Mẹ và sông quê *

11:07 22/05/2008
Có lẽ với phần lớn không gian thơ Phan Trung Thành, làm thơ là trò chuyện ân tình với những bóng dáng cũ, thuộc về quê nhà.

Nam thổi và nồm đẩy ngược lênh đênh một nỗi niềm hoài hương, những câu thơ của Thành như những lần chợt thức giấc bởi những vọng động từ “nơi tôi sinh ra đời, ngày mưa, tháng mưa, năm mưa”. Nơi chốn đó gợi nhớ rằng đau đáu nguồn cội mỗi người là bà mẹ quê nghèo thầm lặng trôi một đời sông quê mà năm tháng như “phù sa kể chuyện mặn mòi”. Phù sa mẹ và sông quê đã đắp bồi cho mặn mòi thơ Phan Trung Thành, vốn thật ít gặp ở nhiều nhà thơ trẻ bây giờ.
Trong những hoài tưởng quê nhà, Phan Trung Thành đã dành những câu thơ đầy nặng yêu thương cho Mẹ, “người vì quá mừng mà khóc vì tôi” trong ngày “khai sinh” nơi xứ mưa:
            Bà mụ quê hút mũi
            Mầm nhau so đũa vá ngang trời.
Từ buổi ấy, Phan Trung Thành lớn lên trong “lời mẹ ru xanh tàu chuối mảng”, những lời ru cho dẫu “xanh ngày đồng quê” nhưng vẫn nghe “đứt quãng giữa chiều hạ rơi” u uẩn những nỗi niềm. Lời ru gập ghềnh quanh tao nôi ngày ấy theo chân Thành lang bạt xứ xa, cái cảm giác rượi mát ngả lưng xuống tre trúc quê nhà còn đâu, anh lại cồn cào nhớ mẹ:
“Ngày mẹ sinh tôi ủ rơm lót khói/ Cữ so tròn căng sương/ Tao nôi chín vàng tre đọt nối/    No bóng người đói ngã... quê hương”
                       
(Lưng Quê)
Hình bóng người mẹ trong thơ Phan Trung Thành quanh quẩn bụi chuối bờ tre và lời ru quê Việt một hôm nào bỗng lớn thành một cảm thức: “Xứ sở tôi xanh mộng trời  Âu Cơ” ở đó Phan Trung Thành đã trân trọng bao nhiêu vẻ đẹp huyền diệu của người phụ nữ Việt Nam.
Một vẻ đẹp bình dị:
Chị như ngọn gió thổi từ đầu làng đến cuối làng/ Qua bãi bồi đầu sông/ Chị như hoa huệ trong sương/ Đóng đinh những chàng trai ra đồng”
                                   
            (Son-nê chị cả)
Một vẻ đẹp nhẫn nhục:
“Tỉa không cho người món nợ/ Mười hai mùa hoa cải thác ghềnh/ Chị dìu không qua phận lênh đênh đành thôi”
                                                (Của chị)
Một vẻ đẹp của sử thi:
Nơi công chúa Huyền Trân đi qua/ Mắc cạn trên ngực dòng sông tím”
                                                          (Khai sinh)
Và một vẻ đẹp tang tình huyền ảo:
Tôi yêu em như yêu người tình trong thơ Tử/ Sợ trăng đau nên thức suốt mùa vàng”
                       
(Vọng sông quê)
Những vẻ đẹp ấy lấp lánh như những “mảnh vụn trăng quê” trên dòng sông quê - dòng tâm thức thi ca của Phan Trung Thành. Sông ấy xuôi một dòng hoài hương:
            Sau những lần cay xé mắt
            Tôi chạy về gục mặt dòng sông
Sông quê đã đem lại cho Phan Trung Thành vị phù sa mặn mòi của đời và thơ. Vọng sông quê, anh cảm nhận thăm thẳm đáy sông đời mẹ: “Mẹ ta duyên nở dòng sâu phận người”. Vọng sông quê đã thành sông thơ từ bao giờ, anh “ngụp lặn trong niềm đam mê thơ dòng sông kiêu hãnh”.
Lớn lên từ sông úp mặt từ sông/ Nước khát khao tìm về biển cả/ Tôi khát khao oằn con sóng lúa/ Thơ dâng người hái mảnh vụn trăng quê”
Mẹ và sông quê, bóng dáng quê nhà in đậm trong thơ Phan Trung Thành, như là vẻ đẹp chân lấm tay bùn còn bết dính bên cạnh mảng thơ bứt lên đòi mới của chính anh. Phan Trung Thành thuộc về số hiếm những nhà thơ trẻ có trách nhiệm với chữ nghĩa, âm thầm lập ngôn và chấp nhận trả giá. Đó là mầm mống của một đời thơ đích thực. Trên chặng dài gian khó theo thơ, Vọng sông quê  là một khởi điểm được mong đợi.
Huế, tháng 5 hai ngàn lẻ một

PHẠM NGUYÊN TƯỜNG
(nguồn: TCSH số 149 - 07 - 2001)

------------------------------------
(*): Nhân đọc
Vọng Sông Quê (thơ Phan Trung Thành - NXB Trẻ - 2001

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • BÙI ĐỨC VINH            (Nhân đọc tập thơ “Cho người tôi thương nhớ”-NXB Hội Nhà văn 2004)Có một chàng thi sĩ phong tình đi lang thang vô định trên nẻo đường mưa bay gió tạt, chợt lơ đãng nhận ra mình là kẻ bị tình yêu truy nã trong bài thơ “Nhận diện” anh đã tự thú với trái tim thổn thức của mình.

  • INRASARA           (Đọc Mang, tập thơ của Phan Trung Thành, Nxb, Trẻ TP.Hồ Chí Minh, 2004.)Dòng Seine và cầu Mirabeau, cuộc tình với người tình. Sông đi và cầu ở lại, cuộc tình tan nhưng người tình thì ở lại. Mãi mãi ở lại, cùng nỗi buồn ở lại.                Con sông nào đã xa nguồn                Thì con sông đó sẽ buồn với tôi                                                (Thơ Hoài Khanh)

  • THANH THIỆNBốn mùa yêu là tập thơ tình mang ý nghĩa "vật chứng" cho một biệt lập tâm hồn có tên là Lưu Ly. Người thơ này dường như luôn đắm mình trong giai điệu tình yêu muôn thuở giữa ba ngôi Trao - Nhận - Trả và đã chọn cách trả sòng phẳng nhất cho sự nhận của mình là trả vào thơ.

  • NGUYỄN VĂN HOA(Nhân đọc Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường)Tôi đã đọc nhiều tác phẩm của Hoàng Phủ Ngọc Tường và tôi cũng đã gặp ông trực tiếp đôi ba lần ở Huế và Hà Nội. Nhưng ấn tượng nhất là buổi hội ngộ của gia đình tôi với ông ở nhà nhà thơ Ngô Minh ở dốc Bến Ngự Huế.

  • HOÀNG VŨ THUẬT         (Thơ Chất trụ của Nguyễn Hữu Hồng Minh- Nxb Thuận Hoá 2002)Nguyễn Hữu Hồng Minh không làm cái phép phù thuỷ đưa độc giả tới một không gian rắc rối. Quan niệm về thơ của anh được trình bày rất nghiêm túc qua bài “Chất trụ”, lấy tên cho tập thơ. Tôi rất đồng tình quan niệm này, không mới, nhưng không dễ làm người ta chấp nhận.

  • HOÀNG NGỌC HIẾN(Đọc Dòng sông Mía của Đào Thắng)

  • TRẦN THIÊN ĐẠOCứ suy theo nhan đề, thì chúng ta có thể xếp các trang Viết về bè bạn - Tập chân dung văn nghệ sĩ (NXB Hải Phòng, 2003) của Bùi Ngọc Tấn cùng một loại với mấy tập sách đã ra mắt bạn đọc vài ba năm nay.

  • NGÔ MINHDi chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh do BCH TW Đảng công bố  trong ngày tang lễ Bác tại Quảng trường Ba Đình ngày 3-9-1969 (năm Kỷ Dậu) là một tác phẩm văn hóa lớn, thể hiện tình yêu Tổ Quốc, yêu nhân dân và nhân cách vĩ đại của Bác Hồ.

  • HÀ VĂN THỊNHTrong lịch sử của loài người, những vĩ nhân có tầm vóc và sự nghiệp phi thường chỉ có khoảng vài chục phần tỷ. Nhưng có lẽ rất chắc chắn rằng sự bí ẩn của những nhân cách tuyệt vời ấy gấp nhiều lần hơn tất cả những con người đang sống trên trái đất này. Tôi đã rất nhiều lần đọc Hồ Chí Minh Toàn tập, nhưng mỗi lần đều trăn trở bởi những suy tư không thể hiểu hết về Người.

  • HOÀNG NGỌC VĨNHHồ Chí Minh, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, lãnh tụ xuất sắc của phong trào công nhân và cộng sản quốc tế, Chủ tịch Đảng Cộng sản Việt Nam, là người Việt Nam đầu tiên soạn thảo và ban bố các sắc lệnh tôn trọng tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân Việt Nam.

  • BÙI ĐỨC VINH(Nhân đọc tập thơ “Đá vàng” của Đinh Khương - NXB Hội Nhà văn 2004)

  • NGÔ XUÂN HỘITính tình phóng khoáng, Trần Chấn Uy chắc không mặn mà lắm với những cuộc chơi mà luật chơi được giới hạn bởi những quy định nghiêm ngặt! Ý nghĩ trên của tôi chợt thay đổi khi mở tập thơ Chân trời khát của anh, ngẫu nhiên bắt gặp câu lục bát: “Dòng sông buồn bã trôi xuôi/ Đàn trâu xưa đã về trời ăn mây”...

  • TRẦN THUỲ MAI( “Thơ Trà My” của Nguyễn Xuân Hoa - NXB Thuận Hoá, 2005)

  • HỒ THẾ HÀ(Đọc tập thơ Lửa và Đất của Trần Việt Kỉnh - Hội Văn học Nghệ thuật Khánh Hoà, 2003)

  • NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO(Đọc tập ký ''Trên dấu chim di thê'' của Văn Cầm Hải- NXB Phương - 2003)

  • NGUYỄN QUANG HÀ(Đọc Huế trong thơ Nguyệt Đình)

  • NGUYỄN VĂN HOA(Nhà xuất bản Lao Động phát hành 2004)

  • PHẠM NGỌC HIỀNChưa lúc nào trong lịch sử Việt , các nhà văn hoá ta lại sốt sắng ra sức kêu gọi bảo tồn nền văn hoá dân tộc như lúc này. Xu hướng toàn cầu hoá nền kinh tế công nghiệp cộng với xa lộ thông tin đã mang theo những ngọn gió xa lạ thổi đến từng luỹ tre, mái rạ làm cho "Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều". Mà "Trách nhiệm của mỗi dân tộc là phải thể hiện rõ bản sắc của mình trước thế giới" (R. Tagor).

  • NGUYỄN THANH MỪNG                Miền duyên hải Nam Trung bộ gần gũi với Tây Nguyên lắm lắm, Bình Định gần gũi với Gia Lai lắm lắm, ít nhất ở phương diện địa lý và nhân văn. Ừ mà không gần gũi sao được khi có thể chiều nghe gió biển Quy Nhơn, đêm đã thấm trên tóc những giọt mưa Pleiku. Giữa tiếng gió mưa từ nguồn tới bể ấy nhất thiết bao nhiêu nỗi lòng ẩn chứa trong tiếng thơ diệu vợi có thể chia sẻ, bù đắp được cho nhau điều gì đó.

  • NGUYỄN QUANG HÀSau ba tập: Thơ viết cho em - 1998, Lối nhớ - 2000, Khoảng trời - 2002, năm 2004 này Lê Viết Xuân cho xuất bản tập thơ thứ tư: Đi tìm.