Huế - thành phố xanh
LÊ VĂN LÂN
Khi nói đến xây dựng và phát triển Huế, không ai không nghĩ đó là một “thành phố xanh”. Đó không chỉ là suy nghĩ của những nhà đô thị hiện đại mà là một chuỗi trăn trở từ những người đầu tiên xây dựng Huế, những người dân bản địa đến các nhà nghiên cứu, nhà văn hóa, du khách đến Huế trong và ngoài nước.
Ảnh: internet
Ông Amadu-Mata M’Bô - Tổng Giám đốc Unesco nhận xét: Thành phố Huế là một kiệt tác thơ về kiến trúc đô thị. Ông viết: “Những người đầu tiên xây dựng Huế đã có dụng ý đóng khung Huế trong phong cảnh kỳ diệu từ núi Ngự Bình đến đồi Vọng Cảnh, đến phá Tam Giang và phá Cầu Hai. Chính nhờ thế họ đã sáng tạo ra một kiến trúc tinh vi, trong đó mỗi nhân tố đều bắt nguồn từ cảm hứng thiên nhiên gần gũi. Thành phố Huế chính là nghệ thuật được vẻ đẹp của thiên nhiên bổ sung, tô điểm thêm”… “Cách cấu tạo tượng trưng của các khoảng không gian khác nhau làm cho Huế trở nên thành phố của sự hài hòa tuyệt diệu. Huế thực hiện được sự tổng hợp đạo và đời trong kiến trúc, tổng hợp được cổ xưa và hiện đại, qua đó cố đô cổ kính chung sống với thành phố trẻ mới ngày nay… Huế không chỉ là một mẫu mực về kiến trúc mà còn là một cao điểm về tinh thần và một trung tâm văn hóa sôi động - ở đó đạo Phật và đạo Khổng đã thấm sâu và hòa nhuyễn vào truyền thống địa phương, nuôi dưỡng một tư tưởng tôn giáo, triết học và đạo lý hết sức độc đáo”…
Đó là ý kiến của chuyên gia, còn đối với du khách thì sao? Và đây là cảm nhận của nhà báo Đoàn Bích Nga (Gia Lai): “Tôi đã đến Huế nhiều lần… chưa lần nào cảm nhận thật sâu, thật rõ ràng về vùng đất và con người nơi đây để có thể gọi thành tên cho cảm xúc của mình. Huế trong mắt tôi luôn hiền hòa và dễ thương. Huế có nhiều thắng cảnh thiên nhiên kỳ thú, nhiều di sản văn hóa lịch sử, nhiều đền đài lăng tẩm, nhiều công trình kiến trúc nhuốm màu thời gian, nhiều món ăn ngon đặc trưng và đặc biệt, con người xứ Huế dịu dàng có giọng nói ngọt ngào thân thiện”… Và nhà báo Mỹ Huệ (Quảng Bình): “Tôi có một khoảng thời gian gắn bó với Huế tuy không dài nhưng đủ để nhớ Huế da diết khi xa… Tôi thích nhất là không gian xanh của sông, hồ, đồi, núi, cỏ cây xứ Huế. Mỗi góc vườn có một nét đẹp riêng nhưng cuốn hút hơn cả, làm mê đắm lòng người là những khu nhà vườn rộng, cổ kính ở Nam Giao và các vùng ngoại ô thành phố. May mắn thay dù đang trong cơn lốc đô thị hóa, Huế vấn giữ được nét xưa để rồi mỗi lần đến Huế lại muốn đi hết mọi ngóc ngách trong di tích Tử Cấm Thành, muốn chạm tay vào lầu son gác tía trong Đại Nội và thong thả dạo trên những tuyến đường, góc vườn đẹp như tranh”.
Quả vậy, Huế là một thành phố xanh, màu xanh phủ dài từ rừng xuống biển, từ sông hồ đến đầm phá, màu xanh của đô thị như hòa mình cùng thiên nhiên… nhưng đó mới là những gì thiên nhiên, cha ông để lại.
Thế giới quan niệm về thành phố xanh
Xây dựng Huế trở thành “thành phố xanh” đã được đề cập nhiều trong những năm gần đây. Nhưng thế nào là một thành phố xanh vẫn là điều mù mờ nếu chưa nói là thông hiểu một cách thấu đáo.
Các đô thị lớn trên thế giới hằng năm tiêu thụ 75% năng lượng toàn cầu và sản sinh 80% các khí gây hiệu ứng nhà kính. Một thành phố xanh mà thế giới quan niệm là thành phố không có khói bụi, không dùng năng lượng hóa thạch... Người ta xây dựng nhiều tiêu chí bằng nhiều đề án để bảo đảm giảm thiểu của biến đổi khí hậu cũng như ứng phó với nó như vận tải, không gian xanh đô thị, chất lượng không khí, chất lượng môi trường ít tiếng ồn, quản lý và xử lý rác thải, nước thải, vấn đề tái chế… Và mục tiêu hàng đầu là đảm bảo nguồn nước sạch. Người ta cho rằng một nền văn hóa với sự hiện diện rõ nét của các yếu tố thiên nhiên không chỉ trong cấu trúc của một đô thị truyền thống mà còn tham gia vào việc xây dựng các thành phố hiện đại. Nếu ngày hôm qua, phát triển đô thị đã thay thế người đi bộ và đẩy lùi thiên nhiên thì nay các thành phố xanh đưa người đi bộ và thiên nhiên về đúng vị trí ưu tiên của nó. Tư duy xây dựng và phát triển thành phố dựa trên nền tảng cuộc sống toàn diện của con người chứ không chỉ đặt nặng mục tiêu kinh tế.
Có thể nói những thành phố xanh tiêu biểu trên thế giới đều nỗ lực rất lớn theo các tiêu chí trên. Ví dụ như Amstesdam (Thủ đô Hà Lan) được coi là thiên đường của những người bảo vệ môi trường bởi phần lớn phương tiện giao thông ở đây là xe đạp, họ còn phát minh cả taxi đạp. Thành phố Chicago (Mỹ), các nóc nhà phủ màu xanh của cây và các máy phát điện chạy bằng sức gió. Thành phố Feiburg (Đức) là thành phố năng lượng mặt trời, người ta xây dựng nhiều hệ thống sản xuất điện, mái nhà người dân chính là nơi đặt những tấm pin mặt trời rộng lớn. London (Anh), nơi mật độ giao thông cao, chính quyền nảy ra sáng kiến thu phí tắt đường ở trung tâm đông xe, kết quả mức độ giao thông giảm đáng kể. Đảo quốc Sư Tử, chính quyền ở đây xây dựng các tòa nhà có mức tiêu thụ điện bằng không bởi các tấm pin mặt trời được thiết kế để tạo ra năng lượng hơn mức tiêu thụ của cư dân. Ở các tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất, người ta bắt đầu xây dựng thành phố chỉ dành cho người đi bộ, sử dụng hoàn toàn năng lượng có thể tái sinh, với mạng lưới đường xá thu hẹp, nhiều bóng râm, các phương tiện di chuyển công cộng với khoảng cách 200m/trạm. Đây là thành phố không Cacbon, không chất thải đầu tiên trên thế giới.
Để Huế thật sự là “thành phố xanh”
Huế có những tiền đề thuận lợi để xây dựng một thành phố xanh. Đó là di sản đô thị mà cha ông để lại.
Tất nhiên để Huế trở thành một thành phố xanh không là một vấn đề đơn giản, phải có những đề án cụ thể và phải thực sự quyết liệt. Thực tế cho thấy do nôn nóng đẩy nhanh tiến trình đô thị hóa và nguồn lực có hạn nên nhiều đô thị hiện nay không chỉ riêng Huế phát triển vẫn bằng phương châm mở đường chia lô, nguồn lực chủ yếu dựa vào quỹ đất, hiện tượng này ngày càng tỏ rõ sự lạc hậu, dẫn đến sự phát triển manh mún, nham nhở và không kiểm soát được.
Trước hết, Huế cần xây dựng bộ tiêu chí phấn đấu về thành phố xanh. Bộ tiêu chí này được xây dựng trên cơ sở hiện trạng và những nỗ lực mới nhằm thay đổi thật sự cho việc phát triển đô thị bền vững. Những tiêu chí ấy bao gồm những vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm thiểu tác động của nó. Vấn đề quản lý và xử lý rác thải, nước thải, khơi thông dòng chảy và đẩy lùi ô nhiễm trên các dòng sông, hồ, hào… chất lượng không khí, ô nhiễm tiếng ồn, tầm nhìn, mở rộng không gian xanh đô thị, phương án lựa chọn giao thông…
Một thách thức không chỉ đối với Huế mà các đô thị Việt Nam là ô nhiễm môi trường và xử lý rác thải. Các đô thị phát triển kéo theo rác thải đô thị ngày càng lớn, các chất thải phải được xử lý trước khi đưa vào môi trường, rác độc hại phải được thiêu đốt hoặc chôn theo một quy trình nghiêm ngặt; rác phải được xử lý, tái chế đưa vào cuộc sống. Nhưng có lẽ thách thức lớn nhất là khơi thông hệ thống thoát nước trong thành phố. Huế là thành phố sông ngòi, hồ, hào chằng chịt, hệ thống đầm phá điều hòa mặt nước. Thế nhưng, thành phố mới mưa đã lụt và giải pháp cho vấn đề chưa phải là ưu tiên hàng đầu trên các bàn hội nghị, do vậy tính phức tạp ngày càng lớn, sự tốn kém ngày càng cao, và chậm ngày nào môi trường sống càng bị đe dọa… Vấn đề lo ngại nhất đối với người dân thành phố là vấn đề phát triển hệ thống thủy điện, trên đầu thành phố đang bị uy hiếp của những túi nước khổng lồ với nhiều câu hỏi chưa được trả lời cặn kẽ. Hàng trăm, hàng nghìn hecta rừng bị tàn phá đã được trồng mới bổ sung như thế nào? Lũ chồng lũ do thủy điện gây ra thì ai là người bồi thường thiệt hại cho dân? Những điều đang diễn ra mà ai cũng thấy là ô nhiễm môi trường trên sông Hương và dòng sông chung quanh, làm sao để khơi chảy sông Hương và các sông phụ cận, các hồ hào vẫn chưa có bài toán cụ thể. Làm sao để bảo đảm lưu lượng dòng chảy trên sông Hương ở mức độ chấp nhận được, đặc biệt trong mùa khô vẫn chưa được đề cập… Đô thị phát triển như thế nào để tăng lượng xanh và không bị bê tông hóa, làm sao để hạn chế lượng xe cơ giới ngày càng cao ở đô thị trung tâm.
Huế có nhiều phương án, đề án lựa chọn để xây dựng thành phố xanh, có những phương án nếu được đề cập sẽ mở ra những khả năng mới nâng cao chất lượng cuộc sống. Ví dụ phương án khơi thông dòng chảy trên sông Hương và các dòng sông, đẩy lùi ô nhiễm trên các dòng sông cùng với việc cải thiện hệ thống thoát nước và xử lý nước thải. Đối với khu vực Thành nội, Huế cần mở rộng các tuyến phố đi bộ, hạn chế mạnh mẽ xe cơ giới, tiến tới là một đô thị dành cho người đi bộ, xe đạp và xe điện. Ở những khu đô thị mới, cần hướng đến những tòa nhà có mức tiêu thụ điện bằng không bởi sử dụng các tấm pin mặt trời… như ở Singapo người ta đã làm. Và song hành với nó là phải có thiết kế đô thị, đây là một khoảng trống trong phát triển đô thị hiện nay ở nước ta khiến đô thị nào cũng lổn chổn, nham nhở, đường phố bị nhiều chấp vá… Làm được điều này Huế mới thực sự là một thành phố hạnh phúc.
Tất nhiên để Huế trở thành một thành phố xanh đòi hỏi phải có một quyết tâm chính trị lớn, phải có tiềm lực kinh tế, ý chí, sự chia sẻ tri thức cũng như sự quản lý, hỗ trợ và thể chế, quy chế để các tiêu chuẩn về bền vững và thân thiện môi trường luôn được đề cao trong các quyết sách, các dự án cũng như các chương trình phát triển của địa phương. Và phải hành động thật sự quyết liệt.
L.V.L
(SDB14/09-14)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
LTS: Đại Học Huế đang ở tuổi 50, một tuổi đời còn ngắn ngủi so với các Đại học lớn của thế giới. Nhưng so với các Đại học trong nước, Đại Học Huế lại có tuổi sánh vai với các Đại học lớn của Việt như ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Trên hành trình phát triển của mình, Đại Học Huế đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế, giáo dục, văn hoá ở miền Trung, Tây Nguyên, đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao cho khu vực và cả nước. Nhân dịp kỷ niệm này, TCSH phân công ông Bửu Nam, biên tập viên tạp chí, trao đổi và trò chuyện với PGS.TS. Nguyễn Văn Toàn, Giám đốc Đại Học Huế. Trân trọng giới thiệu với bạn đọc cuộc trò chuyện này.
-
VÕ ĐẮC KHÔICó một thời người Huế loay hoay đi vỡ núi, phá rừng trồng khoai sắn. Có một thời người Huế tìm cách mở cảng nước sâu để vươn ra biển lớn, hay đón những con tàu viễn xứ xa xôi. Cả nước, các tỉnh thành láng giềng như Quảng Bình, Quảng Trị, Đà Nẵng cũng đều ra sức làm như thế, sao ta có thể ngồi yên?
-
TRẦN ĐÌNH SƠNĐất Việt là cái nôi sinh trưởng của cây trà và người Việt biết dùng trà làm thức uống thông thường, lễ phẩm cúng tế, dâng tặng, ban thưởng từ hàng ngàn năm nay.
-
NGUYỄN XUÂN HOÀNGTừng là đất Kẻ Chợ – kinh đô triều Nguyễn xưa, ẩm thực Huế dựa trên nền tảng triết lý của cái đẹp, món ăn món uống phải ngon nhưng nhất thiết phải đẹp, vị phải đi với mỹ, thiếu mỹ thì không còn vị nữa.
-
TRƯƠNG THỊ CÚCTrong vô vàn những bài thơ viết về Huế, hai câu thơ của Phan Huyền Thư dễ làm chúng ta giật mình:Muốn thì thầm vuốt ve Huế thật khẽLại sợ chạm vào nơi nhạy cảm của cơ thể Việt Nam (Huế)
-
FRED MARCHANT(*) Trong chuyến viếng thăm Huế lần thứ hai vào năm 1997, tôi làm một bài thơ đã đăng trong tập thứ hai của tôi, Thuyền đầy trăng (Full Moon Boat). Bối cảnh bài thơ là một địa điểm khảo cổ nổi danh ở Huế. Có thể nói là bài thơ này thực sự ra đời (dù lúc đó tôi không biết) khi nhà thơ Võ Quê đề nghị với tôi và các bạn trong đoàn ghé thăm Đàn Nam Giao trước khi đi ăn tối ở một quán ăn sau Hoàng Thành bên kia sông Hương.
-
TRẦN KIÊM ĐOÀNDu khách là người trong mắt nhìn và qua cảm nhận của chính người đó.
-
TRƯƠNG THỊ CÚCTừ buổi hồng hoang của lịch sử, hình ảnh ban đầu của xứ Huế chỉ thấp thoáng ẩn hiện qua mấy trang huyền sử của đất nước Trung Hoa cổ đại. Tài liệu thư tịch cổ của Trung Quốc đã kể lại từ năm Mậu Thân đời vua Đường Nghiêu (2353 năm trước Công nguyên), xứ Việt Thường ở phương Nam đã đến hiến tặng vua Nghiêu con rùa thần từng sống qua ngàn năm tuổi.
-
HỒ ĐĂNG THANH NGỌCCó một hiện tượng lịch sử lý thú, ở những nơi khác vốn dĩ bình thường nhưng ở Huế theo tôi là rất đặc biệt, đó là tại mảnh đất này sau hơn ba mươi năm ngày đất nước thống nhất, đã hình thành một thế hệ nữ doanh nhân thành đạt giữa chốn thương trường.
-
MINH TÂMTôi nghe bà con bán tôm ở chợ Bến Ngự kháo nhau: Dân nuôi tôm phá Tam Giang đã xây miếu thờ “Ông tổ nghề” của mình gần chục năm rồi. Nghe nói miếu thờ thiêng lắm, nên bà con suốt ngày hương khói, cả những người nuôi tôm ở tận Phú Lộc, dân buôn tôm ở Huế cũng lặn lội vượt Phá Tam Giang lễ bái tổ nghề.
-
PHẠM THỊ ANH NGA"Hiểu biết những người khác không chỉ đơn giản là một con đường có thể dẫn đến hiểu biết bản thân: nó là con đường duy nhất" (Tzvetan Todorov)
-
TRẦN ĐỨC ANH SƠNSau hơn 1,5 thế kỷ được các chúa Nguyễn chọn làm thủ phủ của Đàng Trong, đến cuối thế kỷ XVIII, Huế trở thành kinh đô vương triều Tây Sơn (1788 - 1801) và sau đó là kinh đô của vương triều Nguyễn (1802 - 1945).
-
TRƯƠNG THỊ CÚC Sông Hương là một trong những nét đẹp tiêu biểu của thiên nhiên xứ Huế. Sông là hợp lưu của hai nguồn Hữu Trạch, Tả Trạch, chảy qua vùng đá hoa cương cuồn cuộn ghềnh thác, đổ dốc từ độ cao 900 mét đầu nguồn Hữu trạch, 600 mét đầu nguồn Tả trạch, vượt 55 ghềnh thác của nguồn hữu, 14 ghềnh thác của nguồn tả, chảy qua nhiều vùng địa chất, uốn mình theo núi đồi trùng điệp của Trường Sơn để gặp nhau ở ngã ba Bàng Lãng, êm ả đi vào thành phố, hợp lưu với sông Bồ ở Ngã Ba Sình và dồn nước về phá Tam Giang, đổ ra cửa biển Thuận An.
-
Chúng ta biết rằng trong thời đại ngày nay, khi đầu tư xây dựng những cơ sở nhằm đáp ứng nhu cầu cao của người đi du lịch, văn hóa ẩm thực được xem như là cánh cửa đầu tiên được mở ra để thu hút du khách.
-
Chúng tôi đi thăm đầm chim Quảng Thái, theo ông Trần Giải, Phó chủ tịch huyện Quảng Điền.
-
I. Chúng tôi xin tạm hiểu như sau về văn hóa Huế. Đó là văn hóa Đại Việt vững bền ở Thăng Long và Đàng Ngoài chuyển vào Thuận Hóa - Phú Xuân.
-
Thúng mủng Bao La đem ra đựng bột. Chiếu Bình Định tốt lắm ai ơi. Tạm tiền mua lấy vài đôi. Dành khi hiếu sự trải côi giường Lào.
-
LTS: Tiến sĩ Nguyễn Thuyết Phong hiện đang dạy tại trường đại học Kent State thuộc tiểu bang Ohio, . Đây là một trong những bài trích ra từ cuốn Hồi ký âm nhạc, gồm những bài viết về kinh nghiệm bản thân cùng cảm tưởng trong suốt quá trình đi đó đây, lên núi xuống biển, từ Bắc chí Nam của ông để sưu tầm về nhạc dân tộc. Được sự đồng ý của tác giả, TCSH xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả.
-
Từ sau ngày giải phóng đến nay, tôi chưa một lần gặp lại Anh hùng Vai và Anh hùng Kan Lịch. Về Huế hoài nhưng lên A Lưới lại không đủ giờ và không dễ dàng gì. Những năm trước, đường về A Lưới còn chật hẹp, lổm chổm đất đá, lại hay sạt lở... đi về rất khó khăn và phải mất vài ngày. Đến Huế vào mùa khô thì lại ít thời giờ. Về Huế dịp mùa mưa thì đường về A Lưới luôn tắc nghẽn.
-
Tế lễ, giỗ chạp, cúng kỵ gắn với người Huế rất sâu. Hình như nhạc lễ cổ truyền xứ Huế cũng hình thành từ đó. Món ăn Huế được chăm chút, gọt tỉa để trở thành một thứ nghệ thuật ẩm thực cũng từ đó. Màu sắc, mẫu mã của nhiều loại trang phục Huế cũng từ đó mà được hoàn chỉnh, nâng cao. Cả những phong cách sinh hoạt nói năng, thưa gởi, đứng ngồi, mời trà, rót rượu... đầy ý tứ của vùng đất nầy cũng đi từ những buổi cúng giỗ đượm mùi hương trầm.
.png)
.png)
