Diễn từ Nobel 1929

15:36 12/08/2008

THOMAS MANNMANN, PAUL THOMAS, nhà văn Đức (1875- 1955). Sinh tại Lüberk trong một gia đình thương gia lớn. Cha là Johnann Heinrich Mann - một thượng nghị sĩ, đồng thời là thương gia. Mẹ là Julia con gái của một chủ trang trại người Đức và một phụ nữ gốc Bồ Đào Nha.

15 tuổi cha mất, cùng gia đình di cư đến Munich . Làm quân tình nguyện trong lực lượng an ninh. 19 tuổi bắt đầu viết báo. Học trường Cao đẳng kỹ thuật (nay là trường Đại học Kĩ thuật Munich ). Năm 1895 - 1898, sống cùng anh trai Heinrich ở Italia. 1899 là biên tập viên tờ châm biếm phê bình “chủ nghĩa đơn giản”. Năm 1905, lập gia đình với Katjia Pringsheim, Con gái giáo sư toán học Alfred Pringsheim, trưởng khoa toán trường Đại học Munich, sinh được 3 người con trai và 3 người con gái. Từ năm 1931 - 1933, viết văn chuyên nghiệp ở Munchen. Năm 1933, sang Mỹ chống phát xít Đức. Sách bị đốt, bị cấm ở Đức thời phát xít. Năm 1936 từ chối nhập quốc tịch Đức và danh hiệu Tiến sĩ. Những năm cuối đời, sống tị nạn ở nước ngoài. Mất tại Zürich (Thuỵ Sĩ).
Văn Thomas Mann chính xác, gọt giũa, sử dụng nhiều kiến thức về triết học, tôn giáo, lịch sử, văn hoá, nghệ thuật, y học, xã hội học, tâm phân học... đòi hỏi người đọc phải tập trung suy nghĩ.
Được trao giải Nobel văn học năm 1929.
Tác phẩm chính: Gia đình Buddenbrooks (1901), Các vị hoàng thân (1909), Cái chết ở Venice (1913), Lời thú tội của Felix Krull tự tin (1922), Ngọn núi kỳ bí (1924), Mario và tên phù thuỷ (1828), Anh em Joseph (1933-1943, 4tập), Sự trở lại được chào đón (1939).

Giờ đến lượt tôi nói lời cám ơn. Không cần phải nói các ngài cũng biết tôi mong đợi giây phút này biết nhường nào. Nhưng trời ơi, chính vào lúc này tôi lại lo sợ rằng những lời tôi nói sẽ không diễn đạt được đúng cảm xúc của tôi, điều thường xảy ra với những ai không có tài hùng biện bẩm sinh.
Tất cả các nhà văn đều không phải là những nhà hùng biện. Nhà văn và nhà hùng biện không chỉ khác nhau mà còn thuộc về hai trường phái đối lập với nhau về công việc, và ảnh hưởng của họ tác động lên cuộc sống cũng khác nhau. Nói một cách chi tiết, đứng trên lập trường văn học, một nhà văn có sức thuyết phục, theo bản năng tất sẽ cảm thấy khó chịu với đặc điểm lời nói ứng khẩu vô thưởng vô phạt cũng như nguyên tắc tiết kiệm lời nói để lại nhiều khoảng trống quyết định mà người nghe cần phải suy diễn từ tính cách của người nói. Nhưng trường hợp của tôi bị làm cho rối rắm bởi những khó khăn nhất thời, chúng phủ đầu bằng một lời kết tội đối với việc mượn cách hùng biện của tôi. Tất nhiên tôi đang muốn nói đến cái tình huống mà các ngài, các quý ông của Viện Hàn Lâm Thuỵ Điển đã đặt tôi vào đó, tình huống tuyệt diệu khiến cho tôi hết sức bối rối và ngập tràn cảm xúc. Thực lòng, tôi không thể hình dung được những niềm vinh dự lớn lao mà các ngài trao cho tôi. Tôi có bản chất anh hùng ca chứ không có bản chất kịch trường. Thiên hướng niềm mong ước của tôi cần có sự thanh bình để dệt nên sợi chỉ cuộc đời của tôi, cần có một giai điệu êm đềm trong cuộc sống và nghệ thuật. Chẳng có gì đáng kinh ngạc nếu bông pháo hoa ca kịch được bắn đi từ phương Bắc vào giai điệu êm đềm này làm suy giảm khả năng hùng biện của tôi, thậm chí xuống dưới giới hạn thông thường. Kể từ khi Viện Hàn Lâm Thuỵ Điển công bố quyết định, tôi sống trong một trạng thái say sưa như trong ngày hội, một cảm giác xốn xang thú vị. Tôi không tài nào minh hoạ được những cảm giác để lại trong tâm trí và linh hồn tôi tốt hơn là dẫn chiếu đến một bài thơ tình rất hay mà cũng hết sức kì lạ của Goethe. Bài thơ được viết cho chính thần Ai tình và có một dòng đã để lại ấn tượng trong tôi: “Du hast mir mein Grẽt verstellt und verschoben”. Giải thưởng Nobel đã gây xáo động các đồ vật trong ngôi nhà sử thi của tôi. Và chắc chắn tôi không hề lạc lõng nếu đem so sánh những ấn tượng của giải thưởng Nobel đối với tôi với những cảm xúc tạo cảm hứng cho công việc trong một cuộc đời suôn sẻ.
Và một nghệ sĩ thật khó có thể đón nhận những niềm vinh dự như những niềm vinh dự đang dồn dập đến với tôi mà không chút lo lắng. Liệu có một nghệ sĩ đúng mực và khắt khe với bản thân nào lại không bứt rứt lương tâm về chúng? Chỉ có quan điểm vượt khỏi bản tính của con người, vượt khỏi bản tính của cá nhân mới giúp ích được trong tình thế tiến thoái lưỡng nan này. Phương cách tốt nhất là phải vứt bỏ cái tôi cá nhân. Geothe đã tự hào nói rằng “Chỉ có những kẻ bất lương mới khiêm tốn”. Câu nói đó giống lời lẽ của một lãnh chúa quyền uy muốn tách mình ra khỏi cái đạo lý của những kẻ thuộc hạ và những kẻ giả nhân giả nghĩa. Nhưng thưa các quý ông, quý bà đó chưa hẳn là toàn bộ sự thực. Trong đức tính khiêm tốn còn có cả sự khôn ngoan và thông minh. Người chỉ biết kiêu căng, ngạo mạn trước danh dự như danh dự được ban cho tôi, là một thằng ngu không hơn không kém. Tôi xin đặt giải thưởng quốc tế cao quý ngẫu nhiên được trao cho tôi dưới đôi chân của đất nước và của dân tộc tôi, đất nước và dân tộc mà giờ đây những nhà văn như tôi cảm thấy gần gũi hơn so với thời hoàng kim của vương triều phong kiến.
Sau nhiều năm giải thưởng quốc tế Stockholm lại một lần nữa được trao cho bộ óc của nước Đức, cho văn xuôi Đức nói riêng. Các ngài khó có thể đánh giá đúng cảm xúc khi đất nước bị chia cắt và thường bị hiểu lầm của chúng tôi đón nhận những dấu hiệu tôn vinh đó.
Tôi xin mạn phép giải thích ý nghĩa của sự tôn vinh này rõ hơn. Những thành tựu về nghệ thuật và trí tuệ Đức trong suốt 15 năm qua không đạt được những điều kiện thuận lợi cho thể xác và tâm hồn. Không một công việc nào có cơ hội phát triển và chín rộ trong điều kiện đảm bảo đầy đủ, nghệ thuật và trí tuệ cũng đã phải tồn tại trong những điều kiện hết sức khó khăn, trong bối cảnh của những nỗi thống khổ, rối ren và đau thương, một tình trạng hỗn loạn tinh thần Nga và tinh thần Đông Âu, trong đó Đức bảo vệ nguyên tắc giá trị hình thức kiểu phương Tây và Châu Âu. Vì đối với người châu Âu, hình thức là một vấn đề danh dự, hay không phải như vậy? Thưa các quý ông, quý bà, tôi không phải là một con chiên Cơ đốc giáo, truyền thống của tôi cũng như của tất cả các ngài ở đây, tôi ủng hộ cho giáo phái Tin lành, phụng sự Chúa. Tuy nhiên tôi cũng tôn thờ một vị thánh riêng của mình, đó là thánh Sebastian. Một thanh niên bị trói vào cọc, bị những thanh gươm và những mũi tên từ mọi phía xuyên vào da thịt mà vẫn mỉm cười trước con hấp hối. Vẻ đẹp toát lên từ sự đau khổ về thể xác: Thánh Sebastian là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng. Hình tượng ấy có thể táo bạo nhưng tôi bạo gan tự cho rằng chủ nghĩa anh hùng đó nằm chính trong trí tuệ và nghệ thuật Đức, và tôi chắc rằng niềm vinh dự quốc tế ban tặng cho thành tựu của nền văn học Đức có xét đến chủ nghĩa anh hùng siêu phàm này. Trong thi ca, Đức đã ca ngợi vẻ đẹp trong đau thương. Đức gìn giữ danh dự của mình: về mặt chính trị, quyết không lùi bước trước những bất hạnh, luôn giữ vững sự thống nhất đất nước, về mặt tinh thần, kết hợp nguyên tắc chịu đựng khổ đau của phương Đông với nguyên tắc hình thức của phương Tây - bằng cách tạo ra vẻ đẹp trong đau thương.
Cuối cùng tôi xin phép được quay trở lại với vấn đề của cá nhân tôi. Sau khi được biết quyết định trao giải, tôi đã kể với những đại biểu đầu tiên đến với tôi rằng tôi đã đón nhận với tâm trạng xúc động và sung sướng biết nhường nào với niềm vinh dự từ phương Bắc, từ miền Scandinavia, nơi mà với tư cách là một người con của Lübeck, tôi đã bị gắn chặt vào đo từ khi còn thơ ấu bởi những nét tương đồng trong cách sống, và là một nhà văn tôi bị gắn chặt vào đó bởi sự đồng cảm và sự ngưỡng mộ dành cho tư tưởng và không khí phương Bắc.
Khi còn trẻ, tôi đã viết một câu chuyện mà thanh niên ngày nay vẫn thích: cuốn Tonio Krôger. Câu chuyện nói về miền và miền Bắc và sự pha trộn giữa hai miền đó trong một con người, một sự pha trộn đầy phiền phức và cũng đầy hữu ích. Miền trong câu chuyện đó là thực chất miền của khoái cảm, là sự phiêu lưu mạo hiểm trong tri thức, cảm xúc nghệ thuật nhạt nhẽo. Miền Bắc, trái lại, đại diện cho trái tim, cho giai cấp tư sản, những cảm xúc thâm căn cố đế và mang đặc tính của từng cá nhân. Giờ đây, nơi trú ngụ của trái tim, miền Bắc, chào đón tôi, giang rộng vòng tay đón nhận tôi bằng một lễ kỉ niệm tưng bừng. Đây là một ngày tươi đẹp và đầy ý nghĩa trong cuộc đời tôi, một ngày hội thực thụ của cuộc đời, một “hôgtidsdag” như người Thuỵ Điển vẫn nói trong ngày vui của họ. Cho phép tôi được bày tỏ yêu cầu cuối cùng của mình bằng ngôn từ mượn của người Thuỵ Điển một cách vụng về này: Thưa các quý ông, quý bà, chúng ta hãy cùng bày tỏ sự biết ơn và chúc mừng cho Quỹ Nobel, quỹ đã mang lại biết bao lợi ích và đóng vai trò quan trọng vào bậc nhất trên thế giới, quỹ đã đem lại cho chúng ta buổi tối tuyệt diệu này. Theo phong tục tốt đẹp của Thuỵ Điển, hãy cùng tôi hoan hô bốn lần vì Quỹ Nobel.
TÂN ĐÔN dịch.

(nguồn: TCSH số 157 - 03 - 2002)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Thành xưa in dấu

HOÀNG QUỐC HẢI Bút kýVì sao khi Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) được nước, cung điện nơi thành Hoa Lư các vua Đinh, vua Lê dựng như “điện Bách Bao thiên tuế, cột điện dát vàng, dát bạc làm nơi coi chầu, bên đông là điện Phong Lưu, bên tây là điện Cực Lạc, rồi làm lầu Đại Vân, dựng điện Trường Xuân làm nơi vua ngủ, bên cạnh điện Trường Xuân lại dựng điện Long Lộc, lợp bằng ngói bạc...”, lâu đài điện các như thế, tưởng đã đến cùng xa cực xỉ.
Bản công-xéc-tô vĩnh biệt

JEAN-CLAUDE GUILLEBAUDLà một nhà báo - nhà văn Pháp thuộc “thế hệ Việt Nam”, thế hệ những người Pháp mà dấu ấn của cuộc chiến Đông Dương đã và sẽ in đậm trong suốt cuộc đời. Ông có mặt ở Việt Nam vào nhiều mốc lịch sử trước 1975, và từ đó ý định trở lại đất nước Việt Nam vẫn luôn thôi thúc ông. Cuốn “Cồn Tiên” được viết sau chuyến đi Việt Nam từ Nam chí Bắc của ông năm 1992. Bản Công-xéc-tô vĩnh biệt này, có thể nói, nó là nỗi ám ảnh của người pháp về Điện Biên Phủ ở Việt Nam. Hiện Guillebaud đang công tác tại Nhà Xuất bản Le Seuil (Paris).
Chợt một chiều tóc trắng

PHẠM THỊ ANH NGA15-12-2002Hình như trong đám đông tôi vẫn luôn là một bóng mờ. Một bóng dáng nhạt mờ, lẩn trong vô vàn những bóng dáng nhạt mờ khác, mà giữa trăm nghìn người, ai cũng có thể “nhìn” mà không “thấy”, hoặc có vô tình “thấy” cũng chẳng bận lòng, chẳng lưu giữ chút ấn tượng sâu xa nào trong tâm trí.
Chuyện anh Quẹo, chị Cò làng tôi

PHẠM THỊ CÚC KýTôi sinh ra ở một làng quê, không những không nhỏ bé, hẻo lánh mà còn được nhiều người biết đến qua câu ca dao "Ai về cầu ngói Thanh Toàn/ Cho em về với một đoàn cho vui".
Miền cỏ thơm

HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG Bút kýNhiều lần thức giấc trong mùi hương rạo rực của ban đêm, tôi chợt phát hiện ra rằng Huế là một thành phố được dành cho cỏ. Tôi không hề có ý xúc phạm, chỉ muốn lưu ý thêm về vai trò của cỏ trong quy hoạch đô thị. Thật vậy, không nơi nào trên thế giới mà những công trình kiến trúc của con người lại mọc lên giữa cỏ hoang như ở Huế. Đà Lạt cũng được xây dựng trên những ngọn đồi; nhưng ở đấy, hình tượng của cây anh đào và cây thông đã khiến người ta quên mất sự có mặt của cỏ dại.
Buổi hạnh ngộ được tiếp kiến Cụ Cố vấn Phạm Văn Đồng

THÁI VŨ Ghi chépNhững năm đầu kháng chiến chống Pháp, từ Quảng Nam- Đà Nẵng vào Bình Thuận lên Tây Nguyên được chia ra làm 3 Quân khu thuộc Uỷ ban Kháng chiến miền Nam Việt Nam, cụ Cố vấn Phạm Văn Đồng là đại diện của Trung ương Đảng và Chính phủ. Qua năm 1947, 3 Quân khu (QK 5, 6 và Tây Nguyên) hợp nhất thành Liên khu (LK) 5.
Cát trắng

PHƯƠNG HÀ (truyện ký)Cho anh em trong phân đội trở về các vị trí giấu quân xong thì trời cũng vừa sáng. Đang giăng võng để ngủ lấy sức sau một đêm trinh sát, tôi chợt nhớ phải đến thăm Hoà vì Hoà sắp đến ngày sinh nở. Chúng tôi đang ở ngay làng của mình nhưng làng không còn nhà, dân bị giặc lùa đi hết, muốn tìm nhau thì phải tìm đến những căn hầm.
Ba lần gặp Bác

LÊ TRỌNG SÂMTrong cuộc đời của mỗi chúng ta, khi Bác Hồ còn sinh thời, được gặp Bác một lần đã quý. Trong cuộc sống của tôi, do có nhiều hoàn cảnh, nhiều duyên may lại được gặp Bác đến ba lần thì càng quý biết bao nhiêu. Tự đáy lòng, tôi thầm cảm ơn Đảng, cảm ơn Bác đã cho tôi ba lần vinh dự như vậy. Và những kỷ niệm đó vẫn còn tươi nguyên.
Lê Bá Đảng “mặc áo cho cây”

PHẠM THỊ CÚC Ký…Tôi chưa thấy ai hay ở xứ nào làm các tác phẩm mỹ thuật từ cây với dây... Nếu gọi là tranh thì là một loại tranh ngoài trời, lấy tạo hoá, thiên nhiên làm cốt, không giới hạn, dãi nắng, dầm mưa, đu đưa theo chiều gió, màu sắc cũng thay đổi từng giờ, từng phút, tuỳ theo ánh sáng mặt trời hay mặt trăng. Cho nên, tác phẩm rất linh động…
Trên công trường hồ Tả Trạch

LÊ VĨNH THÁI Ghi chép Sau chặng đường dài gần 20 km vượt qua các con dốc cao ngoằn ngoèo, hiểm trở, tôi đã đến “hành lang” công trình hồ Tả Trạch, nằm giữa vùng rừng núi bạt ngàn thuộc xã Dương Hoà, huyện Hương Thuỷ. Công trình hồ Tả Trạch được khởi công xây dựng ngày 26/11/2005, là công trình trọng điểm của Thừa Thiên Huế và của cả nước, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn quản lý đầu tư từ nguồn vốn trái phiếu của Chính phủ, với tổng mức đầu tư khổng lồ 2659 tỷ đồng. Đây là một trong những công trình lớn của vùng Đông Nam Á.
Sức sống mới trên đường Hồ Chí Minh

TRƯƠNG ĐÌNH MINH Ký Đợt này trở lại Trường Sơn, tìm hiểu thêm các tấm bê tông xi măng vắt qua đỉnh Trường Sơn, lượn quanh các đèo U Bò, Cù Đăng, A Dớt - A Tép mưa mù phủ trắng... Có đỉnh như đỉnh Sa Mù cao trên 1400m mà đợt tháng 3/2003 vừa rồi chúng tôi đã có mặt. Song do mưa liên miên, xe vận chuyển vật liệu, vật tư đi lại co kéo quá nhiều, đường lầy lội. Các đơn vị thi công chưa hoàn thiện phần nền...
Chuyện về người Bí thư Tỉnh ủy năm xưa

DƯƠNG PHƯỚC THU Bút kýNhiều năm rồi tôi vẫn nghe, đồng chí đồng đội, nhân dân Dương Hoà và những người từng ở hoặc đã qua lại nơi đây trước chiến tranh, khẳng định rằng: Sau khi hy sinh, thi hài liệt sĩ Ngô Hà được đơn vị tổ chức an táng tại sườn tây núi Kệ, nơi có khe suối Ngân Hàng chảy qua thuộc vùng chiến khu Dương Hoà. Trước ngày giải phóng miền Nam, mỗi lần ngang qua chỗ ông nằm mọi người lại tự ý đắp thêm một viên đá nhỏ, để cho ngôi mộ ấy sớm trở thành hòn núi như mới mọc lên từ đất, ghi dấu chỗ ông yên nghỉ ... Chờ ngày chiến thắng.
Ngày giải phóng Huế và chút kỷ niệm với “Thi nhân Việt Nam”

ĐỖ KIM CUÔNGNăm cuối cùng của bậc học phổ thông, tôi được học 2 tiết văn giới thiệu về "Dòng văn học lãng mạn Việt Nam 1930 - 1945". Cũng không có tác phẩm thơ hoặc văn xuôi được tuyển chọn để phân tích, bình giảng như bây giờ. Ngày ấy - những năm chống Mỹ cứu nước, thơ văn lãng mạn được xem là điều cấm kỵ.
Lửa tháng năm

TRƯỜNG ANChúng ta đang sống giữa những ngày rực lửa truyền thống hào hùng của Tháng Năm trong lịch sử cách mạng Việt và thế giới. Trước hết, hãy nhắc đến một sự kiện lớn của giai cấp công nhân quốc tế. Ngày 1.5.1886, do yêu cầu không được đáp ứng một cách đầy đủ, công nhân trên toàn nước Mỹ đã tham gia bãi công nhằm gây áp lực buộc giới chủ thực hiện yêu sách của mình. Đầu tiên là cuộc bãi công tại thành phố Chicago với biểu ngữ “Từ hôm nay không người thợ nào làm việc quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ vui chơi!”.
Một thuở Paris

PHẠM THỊ ANH NGA Gởi hương hồn bạn cũTôi qua đến Pháp ngày hôm trước thì hôm sau ba tôi mất. Cái tin khủng khiếp đó đối với tôi vẫn không đột ngột chút nào, bởi từ những ngày hè về thăm nhà, tôi đã biết trước ba tôi sẽ sớm ra đi.
Điều không thể biết

TÔ VĨNH HÀEm hẹn gặp tôi ở quán cà phê Trung Nguyên. Đó là địa điểm em tự chọn. Cái tên ấy cho tôi biết rõ là giữa hai chúng tôi không có gì nhiều hơn một cuộc trao đổi bình thường. Tuy nhiên, sự mách bảo từ nơi nào đó của linh cảm và cả ước muốn, cứ làm cho tôi tin rằng đó là điểm khởi đầu. Đêm cuối xuân, Huế gần như ít buồn hơn bởi cái se lạnh của đất trời. Huế bao giờ cũng giống như một cô gái đang yêu, đẹp đến bồn chồn. Nếu được phép có một lời khuyên thì chắc hẳn tôi đã nói với tất cả những người sẽ được gần nhau rằng, họ hãy cố chờ đến một đêm như thế này để đến bên nhau. Bầu trời mà Thượng đế đã tạo ra sẽ cho mỗi con người biết cách đến gần hơn với những lứa đôi.
Xuân sơn kỳ bí

CAO SƠNChuyện xưa: Vua Hùng kén tìm phò mã cho công chúa Ngọc Hoa, đồ lễ vật phải có gà chín cựa ngựa chín hồng mao? Thôi thúc Lạc dân xưa kia, đánh thức tiềm năng người dân phải tìm hiểu, lặn lội từ đời này sang đời kia chưa thấy. May sao với thú đi để biết, anh Trần Đăng Lâu, cựu chiến binh, hiện Giám đốc vườn quốc gia Xuân Sơn tỉnh Phú Thọ cho hay: Vườn quốc gia nguyên sinh anh Lâu đang quản lý, mới phát hiện giống gà lạ ấy. Con vật đặc biệt chưa có ai biết tới, chưa được phổ biến rộng rãi, thương trường chưa có cuộc trao bán...
Từ những món hàng ăn trong ngôi chợ cổ tích

NGUYỄN HỮU THÔNG Bút ký"Buổi mai ăn một bụng cơm cho noChạy ra bến đòMua chín cái tráchBắc quách lên lò
Các anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân A lưới với Bác Hồ

TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG Bút kýTrong hồi ức của một số cán bộ lão thành cách mạng ở A Lưới kể lại rằng: “Hồi đó có một số người ở đồng bằng tản cư lên sống cùng đồng bào; qua họ, đồng bào nghe đến tên Cụ Hồ, nhưng đồng bào chỉ biết đầy đủ về Bác cũng như thấu hiểu được những điều Bác dạy qua các cán bộ người Kinh lên hoạt động ở đây vào khoảng những năm 1945-1946. Cán bộ bảo: Cụ Hồ muốn nhân dân mình học lấy cái chữ để biết bình đẳng. Muốn bình đẳng còn phải đánh Pháp. Nếu đoàn kết đánh Pháp thì ai ai cũng đánh Pháp và khi đó đồng bào ta nhất định thắng lợi” (1)
Ba lần viếng cụ Nguyễn Du

PHAN TÂM (Kỷ niệm 240 năm sinh thi hào Nguyễn Du 1765-2005)Tháng Hai 1994:Từ Vinh qua cầu Bến Thủy, rẽ trái độ mười cây nữa, đến xã Xuân Tiên (Tiên Điền), huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.Khu đất cao ráo ở ngay đầu xã, bên bờ sông Lam, cạnh bến Giang Đình, là khu nhà cũ, khu lưu niệm Nguyễn Du.