Độc thoại Trần Dần

16:40 04/01/2010

KHÁNH PHƯƠNGNgay từ thuở cùng Trần Mai Châu, Vũ Hoàng Địch, Vũ Hoàng Chương viết tuyên ngôn Tượng trưng, Trần Dần đã mặc nhiên khảng khái công bố quan niệm, thơ bỏ qua những biểu hiện đơn nghĩa của sự vật, sự kiện, đời sống, mà muốn dung hợp tất cả biểu hiện hiện thực trong cõi tương hợp của cảm giác, biến nó thành không gian rộng lớn tiếp biến kỳ ảo của những biểu tượng tiềm thức. Như vậy cũng có nghĩa, nhà thơ không được quyền sao chép ngay cả những cảm xúc dễ dãi của bản thân.

Nhà thơ Trần Dần - Ảnh: lethieunhon.com

Trong từng giai đoạn sáng tác, quan niệm thơ này được bộc lộ khác nhau. Những năm Trần Dần viết trường ca Đi! Đây Việt Bắc, cái hiện thực bất thường, quá tải, những đau thương xé lòng, nỗi cơ hàn… của hai cuộc kháng chiến liên tiếp mà ông đã có dịp phản ánh trong tiểu thuyết Người Người Lớp Lớp, cũng chỉ là cái vỏ bên ngoài của một hiện thực khác được biểu đạt bằng việc xẻ toang chính năng lực thụ cảm trực tiếp thành những thi tứ. “Tôi ở phố Sinh Từ/ những ngày ấy bao nhiêu thương xót…” Gạt phắt những ẩn dụ và lối nói vòng vo, câu thơ bộc lộ trưc tiếp cảm xúc bằng những lời như lời nói thường. Chính kiểu nói thông báo của đời thường đã giúp cho nhà thơ bộc lộ dễ dàng cảm xúc trong một độ căng mới. Kiểu lời nói này tất yếu thúc đẩy ông phải hiện thực hoá cho được những cảm xúc trong dạng vẻ của những cảm giác vật chất. “Tình yêu không phải là kề vai mơ sầu mộng dưới trăng mòn mà phải sống phải cởi trần mưa nắng phải mồ hôi chảy đẫm tận buồng gan…” Sự bùng nổ cảm giác vật chất, sự kích hoạt những tín hiệu cảm xúc trên từng câu chữ, giúp bộc lộ một cách cực đoan, mãnh liệt con người thơ, con người với cảm thức không còn đường thoái lui, mới mẻ và đầy sức công phá. Những sự biến của đời thường được cuốn vào dòng cảm xúc một cách tự nhiên, trở thành một phần sống động của nó, trong dạng thái căng thẳng và lạ lẫm: những người di cư vào Nam, em gái đi xin việc, phải giết chó, cuộc meeting…

Bản thân Trần Dần không phải là người khai sáng lối cảm thức hiện đại này, nhưng tiên cảm nhạy bén và rành mạch đã giúp ông nắm bắt và hòa nhập thành công vào một trong những dòng chảy mạnh mẽ nhất của thi ca hiện đại thế giới.

Cổng Tỉnh, tác phẩm mà với nghiệp thơ Trần Dần có ý nghĩa tương tự như Về Kinh Bắc với Hoàng Cầm, là sự đa diện hóa và mài sắc cảm nhận u uất, hàm chứa sự chống chọi quyết liệt với “thế giới tàn bạo” qua hồi tưởng về những ngày đầu theo cách mạng, là sự khởi đầu của “cái tôi” trần trụi giữa mọi luồng gió chướng của cảm thức, đương đầu tới tận cùng với những bão tố của chính nó - con người nhất quán trong gần như toàn bộ sự nghiệp thơ Trần Dần. Sau Cổng Tỉnh là lối rẽ khác của cùng một quan niệm thơ, một con người thơ không thay đổi.

Những năm tháng nhà thơ mới chỉ vừa bước qua tuổi ba mươi, thời kỳ của năng lượng sáng tạo sung mãn, trớ trêu là ông lại phải đắm mình trong bóng tối. Đắm đuối đi vào bóng tối như một câu thơ sau này ông viết. Mọi cánh cửa mở ra thế giới bình thường đã khép lại. Ông sống như một người bị kết án lưu đày ngay trong the giới của mình. Nỗi cô độc từ bên trong và bên ngoài dội lại. Độc thoại của Trần Dần tràn ra trong dạng thức mới. Những con số lặp đi lặp lại. “Xương sống chín đốt Đàn câm chín nốt Chín mũi tiêm ngất Chín quyển sách không đọc Chín bức thư lạc…” Những cấu trúc câu và hình ảnh lặp đi lặp lại: Nhầm chín bưu thiếp… Hẹn đi chín hẹn… Chín lần lạc thư… Anh về hối hận… Anh về nín lặng.. Anh ngồi nín lặng… Anh ngồi hối hận…” - Tất cả tạo thành một thế giới liên hoàn và phiếm định. Chín vừa là con số cụ thể, vừa là con số vô cùng, trong Chín Bức Mưa Thư của Trần Dần, nó làm cộng hưởng vang dội lên một cảm giác vô nghĩa, rối bời, tuyệt vọng của con người khao khát những giá trị thực tại nhưng lại bị buộc chặt vào cái hư không.

Những độc vận mùa- trong- sạch- sáng chạy suốt hàng chục trang thơ trong Mùa Sạch của Trần Dần, từng được phân tích là cái bè đệm trì tục để nâng lên luỹ thừa bậc n các con chữ trong những kết hợp mới lạ, hay được xem như sự thể hiện triệt để quá trình theo đuổi một lối tư duy trong một tác phẩm, đặc thù của tác phẩm nghệ thuật ý niệm, không phải là không có lý. Nhưng những biểu hiện ấy sẽ chỉ được xem là sự “làm mới” về mặt hình thức, nếu không được chỉ ra trong sự gắn kết của nó với những nhu cầu nội tại của tâm thức. Chắc chắn Trần Dần cũng không đồng ý nếu người ta khư khư gán cho ông danh hiệu nhà cách tân - chỉ nhằm để cách tân. Lưu ý rằng Mùa Sạch mang nội dung và cảm xúc giản lược, nhẹ nhàng, thậm chí thông tục, được viết bằng những câu thông báo - đời thường, đây đó vẫn rung rinh thứ cảm giác vật chất, cấu trúc theo lối lặp đi lặp lại, dễ khiến người ta đơn thuần cho là những “bài tập” về âm thanh và kết hợp từ ngữ. Nó không hướng đến cảm xúc cực thực như giai đoạn đầu. Với những độc vận là biểu tượng của sự khép kín, nó giống như mô thức liên hoàn của lời tụng niệm để giữ chủ thể lại trong thế giới tường minh cân bằng của những cảm xúc giản lược, nhẹ nhàng. Trần Dần viết thơ có lẽ trước hết để trấn an bản thân, để chống chọi với bão tố của một cái tôi chỉ còn có thể gai góc với chính mình. Những Con OEE, Con I và Hậu con OEE sau này (1988) tiếp tục là sự tràn ra của cái tôi khép kín ấy, cái tôi bị chặn mất kênh giao tiếp bình thường với chung quanh, tự tìm mình trong sự nhoè mờ, không trùng khít của những phiên bản chính mình. Những bố cục âm thanh tạo ra bằng cách làm nhòe âm gốc. “Nỏe xòe xòe Thil thil thín lá Nghịt ngìn nghit ngạ Thoẹ thoè croè…” hay trong dạng Thơ Không Lời sau này (những năm 80). Mùa Sạch và những thể nghiệm này là sự tích lũy để xuất hiện một ý nghĩa mới của cái tôi - thơ trong 17 thiên Jờ Joạcx. Jờ Joạcx là biểu hiện trọn vẹn sự xóa nhòa ranh giới giữa thơ và lời nói thường (văn xuôi?) trong hình thức hợp lý của nó. Tại sao phải xoá nhoà ranh giới giữa thơ và lời nói thường? Một lần nữa, lại là nhu cầu tự thân của cảm xúc, ở dạng thông báo, hiển nhiên, trực tiếp, không bị tán xạ qua sự khuếch trương nhiêu khê của thơ truyền thống.

Những chữ có nghĩa gốc: TRUỒNG, THỊT, NỮ, NGỬA, SẸO, ĐỒ ĐẠCX và không có nghĩa gốc JỜ, JOẠCX, lặp đi lặp lại theo mô thức liên hoàn, tụng niệm, kéo theo những tập hợp nghĩa không tường minh “Jập mùng đùi sẹo nữ, cái nịt thịt, quần lót thịt tí nịt, thịt của ký ức ngực mùa nực, sinh lý thịt mọi người…” chính là những từ khoá khoá kín thế giới thơ Trần Dần, khiến cho người đọc theo lối chỉ đọc hiển ngôn sẽ không hiểu gì. Nó cũng không nhắm đến “những kết hợp nghĩa tài tình, mới lạ” như người ta vẫn nghĩ, vì đơn giản những kết hợp kể trên gần như hoàn toàn không mang lại khoái thú ngũ quan; nhiều khi giống như lời nói nhảm. Những từ khoá mang đến điểm chết của ngữ nghĩa, kéo người đọc vào va đập bắt buộc với cái vô nghĩa. Cái vô nghĩa chặn đứng những nẻo tường minh trong tác phẩm của Trần Dần, nhốt chặt người đọc trong cảm giác bị phong toả, các kinh nghiệm cũ có nguy cơ bị xoá sổ. Nếu chưa tính đến những điểm chết này, người ta vẫn đọc được một tác phẩm thơ-văn xuôi với cảm hứng trực diện về cái đời thường, có yêu đương chung chạ, cặm cụi tồn tại, ham muốn nhục dục, rung cảm giới tính… - tất cả được thể hiện gắn liền với cái thô tục. Cái thô tục đem đến nét hài hước đen cho toàn bộ tác phẩm. Sự hiện diện của một đời sống co hẹp lại ở mức độ tối thiểu, (tới mức nhân vật chính chỉ còn là Thằng - Truồng), với những cảm thức mấp mé ở mức độ sinh vật, phần tâm não của con người bình thường gần như chỉ được xuất hiện ngầm, luôn đứng trước nguy cơ bị lùi vào vùng trắng của sự vô nghĩa, bị xoá sổ, chính là hiện thực hóa ranh giới cuối cùng của một cái tôi tự phủ định, cái tôi đầy trầm luân, đau khổ, vô ngã. Nó đau đớn chua xót trên từng chữ - không nghĩa, từng câu lầm đục bởi sự thô tục và nhảm nhí cố ý. Trần Dần buộc người ta phải đọc trong vùng nhòe mờ của nghĩa một nỗi tuyệt vọng đang rắn lại, nỗi tuyệt vọng mà qua việc chỉ mặt gọi tên, ông đã dan dà khuất phục nó. Jờ Joạcx khép lại quá trình sáng tác bất thường của Trần Dần.

Những năm 70, 80, có thể thấy qua các Sổ Bụi, Vở Bụi, Thơ Mi-ni, sự kiên định con đường thơ-văn xuôi của Trần Dần, kiên định lối biểu cảm biểu ý trực diện. Ông biến những cảm xúc vô hình thành động thái hiện thực, truy tầm cái ý nghĩa - dạng thái khác lạ đối nghịch của sự vật quen thuộc. Ông ao ước khai mở tất cả ý nghĩa của các sự vật bình thường trong đời sống. Thơ Trần Dần giai đoạn này đắm đuối vào những suy tư, đắm đuối trong những sự diễn giải khác về đời sống. Vẫn thấp thoáng những thách thức về mặt ngữ nghĩa, nhưng đúng ra, đó là sự diễn tả những dịch chuyen cảm giác trong không gian tưởng tượng hay sự dịch chuyển từ cảm giác sang những suy niệm:

Tôi ốm ở toàn - tôi phố cây đường đèn lúc mưa lá lẩm hoa sao trời và tín hiệu lạ
Tất cả trăng sao bên kia đều công dụng hàng ngay đời mặt đất (Ốm)

Anh thất vọng hẳn quả đất. Không còn gì thu hút yến tiệc, dục tình, của cải. Qua rồi mùa xuân với tất cả mọi loài hoa. Sao anh lắm chiêm bao? thừa hy vọng thế? Không có làm sao bé tí ấy lấy ai chong thấu sáng ngã ba - người? (Sổ thơ 1976)

Cuối thu ơi. Vàng lụi phố. Cao áp tình huống- đứt sựt đàng xa. Lữ lự trình- đốt tranh. Mưa mảnh sành. Kỹ thuật dạ hàng. Mệnh mới (Thu 1976)

ĐỪNG VIẾT CÁI GÌ KHÔNG RƠM RỚM BÊN KIA? KHÔNG NGẠC NHIÊN CHÍNH MÌNH? (Sổ bụi 1985)

AI XUẤT BẢN NHIỀU ĐÊM THẾ NHỈ? (Sổ thơ 1979)

Nguy hiểm chết người: Sống
Xưa nay từ sống mấy ai về? (Thơ Mi-ni)

Đây là giai đoạn sáng tác mà Trần Dần bộc lộ được con người-thơ của mình một cách kỹ lưỡng tường tận nhất, mặc dầu nỗi buồn cay đắng đã lắng thành sự kham nhẫn thấm đẫm trong từng dòng.

Xuất phát từ cái nhìn của thi sĩ tượng trưng, riết róng theo đuổi cuộc độc thoại với chính những giông gió gai góc của bản thể, trong bóng tối, trong sự cách ly với thứ hiện thực thông tục và võ đoán, khách quan lạnh lùng, kiên định một lối nói trực diện, Trần Dần có thơ, thứ thơ giác ngộ những ý nghĩa mới mẻ của sự vat, tuẫn triệt kiếm tìm bản ngã trong đời sống vô ngã.

Trần Dần là một nhà thơ lớn. Không phải “lớn” theo quan niệm ấu trĩ: “Có nhiều người ảnh hưởng thơ Trần Dần nhưng không ai có thể vượt qua ông về lối thơ đó”. Cũng phải nói thêm rằng chỉ ở trong nước mới có tiêu chí đánh giá tác gia lớn thông qua những phiên bản nhợt nhạt hơn của người viết sau. Trần Dần lớn vì ông đã tiên cảm và chứng nghiệm dòng tư tưởng của thời đại, những lối biểu hiện tương ứng, theo cách của ông, bằng cảm thức cụ thể của ông, để lại những dòng thơ tràn đầy niềm hoan lạc của con người đã vượt qua cùng tận khổ đau.

K.P
(250/12-09)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Những kỷ niệm của tôi về văn học miền Nam

LGT: Vài năm lại đây, sau độ lùi thời gian hơn 30 năm, giới nghiên cứu văn học cả nước đang xem xét, nhận thức, và đánh giá lại nền “Văn học miền Nam” (1954 - 1975) dưới chế độ cũ, như một bộ phận khăng khít của văn học Việt Nam nửa sau thế kỷ XX với các mặt hạn chế và thành tựu của nó về nghệ thuật và tính nhân bản. Văn học của một giai đoạn, một thời kỳ nếu có giá trị thẩm mỹ nhân văn nhất định sẽ tồn tại lâu hơn bối cảnh xã hội và thời đại mà nó phản ánh, gắn bó, sản sinh. Trên tinh thần đó, chúng tôi trân trọng giới thiệu bài viết vừa có tính chất hồi ức, vừa có tính chất nghiên cứu, một dạng của thể loại bút ký, hoặc tản văn về văn học của tác giả Nguyễn Đức Tùng, được gửi về từ Canada. Bài viết dưới đây đậm chất chủ quan trong cảm nghiệm văn chương; nó phô bày cảm nghĩ, trải nghiệm, hồi ức của người viết, nhưng chính những điều đó làm nên sự thu hút của các trang viết và cả một quá khứ văn học như sống động dưới sự thể hiện của chính người trong cuộc. Những nhận định, liên hệ, so sánh, đánh giá trong bài viết này phản ánh lăng kính rất riêng của tác giả, dưới một góc nhìn tinh tế, cởi mở, mang tính đối thoại của anh. Đăng tải bài viết này chúng tôi mong muốn góp phần đa dạng hóa, đa chiều hóa các cách tiếp cận về văn học miền Nam. Rất mong nhận được các ý kiến phản hồi của bạn đọc. TCSH
Giới thiệu Chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế - Nhà văn Hồng Nhu

MAI VĂN HOAN giới thiệuNăm 55 tuổi, Hồng Nhu từng nhiều đêm trăn trở, băn khoăn lựa chọn việc trở về quê hay ở lại thành phố Vinh - nơi anh gắn bó trọn hai mươi lăm năm với bao kỷ niệm vui buồn. Và cuối cùng anh đã quyết tâm trở về dù đã lường hết mọi khó khăn đang chờ phía trước. Nếu không có cái quyết định táo bạo đó, anh vẫn là nhà văn của những thiên truyện ngắn Thuyền đi trong mưa ngâu, Gió thổi chéo mặt hồ... từng được nhiều người mến mộ nhưng có lẽ sẽ không có một nhà văn đầm phá, một nhà thơ “ngẫu hứng” như bây giờ.
Tìm trong nỗi nhớ (1), một giọng nói dịu dàng, một ánh nhìn nhân hậu...

LÊ HỒNG SÂMTìm trong nỗi nhớ là câu chuyện của một thiếu phụ ba mươi tám tuổi, nhìn lại hai mươi năm đời mình, bắt đầu từ một ngày hè những năm tám mươi thế kỷ trước, rời sân bay Nội Bài để sang Matxcơva du học, cho đến một chiều đông đầu thế kỷ này, cũng tại sân bay ấy, sau mấy tuần về thăm quê hương, cô cùng các con trở lại Pháp, nơi gia đình nhỏ của mình định cư.
Đầy ắp nhân tình trong truyện ngắn Mường Mán

NGUYỄN KHẮC PHÊ (Đọc “Cạn chén tình” - Tuyển tập truyện ngắn Mường Mán, NXB Trẻ, 2003)Với gần 40 năm cầm bút, với hơn hai chục tác phẩm văn xuôi, thơ và kịch bản phim, nhà văn Mường Mán là một tên tuổi đã quen thuộc với bạn đọc, nhất là bạn đọc trẻ. Có lẽ vì ấn tượng của một loạt truyện dài mà ngay từ tên sách (Lá tương tư, Một chút mưa thơm, Bâng khuâng như bướm, Tuần trăng mê hoặc, Khóc nữa đi sớm mai v...v...) khiến nhiều người gọi ông là nhà văn của tuổi học trò, trên trang sách của ông chỉ là những “Mùa thu tóc rối, Chiều vàng hoa cúc...”.
Bộ sách công cụ quí báu về tranh luận văn nghệ của thế kỷ 20

NGUYỄN VĂN HOATranh luận Văn Nghệ thế kỷ 20, do Nhà xuất bản lao động ấn hành. Nó có 2 tập: tập 1 có 1045 trang và tập 2 có 1195 trang, tổng cộng 2 tập có 2240 trang khổ 14,4 x 20,5cm. bìa cứng, bìa trang trí bằng tên các tờ báo, tạp chí có tư liệu tuyển trong bộ sách này.
Vườn Thiệu Phương qua thơ ngự chế

VĨNH CAO - PHAN THANH HẢIVườn Thiệu Phương là một trong những Ngự uyển tiêu biểu của thời Nguyễn, từng được vua Thiệu Trị xếp là thắng cảnh thứ 2 trong 20 cảnh của đất Thần Kinh. Nhưng do những nguyên nhân lịch sử, khu vườn này đã bị triệt giải từ đầu thời vua Ðồng Khánh (1886-1889) và để trong tình trạng hoang phế mãi đến ngày nay. Trong những nỗ lực nhằm khắc phục các "không gian trắng" tại Tử Cấm Thành và phục hồi các khu vườn ngự của thời Nguyễn, từ giữa năm 2002, Trung tâm BTDTCÐ Huế đã phối hợp với Hội Nghệ thuật mới (Pháp) tổ chức một Hội thảo khoa học để bàn luận và tìm ra phương hướng cho việc xây dựng dự án phục hồi khu vườn này.
Thơ Cao Bá Quát viết về Huế

HỒNG DIỆUNhà thơ Cao Bá Quát (1809-1854) được người đời hơn một thế kỷ nay nể trọng, với cả hai tư cách: con người và văn chương. "Thần Siêu, thánh Quát", khó có lời khen tặng nào cao hơn dành cho ông và bạn thân của ông: Nguyễn Văn Siêu (1799-1872).
Bush và chiến tranh * - Những trang viết mẫu mực về lịch sử đương đại

HÀ VĂN THỊNHI. Có lẽ trong nhiều chục năm gần đây của lịch sử thế giới, chưa có một nhà sử học nào cũng như chưa có một cuốn sách lịch sử nào lại phản ánh những gì vừa xẩy ra một cách mới mẻ và đầy ấn tượng như Bob Woodward (BW). Hơn nữa đó lại là lịch sử của cơ quan quyền lực cao nhất ở một cường quốc lớn nhất mọi thời đại; phản ánh về những sự kiện chấn động nhất, nghiêm trọng nhất đã diễn ra trong ba năm đầu tiên của thiên niên kỷ mới: sự kiện ngày 11/9, cuộc chiến tranh Afganistan và một phần của cuộc chiến tranh Iraq.
Từ cầm quân đến cầm bút

ĐẶNG TIẾN (Đọc Hồi ức của Đại tướng Võ Nguyên Giáp)Một tờ báo ở ngoài nước đã giới thiệu bốn cuốn hồi ức của Đại tướng Võ Nguyễn Giáp mới xuất bản. Dĩ nhiên là một bài báo không thể tóm lược được khoảng 1700 trang hồi ký viết cô đúc, nhưng cũng lảy ra được những đặc điểm, ý chính và trích dẫn dồi dào, giúp người đọc không có sách cũng gặt hái được vài khái niệm về tác phẩm.
Chút tâm tình với "Trà thiếu phụ"

NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO (Đọc tập truyện ngắn “Trà thiếu phụ” của nhà văn Hồng Nhu – NXB Hội Nhà văn 2003)Tôi đã được đọc không ít truyện ngắn của nhà văn Hồng Nhu và hầu như mỗi tập truyện đều để lại trong tôi không ít ấn tượng. Trải dài theo những dòng văn mượt mà, viết theo lối tự sự của nhà văn Hồng Nhu là cuộc sống muôn màu với những tình cảm thân thương, nhiều khi là một nhận định đơn thuần trong cách sống. Nhà văn Hồng Nhu đi từ những sự việc, những đổi thay tinh tế quanh mình để tìm ra một lối viết, một phong cách thể hiện riêng biệt.
Viết vào Bùi Giáng mong manh...

ĐỖ QUYÊN…Đọc thơ Bùi Giáng là thuốc thử về quan niệm thơ, về mỹ học thi ca. Đã và sẽ không ai sai nhiều lắm, cũng không ai đúng là bao, khi bình bàn về thơ họ Bùi. Nhắc về cái tuyệt đỉnh trong thơ Bùi Giáng, độ cao sâu tư tưởng ở trước tác Bùi Giáng nhiều bao nhiêu cũng thấy thiếu; mà chỉ ra những câu thơ dở, những bài thơ tệ, những đoạn văn chán trong chữ nghĩa Bùi Giáng bao nhiêu cũng bằng thừa…
Khúc tri âm hay là tiếng lòng đi tìm tiếng lòng đồng vọng

LÊ THỊ HƯỜNGTrong căn phòng nhỏ đêm khuya, giai điệu bản sonat của Beethoven làm ta lặng người; một chiều mưa, lời nhạc Trịnh khiến lòng bâng khuâng; trong một quán nhỏ bên đường tình cờ những khúc nhạc một thời của Văn Cao vọng lại làm ta bất ngờ. Và cũng có thể giữa sóng sánh trăng nước Hương Giang, dìu dặt, ngọt ngào một làn điệu ca Huế khiến lòng xao xuyến.
Mai Văn Hoan từ “Ảo ảnh” đến “Giếng tiên”

NGÔ MINHĐến tập thơ chọn Giếng Tiên (*), nhà thơ - thầy giáo Mai Văn Hoan đã gửi đến bạn yêu thơ 5 tập thơ trữ tình, trong đó có hai tập thơ được tái bản. Đó là tập đầu tay Ảo ảnh, in năm 1988, tái bản 1995 và tập Hồi âm, in năm 1991, tái bản năm 2000. 15 năm xuất bản 7 đầu sách (2 tập tiểu luận) và đang có trong ngăn kéo vài tập bản thảo tiểu luận nữa, chứng tỏ sức sáng tạo sung mãn đáng nể trọng của một thầy giáo vừa dạy học vừa sáng tác văn chương.
Trần Lan Vinh - một nửa nỗi niềm

NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO (Đọc tập thơ ''Độc thoại trước mặt trời'' của Trần Lan Vinh- NXB Văn học Hà Nội- 2003)Trên thi đàn văn học Việt Nam hiện đại, sự thiếu vắng những cây bút nữ đã trở thành một vấn đề cần được chú trọng. Hầu như mỗi khi phụ nữ cầm bút, điều họ quan tâm nhất đó là sự giải bày tâm sự với ngàn ngàn nỗi niềm trắc ẩn. Nếu viết là một cách để sẻ chia tâm sự thì Trần Lan Vinh là một trường hợp như thế.
Linh cảm về những cái chết đầy bi tráng

NGUYỄN THANH TÚMùa đông năm ngoái, anh Đoàn Tuấn từ Hà Nội vào Huế giảng dạy lớp đạo diễn điện ảnh. Dù công việc khá bận rộn nhưng anh vẫn dành cho tôi không ít thời gian tâm sự, bởi ngoài tình cảm thân thiết anh còn là cấp trên của tôi ở toà soạn tạp chí Thế Giới Điện Ảnh. Trong những lần trò chuyện ấy, tôi thật sự bất ngờ khi nghe anh kể chuyện về cuốn sách anh sắp in ở Nhà xuất bản Trẻ mà nội dung của nó là câu hỏi hơn 20 năm nay vẫn luôn canh cánh trong tôi. Vốn dĩ Đoàn Tuấn là nhà biên kịch điện ảnh tên tuổi, anh đã có nhiều kịch bản phim nổi tiếng như: Chiếc chìa khoá vàng (1998), Ngõ đàn bà (1992), Đường thư (2003)...
Giới thiệu chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế - Nhà văn Nguyễn Khoa Điềm

MAI VĂN HOANNguyễn Khoa Điềm đến với thơ hơi muộn nhưng đã sớm định hình một phong cách riêng. Qua các tập Đất ngoại ô (1972), Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990), Cõi lặng (2007) ta bắt gặp những suy ngẫm của anh đối với nhân dân, đất nước; những chiêm nghiệm của anh về đời sống xã hội, nhân tình thế thái. Những chiêm nghiệm và suy ngẫm đó được thể hiện bằng một giọng thơ trầm tĩnh, bình dị, sâu lắng và khá hiện đại.
Cung bậc lòng người

NGUYỄN QUANG HÀ (Đọc Nỗi niềm để ngỏ của Lê Lâm Ứng - Nhà xuất bản Văn học 2002)Đọc thơ Lê Lâm Ứng để tìm những câu mượt mà thì hơi khó. Thảng hoặc lắm mới bắt gặp ở anh tâm trạng thư thái này: Biết rằng trong cõi nhớ thương Lạc nhau âu cũng lẽ thường vậy thôi
Giới thiệu Chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế - Nhà văn Nguyễn Đắc Xuân

MAI VĂN HOANNguyễn Đắc Xuân không chỉ có chân trong Hội Nhà văn Việt Nam mà anh còn là hội viên Hội Lịch sử Việt Nam, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam... Nhưng dù ở cương vị nào thì điều mà anh tâm huyết nhất vẫn là lịch sử và văn hóa Huế.
Cái tâm

HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG (Nhân đọc sách "Gió về Tùng Môn Trang" của Nguyễn Xuân Dũng)Tác giả cuốn sách này là một võ sư đệ bát đẳng huyền đai thuộc phái không thủ đạo, vừa là một nhà hoạt động thương trường nổi tiếng ở Mỹ. Nhưng cuốn sách này không hề bàn đến chuyện đấm đá hơn kém hoặc là chuyện mua bán lời lỗ mà bàn về cái TÂM. Tác giả tỏ ra hết sức chú trọng vũ đạo; nhất cử nhất động đều phải xuất phát từ cái TÂM, cái TÂM viết hoa.
Phải từ bỏ sự thoả hiệp

TRẦN THUỲ MAI (Đọc Uẩn khúc, tiểu thuyết của Hoàng Văn Bàng, NXB Thuận Hoá 2002)Câu chuyện xảy ra ở một vùng quê không xa lắm, với một tầm mức tai hại không lớn, gây một ảnh hưởng mới xem qua tưởng chừng không đáng kể. Một ông trưởng phòng ở huyện tham ô vài chục triệu thì đã thấm gì so với những câu chuyện động trời hàng ngày trên các báo, mà thủ phạm mang những chức tước lớn lao hơn, với những số tiền khổng lồ tới hàng nghìn tỉ!