Đồ chơi truyền thống thời 4.0
Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
Đồ chơi truyền thống bị lấn át bởi hàng trăm mẫu mã đồ chơi hiện đại, bắt mắt. Ảnh: Lê Vinh
1. Mấy năm nay, cứ gần đến Trung thu, căn gác nhỏ của vợ chồng ông Nguyễn Văn Hòa (64 tuổi) và bà Đặng Hương Lan (60 tuổi) ở 73 phố Hàng Thanh (Hà Nội) lại tấp nập khách vào ra. Nhiều phóng viên cũng tìm đến để quay phim, chụp ảnh, và trò chuyện với vợ chồng ông Hòa, quanh chiếc mặt nạ giấy bồi mà vợ chồng ông cố gắng làm, bất kể thị trường ngoài kia đã tràn ngập đồ chơi Trung thu hiện đại.
“Xưởng” làm mặt nạ giấy của gia đình bà Lan tít trên tầng 3. Tận dụng mọi diện tích có thể, từ lan can cầu thang, tới mái tôn, rồi chỗ nghỉ giữa cầu thang bà Lan phơi kín những chiếc mặt nạ đủ hình sắc mới tô xong. Căn nhà đã nhỏ nay càng nhỏ hơn bởi la liệt các loại mặt nạ được bày, được xếp chồng khắp nơi.
Theo bà Lan, làm nghề này phải có đam mê và tình yêu nếu không rất dễ nản. “Để chiếc mặt nạ “ra hồn”, thể hiện được tính cách nhân vật thì người làm phải làm tỉ mỉ, không được vội, được ẩu với từng công đoạn. Nghề này vất vả nhưng lại không thể kiếm được nhiều tiền. Có lẽ vì thế mà nhiều người đã bỏ nghề...”- bà Lan nói.
Ông Hòa cho biết thêm, nghề này cần cả lòng kiên trì và yêu trẻ nữa. Mặt nạ nào cũng để trống hai con mắt, để trẻ đeo vào còn nhìn thấy được mọi vật xung quanh, vì thế, nhất thiết người vẽ phải nhìn mọi thứ bằng con mắt trẻ thơ thì nét vẽ mới hồn nhiên tươi vui, trẻ con mới yêu thích sản phẩm của mình.
Đèn kéo quân thời 4.0.
2. Một món đồ Trung thu truyền thống khác, đó là chiếc đèn kéo quân. Ngày trước, những dịp thế này đám trẻ rộn ràng khắp làng trên, xóm dưới. Nhưng nay, loại đèn này kén người chơi, ít xuất hiện trong đời sống. Phố Hàng Mã mấy năm trước bày bán khá nhiều đèn kéo quân, nay cũng thưa vắng đi nhiều, thay vào đó là các loại đèn mới, với nhiều tính năng tiện ích để hấp dẫn trẻ nhỏ.
Muốn mua đèn kéo quân, nhiều người phải tìm về thôn Đàn Viên (xã Cao Viên, Thanh Oai, Hà Nội). Nhưng ở đây cũng chỉ còn có gia đình ông Vũ Văn Sinh và ông Nguyễn Văn Quyền làm nghề. Ông Sinh (58 tuổi) cho biết, từ năm 7-8 tuổi, ông đã biết tự làm đèn cho các em và các bạn cùng chơi. Mươi năm nay, để giữ gìn nghề truyền thống, đặc biệt là mong muốn thế hệ con cháu không quên lịch sử dân tộc, nên cứ tầm giữa tháng 7 âm lịch hàng năm là lại bắt tay làm đèn kéo quân.
Ông Sinh chính là nghệ nhân nổi tiếng với chiếc đèn kéo quân lớn nhất Việt Nam được trao kỷ lục vào năm 2006. Nhưng Trung thu năm nay, ông cũng có “rất ít” đơn hàng làm đèn truyền thống. Điều đó khiến ông lo lắng, rồi đây sẽ chẳng còn ai nhớ và chơi đèn kéo quân nữa…
Cũng như nhiều nghề truyền thống khác, làm đèn kéo quân phải làm thủ công, tỉ mẩn với từng sợi nan, rồi chăm chút dán từng tờ giấy, và thắp nến để đèn quay. Theo ông Sinh, để hoàn thành một chiếc đèn kéo quân phải mất tới 2-3 ngày công.
Một niềm vui nho nhỏ là mấy năm nay, cứ đến Trung thu một số bảo tàng, hay ở Hoàng thành Thăng Long lại tổ chức các buổi sinh hoạt, mời nghệ nhân làm đèn kéo quân đến “trình diễn”, hướng dẫn các em thiếu nhi làm đèn kéo quân. Các nghệ nhân không hi vọng to tát, nhưng thông qua những buổi như thế, đồ chơi truyền thống nói chung, chiếc đèn kéo quân nói riêng đã phần nào được lan tỏa, được “thấm” vào tâm hồn các em…
Nhiều người không muốn mua tàu thủy sắt tây cho con vì món đồ chơi này cần có nước và lửa.
3. Một thứ đồ chơi trung thu khác cũng chỉ còn duy nhất một người làm nghề, đó là tàu thủy sắt. Đó là nghệ nhân Nguyễn Văn Mạnh Hùng ở làng Khương Hạ (Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội). Theo anh Hùng, trước đây hầu như cả làng Khương Hạ ai cũng làm các loại đồ chơi sắt tây như tàu thủy, con thỏ, con bướm… Nhưng nay, trong làng chỉ còn một mình anh giữ lửa đam mê với nghề làm đồ chơi sắt tây. Tính ra, anh Hùng đã có tới 40 năm làm tàu thủy sắt tây, nhưng mỗi năm lại thấy “khó thêm” một chút, bởi ít người quan tâm, ít trẻ chơi.
“Tàu thủy sắt tây muốn bán được phải có nước, có lửa để thử tàu, khá phức tạp nên muốn bày bán không dễ dàng”- anh Hùng chia sẻ và cho biết, món đồ chơi này hiện nay anh bán chủ yếu đến các quầy lưu niệm ở Hoàng thành Thăng Long, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, hoặc một số cửa hàng trên phố Hàng Thiếc và bán lẻ tại nhà…
Vào dịp Trung thu, anh Hùng thường được mời đến giới thiệu và bán sản phẩm tại một số địa chỉ văn hóa như đình Kim Ngân, hay Trung tâm giao lưu Phố cổ Hà Nội. Tại đây, trẻ rất thích thú với món đồ chơi này, nhưng nhiều phụ huynh lại không sẵn lòng mua cho con bởi sự “lích kích” của nó. Giờ nhiều gia đình sống trong chung cư, phải có chậu nước, rồi châm lửa khiến người ta ái ngại.
4. Đồ chơi truyền thống mang bản sắc văn hóa, là giá trị được trao truyền giữa các thế hệ. Những món đồ chơi Trung thu cũng vậy. Song, để có thể hòa nhập với đời sống, hấp dẫn được trẻ nhỏ “thời 4.0” nhiều ý kiến cho rằng, rất cần có sự đổi mới.
Trò chuyện với những nghệ nhân làm đồ chơi Trung thu truyền thống, bản thân họ cũng có băn khoăn. Như vợ chồng ông Hòa, bà Lan làm mặt nạ giấy bồi, bản thân họ cũng sáng tạo thêm những mẫu mới với mong muốn đáp ứng sở thích của trẻ hiện nay. Nhưng các chất liệu và công đoạn để hoàn thành một chiếc mặt nạ giấy bồi thì chưa cải tiếp được.
Hay nghệ nhân Vũ Văn Sinh cho biết, Trung thu năm nay, gia đình ông chế tạo những chiếc đèn kéo quân “công nghệ 4.0”. Theo đó, ông cải tiến làm những chiếc đèn kéo quân hiện đại, không còn giấy màu mà giờ là những hình thù, nhân vật, câu chuyện được vẽ lên giấy bóng bằng sơn màu. Ánh sáng nến cũng được thay bằng đèn điện, mang lại sự tiện lợi mà cũng khá sáng tạo.
Còn theo anh Hùng, những chiếc tàu thủy sắt tây mang giá trị truyền thống, có thể hiện tại không còn phổ biến nhưng chưa bao giờ giảm sức hút đối với trẻ em. Nếu cải tiến sẽ dễ mất đi bản chất vốn có của chiếc tàu. Anh chỉ có thể làm tỉ mỉ từng chiếc tàu sao cho chạy được, giống tàu thật nhất và bắt mắt nhất đối với khách hàng.
Theo Xuân Hoa - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
(SH) - Không khác nào một sự nghịch lý trớ trêu khi người tiêu dùng và dư luận cả nước lên tiếng yêu cầu đã lâu song vẫn chưa “được” cơ quan quản lý nhà nước và những doanh nghiệp kinh doanh công khai Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.
-
QUANG PHONG
Đóng và mở - hai vấn đề tưởng chừng như rất mâu thuẫn nhưng lại là quan điểm rất cần thiết phải được lưu tâm trong quy hoạch, phát triển đô thị Huế. Đóng - là để bảo tồn những giá trị của di sản trước sự xâm thực của làn sóng phát triển và mở - đó là vai trò lan tỏa, kết nối với các đô thị để bảo đảm sự phát triển hài hòa, bền vững và có sức sống của đô thị sau này.
-
(SH) - Báo chí trong nước tuần này tiếp tục cảnh báo về sự khó khăn của ngành nông nghiệp, vốn được coi là “trụ cột của nền kinh tế” nước nhà. Khảo sát của Tiền Phong cho hay : Nông, thủy sản Trung Quốc ngập tràn chợ Việt.
-
(SH) - Dự án bauxite tỉ đô ở Tây Nguyên đã cho ra lò những mẻ sản phẩm đầu tiên song rất đáng băn khoăn và suy nghĩ khi đó lại chẳng phải là những “trái ngọt đầu mùa”.
-
(SH) - Từ chuyện ở Tây Nguyên có địa phương xây dựng đến hơn 500 nhà văn hóa cộng đồng với kinh phí hàng chục tỉ đồng nhưng thưa thớt cư dân vào sinh hoạt, phải đóng cửa im ỉm đến chuyện các làng thanh niên lập nghiệp rộng mênh mông nhưng hoang vắng đã cho thấy nhiều nơi đang ném tiền qua cửa sổ.
-
(SH) - Gần đây tại Thừa Thiên - Huế, dư luận bàn tán xôn xao về việc cô giáo Hoàng Thị Mai, Hiệu trưởng Trường THPT Cao Thắng, thành phố Huế cho giáo viên làm đề thi của học sinh để kiểm tra chất lượng giáo viên ở trường.
-
Sau 56 ngày đêm chiến đấu, quân đội ta đã buộc hơn 10.000 quân Pháp phải đầu hàng, kết thúc thắng lợi chiến dịch Điện Biên Phủ (ngày 7/5/1954).
-
Thời gian gần đây, những bản nhạc rap tự sáng tác, tự chia sẻ của giới trẻ đang giành được nhiều sự quan tâm của công chúng bởi ngôn từ giản dị và ý nghĩa xã hội sâu sắc.
-
Nhà sử học Dương Trung Quốc đã nói như vậy khi hay tin Hiệp hội Vận tải đề xuất nên phá Đàn Xã Tắc để... xóa đi hình ảnh chế độ phong kiến mục nát.
-
1. Những ngày qua, cư dân mạng truyền nhau clip hàng trăm học sinh một trường THPT tại TP.HCM đồng loạt xé đề cương ôn tập môn Lịch sử, rồi lên tầng 2 thả xuống trắng cả sân trường.
-
Nhà nước kêu gọi cắt giảm chi tiêu thường xuyên 10% nhưng hầu hết các địa phương đều mạnh tay chi vượt dự toán. Tiền dành cho y tế, giáo dục dù ít ỏi nhưng lại xài không hết... Đó là những nghịch lý trong xài tiền ngân sách được chính các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu ra trong phiên họp mới đây.
-
1.000 tỉ đồng. Đó là số tiền mà Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) có thể phải đền bù cho chủ 12 dự án du lịch khi dừng xây dựng cảng Kê Gà ở tỉnh Bình Thuận.
-
1. Mấy ngày nay, thông tin người đàn ông không tay không chân Nick Vujicic, đến Việt Nam trong tháng 5 làm nhiều người ngóng đợi.
-
Mỗi năm hàng nghìn trí thức trẻ du học theo các con đường khác nhau và không ai trả lời được câu hỏi: Bao nhiêu người trong số họ sẵn lòng trở về với những khó khăn về lương bổng, cơ hội và điều kiện làm việc?
-
Trong những giá trị minh triết và sách lược tinh túy của tiền nhân, trọng dụng nhân tài mãi là bài học cho muôn đời sau.
-
Dù được tôn vinh là “báu vật nhân văn sống” nhưng bà Hà Thị Cầu và nhiều nghệ nhân khác phải sống chật vật với nỗi lo "cơm áo".
-
SHO - Xóa đăng ký thường trú với người đi tù hoặc người xuất cảnh từ hai năm trở lên. Cấm người chống tiêu cực phát tán thông tin trong kỳ thi. Chỉ được bày bán thịt bảo quản ở nhiệt độ thường trong vòng 8 giờ. Đó là những văn bản mang tên… "lú lẫn"!
-
Dự án bauxite Tây Nguyên của TKV ngay từ đầu đã được phản biện bởi nhiều cán bộ lão thành, nhà nghiên cứu khoa học và hàng ngàn người dân kiến nghị nêu những bất cập rất rạch ròi, sâu sắc về các mặt: An ninh, kinh tế, môi trường, văn hóa-xã hội.
-
“Cảnh báo của các nhà khoa học về dự án Bôxít ở Tây Nguyên đang dần đúng. Dự án vẫn được thải bằng công nghệ rẻ tiền, nhiều rủi ro... Nếu làm đến cùng thì bôxít sẽ trở thành gánh nặng kinh tế!”.
-
AN ĐÔNG
Khi những hạt mưa cuối cùng của mùa đông đã ngớt trên mặt sông sóng sánh và những vạt nắng đã bắt đầu tràn đến trên đám lá cỏ tơ non, người ta biết từ đâu đó, mùa xuân đã nhẹ nhàng gõ cửa.
.png)
.png)
