cuộc tình với người tình. Sông đi và cầu ở lại, cuộc tình tan nhưng người tình thì ở lại. Mãi mãi ở lại, cùng nỗi buồn ở lại. Con sông nào đã xa nguồn Thì con sông đó sẽ buồn với tôi (Thơ Hoài Khanh)
Đọc "Bốn mùa yêu"

THANH THIỆNBốn mùa yêu là tập thơ tình mang ý nghĩa "vật chứng" cho một biệt lập tâm hồn có tên là Lưu Ly. Người thơ này dường như luôn đắm mình trong giai điệu tình yêu muôn thuở giữa ba ngôi Trao - Nhận - Trả và đã chọn cách trả sòng phẳng nhất cho sự nhận của mình là trả vào thơ.
Phải chăng sau Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường thì tác giả coi như giang hồ gác kiếm?

NGUYỄN VĂN HOA(Nhân đọc Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường)Tôi đã đọc nhiều tác phẩm của Hoàng Phủ Ngọc Tường và tôi cũng đã gặp ông trực tiếp đôi ba lần ở Huế và Hà Nội. Nhưng ấn tượng nhất là buổi hội ngộ của gia đình tôi với ông ở nhà nhà thơ Ngô Minh ở dốc Bến Ngự Huế.
Phức điệu kép trong thơ Nguyễn Hữu Hồng Minh

HOÀNG VŨ THUẬT (Thơ Chất trụ của Nguyễn Hữu Hồng Minh- Nxb Thuận Hoá 2002)Nguyễn Hữu Hồng Minh không làm cái phép phù thuỷ đưa độc giả tới một không gian rắc rối. Quan niệm về thơ của anh được trình bày rất nghiêm túc qua bài “Chất trụ”, lấy tên cho tập thơ. Tôi rất đồng tình quan niệm này, không mới, nhưng không dễ làm người ta chấp nhận.
Trên đất nước có bao nhiêu làng mía?

HOÀNG NGỌC HIẾN(Đọc Dòng sông Mía của Đào Thắng)