Mai rồi mưa tạnh trong xuân!
GSTS Thái Kim Lan - donghuongtth.com
Mưa bụi Huế tháng ba, tưởng trời ươm nắng, vậy mà nắng chỉ được nửa ngày, chưa đủ một vòng tay choàng vai hứa hẹn ấm áp cho người trở lại. Qua đêm chưa kịp ngỡ ngàng với mồ hôi hâm hấp, gió bỗng trở, hơi mát lùa qua khe cửa bất ngờ, đến phải kéo tấm chăn đơn lên quá bờ vai. Buổi sáng nghe trời ủ nắng trong sương mù chập chùng. Có ai chợt nói “hôm ni không có nắng, e mưa”. Âm vang chữ “không nắng” liền theo với “e mưa”, như một nỗi e dè, so le không đồng hẳn nghĩa với nhau, hầu như giữa “không nắng và mưa”, có một trạng thái “e” lưng chừng, không mưa không nắng, vừa mưa vừa nắng, vừa le lói chút nắng bên song, lại vừa thao thức nhỏ nhẻ chút mát trời bên kia bờ dậu… Huế tháng ba đó! Nắng mưa như đan vào nhau ngỡ ngàng thành ảo hóa mùa xuân, làm cho mùa xuân ẩn hiện bất ngờ trong một thứ mưa tơ… mà người Huế thường gọi là “mưa bụi”. Gọi là mưa mà có mưa mô! Hãy ra sân ngửa mặt lên trời thì biết! Chẳng có giọt mưa nào lộp độp trên áo, cũng không hạt mưa nào nặng trĩu bết ướt tóc mai, cũng nỏ thấy màn mưa che mờ mi mắt, mà chỉ thấy một khoảng trời mờ ảo tưng bừng những hạt li ti bay chấp chới trong không. Nói là sương bay, e không đúng, nói là bụi phấn của những nàng tiên trên trời trong lúc điểm trang vô tình làm vỡ hộp phấn hồng thoa má tung tóe xuống trần gian, thì hóa ra nói quá lời, nói là hương bay từ rừng Trường sơn có muôn hoa đang ướm nụ gửi gió mang đến tận chợ thành, lại tựa như làm thơ không tưởng. Thôi thì cứ ngửa mặt đón cơn bụi mưa đang đùa giỡn giữa thinh không. Thì biết: họa hoằn ngỡ nhận được chút cảm giác chạm nhẹ của phấn mưa, nhẹ hơn một phần ngàn của mũi kim vừa đụng đến da, chưa kịp làm sửng sốt nhói đau đã tan biến trong hư vô, để lại một kích thích êm ái mơn man trên da mặt. Biết bao lần bụi mưa vô tình chạm mặt như thế - có thể suốt cả đời thiếu nữ hay cả đời thiếu phụ diễm hoa xứ Huế - mà vẫn chưa nhận ra mưa bụi Huế là duyên với nợ nơi vẻ đẹp giai nhân, mà giai nhân hoặc hững hờ hoặc hồn nhiên đã không nhận rõ tiếng tơ ai gửi đến cho mình, rằng bụi mưa là “phấn nụ” của trời xuân dành riêng tô đẹp nước da mịn màng thuần chất tự nhiên không son phấn của phụ nữ Huế một thời. Mới biết giữa mưa và mưa có nhiều tầng trời cách nhau nơi mỗi hạt long lanh trong bốn mùa trần ai “mưa bụi” Huế không giống “mưa phùn” Hà Nội, “mưa bấc” Hội An, ấy là chưa nói đến “mưa ngâu”, “mưa lũ”, “mưa rào”, “mưa đá”… và mỗi ca khúc mưa thật sự chỉ khác nhau nơi ngón tay thiên nhiên lựa giây chuốc phím hoài cảm trong giao hưởng với đất trời, với con người, để riêng dành cho mùa xuân ở Huế một giai điệu từ bi gửi đến muôn loài và vạn vật. Mưa xuân của Huế như một điệu đàn không giây, hầu như vô ngã đến tận cùng bản thể, trong đó âm vang tuyền là những rung động không lời, nhưng lại đầy mời gọi, thúc dục ra đi, hãy thong dong bước vào khung trời ảo hóa, bỏ gian phòng chật hẹp ẩm thấp của căn nhà tù túng, của cái tôi so đo hơn thiệt, bỏ lại đằng sau mọi náo nhiệt thị thành, mà rong chơi, lang thang trên các nẻo đường, trong khí trời êm mát, giẫm lên cỏ xanh đến tận cuối trời. Buổi sáng mặt trời chỉ nhen một đốm hồng bạc lóe nơi chân mây, rồi bỗng không gian như trải ra, tỏa rộng trùng trùng điệp điệp tới tấp những chấm mưa tung bay, tuồng như không một lần chấm đất, hay vừa mới chấm đất đã vụt bay trở lại giữa trời. Huế mờ ảo trong bụi mưa buổi sáng. Ánh nắng vừa bừng lên đã chùng xuống những gam màu dịu dàng trên những lùm sầu đông tím nhạt đó đây trên các nẻo đường. Màu tím của hoa lẫn trong mưa gây cảm giác mộng mị gọi hồn mộng du giữa thực và mộng. Hình như đi trong mưa nhìn lên hoa sầu đông líu ríu tụm vào nhau những đốm tím đốm trắng mơ hồ, mới rõ được tình của mưa và hoa chỉ là một: hoa đó mưa đó đồng màu đồng chất, miên man quyện vào nhau tạo nên ý xuân vô lượng làm nền cho vạn vật chan hòa bất tận… Ngay cả những loài hoa cao sang đã có lần bon chen trong những ngày Tết tưng bừng, bỗng dịu phần ghen tuông, mở tâm rộng lượng đưa hương tan hòa vào bụi mưa bay. Và mùa xuân thênh thang mở ngõ trù mật ân sủng cho muôn loài. Hương cau bỗng gần hương mộc, trà mi quấn quít bên hoa sim bất ngờ, hoa nhãn quê mùa thân mật với sứ nghiêm trang, bông cải vàng gửi bướm sang nụ tầm xuân, hoa cà bỗng mê hương lý, hương ngọc lan ngây ngất tìm hương khế cuối vườn, hoa mướp núp dưới lá chờ hương trà đượm sương trong giờ đối ẩm[1]… Trong mưa xuân đầy hương hoa như thế, trời Huế bàng bạc với màu xanh của lá chuối mượt mà, của lá tre um tùm, của mạ non trên biền lúa con gái, của lá đào lá bưởi biếc xanh, của lá nhãn lá vải, lá mít sum sê sắp sây trái… Một màu xanh mềm mại bồng bềnh chảy từ vườn ra sông, từ rừng ra suối, từ suối ra hồ, từ Lương Miêu qua đò Ba Bến, xuôi Tuần qua Linh Mụ, Kim Long về Đập Đá, Bao Vinh, Thế Lại, Ba Sình đổ về Thuận An, xóa nhòa mọi ngăn cách phân chia bờ bến đôi đường, đem lại vẻ thanh xuân cho Huế phơi phới hoa màu, ngọt mật hương sắc, một Huế đã tưởng theo định mệnh an bài luôn mãi là Huế “mùa đông thiếu áo, mùa hè thiếu cơm”… Có đi trong tháng ba, trong mưa bụi dịu dàng, mới cảm nghiệm được nguồn sống luân lưu nơi chốn thần kinh này như những mạch ngầm xuyên suốt cỏ cây, hoa lá, con người... Mưa bụi và Lisa Đi trốn cơn giá lạnh trời tây còn đầy tuyết trong tháng ba, cô bạn người Đức theo tôi về Huế. Lisa lần đầu tiên đến Việt Nam, cuộc đi trở nên cuộc tìm… nao nức đón nhận tất cả những điều mới lạ. Có một điều giản đơn mà Lisa khao khát và tôi đã tưởng rất dễ làm bạn vừa lòng: nắng ấm, thật nhiều nắng ấm! Tôi nói với Lisa, chi chơ “nắng” thì chán khối, chỉ sợ vài giờ sau bạn sẽ chịu không thấu cơn nóng “nóng nóng ghê” của xứ tôi mà thôi. Đặt chân xuống Sài Gòn, hơi ấm phừng cả mặt, chúng tôi nhìn nhau cười như thắng trận: “hết run rồi tuyết nhé, bên kia cứ lạnh đi, đóng băng đi, bên này ta ấm, ta đi dung dăng dung dẻ với đầu trần, vai trần, dép sandale…” Hôm sau ra Huế, trời nóng 35 độ, chui ra khỏi tàu bay, mồ hôi vã ra trong xe buýt, Lisa cười với tôi bằng con mắt biểu đồng tình với lời hứa đùa cợt, chi chơ “nắng thì tặng không” cho nàng, nàng có thể mang theo về Đức hàng tạ... Nhưng sáng hôm sau… Huế bỗng mưa… cơn mưa bụi tháng ba. Cuộc hành trình bỗng chia hai mỗi người một hướng. Tôi loay hoay với “cơn mưa bụi” đầy mê hoặc dĩ vãng, Lisa bên cạnh tôi suốt tuần chỉ chờ nắng lên… Có một cuộc thay hình đổi dạng nào đó trong mưa bụi, tôi không còn là tôi, tôi mê mải đi trong mưa, đi “hứng mưa”, và nói như sảng thứ ngôn ngữ bay bổng trên trời. Lisa không còn là Lisa hăm hở đón nắng, ôm nắng, hôn nắng, thở nắng… mà tiu nghỉu như con mèo mướp mắc mưa… Tôi đi vào mê lộ dĩ vãng, tìm từng dấu vết mưa bụi vương trên mắt, trên tóc trên vai, còn Lisa ăn bắp nấu mua dọc đường trong cơn mưa bụi, nhai ngấu nghiến mà chẳng thấy ngon. Lisa mở tròn đôi mắt nghe tôi tả ăn bắp Cồn vào tháng ba ngon đến bực nào, ngon đến “thành thơ”. Lisa chỉ biết bắp ăn vào nặng bụng và chẳng nghe mùi vị đặc biệt gì. Lisa không thấy thú vị chi khi ngồi trong mưa bên cạnh nồi bún bò bốc hơi bên lề đường ăn tô bún bò cay sặc sụa. Lisa nhăn mặt, còn tôi cười thú vị khi giọt mưa qua khe hở của tấm bạt che mưa rơi xuống đánh “tong” vào tô bún. Lisa không thể ngồi yên hàng giờ bên bờ sông Hương nhìn mưa bay trên sông, còn tôi thì cho đó là một ân huệ được nhìn cảnh sông trong mưa bụi… Lisa đi dạo trong khu vườn xuân có khóm hoa sim nở màu tím “hoa sim”, một trời lãng mạn của những trái tim Huế, mà chủ nhân khu vườn, một nhà thi sĩ kiêm họa sĩ, đã dày công lặn lội lên rừng bứng bụi sim cả gốc lẫn ngọn mang về trồng trong nhà. Sim mọc dại trên đồi hoang biền biệt lăn lóc thì dễ, đem về trồng trong vườn đài các, sim khật khừ đủ thứ bệnh, nhưng chủ nhân mát tay mà rất kiên nhẫn nên màu tím hoa sim phơi phới trong hơi mát của bụi mưa long lanh kiều diễm. Lisa không thấy màu tím hoa sim có chi nổi bật đến nỗi phải trầm trồ như tôi đã làm. Thì một loại hoa năm cánh có màu hồng (pink), thế thôi… Lisa cùng tôi đi lên đồi thăm mộ, hoa sim tháng ba rộ nở trong rừng, khí trời tươi mát, an lành cho muôn hoa đua sắc. Lisa bảo, giá có nắng thì rừng hoa chắc là lộng lẫy, trong lúc tôi nghe tê dại cả con tim cũng chỉ vì “màu tím hoa sim” một thời hoang tưởng đang huyền ảo trong mưa… Tôi kể cho Lisa huyền thoại nước da đẹp mịn màng của phụ nữ Huế là nhờ đi trong mưa bụi, mưa bụi là một thứ lotion hiếm có của đất trời xứ Huế, vừa massage bằng những vỗ về êm ái làm cho máu lưu thông vừa đem chất ướt cho da một cách tự nhiên, những khi ấy Lisa nheo mắt nhìn tôi đang soi mặt mình trong gương còn ướt nhòa nước mưa sau buổi đi ngoài trời và bảo: “Kim Lan! Du bist ein Hammer” (nghĩa đen: “Kim Lan, mi là một cái búa”, nghĩa bóng của “Hammer” là gây ấn tượng mạnh mẽ, choáng váng… như sức đập của cái búa!!!), và chúng tôi cười xòa vì huyền thoại cơn mưa. Đến ngày thứ năm trời vẫn nửa nắng nửa mưa, Lisa hết kiên nhẫn, tôi nhìn bạn thương hại, trong sân mưa vẫn bay bay, chẳng có dấu hiệu nắng lên, tôi đành buột miệng nói liều: “mai rồi mưa tạnh trong xuân”, một kiểu hứa vu vơ như “em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé”… cốt để làm dịu nỗi nung nấu của người bạn đáng thương. Và Lisa đưa hai tay lên trời “mày làm thơ đó chắc”. Lisa không biết Huế là… “mai mới chắc” chứ hôm nay thì… không chắc chắn tí nào, không những mưa, nắng… mà cả tình yêu, nỗi nhớ, sắc đẹp tất cả đều bấp bênh… Lisa không biết những ngày trời dịu, mà người Huế cho là “tốt trời” như những hôm ấy là những ngày quí giá đối với Huế “nổ lửa”, Huế nóng chảy mỡ trong mùa hè hay Huế “mưa dầm thúi đất” trong mùa đông. Giá Lisa biết được cơn nắng của xứ Huế thì đã không thèm nắng như mèo thèm mỡ mà đem lòng thương mưa bụi đang bay ngoài trời. Những người Huế như tôi gọi những ngày như thế là “trời thương” và đâm ra “thương trời thương Phật”, những ngày mưa hiền như Bụt, không làm đau, những ngày trời đất, cỏ cây con người giao hòa trong một thứ cung tơ nhẹ nhàng, ướt mướt, như kén nhả tơ, như bướm hóa thân… gây bao rung cảm hồi sinh cho mọi loài… Ngày đầu tôi nói chi Lisa đều tin. Tôi nói, mưa bụi khô, không ướt áo đâu, - ai nói “mưa bấc” cũng đúng, mưa nhẹ như bấc! mình đi chơi ngoài trời suốt ngày cũng chả sao. Chúng tôi háo hức đi lang thang thăm chùa, thăm lăng tẩm, thăm đồng quê, mải mê đi không biết mệt vì trời mát dịu như thế… đắm chìm trong khung cảnh tĩnh lặng của Huế. Buổi trưa ngồi ở quán bên đường, bỗng thấy tóc tai ướt nhèm. Lisa đưa khăn cho tôi lau tóc, lau mặt. Lisa cười khi nghe tôi buổi tối húng hắng ho. Tôi bảo chỉ cần uống nước chè xanh nóng đập gừng tươi bỏ vào là hết ngay, một tí cảm trời cảm đất cũng không can chi. Vậy mà ho hen đã theo tôi đến ngày xa Huế, quả thật cái “búa“ nay cũng đã mòn mà Lisa không biết!!! Tôi kể cho Lisa ngày xưa, mưa bụi làm hồng đôi má bồ quân của chị tôi vào tuổi 17 bẻ gãy được sừng trâu, mặt chị đẹp nhất khi lấm tấm nước mưa. Lisa không hiểu được “bẻ gãy sừng trâu” là chi, tôi giải thích: thì cũng giống cái “Hammer” của Lisa ấy… Những ngày cuối cùng ở Huế, mặt Lisa dài ngoẳng ra vì trông đợi nắng, thấy thương… mãi khi trở lại Sài Gòn mới thấy nụ cười Lisa tươi trở lại. Trông Lisa vội vàng chạy ra ngoài nắng hớn hở như đứa trẻ được quà, bà con Sài Gòn đều lấy làm lạ. Hôm nay viết chưa xong những dòng về mưa bụi, cảm giác như mình đang mộng du, chân không chấm đất, người như say phiêu phiêu, cả một thứ ngôn ngữ ảo cho Huế của tôi… bỗng nhớ Lisa, tôi gọi Lisa và bảo tôi đang viết vi vu về mưa Huế đây nì. Tiếng Lisa thảng thốt bên kia: Ối trời ơi, Huế cái chi cũng lạ cũng đẹp, chỉ trừ có mưa! Muenchen, nhị độ xuân, tháng tư 2005 T.K.L (254/04-10) --------------- (1) Trong vườn của nhà thơ kiêm họa sĩ TVM, tác giả được dịp ngắm dưới mưa các loài hoa trong vườn, trong đó có bụi hoa sim (thường mọc dại trên rừng) đang nở rộ vào tháng ba. |
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
ÐÔNG HÀ
Tôi là người sinh ra sau chiến tranh, lớn lên bằng những bài học lịch sử. Thế hệ chúng tôi yêu Tổ quốc theo những bài học ông cha để lại qua những trang sách cộng thêm chút tính cách riêng của chính bản thân mỗi người. Mỗi người chọn cho mình một cách thể hiện tình yêu đó khác nhau.
-
CHẾ LAN VIÊN
Hồi ký về Đoàn Nghệ thuật Xây dựng (Huế 1946)
-
NGUYỄN QUANG HÀ
(Bút ký)
Ông Lê nguyên giám đốc sở Văn hoá Bình Trị Thiên, một lần về Thủy Dương lấy tài liệu viết tuyên truyền cho vụ lúa mùa, đã cụng đầu với ông bí thư xã. -
TẠ QUANG BỬU
(Hồi ký)
Tôi đã học ở trường Quốc Học bốn năm từ năm 1922 đến 1926, cách đây đúng 60 năm.
-
TRỊNH BỬU HOÀI
Đất trời đang mặc chiếc áo mới cho trần gian. Con người cũng thay chiếc áo mới cho mình. Chiếc áo khoác trên đôi vai sau một năm oằn gánh công việc. Chiếc áo phủ lên tâm hồn ít nhiều khói bụi thế nhân.
-
NHỤY NGUYÊN
Một câu trong Kinh Cựu ước: Khởi thủy là lời. Tôi không dám khoác thêm bộ cánh mới, mà chỉ muốn tìm cho nó một mỹ từ gần gũi: Khởi thủy là mùa Xuân.
-
ĐÔNG HƯƠNG
Trí nhớ tôi tự dưng quay trở về với tuổi thơ, tuổi ba mẹ vừa cho đi học. Ờ! Lâu quá rồi, cái Tết đối với tôi không còn ý nghĩa gì nữa, trí nhớ lơ mơ trở lại khoảng đời thơ ấu, có lẽ đẹp nhất trong đời của mỗi con người của chúng ta.
-
TRẦN HỮU LỤC (Tùy bút)
Tháng Chạp ở quê tôi là tháng của hoa mai. Dường như màu của hoàng mai tươi thắm khắp mọi nẻo đường. Những chậu mai kiểng, vườn mai chùa, vườn mai nhà, đường phố mai, công viên mai, những thung lũng mai núi… đến thì lại nở đẹp một màu vàng mỏng nhẹ trong sương sớm.
-
DƯƠNG PHƯỚC THU (Bút ký lịch sử)
Nhiều năm men theo dấu chân của nàng Huyền Trân, công chúa nhà Trần mở đất Ô, Lý, hễ có dịp là tôi lại hành hương đất Bắc. Viếng đền thờ các vua nhà Trần ở làng Tức Mặc - nơi ấy nay thuộc phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định.
-
HÀ THÚC HOAN
Những ai đã từng là học sinh trường Quốc Học - Huế đều có Một thời Quốc Học(1). Thời Quốc Học của tác giả bài viết này là ba năm học tập ở các lớp đệ tam (lớp 10), đệ nhị (lớp 11) và đệ nhất (lớp 12), từ năm 1956 đến năm 1959.
-
TRẦN HUY MINH PHƯƠNG (Tùy bút)
Thoáng một cái, xài hết ba trăm sáu mươi lăm ngày mà hổng biết. Bao dự tính giằng co rồi dang dở, chưa kịp nghĩ thấu, chưa xiết làm xong, phân vân nhiều nốt lặng, yêu người chưa sâu nặng, nợ người chưa trả xong… ngày giũ vội qua đi. Ngẩn ngơ, mùa về!
-
THIẾU HOA Hắn! Một vị khách không mời mà đến. Hắn đến viếng nhà tôi trong một đêm mưa to gió lớn. Cả nhà ai cũng biết sự có mặt của Hắn. Đêm đầu tiên cứ nghĩ Hắn chỉ trốn mưa tạm thời rồi hôm sau sẽ đi. Nhưng đến nay đã qua một mùa xuân, Hắn vẫn còn ung dung tự tại ở trong nhà, lại ở đúng trong phòng của tôi như một thành viên chính thức trong gia đình.
-
PHAN QUANG Trích hồi ký ... Đến thị xã Sơn La chiều hôm trước, sáng hôm sau trong khi chờ đến giờ sang làm việc với Khu ủy Tây Bắc, đồng chí Nguyễn Chí Thanh - mà các đồng chí gần gũi đều quen gọi bằng tên thân mật: anh Thao - cho mời chủ nhiệm nhà khách của khu tới.
-
VÂN NGUYỄN Tùy bút “Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa...” (Trịnh Công Sơn)
-
PHAN THỊ THU QUỲ Ba tôi - liệt sĩ Phan Tấn Huyên, Nguyên Chánh Văn phòng Ủy ban Hành chánh Kháng chiến Thừa Thiên - thường dặn tôi mấy điều: dù khó khăn đến mấy cũng không được ngừng nghỉ phấn đấu học hành bởi tri thức là sức mạnh; dù như thế nào đi nữa cũng phải giữ cho được bản sắc văn hóa Huế rất đỗi tự hào của mình...
-
TẤN HOÀI Một khung trời mây Một dải gương lung linh cuộn quanh hoàng thành cổ kính. Trầm mặc và ưu tư. Tưởng chừng như thế!...
-
XUÂN HOÀNG Tôi được Hội Nhà văn Việt Nam cử đi thăm hai nước Ru-ma-ni và Bun-ga-ri đúng vào những ngày đầu xuân Mậu Thân, sôi động.
-
HỮU THU & BẢO HÂN Ký Đến bây giờ nhiều người vẫn chưa quên hình ảnh hãi hùng mà cơn bão mang tên Cecil tàn phá vào cuối tháng 10 của năm 1985 ở miệt phá Tam Giang của tỉnh Thừa Thiên-Huế.
-
PHẠM THỊ CÚC Thầy dạy lớp Nhì Thầy dạy lớp Nhì tên Thanh. Người thầy roi roi, hơi thấp và nhỏ con. Bù lại, thầy rất nhanh nhẹn và vui vẻ, hoạt bát, nụ cười luôn nở trên môi.
-
VĨNH NGUYÊN Biết sở Ngoại thương có đến năm ông vua, tôi tặc lưỡi - chà, thời buổi này tiếng vua quan nghe có vẻ mai mỉa làm sao ấy? Nhưng lên được ngôi vua đâu phải đơn giản? Dẫu vua ác, vua hiền, vua tài ba hay bất lực, vẫn là vua một thời và khối kẻ mong ước được "một ngày tựa mạn thuyền rồng"...
.png)
.png)
