HUYỀN TÔN NỮ HUỆ - TÂM
Đoản văn
Về Huế, tôi và cô bạn ngày xưa sau ba tám năm gặp lại, rủ nhau ăn những món đặc sản Huế. Lần này, y như những bợm nhậu, hai đứa quyết không no nê thì không về!
Gánh cơm hến Huế - Ảnh: Internet
Bọn tôi tha thẩn khắp khung trời mộng mơ đất thần kinh để ăn cho sướng cái miệng sau nhiều năm nhịn thèm vì vạn dặm theo chàng. Cũng phải thôi, thời đi học lang thang khắp hang cùng ngõ hẽm Huế, ăn chè Chùa, bắp nấu Cồn Hến, bánh khoái Lạc Thiện, bánh bèo goẹo Giằng Xay, bún bò Mụ Rớt…Bây chừ chỉ thèm hai món: cơm hến và bánh canh Nam Phổ Huế chính hiệu.
Cơm hến hình như nơi đâu cũng có. Cách chế biến đơn giản vùng miền nào cũng làm được. Nguyên liệu thật dễ tìm: rau sống - gồm rau chuối cây xắt vụn, rau thơm, bạc hà xắt thật nhỏ, búp chuối non…trộn đều bỏ vào đáy tô, rồi múc hai vá cơm, bỏ một muỗng dầu đã phi hành, ruốc, mè, tóp mỡ rang dòn, ba muỗng hến luộc, ớt giã nhỏ, rồi chan nước hến. Ăn cơm hến phải thật cay và cho nhiều ruốc mới ngon. Ngó dễ vậy nhưng chỉ ở Huế, con hến mới thơm thịt và ngọt nước. Nhất là rau thơm Huế trộn lẫn vào rau sống tạo nên mùi vị thơm ngon, hấp dẫn, các vùng khác không có loại rau thơm này nên tô cơm hến kém ngon!
Hồi còn con gái, đi học về, bọn tôi ăn cơm hến ven đường, phải ăn rón rén, dè chừng kẻo mang tiếng ăn tham. Chừ thì tuổi tác hơi dày nên khỏi sợ! Bọn tôi ăn cho khỏi thèm. Mỗi đứa “quất” luôn ba tô. Ớt cay xé miệng, hít hà, hít hà…ăn tiếp. Con gái bạn tôi nhìn hai bà mạ ăn mà khiếp. Tôi hiểu ý cháu, cười dòn:
- Cay lắm hả cháu? Lâu lâu mới có dịp gặp bạn bè, ăn mới vui!
Vừa ăn chuyện trò rôm rả. Chuyện xưa, thật xưa…tưởng chừng quên hết ai dè trở lại trong trí nhớ y như mới hôm qua. Tôi hỏi cô bạn gái phương xa:
- Nì, hôm nớ tui để gói bánh lọc trong hộc bàn mà ai lấy mất?
Cô bạn lém lỉnh:
- Miền chơ ai. Cho đi tìm mỏi mắt!
Tôi thụi cô bạn già một cái đau điếng:
- Đồ tham ăn, rứa mà không chịu nói để ta lục tung ra mà tìm!
Cười vang…
Một thoáng nhớ chiều lang thang qua hoàng thành nghe hương phượng thơm ngát và có ai đó trộm nhìn rồi cười khúc khích…
Hôm sau, bọn tôi đi thăm cô bạn gái Vỹ Dạ học từ hồi ở trường Đồng Khánh lên tới đại học. Sau một hồi thăm hỏi, cô bạn đãi đi ăn bánh canh Nam Phổ. Tôi đắn đo, vì còn nhiều công chuyện sợ trễ giờ, nhưng cô bạn thì ừ cái rụp vì “Tui đói bụng rồi mà nhớ bánh canh Nam Phổ quá. Ngon ơi là ngon!” Nghe bạn khen ngợi, rồi hít hà y như đang xì xụp húp bánh làm tôi nhỏ nước miếng! Chẳng biết sao ngoài danh tiếng vang lừng vì tài đổ bột bánh ngon hạng nhứt Huế, cách nấu bánh khéo, Nam Phổ còn được mọi người biết đến với câu ca:
“ Con gái Nam Phổ ở lỗ trèo cau!”
Chi mà lạ kì rứa! Tôi lẩm bẩm.
Nam Phổ có những hàng cau đẹp cho quả rất sây, cơm dày, chắc, nhai miếng cau “như nhai miếng chả”- đó là lời mệ ngoại tôi bình luận. Hồi nhỏ tôi nghe mạ ru em bài cao dao:
“Ru con con théc cho muồi
Để mạ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi chợ Quán, chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu chợ Dinh…”
Đó, ai lại chẳng khen cau Nam Phổ cơ chứ! Còn con gái răng mà ở lỗ?
Có lần tôi hỏi mệ:
- Không lẽ mấy o gái Nam Phổ không mặc quần mà trèo cau hở mệ?
Mệ tôi nạt:
- Nói tầm bậy không ha! Có mặc quần chơ nhưng là quần cụt hoặc là quần dài mà hai ống vo tròn lên quá gối, cho dễ trèo, khỏi vướng, hai chân có hai cái nài, cho khỏi té và trèo nhanh thoăn thoắt. Trai làng khác trông xa xa, thấy mấy o gái trên cây cao chỉ bày hai ống chân nên chòng ghẹo, nói như rứa đó con à!
Trưa hôm đó, cả bọn trực chỉ tiệm bánh canh Nam Phổ - gần Chợ Cống, ăn no bụng. Hết bánh bèo, bánh lọc, bánh nậm và cuối cùng là tô bánh canh thơm ngát. Sợi bánh canh Nam Phổ làm từ bột gạo, mềm, nhưng chắc và hơi dai. Nước bánh canh nấu từ cua, thịt nạc, có những miếng chả cua rất thơm ngon. Tô bánh canh trắng hồng hồng, trên mặt là thịt nạc băm, chả cua có màu đỏ, hấp dẫn lắm. Rắc rau răm, ngò, tiêu…Nước mắm cay, đậm đà. Ui chao, ngon, cay ghê! Xuýt xoa vì lâu ngày mới được ăn nên chưa quen độ cay xé miệng…Mặt mày ửng hồng do hai hàm răng “lao động”quá nhiệt tình. Bà chủ quán xung phong chụp cho mấy kiếu hình làm kỉ niệm. Vui quá! Nhìn một đống lá và mấy cái tô trống không cả bọn cười lớn:
- Ngày xưa mà ăn kiểu ni chắc không ai dám rước, lủng nhà!
Lại cười…hí hửng!
***
Chiều hôm đó, tôi và cô bạn rời Huế lòng vẫn nhớ bữa bánh canh hôm nọ. Thiệt ngon mà đậm đà tình bạn, tình cố hương.
Biết bao giờ mới có ngày họp mặt đông vui như vậy để cùng nhau đi ăn cơm hến, bánh canh Nam Phổ…mà nghe hương thời gian thơm ngát nước sông Hương!
Huế, 8.1.2011
H.T.N.H-T
THANH TÙNG
Nhạc sĩ Phạm Duy không phải người Huế, nhưng qua những lần dừng lại ở Huế ông đã cho ra đời nhiều giai điệu trữ tình và nhiều hình ảnh đẹp, sâu lắng, trong đó thấp thoáng nhiều bóng hồng xứ Huế.
NGUYỄN QUANG HÀ
Để giữ gìn thành phố Huế, chính quyền miền Nam tổ chức nhiều đồn bốt để bảo vệ. Ở phía Nam Huế có đồn An Cựu gần núi Ngự Bình.
HUY CẬN - XUÂN DIỆU
(Trích)
DƯƠNG PHƯỚC THU
Ngày 22/7/2021, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế tổ chức buổi tọa đàm khoa học lấy ý kiến cho Đề án xây dựng Phòng Truyền thống Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế, kể từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến nay.
DƯƠNG HOÀNG
Trải qua những năm tháng đấu tranh giải phóng dân tộc tập hợp dưới ngọn cờ của Mặt trận Dân tộc Thống nhất, nhân dân Thừa Thiên Huế đã từng bước được rèn luyện, thử thách trong gian khó và cùng lớn lên với những tên gọi, những hoạt động, nhiệm vụ cũng thay đổi qua từng giai đoạn để phù hợp hơn với hoàn cảnh thực tại của phong trào cách mạng.
HÀ KHÁNH LINH
Còn sống sót sau 30/4/1975 chúng tôi thường tìm đến nhau dẫu có người thân thể không còn nguyên vẹn, hoặc mắc một số bệnh nào đó do di chứng của chất độc hóa học màu da cam Diocine của Mỹ, hoặc bị sốt rét ác tính, hoặc bị tra tấn khi rơi vào tay giặc…
NGUYỄN QUANG HÀ
Chừng 9 giờ tối anh em du kích ra đón chúng tôi ở nghĩa trang làng.
PHƯỚC HOÀNG
Ngày 23 tháng 8 năm 1945, tại sân vận động Huế, trước sự chứng kiến của hơn một vạn người, nhà thơ Tố Hữu, Chủ tịch Ủy ban khởi nghĩa Thừa Thiên tuyên bố, chính quyền đã về tay nhân dân, đồng thời ra mắt Ủy ban Nhân dân Cách mạng lâm thời Thừa Thiên.
MẶC HY
(Nhớ về nhạc sĩ Nguyễn Hồng và các bạn văn nghệ hy sinh 40 năm trước)
MINH ĐẠO
Khi tôi viết nhưng dòng này, tôi không còn nhìn thấy gì nữa. Bóng tối bao phủ lấy tôi đã 10 năm qua rồi.
DƯƠNG PHƯỚC THU
Nhà báo - Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tên khai sinh Võ Giáp, sinh ngày 25 tháng 8 năm 1911, tại làng An Xá, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trong một gia đình nhà nho yêu nước, mà thân phụ là một “thầy đồ” trường huyện.
XUÂN HOÀNG
Hồi ký
(Trích Chương V, tập II - "Trường tư thục Thuận Hóa")
PHẠM PHÚ PHONG
Người già thường hay nghĩ ngợi về quá khứ. Không biết có phải vì thế hay không mà khi đọc lại Biên niên Sông Hương[1], tôi bỗng nhớ đến một cuộc hội thảo về Tạp chí Sông Hương diễn ra cách đây gần tròn 37 năm.
VŨ THỊ THANH LOAN
1. Lemur Nguyễn Cát Tường là một họa sĩ trẻ tài năng của khóa IV trường Mỹ thuật Đông Dương (1928 - 1933). Sau khi tốt nghiệp, ông thường xuyên cộng tác với báo Phong Hóa, Ngày Nay của Tự Lực Văn Đoàn.
HOÀNG THỊ NHƯ HUY
Chiếc áo dài đầu tiên đời tôi được mẹ may vào năm tôi lên Đệ Thất (lớp 6 bây giờ). Biết nói sao niềm vui sướng của tôi khi lần đầu mặc chiếc áo dài ấy!
TRẦN TRUNG SÁNG
Khoảng mùa đông 1970 - 1971, khi đang còn đang học lớp 10, trong một chuyến phiêu lưu lãng mạn và rồ dại nhất của tuổi thiếu niên, tôi có lần lạc bước đến một xóm nhỏ gần bên cầu Gia Hội, và đã gặp ông: họa sĩ Lê Vinh, người họa sĩ vẽ tranh xi-nê lừng danh nhất xứ Huế thời bấy giờ. Lúc này, ông chừng độ tuổi 30, người dong dỏng, tóc vuốt ngược, sơmi màu, quần jean, giày cổ cao, dáng dấp phong trần, như bước ra từ màn bạc!
HOÀNG PHƯỚC
Ngày 6 tháng 1 năm 1946, cuộc bầu cử Quốc hội khóa đầu tiên sau Cách mạng Tháng Tám đã thành công rực rỡ, tiếp đó, ngày 24 tháng 2 năm 1946, cử tri toàn tỉnh Thừa Thiên phấn khởi nô nức đi bầu Hội đồng Nhân dân tỉnh và Hội đồng Nhân dân thành phố Huế. Đây là ngày hội lớn chưa từng có trong lịch sử của toàn thể Nhân dân Việt Nam sau ngày đất nước được độc lập.
TRẦN NGUYÊN HÀO
Năm 1946, lần đầu tiên toàn thể người dân Việt Nam được hưởng và thực thi quyền làm chủ, tự do lựa chọn bầu ra những người đại diện xứng đáng gánh vác công việc chung của đất nước; cùng với đó là những tư tưởng về dân chủ, pháp quyền của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại bài học giá trị cho mai sau.