NGÔ HỮU KHOA
Hải quay về. Xe khách có chút ọc ạch nhưng đường rộng, nền bê tông phẳng lỳ lại thẳng tắp nên tốc độ gần như không thay đổi, đều đều gần trăm km/h.
Minh họa: Đặng Mậu Tựu
Hầu như hành khách trên xe đều nhắm mắt ngủ hoặc mơ màng ngủ để làm ngắn lại quãng đường hơn năm trăm cây số, với điểm dừng cuối là thị trấn giáp biên giới. Ghế phía trên Hải có cô gái có mái tóc nhuộm vàng cháy dường như mang trong người tâm trạng bất an, giống như Hải, lúc thì đảo mắt nhìn mọi người, lúc thì nhìn qua cửa kính để thấy bên ngoài là cánh đồng mía ngùn ngụt chạy về phía sau cả mấy chục km không hết. Linh tính mách bảo, Hải khẽ nhoài người lên sát tựa ghế cô gái ngồi, nói khẽ: “Em về thị trấn T. phải không?” Hải nén cảm giác vui mừng khi nghe tiếng đáp khẽ: “Dạ vâng” và kề cận gương mặt xinh xắn, đôi mắt mở to mừng rỡ mang vẻ ngơ ngác của thiếu nữ mới lớn.
Bản tính lỳ lợm và sớm lang bạt vào Nam ra Bắc ngay từ khi còn ngồi ghế trường cao đẳng nghề đã tạo cho Hải có được bản mặt lạnh tanh trước những va chạm đắng ngọt luôn thường trực bên cuộc mưu sinh.
Những kẻ như Hải chỉ là cuộc đi tìm kiếm và bán sức lao động với mong muốn có đều việc làm và thu nhập cao hơn so với quê nhà. Có nhiều cách dẫn dắt mà ít nhất cũng cho điểm đến, công việc, mức lương... và khái quát kinh nghiệm đi đứng, mối lái... Thực tế con số những người ra đi lập nghiệp thành công chiếm đa số nên khi người trẻ sức dài vai rộng, đói việc, đói thu nhập như Hải càng có lý do để đi.
Nửa năm được người bản địa cưu mang và làm nghề thợ xây cộng với không có nhiều lý do để tiêu tiền, Hải cũng đã tích lũy được một món mà so với ở quê thì phải làm cả năm chưa chắc để ra được và nhẩm tính cứ cái đà suôn sẻ này thì chỉ trong vòng hai đến ba năm sẽ có đủ tiền xây nhà, lấy vợ và tạo dựng một công việc tự chủ. Có điều nhẩm tính thì dễ, thực hiện được mới là vấn đề khi mà diễn biến môi trường và công việc luôn biến đổi và nằm ngoài khả năng của Hải. Mặc dù đã cố gắng bằng sự lanh lẹ, Hải vẫn phải rời bỏ công việc cho thu nhập cao và đều. Hải tạm trở về quê để tìm cách đảm bảo an toàn và lâu dài hơn khi quay lại.
Xe khách rời trạm nghỉ, Hải ra hiệu cho cô gái đổi chỗ để được ngồi gần. Khi nghe được cả tiếng miết của bánh xe với mặt đường, hai kẻ đồng hương mới cho nhau những câu hỏi, câu trả lời bằng âm lượng vừa đủ để nghe mà không khuấy động những cặp mắt một mí đang chìm vào giấc ngủ miễn cưỡng. Ở nơi đất khách quê người, gặp được đồng hương đã làm vơi bớt cảm giác bất an, lo sợ... và nhanh chóng trở lên gần gũi. Thúy, tên cô gái, nói bằng giọng khẩn thiết:
- Em không biết làm cách nào để đến thị trấn gần biên giới. Anh cho em theo với!
Hải nửa đùa nửa thật:
- Mới biết anh, em không sợ theo anh, anh bán em đi sao?
Cô gái mạnh bạo nhìn thẳng vào mắt Hải làm Hải hơi ngượng ngùng đưa mắt né tránh và nói với giọng tự tin nhưng tính khẳng định có phần yếu ớt:
- Không đâu anh, nhìn anh em thấy anh không phải người như vậy.
Hải là thanh niên đơn giản, nét nổi bật nhất là sự dồi dào sức lực thể hiện qua nước da sạm đen, cánh tay chắc nịch, khuôn ngực nở nang... rất ít căn cứ mang lại sự tin cậy cho người đối diện. Có lẽ bị rơi vào “thế” thiếu chỗ bấu víu nên cô gái “liều”. Mà cũng không hẳn như thế, ai ở vùng này đều biết đường đi nước bước mới đi và đến được nơi cần đến. Chỉ là có gặp được đúng người để đồng tiền phát huy tính hiệu quả của nó. Với con trai thì không phải quá đề phòng, chấp nhận được giá xe là xuôi…
Hải đã nhanh vỡ lẽ và dù sao cũng không mất gì, nhất là trước người con gái xinh đẹp kiểu gu Hải thích, táo bạo, tự tin pha chút bụi bụi.
Hệ thống giao thông, quy hoạch đô thị tác động lớn đến thời gian di chuyển. Hình học cho thấy đường cong dài hơn đường thẳng, đường thẳng tắp. Đường giao thông là để lưu thông, không phải là mặt tiền để người kinh doanh khai thác, là đoạn nối giữa các khu đô thị và dân cư với nhau. Hai yếu tố đó giúp cho chiếc xe khách có thể nói là hơi ọc ạch đã vượt qua quãng đường dài một cách nhẹ nhàng và an toàn.
Tách khỏi đám đông khiến cho Hải như người câm điếc. Chỉ còn hơn chục km là về đến quê nhà nên cảm giác bất an vợi đi nhiều. Thúy đeo ba lô căng phồng lẽo đẽo theo sau Hải bước vào nhà nghỉ, cả hai như một cặp đôi lỡ đường ghé nghỉ đợi phương tiện tiếp nối hành trình.
Cánh cửa phòng nghỉ như một tấm lá chắn ngăn mọi tác động bên ngoài kể cả âm thanh lẫn ánh sáng tự nhiên tác động vào không gian riêng tư được mua bằng vài trăm ngàn bạc. Sự hiểu biết khái quát của nhu cầu giao tiếp quan hệ giữa hai người dường như bùng nổ. Thúy kể:
- Bố em bị bệnh, mẹ bán nhà đất nhưng không cứu được. Xong việc cho bố, mẹ đi làm ở vùng này hy vọng kiếm được tiền mua mảnh đất. Em không có việc gì làm ở quê nên… Nhưng mẹ không cho ở lại vì sợ bị lừa lấy chồng...
Hải nửa đùa nửa thật nhằm phá ngang giọng kể có chút buồn buồn của Thúy:
- Nhìn em như thế này, dễ ai lừa được...
Bất giác Hải nhận ra mình đã gặp một cô gái non tơ lạc đường. Lóe lên trong đầu Hải là câu chuyện môi giới tìm vợ. Mỗi phi vụ hoàn thành có thể kiếm được số tiền bằng cả năm làm công vất vả.
Tuy là trai gần ba mươi tuổi nhưng đường kiếm sống sớm đến nên chuyện tình cảm nam nữ đối với Hải lâu nay chỉ như chuyện tầm phào. Có quan hệ nam nữ đấy nhưng sau mối tình đầu hồi học phổ thông, Hải chưa bao giờ nhận thấy phát sinh tình cảm đối với một cô gái nào mặc dù có va chạm, có gặp nhiều cô gái, đẹp cũng có, giỏi giang làm ăn buôn bán cũng có. Không phải Hải nặng mối tình đầu nhưng xuất phát từ một gia đình nông dân nghèo khó lại va chạm với những người thành đạt ở cùng lứa tuổi đã làm nung nấu khát vọng có một đời sống sau khi lấy vợ sinh con khá hơn cha mẹ.
Nhìn cô gái mệt mỏi chợp mắt trên chiếc giường đơn nệm ga trắng muốt, trong Hải không mảy may dù chỉ một chút cảm xúc nam nữ mà chỉ đơn thuần là đứa em gái, là bạn đồng hành trong cùng một lộ trình. Tuy nhiên gương mặt xinh xắn, biểu hiện tự nhiên, cách nói chuyện chân thực pha lẫn vẻ ngây thơ non trẻ đã làm Hải mặc định chấp thuận lời đề nghị ban đầu của Thúy.
Như đọc được suy nghĩ của Thúy, Hải khẽ mỉm cười một mình và có một chút hài lòng với bản thân vì đã làm được một chút xíu sự tử tế.
Bến xe khách sớm lặng yên đợi người. Vài ba lời chào mời uể oải của lơ xe bắt gặp khách chỉ có ý nghĩa khẳng định chuyên môn, nhất là khi nhận lại cái lắc đầu. Dù ít trao đổi suốt dọc đường đi nhưng Hải khá tự tin với vẻ đàn anh hào sảng:
- Cùng anh về đến đây là được rồi. Anh phải về nhà. Em đi đường cẩn thận, nhất là không được quá tin người, không phải ai cũng giống anh đâu.
Thấy đến lúc phải chia tay và đoạn đường cùng đi tuy ngắn nhưng trắc trở lại dài đằng đẵng đã kết hai kẻ xa lạ trở thành thân thuộc, Thúy rớm rớm nước mắt:
- Em bây giờ về nhà cũng không biết làm gì. Em định về thành phố kiếm việc gì làm đợi mẹ em. Anh có chỗ nào có công việc em làm được chỉ cho em với!
Lại một lời đề nghị nhưng không quá làm Hải ngạc nhiên. Một hồi im lặng như đang suy tính, lúc sau Hải mới nói với vẻ gợi ý:
- Thế này vậy, đằng nào em cũng đi tìm việc làm, về quê anh, anh có bà dì kinh doanh quán hát, anh mà nhờ thì dì có thể xếp cho em phụ việc phục vụ khách.
Thúy vui mừng:
- Em làm được, làm không lương cũng được, chỉ cần được ăn và có chỗ ngủ.
Hải không quá bất ngờ nhưng ngẫu nhiên một tình huống dễ xảy ra xuất hiện trong tâm trí. Sẽ như thế nào với dư luận trong cái “làng lên phố” khi Hải lang bạt hơn nửa năm trở về cùng với một cô gái trẻ kém cả chục tuổi? Sẽ giải thích ra sao với bố mẹ? Lại còn bạn bè chơi với nhau từ nhỏ, nhất là bạn nữ đã có cảm tình với Hải và Hải cũng đã nhắm đến mỗi khi nghĩ về nghĩa vụ phải lập gia đình... Mà lạ, em không mảy may e dè, ngại ngần khi Hải giới thiệu làm trong quán hát, cái nơi luôn mang tính nhạy cảm mà ngay cả những đứa trẻ con cũng biết. Không rõ có phải em đã đặt trọn niềm tin vào sự tử tế của Hải hay em đã từng làm nghề này?
Sẽ ra sao khi Hải mang về một đứa con gái chưa tới 20 tuổi đã biết kiếm tiền bằng sự lả lơi với đủ mọi loại đàn ông? Nhưng lời đã nói ra không thể thu hồi.
Thời buổi trọng kinh tế, ai cũng rơi vào guồng quay của việc kiếm tiền đã biến đổi làng quê Hải dần trở thành một thị trấn sầm uất với san sát hàng quán, tiệm kinh doanh, những chiếc xe máy tàng tàng dần biến mất, trai gái hẹn hò ngả vào lòng nhau ở những tụ điểm cà phê có những chùm đèn xanh đỏ nhấp nháy... Đã làm cho kẻ lang bạt đi làm kinh tế như Hải càng nhận thức rõ hơn một điều hiển nhiên là nếu không có tiền thì ở bất kỳ đâu cũng đều khó sống.
Mặc cho Hải đã nhỏ to với dì: “Đây là đứa con gái Hải gặp gỡ được trên đường”, dì Hải vẫn sắp xếp cho Thúy công việc tránh những người khách đến quán ca hát. Nhiều lắm em chỉ phải mang đồ uống lên phòng hát cho khách rồi rời đi ngay, ngoài ra cùng dì dọn dẹp, lau chùi, kê dọn lại bàn ghế sau khi khách rời đi. Không biết em có điều gì khiến dì nói: “Nó còn trẻ con, hoàn cảnh tội nghiệp, con chú ý chăm sóc nó!” Có lẽ dì làm mẹ đơn thân nên có sự thương cảm trước Thúy, một đứa con gái mới lớn đã mất bố, xa mẹ, sớm biết tự chăm sóc bản thân, sớm gồng mình chống đỡ, phân định cái xấu cái tốt chỉ cách nhau sợi tóc. Còn cả cuộc đi tìm kiếm đồng tiền của mẹ Thúy rất gần với hàm ý bỏ rơi đứa con gái đang trong đoạn trường trưởng thành. Cũng có thể là cái duyên gặp gỡ giữa những con người thiếu hụt một phần trong đời sống về sự cân bằng, tròn trịa như đàn ông phải có vợ, đàn bà có chồng, con có cha mẹ mà tự nhiên sắp đặt. Khi lòng cảm thương ngập tràn trong mối quan hệ sẽ tạo lên một niềm tin và cái nhìn về nhau thật trong sáng và tin cậy. Biết con gặp được người để nương tựa, hàng tháng mẹ Thúy gửi tiền về cho Thúy thông qua tài khoản của dì Hải. Dì Hải còn mở riêng một sổ tiết kiệm để giữ tiền cho Thúy và ngoài tiền tiêu vặt, hàng tháng dì lại bỏ vào sổ cho Thúy vài ba triệu. Dì bảo: Để làm vốn đi lấy chồng.
Là một thị trấn mới nổi, lối ăn chơi, tiêu khiển nhanh thâm nhập hơn so với đà phát triển kinh tế của người dân nên quán hát của dì Hải được mặc định với cái tiếng là tụ điểm ăn chơi nhưng chỉ dừng lại ở hình thức kinh doanh nhỏ, thu nhập đủ để dì trang trải cuộc sống đơn thân với vài ba nhân viên. Là trai đứng tuổi, không nhiều bạn bè, lại luôn mang nét mặt suy tính, Hải thường chọn khung giờ không có khách để đến với Thúy. Lần nào cũng vậy, Thúy hồn nhiên ríu rít bên Hải, khi thì nũng nịu như một đứa em gái, lúc lại điệu đàng như một thiếu nữ khát khao tình yêu đã để lại trong Hải một nỗi ám ảnh len lỏi vào cả trong giấc ngủ hàng đêm. Thấy đôi con cháu quấn quýt bên nhau, dì Hải nhiệt tình ủng hộ: “Để dì điện sang bảo mẹ Thúy thu xếp về lo tổ chức cho hai đứa. Hải không còn ít tuổi nữa, hai đứa sớm về với nhau cho bố mẹ mừng.” Bố mẹ Hải cũng rất quý Thúy bởi rảnh việc Thúy lại sang nhà Hải với biểu hiện lễ phép và luôn đụng chân đụng tay làm mọi việc, từ giặt giũ quần áo đến nấu ăn, quét dọn nhà cửa... Đã lâu mẹ Hải sốt ruột trước con trai được gọi là lớn tuổi lấy lý do “đi làm ăn” để biền biệt lang bạt khắp mọi nơi, không có một chút gọi là ổn định, bà bảo: “Không nhất thiết phải cùng quê, lấy được đứa ngoan ngoãn, biết ăn ở là được”. Hải chỉ biết phản ứng lại một cách yếu ớt: “Con đã bảo là cái duyên bèo nước thôi mà. Vả lại giờ chưa đâu ra đâu, nghề nghiệp lại không phát huy được...”. Trước những ý kiến “vun vào” tư tưởng Hải cũng có chút lay động. Cùng tuổi Hải ở phố làng hầu như đã xây dựng gia đình, bạn gái mà Hải nhắm đến cũng đã lấy chồng, lứa trẻ tuổi thì luôn bắt kịp lối ăn vận, hưởng thụ theo kiểu thành thị. Họ có bố mẹ có của ăn của để sau khi nhận đền bù đất theo quy hoạch, hay sắn đất ra bán bớt. Có gia đình còn ngầm đầu tư làm đẹp cho con gái để có được tấm chồng xứng với gia thế. Với điều kiện của Hải, họ không nhắm đến hay muốn gửi gắm con gái bởi không nhìn thấy Hải có kinh tế...
Cá tính mạnh mẽ, dứt khoát, chặt chẽ và mạnh tay giúp cho Hải sớm nhận được tấm Visa dưới danh nghĩa thăm người thân thời hạn một năm, thời hạn dài nhất cho một lần cấp. Cầm xem bằng chứng “nói là làm” của Hải, Thúy nghẹn ngào: “Anh cho em đi cùng với. Em không muốn xa anh.” Vô thức, Hải lặng người đắm chìm trong nguồn cơn choáng ngợp tình yêu thương. Mọi mưu tính phút chốc tan biến nhường chỗ cho vòng tay xiết chặt... Thời gian như ngưng đọng, cả hai tan vào nhau trong hạnh phúc yêu và được yêu.
Không nhiều đắn đo, Hải quyết định lập nghiệp ở quê nhà. Tuy tài chính của riêng Hải eo hẹp nhưng được sự hỗ trợ của gia đình và cả của mẹ Thúy, đám cưới của Hải và Thúy diễn vui vẻ và nhận được nhiều lời chúc phúc.
Tấm Visa đổi bằng khá nhiều công sức và tiền bạc được lồng ở góc dưới bức ảnh cưới khổ lớn ngày ngày được chứng kiến sự nỗ lực gây dựng một gia đình nhỏ với đầy ắp tiếng cười của đôi vợ chồng trẻ.
N.H.K
(TCSH393/11-2021)
PHAN TUẤN ANH- Anh ơi lên xe đi, xe chạy suốt Bắc Nam đấy.- Có đi Vinh hả anh, bao nhiêu tiền vậy?- Ôi dào! mấy chục ngàn thôi, lên nhanh đi anh ơi.
HOÀNG THỊ NHƯ HUYĐiện thoại di động trong túi rung lên báo tin nhắn đến, Luân uể oải mở ra xem. Khuya rồi sao còn ai nhắn tin nhỉ? Một số máy lạ với một dòng tin lạ hiện ra: “Bạn ơi tôi không biết bạn là ai nhưng tôi muốn bạn biết tôi sắp lìa xa cuộc sống này. Tôi đang tuyệt vọng”.Đúng là đồ khùng! Đồ dở hơi!
HOÀNG TRỌNG ĐỊNHPhòng giam chật chội, tối tăm... Gần trần có một lỗ thông hơi. Bên ngoài lỗ thông hơi là bức tường tôn xám xỉn. Khe hở dài chừng 10 mét, rộng chừng 3 tấc, nằm song song và gần sát với mặt đường bên ngoài. Đứng trong phòng giam, từ lỗ thông hơi nhìn qua khe hở của bức tường, chỉ có thể thấy những bước chân người đi.
NGUYỄN TRƯỜNGThấy tôi ngồi chăm chú đọc thư, miệng cứ tủm tỉm cười, vợ tôi mới giả giọng, hỏi đùa:- Có việc chi thích thú mà cười một chắc rứa?- Có chuyện vui bất ngờ đấy em ạ! - Tôi vừa trả lời vừa kéo tay vợ ngồi xuống, rồi đọc lại một mạch toàn văn bốn trang thư của ba tôi từ Huế mới gửi vào.
VIỆT HÙNGGa H. một đêm mưa phùn ảm đạm.Khách chờ tàu nằm la liệt dọc các hành lang.Tôi bước vào phòng đợi, trong tâm trạng không vui mà cũng chẳng buồn. Tìm một chỗ ngồi bất kỳ…
TRẦN KIÊM ĐOÀN Ngôi nhà một thời là tổ ấm trên đồi bỗng trở thành rộng gấp đôi, gấp ba và vắng vẻ như một tòa lâu đài cổ từ khi Bé Út dọn ra khỏi nhà để lên miền Bắc học. Đứa con 18 tuổi trên đất Mỹ nầy rời nhà đi học xa thường có nghĩa là đang bước vào đời, ra khỏi vòng tay cha mẹ, thật khó lòng về lại. Những bước tiếp nối là học ra trường, kiếm việc làm, chọn nhiệm sở như cánh buồm đưa tuổi trẻ ra khơi. Bất cứ nơi nào có thể an cư lạc nghiệp trên 50 tiểu bang sẽ là nơi đất lành chim đậu. Tuổi thành niên tiêu biểu của văn hóa Âu Mỹ là tự lập, gắn liền với vai trò chuyên môn và xã hội chứ không phải quanh quẩn với đời sống gia đình.
ĐỖ PHẤNĐêm rất khuya dưới chân núi H. Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm được một con đò bằng tôn móp méo xác xơ. Chẳng hiểu ban ngày trông nó thế nào. Có lẽ đây là chiếc đò bị cấm lưu hành? Không thể có mặt ở bến vào ban ngày. Cũng là cấm làm phép. Dòng suối không có chỗ nào đủ sâu để có thể chết đuối.
ĐỖ KIM CUÔNGBây giờ bạn bè ít được gặp anh lang lang trên phố. Thảng hoặc dăm bữa nửa tháng, có khi hơn mới tóm được anh. Ấy là khi anh phải ra khỏi nhà đi nạp bài cho những tờ báo mà anh thường cộng tác, hoặc đi nhận nhuận bút một vài bài thơ lẻ in trên báo.
VŨ NAM TRỰC Truyện ngắn
TRẦM NGUYÊN Ý ANHÔng Nhâm bước chầm chậm theo con đường tráng xi-măng ngoằn ngoèo trong con hẻm nhỏ. Căn nhà ông ở cuối xóm, một trệt, một lầu... mới tinh. Cánh cửa sắt đóng im ỉm. Ông ngồi bệt xuống nền xi-măng vì chân ông đã mỏi. Lẽ ra, khi mấy đứa con ông chưa bàn nhau cất lại căn nhà, ông đã có thể đẩy cánh cửa rào bằng tre và đàng hoàng bước vào nhà mình.
XUÂN CHUẨNĐể rồi tôi kể cho ông nghe về lai lịch cái quạt, để ông ông khỏi coi tôi là Thằng Bờm có cái quạt mo. Cái thời quạt điện quạt đá, máy lạnh mà cứ bo bo cái quạt kè, thỉnh thoảng lại đạp phành phạch như mẹ hàng cá thách lên giữa chợ. Cũng chẳng có gì li kỳ, hay mùi mẫn rơi lệ, chỉ là chuyện đời tầm phào.Hai ông trải chiếu ngồi giữa sân, nhâm nhi chén trà, ông Thân nói với đại tá Tiến về hưu như vậy khi đại tá ngỏ ý thích cái quạt kè của ông.
TRẦN THỊ TRƯỜNG Bim chào đời vào lúc kém 19 phút. Trăng hạ tuần phun nhẹ màu đục của sữa vào bầu trời. Hôm sau trời lất phất mưa. Bố nói với bà ngoại trước khi đi làm: "Nếu không thấy con về thì bà giúp con cùng nhà con nuôi cháu". Câu nói ám ảnh làm trí tưởng tượng của bà ngoại nhiều lần thắt lại. Sau này nhiều khi bà ngoại sợ cả cái bóng của mình.
NAM TRUNG Ông Hãnh cứ đi tới đi lui trong phòng khách nhà ông, vừa đi vừa quạu cọ lẩm bẩm: thằng Hùng nó nói vậy là nó có ý coi thường mình, nó dám trứng khôn hơn vịt. Rồi mày sẽ biết tay ông. Ông sẽ cho mày còn lâu mới được vào Đảng, ông sẽ bác tất cả những đề xuất về mày...
HOÀNG THÁI SƠNKhi tôi lớn lên thì nội tôi đã mất từ lâu nhưng thỉnh thoảng dân làng vẫn nhắc đến người với niềm cảm mến về những chuyện không ít ly kỳ. Ông tôi rất khoẻ, người tròn vo, đen như sừng, tục danh Cu Trắt - phương ngữ vùng quê tôi nghĩa là nhỏ và rắn chắc. Ông ham mê võ thuật, thạo côn quyền, thuở trai thường đóng vai ông địa trong đám múa lân. Đám múa năm nào hễ thiếu ông là coi như nhạt trò, dân làng chẳng ai buồn xem. Người ta đồn ông tôi tài ba lỗi lạc, như có thể đi trên lửa, nhảy qua nóc nhà, còn những thứ chui vào hậu cung đình làng mà không cần dở ngói là xoàng... Kho chuyện về ông ngày càng dày do mồm miệng dân gian thêu dệt thêm, tuy nhiên trong đó nhiều chuyện là có thật.
PHAN XUÂN HẬUTôi trở về quê sau mười năm xa cách. Quê tôi nằm cuối con sông Vẹn, con sông này là nhánh của sông Dinh, bắt nguồn từ dãy núi Gám, chảy qua bến Dền. Nơi đây xưa kia là kinh đô của vua Dền. Vua Dền tụ tập lực lượng chống lại nhà Trần khi đó đang trấn áp nhà Lý. Vua Dền là hậu duệ của Lý Thái Tổ, ông không chịu sự chuyên quyền của vua tôi Trần Thủ Độ bèn lập căn cứ ở miền Tây Yên Thành, tức quê tôi, và Dền là kinh thành của ông, dân quen gọi ông là vua Dền.
NGUYỄN VĂN VINHTết Mậu Thân năm ấy tôi tròn mười sáu tuổi. Soi gương, tôi thấy y xì một con bé tóc lơ xơ hoe nắng, xấu tệ.
CHÂU DIÊNĐơn vị của tôi đi bộ từ một tỉnh miền Trung, lên qua Mường Phăng thì Điện Biên đã giải phóng. Sau một tháng đi bộ nhưng gần như chạy bộ, chúng tôi được phép nghỉ lại hai ngày ở một bản, hồi đó bản này nằm khá sâu trong rừng, nhưng nay thì nó đã ở bên một nhánh đường mới làm dẫn ra phố huyện Tuần Giáo để nối vào con đường số 6 chạy tuốt lên Điện Biên Phủ.
NGUYỄN TRƯỜNGLàng Hạ nằm phía hạ nguồn sông La Ngà. Đất chật. Người đông. Đói nghèo thành nếp. Hồi hai bên đánh nhau, nơi đây là vùng địch hậu. Giải phóng hơn chục năm mà làng Hạ đói nghèo vẫn hoàn nghèo đói. Không ít người bỏ làng đi xa chẳng thèm ngoái cổ nhìn lại. Vậy mà hơn mười năm lại đây, nhờ vực dậy cái nghề tơ tằm truyền thống vốn có từ xưa, làng Hạ đang trở thành một làng nghề giàu có nhất nhì trong vùng. Nhà cũ lỗi thời phá đi xây mới. Đường làng bùn lầy được thay bê-tông. Trường tiểu học tranh tre nứa lá hồi nào nay lên hai tầng. Điện lưới dọc ngang khắp làng đã đẩy năng suất ươm tơ kéo sợi lên cao chưa từng thấy. Chất lượng tơ tằm đạt chuẩn xuất khẩu. Hàng bán chạy hơn cả tôm tươi. Thu nhập người dân ngày một cao.
LÊ TRÂMNgồi với tôi và Kh là một đôi nam nữ còn khá trẻ. Chàng thanh niên, theo lời gã, vừa mới về từ Thái Lan sau khi trúng một hợp đồng béo bở. Gã là đại diện của một công ty xuất nhập khẩu nổi tiếng ở bên ấy.
NGÔ TỰ LẬPCó lẽ tôi đã ngủ rất lâu trước khi bị lay dậy một cách dữ dội. Tôi cố nằm thêm, mặc dù đó không phải là thói quen của một người lính cũ. Thường thì tôi bật dậy ngay. Trước khi tôi vào lính, cha tôi, một đại tá từng trải ba cuộc chiến tranh, chỉ dặn mỗi một câu: “Hãy chồm dậy ngay tiếng còi báo động đầu tiên!”. Lời dạy của ông tôi làm theo trong suốt thời gian tại ngũ và cả khi giải ngũ. Nhưng có những lúc ta không làm chủ được mình. Tôi thấy mình đau ê ẩm và phải một lúc khá lâu sau tôi mới chậm chạp mở mắt.