Không chỉ những câu chuyện của ký ức

10:31 12/05/2017

Những cuốn tự truyện viết về tuổi thơ thời chiến tranh, thời bao cấp xuất hiện trên văn đàn không chỉ là những câu chuyện của ký ức tác giả mà còn như những cánh cửa mở ra để độc giả khám phá, tiếp cận với lịch sử ở nhiều góc cạnh khác nhau.

Chiến tranh qua ánh mắt bé gái
 
Ba áng mây trôi dạt xứ bèo đã “trôi” khắp châu Âu trước khi đến VN với bản dịch tiếng Việt (NXB Trẻ ấn hành). Tác giả người Pháp gốc Việt Nuage Rose (tên thật là Bùi Thị Hồng Vân) không phải là nhà văn chuyên nghiệp. Sau chuyến trở về thăm quê hương vào năm 2008, bà cảm thấy bị thôi thúc viết về những câu chuyện đã trải qua trong quá khứ như một liệu pháp (từ dùng của nhà văn) để trút ra hết, giải phóng mình khỏi những tổn thương, đau đớn. “Tôi chỉ muốn viết cho mình và cho các con của tôi. Những đứa trẻ sinh ra đã là người Pháp, tiếp thu nền văn hóa Pháp. Tôi muốn các con biết về đất nước của mẹ để chúng tôi hiểu và chia sẻ với nhau”, tác giả Hồng Vân cho hay. Bà đã viết trong suốt 5 năm. Lúc đầu, bà chỉ muốn giữ cho riêng mình, nhưng các con đã thúc giục bà đưa cuốn sách này đến với công chúng. Ba áng mây trôi dạt xứ bèo đã bất ngờ được Hội Nhà văn Pháp trao giải thưởng Tác phẩm được yêu thích nhất năm 2013.
 
 
 
Không chỉ những câu chuyện của ký ức - ảnh 2

Tôi chỉ muốn viết cho mình và cho các con của tôi. Những đứa trẻ sinh ra đã là người Pháp, tiếp thu nền văn hóa Pháp. Tôi muốn các con biết về đất nước của mẹ để chúng tôi hiểu và chia sẻ với nhau

Không chỉ những câu chuyện của ký ức - ảnh 3
 

Tác giả người Pháp gốc Việt Nuage Rose

 
Cuốn sách đã tiếp cận chiến tranh theo một cách rất mới: qua đôi mắt nhìn của cô bé Mây Hồng. Tác giả Hồng Vân không sử dụng ngôi thứ nhất là tôi mà thay vào đó là ngôi thứ ba. “Tôi muốn có độ lùi và khoảng cách nhất định khi viết. Có những câu chuyện nhìn lại như cuộc rải bom năm 1972 tại Khâm Thiên tôi cảm thấy mình không thể vượt qua được nỗi xúc động quá lớn. Nhưng nếu viết ở ngôi thứ ba, nhìn lại cô bé Mây Hồng là tôi, việc đó trở nên dễ dàng hơn”, bà lý giải. Cuốn sách là những câu chuyện trong chuyến hành trình gần 10 năm rời ngôi nhà thân yêu ở phố Triệu Việt Vương (Hà Nội) đi sơ tán ở Hải Dương của ba chị em Mây Hồng, Mây Vàng và Mây Xanh. Đó là chuyến hành trình khám phá của ba cô bé trong thế giới thiếu vắng mẹ cha, phải đối diện với cái đói, cái ác, nỗi cô đơn, nỗi nhớ nhung da diết; nhưng cũng có khi đó là thế giới của thiên nhiên rộng lớn, thế giới của tình yêu, sự quan tâm ấm áp của những người xa lạ, thế giới của hạnh phúc đoàn tụ. Một điều thú vị, trong cuốn sách viết bằng tiếng Pháp, tác giả dùng nhiều từ nguyên văn bằng tiếng Việt như Bố, Mẹ, sơ tán, cơm, thầy giáo, trạm xá, bánh đúc, tàu bay… “Tôi muốn đưa độc giả sống cùng trong thế giới của tôi”, tác giả Hồng Vân lý giải. Nhiều độc giả châu Âu rất thích thú với cách viết này.
 
Nhà văn Trương Quý nhìn nhận: “Cuốn sách giúp độc giả phương Tây có góc nhìn mới từ phía những con người trong thời chiến ở miền Bắc. Đó là cái nhìn của những số phận, những con người nhỏ bé, chứ không phải là những góc nhìn lớn lao qua lăng kính báo chí thời sự”. Còn đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp nhận xét: “Tôi tin bất cứ độc giả thế hệ nào, trong đó có cả những độc giả trẻ đều sẽ tìm thấy những câu chuyện khiến mình quan tâm”.
 
Không chỉ những câu chuyện của ký ức1

Ra mắt trước đó, cuốn tự truyện Khu tập thể có giàn hoa tím (NXB Kim Đồng) của tác giả - kiến trúc sư Đức Phạm lại đưa người đọc về thế giới tuổi thơ của những cô bé, cậu bé thời kỳ bao cấp ở Hà Nội: con búp bê lật đật - món quà bố mang về từ Liên Xô, chiếc xe đạp Mi-pha bị mất, “cuộc chiến” phân chia bể nước, tập bơi bằng can nhựa… “Tôi muốn viết về những điều đã trải qua để lưu giữ làm kỷ niệm”, Đức Phạm chia sẻ. Nhà báo Đỗ Hương đồng cảm với những câu chuyện của Đức Phạm bởi: “Đó là những câu chuyện mà những đứa trẻ thế hệ 8X, 7X và cả 6X đều có thể tìm thấy tuổi thơ của mình”. Không chỉ vậy, Khu tập thể có giàn hoa tím còn giúp những đứa trẻ của thế hệ sau này hiểu về cuộc sống của giai đoạn lịch sử trước.
 
Hiện tượng văn chương
 
Không chỉ những câu chuyện của ký ức3

Nhà văn Trương Quý cho rằng trong nhiều năm trở lại đây có xu hướng “hoài cổ” trong nghệ thuật như ca nhạc, văn chương, hay trong đời sống như việc xuất hiện các quán cà phê với phong cách xưa. Cách đây 2 năm, cuốn tự truyện Quân khu Nam Đồng (NXB Trẻ) của tác giả Bình Ca đã trở thành một hiện tượng văn chương, được bán ra với hơn 20.000 bản. Đây là cuốn tự truyện của một cây bút nam về tuổi thơ của tác giả và những cậu con trai lớn lên trong khu tập thể nhà binh những năm 1970. Tác giả cũng là một cây bút không chuyên. Chính điều này, theo nhận xét của nhà văn Bảo Ninh, đã giúp cuốn sách “Không né tránh những chông gai hầm hố của hiện thực từng có trong số phận con người và trong đời sống xã hội một thời, nhưng cũng không tô vẽ, bôi đen phủ hồng sự thật”.
 
“Con người ta đến một lứa tuổi nào đó có nhu cầu nhìn lại cuộc đời. Tự thân người viết, họ thấy ký ức tuổi thơ ấy, phần đời mình sống ấy có ý nghĩa chung cho mình, cho thế hệ của mình, cho bạn đọc. Còn từ phía công chúng, họ có nhu cầu đọc những điều viết thật, hay nói rộng ra, đọc những thứ phi hư cấu. Du ký, hồi ký, hay tự truyện nằm trong dòng đó. Lối viết của hầu hết các tác giả rất dễ đọc, không khô khan và mang tính văn chương. Những yếu tố này hội tụ đã khiến dòng sách này đang thu hút độc giả”, nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên nhận định.
 
Theo ông Nguyên, những cuốn tự truyện còn mở ra cách tiếp cận mới cho lịch sử. “Con người vừa là chứng nhân lịch sử vừa làm ra lịch sử. Có những con người hữu danh, có những con người vô danh. Có những sự kiện lịch sử gắn liền với những tên tuổi lớn, nhưng có những lịch sử của những cá nhân nhỏ bé. Tùy xuất phát điểm mà tác giả đề cập đến các sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử, thì tác phẩm dù chỉ nói đến lịch sử của cá nhân nhưng cũng góp vào lịch sử lớn của dân tộc, nhân loại”, nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên nhìn nhận.

Theo Ngọc An - TN
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Xuân Diệu thuộc tầng lớp trí thức Tây học nhưng từng có tới 10 năm học làm thơ cổ điển, bởi thế ông nắm rất vững các kỹ xảo thơ ca truyền thống, thấy được sự đắc địa trong các sáng tác thơ ca cổ điển để phát hiện về các điển phạm của hệ thống nhà thơ cổ điển Việt Nam.

  • Cùng thời điểm, nhà văn Bích Ngân giới thiệu đến bạn đọc 3 tập sách: Anh nhớ em muốn chết!Tiếng gọi bến bờ và Đường đến cây cô đơn, do NXB Tổng hợp ấn hành. 

  • Nhằm giúp các bạn học sinh có một nền tảng kiến thức văn học phong phú, vững vàng, NXB Kim Đồng tổ chức biên soạn Tủ sách Văn học trong nhà trường, với sự tham gia biên soạn, tuyển chọn, bình giảng của các chuyên gia uy tín trong lĩnh vực này.

  • Nhằm giúp các bạn học sinh có một nền tảng kiến thức văn học phong phú, vững vàng, Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức biên soạn Tủ sách Văn học trong nhà trường, với sự tham gia biên soạn, tuyển chọn, bình giảng của các chuyên gia uy tín trong lĩnh vực này.

  • Nhìn từ phía viết văn, nghề báo giúp người làm văn chương có cảm quan hiện thực bén nhạy, tinh tế, sự dấn thân mạnh mẽ, vốn liếng ngôn từ sống động, cập nhật. Nhìn từ phía nghề báo, năng lực văn chương giúp người làm báo kỷ luật ngôn ngữ cao độ, khả năng liên tưởng dồi dào, lối viết biến hóa và linh hoạt, và nhất là khát vọng sáng tạo những tác phẩm có sức sống lâu bền.

  • Nói thế vì còn có Dương Tường của báo, của thơ, của văn. Nhưng Dương Tường dịch là được biết đến nhiều nhất. Nhắc tên Dương Tường, bạn đọc cả nước đều biết đó là một dịch giả. Và đều tỏ lòng khâm phục tài dịch của ông.

  • Sáng 6-9, tại Nhà sách Cá Chép (115 Nguyễn Thái Học, Hà Nội) đã diễn ra buổi ra mắt bản dịch đầy đủ “Hán Sở diễn nghĩa” và giới thiệu bộ sách “Hán Sở diễn nghĩa liên hoàn họa”, với sự tham gia của dịch giả Châu Hải Đường, nhà báo Yên Ba và nhà sưu tập Từ Xuân Minh.

  • Có một “Tây Tiến” trong thơ và cũng có một “Tây Tiến” bằng văn xuôi. Đó chính là những gì chứa đựng trong tập hồi ký “Đoàn binh Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng vừa được nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt bạn đọc. Tập hồi ký thuật lại sinh động và chi tiết quãng thời gian Quang Dũng tham gia đoàn quân Tây Tiến.

  • Có người trực tiếp cầm súng chiến đấu ở chiến trường, có người bước chân vào quân ngũ khi đất nước đã hòa bình. Dù ở thời bình hay thời chiến, bằng tài năng và trải nghiệm của mình, họ đã và đang được xem là những nhà văn của lính, khi mang đến những tác phẩm gợi nhớ về quá khứ hào hùng.

  • Hội thảo "Thơ và văn xuôi ĐBSCL 45 năm" (1975 - 2020) vừa được tổ chức tại Bến Tre ngày 26-8. 

  • Chỉ tính riêng năm 2019, ngoài các bài viết, thơ đăng rải rác trên các báo, Nguyễn Hồng Vinh đã xuất bản hai tập sách: Xanh mãi (quý 2) và Giữ lửa tập 3 (quý 3).

  • Nhà văn chiến trường là những người gánh trên vai 2 sứ mệnh: chiến đấu và viết. Việc viết có thể diễn ra giữa những ngày bom rơi đạn nổ, cũng có thể sau khi đã lặng im tiếng súng. Họ viết như là một sứ mệnh không chỉ cho riêng mình. Nhà văn Đoàn Tuấn là một trong những người như vậy.

  • Chưa khi nào chúng ta được chứng kiến một nền văn học trẻ sôi động và không ngừng cập nhật như lúc này, cho dù đang ở tình trạng được đón chào khá nồng nhiệt nhưng lại dễ dàng bị lãng quên nhanh chóng. Có người tạo được dấu ấn nhất định, có người vẫn chưa định hướng cho bản thân và sáng tác thiếu nhiều yếu tố...

  • Sáng ngày 8/8, NXB Trẻ tổ chức buổi ra mắt sách của 3 nữ nhà văn – nhà báo: Võ Thị Xuân Hà với tập truyện ngắn “Chuyện của các nhân vật có thật trên đời”, Thùy Dương với tiểu thuyết “Lạc lối” và Y Ban với tập truyện ngắn “Có thể có có thể không”.

  • Những tác phẩm được tặng thưởng và hỗ trợ hàng năm là các công trình, bài viết lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật có chất lượng tốt được các nhà xuất bản, các báo, đài, tạp chí công bố hàng năm.

  • Năm nay, tổng số có 86 tác phẩm, trong đó có 37 sách, 49 bài viết và chương trình phát thanh được các cơ quan, đơn vị đề nghị xét tặng thưởng.

  • Phan Nhân 1972 với 400 trang sách có thể xem là cuốn hồi ký của một thế hệ học sinh trường chuyên Phan Bội Châu (thành phố Vinh, Nghệ An), còn gọi là trường Phan, được xem là trường chuyên THPT đầu tiên được thành lập tại miền Bắc Việt Nam, từ năm 1974.

  • Khi các trường ca: Đổ bóng xuống mặt trờiTrên đường và Ngày đang mở sáng của nhà thơ Trần Anh Thái lần lượt xuất hiện vào các năm 1999, 2004, 2007 trên thi đàn, nó ngay lập tức thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu, phê bình hàng đầu cùng nhiều độc giả yêu thơ.

  • Cả cuộc đời nhọc nhằn với những con chữ, nhà văn - nhà báo Trần Bạch Đằng đã sống trọn vẹn với cách mạng, nghề viết và đồng đội.

  • Ở giai đoạn nào Hoài Thanh cũng có đóng góp quan trọng cho sự nghiệp văn học của đất nước. Mỗi bài viết của ông đều ghi nhận tài năng phê bình kiệt xuất, tấm gương sống trung thực và lao động bền bỉ.