Hương trăng

Ngày ấy khi tôi mới chỉ là cậu bé bảy, tám tuổi, do chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ tràn ra Miền Bắc, tôi bị gửi về quê ngoại vừa là sơ tán, vừa để bố mẹ tôi rảnh rang công tác nơi thành phố.

Ông bà ngoại tôi đã mất nhưng các cậu dì, chú bác tôi thì còn đông lắm. Chả lo tôi thiếu người chăm sóc.

Làng quê ngoại tôi là một làng cổ, chuyên nuôi tằm kéo tơ. Tối đến ở làng mà đèn đuốc thắp sáng trưng. Các cô gái quay tơ ngoài sân chuyện trò rinh rích cả đêm. Tơ ở làng chỉ làm đến công đoạn kéo thành con to như cái chày giã giò rồi đem nhập cho hợp tác xã. Sau đó người ta đem đi đâu và làm gì nữa thì tôi chịu. Hồi đó tôi còn bé quá chẳng biết thêm được gì. Nhưng hình ảnh về làng quê ấy thì tôi không thể nào quên được. Phải công nhận làng quê ngoại tôi đẹp và giàu có. Nhà nào cũng cột lim sân gạch, cổng có mái che. Hai cánh cổng bằng gỗ lim nặng chình chịch, mỗi lần đóng mở đến thở ra cả đằng tai. Đường làng toàn lát gạch chỉ nghiêng sống trâu. Mỗi trận mưa xong, lại sạch như li như lau. Bác tôi kể ngày xưa trai gái lấy nhau đều phải nộp lệ cho làng là 100 viên gạch chỉ, phải là loại gạch tốt, gõ kêu côông côông, không nứt sần không méo mó. Mà ở làng làm gì có lò gạch. Thế là công việc sắm đồ lễ cưới xin phải thêm khoản tìm mua gạch tận nơi xa. Cứ vậy, cho đến đời tôi chỉ còn thấy gạch đã bóng lên, cứng như đá. Khít tăm tắp vào đến tận mọi ngõ ngách. Bây giờ lắm khi ngồi nhớ lại tôi thầm phục cái lệ làng ngày xưa ấy. Quả các cụ giỏi thật. Chả có cách nào làm đẹp nhanh và tiện hơn thế.

Nhưng kí ức tuổi thơ về cái làng quê cổ kính ấy, lại không phải những mái đình rêu phong, không phải những con đường lát gạch mát lịm bàn chân, hay những đêm trăng xem các chị gái quay tơ thoăn thoắt... mà lại là ký ức về một làng quê đầy những bóng ma lởn vởn.

Vốn đã nhát như cáy, vẫn hay tò mò. Tôi thích nghe các chị gái kháo chuyện lúc ngồi quay tơ. Đủ mọi loại chuyện, song chỉ có loại truyện mà tôi rất thích nghe nhưng cũng rất sợ. Đó là chuyện ma. Bao giờ muốn nghe, tôi cũng phải giúp chị làm một việc gì đấy. Tỉ như tìm mối tơ chẳng hạn...

Theo như lời các chị kể thì xung quanh tôi chỗ nào cũng có ma. Kia kìa chỗ bụi tre ngoài bờ ao, cứ nửa đêm là nghe tiếng trẻ khóc. Tiếng khóc của trẻ sơ sinh cứ xoe xóe như xé vải. Cho đến khi có một người đàn bà tóc xõa dài đến cho nó bú nó mới nín. Người ta bảo ngày xưa có một người đàn bà chửa hoang đẻ dấm dúi ở đâu đó rồi giấu con trong bụi tre. Đứa bé bị kiến đốt chết. Khi người mẹ quay lại tìm con thì con đã bị kến đục hết hai con mắt. Chị ta gào lên rồi đập đầu vào bụi tre tự tử. Chắc chắn là từ đó tôi không dám bén mảng tới bụi tre vào bất kỳ lúc nào. Rồi chuyện ở cây đa đình làng. Có bà cụ ngồi bán nước dưới gốc đa. Một buổi trưa thấy có người con gái quần áo xênh xang nhưng lấm lem bụi đất từ xa đi lại. Cô gái vào quán bà nghỉ chân. Bà rót cho cô bát nước nhưng cô không uống mà chỉ xin ngồi nhờ chốc lát. Thấy cô gái vẻ mặt buồn buồn bà hỏi han, mới biết cô bị cha mẹ ép gả cho một người mà cô không yêu. Trong đám cưới, nhân lúc mọi người đang nhốn nháo bận rộn. Cô liền bỏ trốn, chạy một mạch đến đây mới dám dừng chân. Cô vừa kể vừa khóc nức nở làm bà cụ rất thương tình, bà bảo cô cứ ở lại đây với bà, bà sẽ coi cô như con vì bà cũng chỉ có một thân một mình. Cô gái nhận lời và xõa tóc để bà bắt chấy, bà bỗng nhận ra sao mà đầu cô nhớt thế. Bà hỏi, cô gái bảo do đi đường mồ hôi ra nhiều. Nhưng đúng lúc đó có một bác nông dân đi cày về rẽ vào quán bà nghỉ mát. Bà quay ra rót cho ông bát nước quay lại đã không thấy cô gái đâu nữa. Bà ngơ ngác hỏi: “Ông có thấy cô gái ngồi đây đi đâu không?” Bác thợ cày ngạc nhiên: “Cô gái nào, tôi có thấy cô gái nào đâu?. Bà kể lại sự tình. Ông thợ cày cười phá lên: Bà gặp ma rồi. Đúng là ở làng Đại có đám cưới mà cô dâu tự tử ngay trong đêm động phòng”.

Thế là tôi lại không dám ra đình nữa, mặc dù mùa hè cây đa ở đình rất lắm ve.

Nhà bác cả tôi cũng thuộc loại khá giả ở làng. Các anh chị tôi đông lắm nhưng họ đều lớn cả. Mỗi chị út thì cũng hơn tôi đến 5 tuổi. Tất cả người nào việc nấy, họ đều quần quật suốt ngày. Bác cả tôi tính tình riết róng và rất nghiêm khắc. Thậm chí còn hơi sắt đá nữa. Đúng 5 giờ sáng, bác dựng tất cả các con dậy đi làm, mặc kệ đứa nào tối qua thức khuya. Nếu chưa dậy kịp bác đã cầm sẵn chiếc roi mây quất đét vào mông. Dẫu mắt còn nhắm vẫn phải ôm đít chạy một mạch ra ngoài ao vã nước vào mặt cho tỉnh ngủ..Tôi còn bé không ai ép dậy nhưng đã thành phản xạ tôi cũng tỉnh ngủ và dậy theo. Nhiệm vụ của tôi là phải cầm chổi lau quét sau cái chổi kè của chị út để sân gạch được sạch. Mùa trám bác phơi trám, phơi men làm tương và hong tơ ướt.

Xong việc tôi được nghỉ. Còn chị út phải cắp cái thúng và một cái hèo đi quanh bờ ao tước mo nang giật cành khô về đun nước. Bác tôi dứt khoát không cho đun nước bằng rơm, sợ chị út đun bị hơi khói. Còn tôi thơ thẩn ra bờ đầm sen bắt chuồn chuồn hay vớt cá thia thia chơi, chờ chị út xong việc sẽ chống thuyền đi bẻ ngó sen. Từ nhà bác tôi ra bờ đầm có vài bước chân. Đầm sen là của làng. Nó có từ đời nảo đời nào nom rất thâm u rậm rập. Đầm sen lại ăn thông ra cánh đồng nên nước trong và có nhiều cá. Nhưng các cụ trong làng cấm không cho câu... Không ai được tự ý hái sen về dùng riêng. Gia đình bác tôi từ đời ông cố đã được làng tín nhiệm giao cho việc trông coi đầm sen. Đến mùa sen làng thu hoạch rồi chia đều cho các gia đình. Sen thường được dùng trong các món ăn chay tịnh, tuyệt đối không bao giờ được ăn cùng với thịt súc sinh hay dùng trong những cỗ bàn ăn uống - phàm phu. Đã thành luật thì làng quê ngoại tôi giữ nghiêm lắm. Đầm sen như là phần thiêng liêng của một thánh địa. Con nít làng chẳng đứa nào dám bén mảng đến đó chơi. Chủ yếu chúng sợ chiếc roi mây của bác tôi.

Một lần tôi cùng chị út chèo thuyền ra xa đến khoảng gần cuối đầm sen, chỗ giáp với cánh đồng. Nơi đây không gian thoáng đãng mát mẻ ngạt ngào hương sen. Tôi thích thú quá cứ nài nỉ chị út khoan hãy về. Chị út cũng thích nhưng ngại bác cả nên cứ chùng chằng không dám quyết. Tôi nghĩ ra một trò chơi để lôi kéo chị út. Tôi bảo chị ngắt những cánh hoa sen thả trên dòng nước giả làm thuyền chở các nàng tiên đi du ngoạn, cô tiên là những hạt sen non trắng tinh mền mại. Chị út mải chơi quên phắt chuyện về, rủ tôi đi trút nước sường đọng trên những lá sen đem về cho bác pha trà, chị bảo nghe các cụ nói nước trên lá sen là nước của trời, uống vào sẽ thọ lâu, đẹp ra...

Chúng tôi khum cái lá sen to làm cái đựng. Chị út đến từng chiếc lá nhẹ nhàng trút những giọt nước trên lá sen vào chiếc phễu lá trên bàn tay tôi... Mỗi một lá sen có khi chỉ vài ba giọt. Nhưng như vậy mới quí. Được một lúc cảm thấy nặng tay tôi bảo chị mở ra xem được nhiều chưa. Khi cái lá sen từ từ xòe ra trên tay chị thì lạ chưa, trong lá chẳng có lấy một giọt nào. Cả hai chũng tôi tròn mắt nhìn nhau, hoang mang. Mặt chị út bần thần rồi tái dần, chị run run nói vào tai tôi: “Ma uống hết rồi”. Cũng vừa lúc đó, gió từ đâu thổi tới ào ạt xô đẩy cả đám lá sen nghiêng ngả. Bầu trời đang xanh cao bỗng ập xuống những đám mây đen màu xám chì như sắp sửa ụp lên đầu chúng tôi. Tôi ngơ ngác còn chị út thì hốt hoảng đẩy thuyền về trong căng thẳng. Từ xa tôi đã thấy bác cả đứng trên bờ tay cầm chiếc roi mây vẻ mặt tức giận.

Hôm đó chúng tôi bị mỗi đứa một roi quắn đít nhưng tôi không khóc.

Chuyện ma ở đầm sen, chị út dặn tôi giữ kín. Nhưng chính chị lại tuôn ra cho các chị lớn biết. Cứ thế chuyện ma ở đầm sen đã có thêm màu mè.

Người ta đồn rằng: có người đi qua đầm sen vào ban đêm trót chao chân để rửa, thế là bị ma kéo chân suýt chết đuối. Ở đầm sen vào đêm trăng sáng, có người đã thấy một người đàn bà mặc áo cánh trắng ôm con vừa chèo thuyền. Thỉnh thoảng còn hát ru con văng vẳng.

Từ đó cái đầm sen là chốn hãi hùng của tôi. Tôi chẳng dám ra đó chơi nữa. Đầm sen đã thâm nghiêm càng trở nên hoang vu bí hiểm hơn.

Tôi trở thành cậu bé nhút nhát sợ sệt, nhìn chỗ nào cũng thấy ma. Tôi quẩn theo chân người lớn như một cái bóng. Có hôm còn tè cả ra giường khi chưa ngủ chỉ vì sợ không dám ra ngoài đi tiểu. Bác tôi bực lắm, đe cả nhà không được thì thầm chuyện ma, còn tôi bác cấm không được hóng chuyện các chị gái quay tơ.

Mẹ tôi thỉnh thoảng vẫn về thăm tôi. Mỗi lần về mẹ lại mua cho tôi một món quà gì đó để dỗ tôi khỏi theo mẹ. Phải chia tay mẹ tôi buồn lắm nhưng món quà mẹ để lại bao giờ cũng hấp dẫn tôi hơn. Song không hiểu sao lần đó tôi rất chán tất cả mọi thứ. Tôi chỉ cần mẹ. Thế là tôi nhất quyết đòi đi theo mẹ cho bằng được. Mẹ dùng đủ mọi cách để dỗ tôi nhưng đều vô hiệu. Tôi biết mẹ cũng đau đớn lắm không đành. Cứ chần chừ suốt từ sáng đến tận chiều mãi khi tôi mệt quá trót ngủ say, mẹ mới lẻn đi được. Tỉnh dậy tôi gào khóc bắt đền, nhưng lúc này chả ai dỗ tôi cả. Mọi người đều bận công việc. Tôi ấm ức ngồi ngoài cổng khóc tỉ ti, cứ nghĩ như vậy mẹ sẽ sốt ruột quay lại. Đến bữa cơm, tôi không vào ăn, bác quát lên “Nó không ăn thì cho nó nhịn” Biết tính bác nói là làm, nên tôi càng quyết trả thù bằng cách gào khóc to hơn, dai dẳng hơn.

Màn đêm buông xuống, tôi vẫn cứ ngồi ì ngoài cổng tấm tức khóc. Bác sai anh thứ hai đẩy tôi ra ngoài đường rồi đóng cổng lại. Khuôn mặt bác sắt đanh vì tức giận, bác nói: “Mẹ mày chiều mày quá. Tao phải dạy mới được”. Các chị nhìn tôi thường hại nhưng chẳng ai dám hé một lời xin, cứ nem nép lên giường đi ngủ theo lệnh bác. Khi cánh cổng gỗ kin kít khép lại, tôi mới nhận ra rằng mình hoàn toàn thất bại. Không thể thi gan với bác được nhưng muộn rồi. Vả lại không hiểu sao lúc đó lòng tự trọng trong tôi bùng cháy. Tôi kiên quyết thà nằm ngoài đường còn hơn phải xin lỗi bác. Một chốc có ai đó đẩy chiếc chiếu rách dưới khe cửa ra ngoài cho tôi nằm. Trước khi yên phận, tôi còn gào lên những lời thách thức như để tự trấn an mình.